SSE.
m&g-Jipuui
ISTIIMES
(nop gevraagd:
p FLINKl
Maandag
21 Februari.
P80M-ST0HEN.
No. 22
36e Jaargang.
1898.
A BIN
;n.
svleesch.
tijd.)
Bij deze Conract Behoort een Bijvs
nsfsa mmmm
Binnenland.
agazijn.
lime sorteering
Hauwe COLBEKT-
ooi» ill tlen kortsl
den, onder garantie
k-
TALAGE. Hi
ISMIÖQELEN.
Leverworst.
en "Vleesch-
in staat iederen dag
|zen. s
op ik het vertrouwen
e Walstraat.
Is H. 60, Walstraat.
vm 11 55c) nm
nm 12 25c)
Ob vm 10 20
fcOb 10 40
b5b 1155
|oor 12 15
3 25d
3 55
1 55
2 15k
325d
3 45
Or Z
Idekenskerke vm 8 10
jtieuzen 8 40
niet gemaakt
berd
van 3,25 naar Breakena hoog-
en.
)S
d 14
5 4
7 44
8 4
2
12 80
3 46
6 5
730
14
1 8
4 27
6 46
8 5
56
11 42
2 40
5 24
7 39
10
12 20
3 46
67
20
1 28
5 10
7 16
7 81
Sb
2 10
54
7 52
*8 51
26
3 10
6 37
8 36
10
4 10
7 40
9 10
d*9 56
20
4 20
7 50
•Mt
4 30
8
9 25
h9
4 39
89
52
4 52
8 22
59
4 59
8 29
9
59
8 39
952
]4
5 14
8 44
25
5 25
8 56
34
5 34
9 4 i
107
42
5 42
12
57
5fii
25
6 3
34
1031
4
6 12 li
431
10 40
10 57
en en naar Engeland over V li#—
t alleen reizigers voor België en
raaijert.
Antwerpen
Vlechelen
St. Nicolaaa
duist
Axel
['erneuzen
6 58 1U 38
6 38 10 28
7 50 1 1 40
8 32,12 22
8 48 12 38
9 I 12 55 4
30 3
VLISSIIfiSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 1.—. Franco per post 1.15.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever:
F. VAN DE VELDE Ji., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIËNvan 1—4 regels 0.40. Voor olken regel
meer 10 cent. - Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.
Telephoon nu in mei- ÏO
II
Abonncments-Advertcntlün op zeer voordeelige voorwaarden.
Schets van het ontstaan en de
geschiedenis derFransche Schandaal-
processen Dreyfus-Zola.
AdresP. 43, Bouwen
I r a a t.
|eene
5NSTBODE
Igd. Adres: Groote Markt'
1898.
IRTIJD
Sedert een paar weken bevatten de
bladen lange en niet altijd voor niet-
rertitsgeleerden begrijpelijke telegrammen
over het rechtsgeding tegen den be
roemden schrijver Emile Zola.
Dit geding is slechts een gevolg van
het voor eenige jaren gevoerde proces
tegen den thans naar het Duivelseiland
in West-Indië verbannen kapitein Drey
fus, die hoogstwaarschijnlijk het
slachtoffer is van de treurige inrichting
der militaire rechtspleging in Frankrijk.
De krijgsraden zijn daar geheel bezet
door militaire personende stem van
een rechtskundige wordt er slechts
gehoord in den persoon van den ver
dediger. De zittingen zijn openbaar,
wanneer ten minste de krijgsraad het
tegendeel niet beveelt, en in dat laatste
geval ligt het eenigszins in de rede, dat
de rol van den verdediger zeer zwaar
is In het proces tegen kapitein Dreyfus
werd dan ook eene volledige behandeling
met gesloten deuren bevolen, en in het
geding tegen Esterhazy, waarop wij
natuurlijk nader de aandacht vestigen,
werd de openbaarheid opgeheven, juist
toen de voornaamste getuige zou worden
gehoord.
De mogelijkheid dat een beschuldigde
het slachtoffer wordt eener rechterlijke
dwaling, is dan ook in de militaire
rechtspleging in Frankrijk buitengewoon
groot, en nog steeds wint de overtuiging
veld,dat zulk een dwaling is begaan door
den Parijschen krijgsraad, die ruim drie
jaren geleden den van landsverraad
aangeklaagden kapitein Dreyfus veroor -
deelde.
