VLISS use I COURANT.
No. I17.
Vrijdag 5 October 1894.
32ate Jaargang.
FIUtLLITON.
Ratoe Agoeng Agoeng K'toet Karang
Asem, zooals hij met zijne volledige titels
heet, bij den aanval op Zaterdag deel
heeft genomen aan de wanhopige amok,
dat onder den naam van poepoetan be
kend is. Dikwijls geschiedt dit onder
aanvoering van den vorst zelf, die, na zijn
vrouwen en kinderen gekrist te hebben,
in het wit gekleed, zich met eenige vol
gelingen in den dichtsten drom der vij
anden stort. In den regel zijn de vorsten
slechts toeschouwers van het gevecht,
maar in zulk een niterste geval nemen
zij daaraan deel, en dan met volharding.
Het is onteerend voor de hoofden om te
vluchten, zoo zij eenmaal handgemeen
ziju geworden.
Het bekende Engelsche blad Daily
News behelst een artikel over Lombok,
waarin het opmerkstelijkste is dat het
eenig licht verspreidt over de meermalen
reeds gedane vraag waar de Baliërs hun
geweren van daan halen. Het blad zegt,
na de opmerking gedaan te hebben dat
de wapenen der inlanders weinig te be
duiden hebben, het volgende: «De
kosmopolitische handelaar echter voor
ziet hierin ten beste van de Maleiers en
dank zij zijn welwillende tusschcnkomst
zijn thans verschillende radjahs in staat
te moorden op grooten afstand."
Het zal wel niet overbodig zijn dat
onze Regeering voortaan een wakend
oog houdt op dergelijke «welwillende
tusschenkomst."
Door de heer J. Hendrik van Balen te
Helder wordt in het Dagblad voor Helder
en Holland's Noorderkwartier de wen-
schelijkheid betoogd om, uit een oogpunt
van billijkheid, ook iets te doen voorde
niet wettig erkende kinderen van ge
sneuvelde Indische officieren. Reeds kwa
men van een paar dames giften in voor
dat doel. De schrijver hoopt dat de com
missie te 's Gravenhage ook voor deze
kinderen iets zal willen doen, of anders
anderen met hem zullen medewerken.
Hij wil in verschillende plaatsen com
mission gevormd zien, en daarna een
hoofdbestuur kiezen, en verklaart zich
inmiddels voor het ontvangen van giften
bereid.
In alle afdeelingen der Tweede Kamer
heeft de Lombok-expeditie het hoofdpunt
der beschouwingen over de Indische be
grooting uitgemaakt.
In enkele sectiën is het onderzoek der
staatsbegrooting aangevangen.
De op Lombok gesneuvelde kapitein Karei
van Erpecum, uit Schiedam geboortig, was
38 jaar oud. Hij laat eene weduwe met kin
deren na. De eveneens gesneuvelde le luit.
der infanterie W. van Oppen, bereikte den
leeftijd van 39 jaar.
De Indische militaire marine zal op advies
van den Gouverneur-Generaal van Ned. Indie
aangevuld worden met een flotieljevaartuig,
type Ceram, bemand met 59 Europeanen en
27 inlanders.
Binnenland.
Vlissingen, 4 October.
Wij kunnen met genoegen mededeelen
dat op de wereldtentoonstelling te Ant
werpen in groep XVI, scheepvaart en
reddingwezen, aan de stoomvaartmaat
schappij Zeeland de onderscheiding te
beurt viel met de zilveren medaille be
kroond te worden.
Gedurende de maand September zijn
met de stoomschepen der maatschappij
Zeeland" vervoerd van het vasteland
naar Engeland, met de dagbooten 2045
en met de nachtbooten 2200, en van En
geland naar het vasteland met de dag
booten 33 en met nachtbooten 741, dus
te zamen vervoerd 5019 ton goederen.
Tot klerk der posterijen en telegraphie
2e kl. alhier is benoemd de heer R. P.
Goudschaal.
De le luit. H. Koster, van het3ereg.
inf. alhier, is gedetacheerd bij het alge
meen depöt van discipline, ter vervanging
van den le luit. G. Snellen, die 1 Nov.
gedetacheerd wordt bij de hoogere krijgs
school.
Lijst van brieven, geadresseerd aan
onbekenden, ten postkantore alhier ter
verzending ontvangen gedurende de le
helft der maand Sept. jl.
W. de Wolf, KoudekerkP. J. L.
van den Berg, MiddelharnisJ. J. Heling,
RotterdamMej. A. van Zijl, Rotter
dam Mej. G. Jager, Amsterdam, (brief-
Aaart.)
Tot leeraren aan de rijks-hoogere bur
gerschool te Middelburg zijn, met in
gang van 1 Januari 1895, benoemd dr.
A. D. van der Harst, thans leeraar aan
de hoogere burgerschool te Zierikzee, en
dr. J. van der Stadt, thans leeraar aan
dezelfde inrichting.
Benoemd tot notaris binnen het ar
rondissement Middelburg, ter standplaats
de gemeente Ter Neuzen, W. A. de
Ridder, thans te IJzendijke.
