COURANT.
)e vpoiiweli ke politie-spioii.
No. 21.
Vrijdag 16 Februari 1894.
32ste Jaargang.
Uit de pers.
De Amsterd- D v. N.) is niet vol
daan met de wijzigingen, door Tak in zijn
ontwerp aangebracht. Het blad noemt ze
van geen beteekenis en oordeelt dat het
verschuiven van het tijdstip der verkie
zingen tot in den zomer van 1895, dat
volgens het vroegere ontwerp in dit jaar
vastgesteld was, nog anderhalf jaar den
onhoudbaren toestand, de moreele onbe
voegdbeid van deze Kamer zullen doen
voortduren. Dit had anders kunnen zijn,
indien de geest van obstructie in de beide
Kamers het werk niet op de lange baau
wilde schuiven.
Sprekende over den door minister Tak
in zijn gewijzigd kiesontwerp als kentee-
ken van kiesbevoegdheid ingevoerden
eischdat men om kiezer te zijn in zijn
eigen onderhoud moet Jtnnnen voorzien,
merkt bovengenoemd blad op, dat er
velen zijn, die niet kunnen lezen en
schrijven en toch in hun onderhoud voor
zien en dat er ook duizenden zijn, die
zoo goed als niets geleerd hebben, maar
zich toch door vlijt, beleid, geluk
enz., aan hun dagelijksch brood weten
te helpen.
Aangaande de schrijfproef zegt het blad
dat zij de verkiezingen vervalscht en een
middel voor agitatoren is om een betrek
kelijk zeer groot aantal kiezers te ver
krijgen. Het blad is overtuigd dat de
Kamer haar verwerpen zal.
Het Sociaal Weekblad noemt de door
minister Pierson aangekondigde herzie
ning van het personeel eene teleurstel
ling, omdat de illusie, dat de herziening
minstens een aanmerkelijke compensatie
aan de te zwaar belasten bieden zou,
zoo goed als algemeen verstoord is. Zelfs
bevriende organen uiten hunne teleur
stelling onverholen. De voorspiegelin
gen des Ministers zijn, zegt het blad van
den heer Kerdijk een fata morga-
n a. De uitkomsten van zijn eerste her
vormingen hebben den domper op 's Mi
nisters idealisme gezet, en zoo hebben
we dan nu gekregen een heel pover
ontwerpje van een wetje tot wijziging
van eenige artikelen der wet op de per-
soneele belasting.
V Pleidooi voor de Moedertaal.
Van de hand des heeren J. H. van den
Bosch te Zierikzee, ontvingen wij, onder
bovenstaand opschrift, de navolgende re
pliek op het stukje, geteekend: tfEen
leeraar in de Ned. taal." (Zie ons nummer
van 19 Jan. j.l., No. 9.)
Er is mij, nu van daag, een nummer van
uw krant van den 19den Januari toegezonden,
waar een stukje in voorkomt over de brochure
Pleidooi voir de Moedertaalde Jeugd en de
Onderwijzers; opgedragen Aan alle Moedertaal-
onder wijsera. Examinatoren en Toezieners van
Lager. Middelbaar en Hooger Ik wou daar wel
een woordje in antwoord op zeggen 't is wel
LL1T01,
- U 1
Bewerkt door A. M. O.
11.)
Verbaasd keek Maurice op de pendule
boven zijn schrijftafel. Ze wees tien uur
hij had dus vier uren noodig gehad voor
het verbrandingswerk Om den stank
nog spoediger te doen verdwijnen, maakte
hij den aschschop gloeiend en wierp
daarop klontjes suiker, die bij het ver
branden een aangeuamen geur ver
spreidden De koude, die het open ven
ster binnenkwam, deed hem eindelijk
rillen j hij sloot toen het venster en ging
aan zijn schrijftafel zitten. Voor hem
lag een pakje schrifturen, die vroeger
grootendeels in de nu verbrande porte-
wat laat, maar aan wien de schuld?
Als het kan, wou ik in de eerste plaats wel
weten wie de schrijver is. Ik heb het gevoel
dat hij en ik het wel eens künnen worden
en dan móéten we 't eens worden, om
s^men (met nog vele andere mannen) voor
't nieuwe onderwijs te werken. Dan een
opmerking over mijn «scheldenScheld ik
al die mannen, die de schrijver noemt Ik scheld
waar schelden waarheid zeggen is en de
waarheid zónder het harde woord niet gezegd
kan worden. Scheld ik Den Hertog Dat hoop
ik dat Den Hertog zelf uit mijn geschrift zal
voelen het respect en dat meer-dan-respect dat
ik hem toedraag. Scheld ik van Hel ten (onzen
medestanderen nog zoo verscheidenen van
die de schrijver noemt Zeker, van anderen
weer gebruik ik termen als ellendige beunhaas
maar het möèt gezeid. School en Studie met
zijn taalkundigen redacteur is een pest in de
onderwijzerswereld. Voor pest heb ik zoomin
respect als een dokter. En nu de vraag«of
mijn hartstocht goed doet« de schrijver stélt
die vraag. Indien die hartstocht liefde is,
zuivere, ideale, alles omvattende liefdé, dan zal
het de kracht zijn om het Nieuwe te verwe
zenlijken. En daarbij daar zijn tegenwoordig
oude en nieuwe menschen, en dit onderscheidt
ze dat de ouden (de n moet hier st&an) slapen
en de nieuwen wakker zijn die slapers i dood
slaap bij de mèèsten) moet men zooveel mogelijk
wakker maken, en dat gaat niét zonder een
behoorlijke mate van forschheid. Onze heele
tijd heeft nergens meer behoefte aan dan aan
twee dingen.