Het behoeft wel geen betoog, dat de
grootste rechtsgeleerde niet met zekerheid
kan uitmaken, of die dwaling werkelijk
bestaatwant daartoe zou hij zelf de
heele zaak moeten kunnen onderzoe
ken. De waarheid is, dat men, door
verschillende omstandigheden, aan het
twijfelen is geraakt, dat men dien
twijfel heeft zien toenemen en dat er
langzamerhand een vrij algemeene
wensch is ontstaan naar licht omtrent
veel wat in die zaak duister schijnt.
Voor de eer van Frankrijk is het
zeer te betreuren, dat, zoodra die wensch
kenbaar was gemaakt en men begon
aan te dringen op eene herziening van
het proces, de zaak vermengd werd
Biet onzuivere bestanddeelen. Men
F li I I L L li T O
Q48
r 25 i"8
i 10
8 50,67»
1 "3
's Avonds, in onze eenvoudige keu-
gezeteD, kon hij in zijn gebrek-
Engelsch vertellen, tot wij alles
fondom ons vergaten en in onze ver
beelding op groote slagvelden vertoef-
"eo en alle wonderen der wereld aan
schouwden. Jacob zat dan, met Eduar-
Bb s hand in de zijne, tegenover hem
er> beiden luisterden met de grootste
&andacht naar betgeen hij ons vertelde.
zal dit niet alles herhalen, maar
u nog, na verloop van zoovele jareD,
Winner ik mij alles en staat hij mij
sleepte er met geweld dingen bij, die
er niets mede te maken hebben Het
Fransche volk is voor een deel zeer op
de hand van het leger, omdat men
altijd nog droomt van een herovering
van de aan Duitschland afgestane land
streken. Daarbjj komt, dat er sprake
was van het verschaffen van inlichtingen
omtrert de landsverdediging aan eene
vreemde mogendheid. Die vreemde
mogendheid moeit natuurlijk Duitschland
wezen, en daarom werd geschreeuwd
dat öe eer van het leger geschonden
wasdaarom werd het streven naar
herziening van het proces als onvader
landslievend gebrandmerkt, daarom wer
den (treurig beeld van menschelijke
afdwaling) de joden vervolgd, want.
de verrader Dreyfus was immers van
afkomst een jood
Maar de eer van het Fransche leger
is volstrekt niet in het spil. Wanneer
die eer bestaat, dan wordt zij niet
aangetast door den twijfel aan de mo
gelijkheid eener dwaling, vooral waar
het geldt een militaire rechtbank, ten
gevolge van welker uitspraak aan een
iwellicht onschuldig persoon een straf
is opgelegd, geheel in strijd met de
hedendaagsche begrippen van mensche-
lykheid.
Dreyfus is veroordeeld op een borderel,
dat wil zeggen een ongeteekenden en
ongedagteekenden brief die melding
maakt van geheime militaire stukken,
die geleverd zouden zijn aan een niet
genoemden agent van een niet genoemde
vreemde mogendheid. Men meende aan
het Ministerie van Oorlog Dreyfus te
moetei houden voor den schrijver van
dat borderel en voor den persoon, die
de geheime stukken betreffende de
landsverdediging aan een vreemde mo
gendheid had geleverd. Al ware het
bewezen dat Dreyfns het borderel had
geschreven, dan was daarmede nog niet
bewezen dat hij de stukken aan de
vreemde mogendheid had geleverd.
Doch, dit daargelaten, men moet zich
verbazen over de gronden, die men als
bewijzen meende te kunnen aannemen,
dat D. de schrijver van het borderel
was.
Toen hij den 15 October 1894 in
hechtenis werd genomen, zeide hij, of
schoon op niets voorbereid„neem mijn
sleutels maar en onderzoek alle3, gij
zult niets vinden". Werkelijk werd ook
niets gevonden, maar men nam
maar aan dat bezwarende stukken toch
wel zouden zijn vernietigd of ver
borgen
En dan, Dreyfus had vóór zijn huwe
lijk, en misschien ook nog wel later,
omgang met damestenminste, hij moest
voor den geest als de gunsteling on
zer familie.
Het eerste wat de Lapp deed was
aan mijn vader de boot ten geschenke
geven, waarmede hij ons strand had
bereikt, onder voorwaarde nochtans,
dat hij ze mocht gebruiken indien hij
er behoefte aan had. Aangezien de
haring dien zomer in groote scholen
op onze kusten kwam, en mijn oom
ons voor zijn dood eenige netten had
geschonken, was die boot voor ons
van groote waarde.