De gelegenheid, welke te Middelburg
gedurende een paar uren, eens per week,
gegeven werd aan meisjes uit de volks
klasse om kosteloos een bad te gebruiken
in de zwemschool aldaar, heeft, zegt het
N. v. d. D. bijzondere instemming on
dervonden. De proef werd door om
standigheden daartoe gedwongen
slechts voor zes weken genomen, en niet
minder dan 474 baden werden gebruikt.
Tot candidaat voor de Prov. Staten is te
Oostburg door de liberale kiesvereeniging
De roeping van het Kapitaal.
Een Duitsch blad, de Oekonornistwaar
schuwt voor het gevaar, waarmede de
maatschappij bedreigd wordt door de
onverzadigbare gouddorst der zooge
naamde haute financeeen gevaar, dat
in alle landen, welke politieke of
economische richting daarin de heer-
schende zij, meer en meer wordt inge
zien. Het kwaad heeft reeds zulk een
omvang genomen dat het financieel be
staan van gansche natiën van enkele
groote geldmannen is afhankelijk gewor
den. Men denke slechts aan Amerika,
waar enorme fortuinen in handen van
enkelen zijn, aan Rothschild, die over
milliarden beschikt. En die kapitaalvor
ming gaat steeds voort, en bijgevolg moet
de tijd aanbreken dat zich alle rijkdom
men in weinige handen opstapelen en
tegenover de kapitalistische reuzen het
leger van bezitloozen steeds onrustbarend
toeneemt. In Oostersche sultanaten kan
zoo'n toestand bij de slaafschheid en de
lijdelijkheid der bevolking bestaan; waar
dit bij hoogbeschaafde landen gebeurt,
wijst de barometer onweder aan, daar
spelt het trillen der seismometer eene
aanstaande aardbeving.
Nu moge men de mannen van het
groot-kapitaal met ernst waarschuwen
dat het zoo niet langer kan gaan, of
trachten ze tot inkeer te brengen. Ze
meenen aan de verplichtingen, die hun
rijkdommen hun opleggen, ruimschoots
voldaan te hebben, als ze eenige duizen
den afstaan voor een liefdadig doel. Im
mers, wat is, daarbij vergeleken, het
penningske der weduwe.
Neen, zegt het blad, het kapitaal heeft
eene andere taak in de wereld te vervul
len. Het is er niet om opgehoopt te wor
den in de handen van enkelen, maar
't moet dienen om den arbeid een steeds
wijder veld te openen en het verkeer,
onder eiken vorm, te bevorderen. Hoe
hooger vlucht het groot-kapitalisme
neemt, des te zwaarder drukt er de ver
plichting op om tot een verzachting der
schreiende tegenstellingen in 't leveu meê
te werken. Maar de geldmannen in Europa
zoowel als in Amerika willen hiervan
niets weten. Ze stoomen voort met boven
matig verhitten ketel en breDgen Staat
en Maatschappij in gevaar van te sprin
gen. En wie het waagt, hierop waar
schuwend te wijzen, hij wordt uitgemaakt
voor wat zij zeiven in waarheid zijn, een
wegbereider der sociale revolutie.
Lombok.
Op het telegram uit Batavia, luidende
dat de troonsopvolger van Lombok op 29
Sept. gesneuveld is, laat het N. v. d. D,
het volgende volgen
Er moet uit volgen dat de Kroonprins,
Hen dorpsgeschiedenis.
6.)
Na eenige minuten van stilte richtte
Vitus zich op, streek met de hand langs
het voorhoofd en zeide
»Nu is het uit, uit met alles! Dat zie
ik duidelijk in. Als je zoo slecht over
mij denkt, behoef ik niet langer hoop te
koesteren. Maar dht moet mij van het
hart: ik kan niet verdragen, Kuni, dat
je zoo slecht van mij deukt. Je moet mij
aanhooren", sprak hij bewogen. Je moet
hooren, wat ik tot mijn rechtvaardiging
te zeggen heb. Je verwijt mij, dat ik
den dood van Katrien uit de herberg op
mijn geweten heb. Dat is een ellendige
leugenKan ik er wat aan doen, dat zij
in een vlaag van krankzinnigheid met
haar kind in het meer springt?"
«Omdat je haar ongeluk hebt be
werkt..."
Dat is niet waarriep Vitus uit. »Ik
zou het onrecht hersteld hebben, zoo
waar als God leeft. De menschen spre
ken slechter van mij, dan ik ben en
als men eenmaal een fout heeft begaan,
brengen ze iemand liever ten ondergang,
dan hem weer op den goeden weg te
helpen. Kuni I" riep hij hartstochtelijk
uit en wierp zich voor het meisje op de
knieën, met de handen smeekend opge
heven. «Kuni! ik bid je, om Godswil,
verstoot mij nietIk wil niet loochenen,
dat ik lichtzinnig, misschien slecht ge
weest ben, maar je weet niet, hoeveel
berouw ik daarover gebad heb. Ik heb
mij voorgenomen om een beter mensch
te worden en juist door mijn liefde be.
ik tot dit goede voornemen gebracht
en daar is het mij ernst mee. Ik wensch
ook niet, dat je mij dadelijk zult bemin
nen en het jawoord geven, als je maar
beloven wilde, dat je wilt afwachten,
hoe ik mij voortaan zal gedragen. Als
ik dan een huishouden in een eigen huis
had ingericht en om je hand kwam vra
gen, en jij met mij trouwde dan zou
ik de gelukkigste mensch ter wereld
zijn".
