VL1SSÜMGSGBE COURANT
bic-spii
No. 51.
Maandag 30 April 1894.
32ste Jaargang.
LLIT
BUREAU:
Kleine Markt I N°. 187.
Prijs per drie maanden 1.—. Franco per post 1.15.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij
alle Boekbandelaren en Postdirecteuren.
UITGEVER:
F. VAN DE VELDE Jr. te Vlisaingen.
PRIJS DER ADVERTENTIËNVan 1 tot 4 regels
ƒ0.40. Elke regel meer 10 cent. Clichés en groote
letters worden naar plaatsruimte berekend.
Benig Agent voor Frankrijk de firma G. L. DAUBE
Co., te Parijs.
Vcrachijnt Dinsdag-, Dondcrdag-en Zaterdagavond.
Abonnementen voor België, Duitsobland, Enge
land en Frankrijk f 1.65 per drie maanden
De Herstemmingen.
(Persbeschouwingen
De Standaard is van oordeel, dat de
herstemmingen uitgewezen hebben dat de
finale kiesrechtuitbreiding niet in éenen,
maar in tweeën komt. Vurig had het
blad gehoopt dat het scheepkeu bij bti
eerste hooge water het beste, op een
maal, over de zoo gevaarlijke bank, die
voor de haven ligt, zou worden henen-
gezet om aan het wantrouwen tusschen
stand en stand in onze maatschappij zoo
weinig mogelijk voet te gevenom wat
hoog en laag in ons volksorganisme leeft
ook voor de toekomst saam te binden
om de opkomende ontevredenheid te
stuiten, en om het socialisme het gras
voor de voeten weg te maaien. Afdoening
was ook gewenscht om de democratische
ontwikkeling van het staatkundig leven,
die allerwege komende is, niet gedwon
gen te aanvaarden, maar willens en bij
tijds in onze politieke verhoudingen op
te nemen.
Het heeft echter zoo niet mogen zijn
en, ofschoon de teleurstelling over de ge
vallen beslissing ernstig is, aanvaardt de
Standaard haar met volkomen berusting,
maar zal in stille gehoorzaamheid het
zwaard nogmaals aangespen en met on
gebroken volharding den strijd voort
zetten tot het doel bereikt is. Laat niemand
den moed verliezen. Die heden geslagen
werden, zijn de overwinnaars van morgen.
Het conservatisme heeft bij de her
stemmingen een groote macht ontwik
keld. Al zijn slagorden heeft het ontplooid
eD in het vuur gebracht. De Roomsche
hiërarchie vooraan. Achter Rome de
conservatieven, onder de Synodale hiër
archie in bond met bijna geheel den adel
en de hoogere geldmacht.
De meerderheid, beweert de Standaard
verder, van het conservatieve kabinet
zal nu in hoofdzaak bij de Roomsche
Kamerleden schuilen, versterkt met eene
kleine conservatieve groep, die alleen
door de Roomsche kiezers in de Kamer
is gebracht. Daarnaast eene phalanx van
conservatief liberalen, die zonder Rome's
phalanx niets vermag. Voorts zullen zich
U
Bewerkt door A. M. O.
40.)
«Ja, Marie heeft bij haar papa zoolang
aangehouden, tot hij beloofde morgen
met ons naar het ijs te gaan. Wat een
geluk, dat gij nu meegaat."
«Hebt gij Gibray nog gesproken?"
«Ja, hij is zeer in zijn schik met het
adres van den notaris; morgen zal hij
aan mijnheer Brandy een brief voor
mijn broeder zenden."
«Best," zei Maurice. «Dan hebt ge
niets meer te vreezen." Toen de qua
drille afgeloopen was, namen Paul de
Gibray en zijn zoon afscheid en gingen
naar huis.
bij dezen aansluiten een vijftal leden van
de gewezen Antirevolutionaire Club, op
eene wijze, die der Stomdaard nog niet
helder is. Tegenover, die allen staat de
minderheid, die echter aaneengesloten is,
die weet wat zij wil en op het stuk van
de kieswet homogeen is.
Laat dan nu het conservatieve kabinet
met zijn kieswet komen. Met die kieswet
komt dan de eerste uitbreiding, en straks,
als die er is, volgt de tweede van zelf.
Het N. v. d. D. wijdt eene zeer korte,
weinig zeggende beschouwing aan den
uitslag der verkiezingen. Het blad wijst
er op dat een verkiezingsstrijd zelden
zoo heftig gevoerd werd, zooveel pennen
in beweging bracht en zooveel hoofden
van streek, zooveel verwijdering tusschen
mannen, die tot hiertoe geestverwanten
en vrienden waren. De strijd werd door
velen zoo onedel gevoerd dat men zich
vaak de woorden hoorde toevoegen
«de politiek is in staat het leven van
een mensch te vergiftigen 1"
Het N. v. d. D. eindigt met den wensch
dat het aan de nieuwe Regeering met
de nieuwe Kamer moge gelukken een
ontwerp van een kieswet te vinden, dat
de schoonheid en de hechtheid beide
van het staatsgebouw verzekert.