Bijna geen dag ging voorbij of de
Lapp maakte roeitochtjes langs de
kust. Meermalen zag ik, dat hij tel
kens ophield om een lang touw, waar
aan een steen bevestigd was, naar be
neden te laten zakken. Ik begreep
niet, wat dit beteekendemaar hij ver
telde het mij zelf.
„Ik bestudeer en onderzoek gaarne
alles, wat met de militaire wetenschap
in verband staat," zeide hij, „en daar
voor neem ik iedere gelegenheid te
kennis hebben aan een Oostenrijksche
vrouw, die natuurlijk goed Duitsch
kende. D. zelf kende ook heelgoed Duitsch;
hij kwam wel in den Elzas. waar zijne
familie nog woonde en waar men hem
vry toeliet, ofschoon andere Fransche
officieren daar moeilijkheid ondervonden!
Dit alles waren slechts geruchten en
de Elzassergeschiedeni.s werd zelf van
Duitsche zijde als een infame leugen
voorgesteld. Maar nu komt het leeiijke
punt, er had schriftonderzoek plaats, en,
dat schriftonderzoek bracht aan het licht,
dat het schrift van het -borderel volko
men overeenstemde met het schrift van
Dreyfus.
Hoe het met dat licht gesteld is,
zullen wij later doen uitkomen. Reeds
hebben wij opgemerkt dat het bewys,
dat Dreyfus de schrijver van het borde
rel, van de lijst van stukken was, toch
niet het bewijs medebracht, dat hij de
stukken had geleverd en zich dus had
schuldig gemaakt aan een misdaad tegen
de uitwendige veiligheid van den Staat.
Dreyfus werd, zooals bekend is, dooi
den Parijschen krijgsraad veroordeeld,
op 5 Januari 1895 openlijk gedegradeerd
en vervolgens als "banneling naar het
Duivelseiland gevoerd. Is hij werkelijk
onschuldig, dan is deze straf een de
menschheid onteerende handeling. De
krijgsraad nam het schuldig aan maar
de wjjze waarop dit gedaan werd, is
erger dan bedenkelijk on vindt hare
eenige verklaring in het treurig feit, dat
de regelen van het recht en hare toe
passing, voor den militairen rechter, in
Frankrijk althans, zoo goed als niet
bestaande kunnen worden beschouwd.
Geheelonthoudingen het socialisme
Te Zaandam is door Pater Weijers,
uit Utrecht, eene lezing gehouden
over: De geheel-onthouding de dood
van het socialismehet socialisme de
dood voor de geheel-onthouding» Het
N. v. d. D. geeft daarover bet vol
gende belangrijke uittreksel.
De spreker had tot deze uitspraak aan
leiding gevonden in een woord van Mevr.
Van Kol op het Nationaal Congres tegen
Drankmisbruik te Utrecht in 1896, die
van oordeel was, dat de sociaal-dein oer a tie
er veel bij zou winnen, wanneer de geheel
onthouding algemeen werd toegepast. Zij
beweerde, dat de geheel-onthouding de
sociaal-democratie in de band werkt.
Spreker stelde de vraag Wat is sociaal
democratie Wat zijn hare beginselen
Allereerst afschaffing van privaatbezit.
Zij verstoort de harmonie in de samen
leving door den haat te prediken van
den niet-bezitter tegen den bezitter en
door het huldigen van de vrije liefde.
Bovenal voert de sociaal-democratie strijd
tegen den godsdienst, en spreker las daar-
baat, die zich voordoet. Ik was nieuws
gierig te weten, of het voor een be
velhebber van een leger moeielijk zou
vallen, zijn manschappen hier aan
land te zetten."
„Als de wind niet oost was, zou
het misschien kunnen," antwoordde
ik.
„Ja juist, als de wind niet oost was.
Hebt gij hier aan de kust wel eens
gepeild
„Neen nooit."
„De oorlogschepen zouden hier niet
kunnen liggen, maar voor een fregat
met kanonnen van klein kaliber is het
diep genoeg. Eerst de booten gevuld
met scherpschutters en die achter de
heuvels laten postvatten dan spoedig
terug om meer te halen en intusschen
de oorlogschepen over bun hoofden
heen laten vuren. Zoo zou het gaan I
Zoo zou het gaan
Terwijl hij dit zeide, schitterden zijn
oogen en zijn knevels geleken meer
dan ooit op die van een kat.
omtrent eenige uitspraken van Bebel, Lieb-
knecht, Lasalle, Diedrieh, e. a.