Door de hartstochtelijke woorden van
den jonkman scheen het meisje eenigszins
bewogen. Zij keek in gedachten verzon
ken voor zich en schudde het hoofd. «Ik
geloof je," zeide zij langzaam, >ik wil
gelooven, dat je berouw ernstig gemeend
is, maar ik kan je geen hoop geven
op
«En waarom niet?" viel Vitus haar
in de reden, terwijl hij nog altijd op de
knieën lag «Je gelooft aan mijn berouw
en aan mijn goede voornemens en toch
stel je geen vertrouwen in mij? «Kuni,"
sprak hij dringend en greep haar hand,
«bedenk je toch nog eens en laat mij
niet zoo zonder hoop heengaan. Ik ben
aldaar gesteld de heer J. van Houte,
burgemeester dier gemeente en oud-lid
der Prov. Staten. De heer van Houte
ruimde in 1889 zijn zetel in voor Mr. J.
C. R. van der Rilt, die 42 jaren onaf
gebroken zittiDg had als lid van het dis
trict Goes en toen niet herkozen werd.
De Commissaris der Koningin wordt
Dinsdag 9 October a. s. te Axel ver
wacht.
De Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal zal "Vrijdag a. s. te elf uur eene
openbare vergadering houden.
Tot rapporteurs over de Indische be
grooting voor 1895 zijn door de afdeelin-
gen derTweedeKamer benoemd de heeren
Pijnacker Hordijk, Cremer, A. Mackay,
Veegens en Hintzen.
De rijkscommissie tot het examineeren
van machinisten aan boord van koop
vaardijschepen, heeft in hare zitting, te
Rotterdam gehouden, uitgereikthet
diploma C aan de heeren J. B. W. Krom
wijk en H. van Heldenhet diploma B
aan de heeren G. D. van der Sluis, W.
Pot, E. C. Tofield, J. B. Martein, J. jl
Sedelaar, F. L. Gemmeken, J. C. Bout
en C. J. Caspersen het diploma A aan
de heeren H. A. van den Adel, G.
Beentjes, R. N. Winterwerp en H. Vree
zen. 17 candidaten hadden zich aange
meld. Het eerstvolgend examen zal aan
vangen 27 November, te Amsterdam.
Van de machinistenschool te Rotter
dam slaagden voor dit examen 14 van
de 16 leerlingen.
De gemeenteraad van Ridderkerk heeft
met algemeene stemmen besloten de
plaatselijke directe belasting naar het
inkomen over het loopende jaar 1894
te verminderen met 10 percent.
De kogels van de nieuwe geweren, die
men voor ons leger wil aanschaffen, gaan
afgeschoten op een afstand van 100
meters door een blok vurenhout van
1,10 meter, en op 900 meters nog door
hout van 27 duim.
Op korte afstanden kannen door een
enkelen kogel 4 achter elkaar staande
manschappen buiten gevecht gesteld
worden.
Een in de richting staande infanterist
wordt met het 6.5 m.M. geweer binnen
600 M. steeds getroffen, wanneer de schut
ter slechts horizontaal voor zich uit
schiet.
De snelheid van vuren kan tot 20 goed
gerichte schoten per minuut opgevoerd
worden.
Het mindere gewicht der munitie geeft
het voordeel, dat de soldaat 180 patro
nen van dit geweer zal kunnen mede
voeren, tegen 100 van het thans in ge
bruik zijnde.
een half verloren mensch, jij alleen kunt
me op den goeden weg terugbrengen,
maar als je mij aan mijn lot overlaat,
ga ik te gronde."
In twijfel dacht het meisje eenige
oogenblikken na, toen trok zij baar hand
terug uit de zijne, schudde treurig het
hoofd en zeide
«Ik heb medelijden met je, Vitusmaar
ik kan je niet helpen, mijn hart is niet
meer vrij...."
Met een woesten kreet sprong Vitus
bij deze woorden op. Zijn oogen puilden
hem uit het hoofd en zijn kleur werd
van asebgrauw bloedrood en ging dan
weer tot aschgrauw over.
«Dus is het er zoo mee gelegen," liet
hij eindelijk met moeite hooren, terwijl
woede zijn stem bijna verstikte «Dat is
dus de ware reden, waarom je niets van
mij weten wilt I Ik, domkop! Dat ik mij
zoo iets nog heb kunnen inbeelden
dat ik zoo dom en blind ben geweest!
Het schoonste meisje zal niet wachten
op zoo'n woesten roodharigen kerel, die