De Amsterdammer hekent rondweg dut
zij en velen met haar zulk een uitslag
van de herstemmingen niet verwacht
had. Wel was het bekend dat de cen
suskiezers niet doordrongen zijn van het
besef,dat de arbeider even goed aanspraak
kan maken op kiesbevoegdheid als zij
zeiven, maar toch werd de hoop gekoes
terd dat zij zouden begrijpen dat eene
definitieve kiesrechtuitbreiding wel te
verschuiven, maar niet te ontgaan is.
Indien er iets zeker is, zegt het blad,
is het dit dat de door Tak gewilde kies
rechtuitbreiding binnen enkele, zeer weinige
jaren komt.
De censuskiezers hebben echter ge
luisterd naar de conservatieve leiders, die
hen wijsmaakten dat het nu slechts van
henzelven afhing om voor goed Neder
land te beschermen tegen den invloed
van het werkmanskiesrecht- Dat doel is
bereikt door aan boeren en burgers Tak
voor te stellen als een onzedelijk indi
vidu, aan wien niets heilig is, als een
grondwetschenner, een verrader van zijn
vrienden, eene soort van politieke gauw-
Onderweg durfde Albert zijn papa
niets te vragen, want de oude heerwas
somber en stil. Maar toen Albert naar
zijn slaapkamer zou gaan, vroeg hij
«Wel, papa,hoe denkt ge over Marie?"
Gibray trad met zijn zoon diens slaap
kamer binnen en zeide«ik had liever
tot morgen gewacht, maar nu je er naar
vraagt, zal ik je dadelijk zeggen, hoe
ik er over denk. Welnu, ik gevoel mij
gedwongen om te verklaren Met mijn
toestemming wordt Marie nooit of nim
mer je vrouw."
«Waarom niet?" vroeg Albert doode-
lijk ontsteld.
«Je heb recht naar de redenen daar
van te vragen, mijn zoon, en daarom
zal ik je in 't kort de geschiedenis van
mijn jeugd vertellen. Ik was zoo oud
als je nu bent en bekleedde een onder
geschikte betrekking bij de politie. Ik
raakte verliefd op een arm, maar won
derschoon meisje. Laat mij over de ge
volgen zwijgen. Mijn bedoelingen waren
eerlijk en ik zwoer, dat ik trouwen zou
dief, dien men alleen kon steunen, wan
neer men zelf een ruim geweten had.
"Vóór Tak beteekende zooveel als tegen
de- grondwet en vóór de bedelaarsen
wat daarvan de gevolgen zouden zijn.
men zou het spoedig genoeg bemerken
aan zijn belastingbiljet. Zeer velen hebben
zich door die voorstelling laten vangen.
De conservatieven hebben bovendien
naar elk wapen gegrepen, dat voor de
hand lag, daar het hun te doen was
hunne laatste victorie voor de kiesrecht
uitbreiding te behalen.
De quaestie welke mannen nu het
roer van den staat in handen zullen
nemen, laat de Amsterdammer tamelijk
koud. Het blad gelooft met zijn boe
zemvriend Het Handelsblad gaarde dat
het «geachte en kundige mannen zullen
zijn." Liever wil het echter den uitslag
der verkiezingen overwegen en voorna
melijk welke politieke gevolgen deze
nederlaag der voorstanders van Tak's
kieswet hebben zal. En dan denkt het
blad allereerst aan het volk, dat nu met
zekerheid weet, dat de censuskiezers huu
het stemrecht niet willea geven, tenzij
daartoe genoopt door de pressie van de
arbeiders zelf. De kiesrechtuitbreiding,
die te wachten staat, zal zich immers
liii>ioor van Tak's voorstellen onder
scheiden dat zij de werklieden in twee
groepen verdeelt, waarvan de eene, die
het kiesrecht ontvangt, van de andere
gescheiden wordt, opdat zij op de samen
stelling der Kamer, en dus op de be
langen der censuskiezers, weinig invloed
zal kunnen uitoefenen. Dit zullen de
werklieden niet verlangen, zij verlangen
geen halve kiesrechtuitbreiding en zullen
dus den eisch stellen alles of niets. "Voor
dat beginsel zullen zij zich organiseeren
eD met meer eenheid en beslistheid dan
tot dusverre strijd voeren. Een monster-
petionnement heeft nu meer reden tot
bestaan en zal dus wel niet achterblijven.