De christelijke geheel-onthouder is dit
niet omdat de geneeskundige wetenschap
een kleine hoeveelheid alcohol een lang
zame vergiftiging acht, want ook daaraan
gewent men, evenals men went aan de
vergiftiging door nicotine. De christelijke
geheel-onthouder is dit omdat de drank
niet alleen het lichaam, maar meer nog
de ziel verwoest.
Waarom is de Christen gevoelig voor
het lijden van anderen Omdat hij een
Vader boven zich erkent die gezegd heeft:
»Gij zult God boven al beminnen en uw
naasten als u zelf», omdat hij zijn even-
mensch als ziju broeder beschouwt. De
sociaal-democraat erkent geen macht boven
zich. Bovendien heeft de Christen het
schoone voorbeeld van God zelf, waaruit
wij hebben geleerd, dat wij voor onzen
evenmensch ons opofferingen moeten ge
troosten. Het goede, wat de sociaal-demo
craten hebben zeide spreker is nog
een overblijfsel uit het christendom.
Het vergif vau den alcohol werkt op
de hersenen vooral, en maakt krankzinni
gen en 8tompzinnigen. Een volk, dat niet
drinkt, is een verstandig volk. Wie zijn
verstand gebruikt, ziet iu, dat hetgeen
de sociaal-democraten willen eene utopie is.
Spreker riep de geloovigeu op tot een
heiligen strijd tegen het alcoholisme.
«Werk door uw woord, door uw voorbeeld,
hetzij gij protestant of katholiek zijt, tot
geluk van de menschheid.»
Aan het debat werd deelgenomen door
drie socialisten,de heerenW.Appel, Ds. Bax,
te Zaandam, en Samson, uit Amsterdam.
De heer Appel beweert, dat het de
sociaal-democratisohe partij is geweest,
welke priucipieel de afschaffing heeft
bepleit. De sociaal-democraten kunnen
bogen op uitmuntende werklieden. Ook
spreker zelf waa door het socialisme
afschaffer geworden.
Harmonie tusschen bezitters en niet
bezitters heeft, volgens dezen spreker,
nooit bestaan. Het medelijden met den
evenmensch bestaat ook bij de sociaal
democraten, hetgeen nog onlangs was ge
bleken bij de terugkomst van Vau Baren
uit Argentines, die door zijne kameraden
daartoe in staat was gesteld,
Ds. Bax komt op tegen de slotsom, dat
het socialisme vijandig zou zijn aan den
godsdienst, omdat eenige hoofdleiders
Godverzakers zijn. In het socialistisch
program, zegt Ds. B., wordt dit niet ver
kondigd.
Ook zegt spreker, dat Pater W. heeft
gezondigd legen de leer van den mensch.
Hij is van oordeel, dat in het diepst
gezonken wezen altijd nog een vonk van
zedelijk gevoel blijft bestaan hij meent
dat Pater Weijers in tegenspraak komt
met de Encycliek van den Paus. Spreker
is voornemens eene lezing te houden over
het onderwerp «Geen christendom zonder
socialisme.» Hij hoopt, dat Pater Weijers
alsdan de eerste debatter zal zijn.
Pater Weijers vraagt Wat is dat voor
partij, waar de grootste mannen verschil
lend denken Ds. Bax zegt spr.
staat dus lijnrecht tegenover Bebel, Lieb-
knecht e. a. Spr. constateert met genoe
gen, dat Ds. Bax het geloof nog niet heeft
op zijde gezet.
Omtrent zedeleer en godsdienst ontstond
nu eene gedachtenwisseling tusschen den
inleider en Ds. Bax.
De heer Samson verschilde met den
inleider van inzicht omtrent de zedelijk
heid, het goed en kwaad, dat, volgens
spr., door de openbare meening wordt
bepaald, hetgeen door Pater Weijer werd
bestreden.
„Maar," zeide ik, „gij schijnt er
heelemaal niet aan te -denken, dat
onze soldaten de baai bezet zouden
houden."
„Ta, ta, tariep hij. „Er zijn na
tuurlijk twee partijen bij een oorlog.
Laten wij nu eens verder zien. Wat
zoudt ge bij elkaar kunnen krijgen
Stellen we eens twintig- of dertig
duizend man, waaronder enkele regi
menten geoefende troepen de overi
gen 7— loteliDgen, gewapende burgers,
en hoe noem jelui die anderevrij
willigers
„Dappere kerels!" riep ik.