Onvoorwaardelijke waarheidezin (de heer-
schende beschavingsbegrippen sluiten dat uit)
en forschheid. Die beide dingen alleen kunnen
verhoeden, dat wij met onze heele beschaving
in de naaste toekomst vermorzeld worden. N.B.
Socialisme zit hier geen grein inik heb met
socialisme en zóó niets uit te staan ik tracht
naar geestelijk leven te wekken.
En wat aangaat het Hoofdonderwijzers
examen. Ik heb aan excepties gedicht zie
bladz. 24 regel 911. Ik dacht bepaaldelijk
aan examens door mannen als Terwey, Den
Hertog en zulke afgenomen. Te Arnhem heb
ik twee achtereenvolgende jaren examens bij
gewoond ik vond het slecht. Maar van het
standpunt van het Nieuwe, ie er niets goed.
Ik heb in mijn geschrift Den Hertog en Dr.
Kalff dan ook geen Hervormings- maar Verbe-
tevingsmannen genoemd. Er is niets goeds .- niets
principieel goea. Want het principe van ons
Taalonderwijs dèügt niet. Het zal den schrijver
hoop ik niet boos maken als ik hem zeg ook U
hebt de these der brochure nog niet wezenlijk
gesnaptherlees hem nog eens, en dan zal U
niet meer zeggen, dat er te Amsterdam of waar
ook in de richting van het Nieuws geëxamineerd
wordt. Er zijn waarschijnlijk niet meer dan
drie Inrichtingen waar ze een begin hebben
gemaakt met net Nederlandsch naar de nieuwe
inzichten te doceeren. Bij 't Lager Onderwijs
zijn er een aantal mannen die met ons wérken
feitelijk is daar alles «dood in de pot.« Ook
uit andere dingen blijkt dat de schrijver nog
buiten het Nieuwe staat. Maar dat moest
anders bij hemhij is te goed om mee te
dutten.
Nog èène opmerking. liet heele Noofdonder
xoijzers e.camtn met de studie die het eischt ia een
ellende, en den dag dat de eene helft van
onze onderwijzers góéd wakker zijn zal, zul
feuille een plaats hadden gevonden. Hij
stak een nieuwe sigaar aan en begon
deze documenten over te schrijven. Het
eerste was een Engelsche reispas ten
name van Jordan Wild, veertig jaar oud,
geboren te Londen.
Maurice legde den reispas ter zijde en
nam een ander document ter hand. Het
was in telegramstijl en voorzien van het
cijfer 2. De inhoud luidde
Aan V***. Mijn adres is nog steeds
rue de Grammond, hotel Pays Bas, ka
mer no. 17. Mijn pas luidt op Jules
Thermis uit Brussel Met ongeduld wacht
ik het geld, waarom ik verzocht heb,
alsook de beveleu van V*****. Kom mij
niet bezoeken, dan bij dringende nood
zakelijkheid. V*V'
Daarop volgde een ander stuk.
«Aan V** Jenny legt bij dezen brief
tienduizend francs in het tabernakel.
Geef daarvoor een ontvangbewijs, dat ik
aan V***" moet overleggen. Dezen nacht
ten éen uur komt V**** met den spoor
trein van Lyon aan het Noorderetation
len ze als èèn man opstaan metdat willen
wij niet langer Onderwijzers Vraagt het
u zeiven afkunnen we da&r wakker en
frisch bij blijven en waartoe dient het
Dórft eerlijk en dürft kloek te zijn I
Binnenland.
Vlissingen, 15 Februari.
Voor de afdeeling Patrimonium" alhier
trad gisteren avond in 't lokaal aan de
IJzerenbrug op de heer P. van Vliet Jr,
lid van het Bondbestuur te Arnhem, die
tot onderwerp had gekozen: Patrirao-
nium's roeping op maatschappelijk ter
rein."
Na het zingen van het 2e vers van
psalm 25 en een gebed van den voor
zitter van de afdeeling, de heer H. van
der Poel, werd door dezen het woord
gegeven aan den spreker.
In eene uitvoerige rede, die ongeveer
2 uren duurde,- toonde de begaafde spreker
door tal van voorbeelden aan dat er in
Europa en ook in ons land verkwistende
weelde en vreeselijke armoede heerschen.