Bovendien zal de uitspraak der cen
suskiezers een verhoogd politiek leven
onder de arbeiders te voorschijn roepen
en, dus beschouwd, zou het ten slotte
blijken dat de nederlaag hun ten bate was
Der democratische groep onder de
censuskiezers is ten slotte de weg aange
wezen, dien zij uit moeten. Zij moeten
meer in aanraking komen met het volk
en het niet ongeorganiseerd aan zijn lot
als ik meerderjarig was Weinige dagen
nadat mijn geliefde mij een dochtertje
geschonken had, werd ik zwaar ziek aan
de typhus. Doch nauwelijks was ik
weer beter, of ik ging weer naar Va
lentine. Helaas haar woning was ledig,
zij was met een rijken bankier gevlucht
en ook mijn kind was weg. Alle uaspo-
ringen waren vergeefs, ik heb Valentine
niet teruggezien tot heden avond, toen
ik in Bressol's echtgenoote mijn trouwe-
looze geliefde herkendeAlbert stiet
een kreet uit en zonk vernietigd op een
stoel neer. «Ik beb vreeselijk geleden
onder 't verraad van dat afschuwelijke
schepsel," vervolgde Gibray. «Ge be
grijpt daarom, Albert, dat ik nooit zou
toestemmen in een huwelijk van mijn
zoon met Valentine's dochter. De ge
dachte aan zoo'n nauwe verbintenis met
die gehate vrouw zou voor mij onver-
dragelijk zijn."
Doodsbleek, maar vastbesloten, stond
Albert op en trad op zijn papa toe en
zeide; «Ik kan uwe rechtvaardige ver-
overlaten en het niet uit de hoogte buri
steun aanbieden. Zij moeten, overtuigd
dat de politiek der toekomst in hoofd
zaak een sociale politiek moet zijn, zich
van de censuskiezers afwenden en zich
regelrecht tot het volk richten om dit door
huu intellect en hun vermogen te helpen.
De oude politieke leuszonder het
volk en tegen het volk moet verdwijnen.
De geleden nederlaag moet het volk
wakker schudden en al wat radicaal
denkt en streeft zich daarbij aansluiten
opdat éen leger worde gevormd van
verraogenden en onvermogeuden, dat in
eendracht optrekt tot verovering van het
recht voor de vijf h zes honderd duizenden,
dat dezen door nog geen honderdduizend
misleide of baatzuchtige censuskiezers
onthouden wordt.
Dit las de Amsterdammer in den uitslag
van de herstemmingen.
Der Haasbode geeft de nederlaag der
voorstanders van finale kiesrechtuitbrei
ding o. a het volgende in de pen
«De nederlaag van Tak is zoo ver
pletterend dat nieuwe verkiezingen, welke
moeten plaats hebben tengevolge vau
eenige dubbelverkiezingen, die niet meer
in eeDe overwinning kunnen veranderen.
Dr. Kuyper, die alleen naar de Kamer
wilde gaan om Tak zijn kieswet te
helpen maken, is te Sliedrecht gekozen.
Heel Nederland zal schaterlachen. Grooter
straf kon dien demagoog niet treffen I"
Het Haagsche Dagblad beschouwt den
uitslag der verkiezingen als het antwoord
der meerderheid van het Pays Legal op
het voor Kroon en Volk zoo bedenkelijke
wetsvoorstel Tak. Het blad is van ge
voelen dat geen bewind ad hoe wordt
gevorderd, maar een gematigd bewind
dat niet onmiddellijk de kiesrechtzaak tot
oplossing brengt waarvoor ernstigen
rijp beraad wordt gevorderd maar zulk
een dat eerst de gemeentefinanciën her
vormt om later tegelijk met het kiesrecht
van de Staten-Generaal en de Prov.
Staten ook dat voor de gemeenteraden te
regelen.
Na de uitzetting van dit programma
wijdt het conservatieve blad ook een
woord aan den geslagen minister Tak,
die een man van karakter is, al bezit hij
ook de gebreken van zijn deugden. De
politieke straf, welke hem trof, is echter
verdiend.
bolgenheid billijken, maar Marie is on
schuldig en ik heb haar trouw gezworen.
Tegen uw wil zal ik niet met haar
trouwen, maar ik neem nooit een andere
tot vrouw. Liever wil ik wachten tot
uw toorn bedaard is, en ge inziet, dat
de kinderen niet moeten boeten voor de
zonde der ouders. Ik hoop, dat die tijd
zal komen, want ik weet, gij zijt recht
vaardig, papa I"
«Neen, Albert! Alles kan ik voor je
doen, maar vergiffenis schenken aan die
verraderlijke vrouw. neen, nooit
«En toch zal ik wachten, papa. Ik
kan geen ander beminnen
XXIII
Maurice verliet het feest omstreeks
drie uur in den morgen en ging recht
streeks naar de woning van Verdier,
waarvan hij een sleutel bij zich droeg.
Hij wekte zijn bondgenoot en na een
kort gesprek gingen beiden in het ma
gazijn voor vermommingen. Na een
kwartier keerden zij daaruit terug in de