„O zeker, heel dapper, maar dom
en ongedresseerd. O, raon Dieu 1 het
is ongelooflijk hoe onnoozel ze zouden
zijn. Ik heb die ongeoefende manne
tjes dikwijls aan het werk gezien. In
Spanje zag ik, hoe een bataljon jonge
recruten een batterij van tien stukken
poogde te veroveren. Ze renden moe
dig den heuvel op en wat werd
er van dat mooie bataljon Geen enkel
Studeerende jongelieden in
binnen- en buitenland.
Door de heeren Th. M. Ketelaar
en H. Tegelaar, te Amsterdam, is
opgericht een bureau tot het ver
strekken van inlichfiogen omtrent
het verblijf eu verkeer vau stu
deerende jongelieden in binnen- en
buitenland.
In eene circulaire aan „directeuren
en leeraren aan de middelbare scho
len en gymnasia, hoofden en onder
wijzers van openbare en bijzondere
inrichtingen van onderwijs en verdere
belangstellenden in de studie van
vreemde talen en het verkrijgen van
handelskennis", zetten zij het doel dat
met de oprichting van dit bureau
wordt beoogd, uiteen.
De werkzaamheden zullen hoofd
zakelijk bestaan in het verstrekken
van inlichtingen over families iu het
binnen- of buitenland, die genegen
zijn éen of meer personen, manne
lijke of vrouwelijke, in den huiselijken
kring op te nemen door ruiÜDg van
een bepaalden pensiouprijs.
Deze en verder alle andere inlich
tingen, die nog gevraagd mochten
worden, hoopt het bureau te ver
krijgen door het stichten van cor
respondentschappen in verschillende
plaatsen in het binnen- en bui
tenland.
Ook voor het welslagen van studie
reizen voor groepen leerlingen van
onderwijs-inrichtingen kan, naar de
oprichters meenen, het bureau uit
stekende diensten bewijzen.
Het spreekt van zelf, dat aan de
correspondenten niet alleen alle bu
reaukosten zullen worden vergoed,
maar bun ook eene billijke belooniug
zal worden toegekend voor de verrichte
werkzaamheden.
Reeds eenige van de meestbekeude
mannen uit ons land, onder wie
verschillende autoriteiten op onder
wijsgebied, hebben hunne instemming
met het hoofddoel der onderneming
betuigd, terwijl ook uit het buitenland
de medewerking van hooggeplaatste
en intellectueel ontwikkelde personen
kan worden verwacht.
Belasting-ontduiking.
Dat de pogingen om de invoerrech
ten te ontduiken nog niet worden op
gegeven zegt het „Hbl." blijkt
uit de aanhoudingen, die nog steeds
voorkomen van goederen, waarvan de
visiteerende ambtenaren oordeelen, dat
de aangegeven waarde te laag is. Zoo
hadden er de vorige week aan het
Staatspoor te Amsterdam op één dag
elf aanhoudingen plaats, waarvan er
vijf dienzelfden dag afliepen met een
verhoogde aaDgifte, en daarboven de
betaling van boete tot een bedrag van
5 maal het invoerreiht van het ver
schil tusschen aangegeven en ver
hoogde waardevan twee werd door
overlegging van bewijzen de aange
geven waarde goedgekeurd vier aan
giften worden onderworpen aan de
beslissing der commissie van beoor
deeling.
bleef er over. Toen beproefde het een
tweede bataljon maar ook dat lag
dra naast het eerste op de helling.
Daarna werd het karweitje opgedra
gen aan jagers van de garde, oude,
geoefende soldaten. En zonder drukte,
zonder geschreeuw, met eenige linie
troepen en scherpschutters tot steun,
hadden zij de kanonnen binnen tien
minuten tot zwijgen gebracht en de
Spaansche kanonniers in de pan ge
hakt. De oorlog moet worden geleerd,
mijn jonge vriend, evenals de teelt
van schapen.'
„Och," zeide ik, om mij niet door
den vreemdeling te laten overbluffen,
„als we maar een dertig duizend man
daar ginds op die heuvels hadden
staan, dan zoudt ge den hemel dan
ken, weer uw schepen te kunnen be
reiken.»
„Ja, op die heuvels 1" hernam hij
met een flikkering in zijne oogen.
Als je man zijn zaak goed verstond,
zou hij zijn linkervleugel bij uw wo-