Volgens statistieke opgaven zijn er in
Europa 200 milllioeu menschen,die slechts
365 per jaar verdienen, terwijl de z g.
Spoorwegkoning in Amerika, de heer van
der Bilt, een vermogen bezit van 750
millioen, een vermogen, zoo groot dat,
als Adam per jaar 125.000 had ver
diend, hij in 6000jaren nog maarzoo rijk
zou zijn geweest.
Naar spreker's overtuiging was de
oorzaak van dezen toestand in de eerste
plaats de zonde en in de tweede plaats
de overbeschaving.
Dat de menschen van den tegenwoor-
digen tijd zoo arm zijn, schreef hij niet
toe aau te weinig productie van den
arbeid, maar wel aan de machines, die
veel arbeidskracht uitwinnen.
Patrimonium's roeping isernstig te
protesteeren tegen alle ongerechtigheid
op zedelijk terrein en te ijveren tot ge
recbtigbeid op stoffelijk gebied.
Tegen koning Alcohol moest gestre
den worden. Sluit Schiedam" is meer
malen uitgesproken volgens spreker
moet men daartoe beslist overgaan
omdat hij het schande vindt dat Neder
land in het buitenland alleen bekenden be
rucht is door Schiedam. Tijdens zij u ver
blijf in Afrika sprak hij met een En-
gelschman, die alleen ons land kende
door Schiedam en niet door onze zee
helden.
Hij gaf aan de leden van Patrimonium
den raad den mond te sluiten voor Schie
dam en niet te wachten totdat Schiedam
gesloten wordt. Zoo moet ook gestreden
worden voor de afschaffing van de regle-
raenteering der prostitutie. Over dit punt
wilde spreker niet uitweiden omdat de
vergadering gemengd was. Hij gaf niet
temin aan de aanwezige moeders den
aanhij brengt gewichtige documenten
mee van V*4"**. Haal hem af van den
trein. Na een afwezigheid van twintig
jaar zal men u niet herkennenvoor
mij zou het gevaarlijk zijn mij op een
publieke plaats te vertooneu. Ge zult
hem gemakkelijk herkennen, daar hij
den linkerarm in een doek draagt. Nader
hem met de vraag: «Komtgij van Chan-
tilly?" en hij zal u onmiddellijk volgen.
Troost u over uwe plaatsing te Parijs.
V***** heeft een prachtige zaak voor
ons onder handen. De papieren, die V****
brengt, zullen u daarover zeer gewichtige
inlichtingen verschaffen."
»Ja, ja, die papieren zijn gewichtig
genoeg," lachte Maurice, terwijl hij een
ander stuk nam, dat het cijfer 4 droeg
en verscheidene stempels toonde. De ti
tel was Mijn Testament" en de inhoud
luidde
»lk ondergeteekende dicteer hierbij
mijn besten en eenigen vriend Michael
Bermont mijn uitersten wil, in de biblio
theek van mijn paleis te Londen, en mijn
raad zich vooral te overtuigen waarheen
en bij welke personen hare dochters in
betrekking gaan.
Patrimonium moet ook strijden voor
finale kiesrechtuitbreiding, voor afschaf
fing van plaatsvervanging en niet langer
gedoogen dat vrouwen en kinderen in
fabrieken werken.
Bij de regeering moet ook daarop aan
gedrongen worden dat den gemeentebe
sturen machtiging worde verleend het
opruimen van onbewoonbare krotten te
gelasten. Daarom behoort de wet op de
onteigening in dien zin te worden uitge
breid, opdat zij niet uitsluitend worde
toegepast in het belang van Nijverheid
of bij het ontstaan van gevaar. De huis
jesmelkers zouden dan bij taxatie niet
meer dan de innerlijke waarde hunner
panden terug ontvangen Spreker noemde
het eene schande dat voor die onmensch-
waardige verblijven meer geld moet wor
den betaald, dan men zou moeten geven
voor het huren van een villa. Landont-
ginoen is een hoognoodige maatregel
waardoor de bewoners van het plat
teland niet genoodzaakt worden naar
groote steden te verhuizen, alwaar toch
ook geen werk voor hen is te vinden.
Van overheidswege moet men arbeid
organiseeren door een maximum loon en
een minimum van arbeidsduur en bet
invoeren van kamers van arbeid Spr.
ijverde alleen voor den geoefenden en
welgezinden arbeider, doch niet voor
luiaards en dronkaards.
Het rijk, de provinciale en gemeente
besturen moeten in hunne bestékken bij
aanbestedingen niet uitsluitend zichzel-
ven, maar ook den arbeider beschermen.
Daar er geen gelegenheid tot debat
werd gegeven, sloot de voorzitter onder
dankbetuiging met gezang en gebed de
vergaderiug.
Wij vernemen dat 21 personen zich
alhier hebben aangemeld om als »Lodger«
op de kiezerslijsten te worden ingeschre-
Binnen enkele maanden zal het station
Vlissingen-stad, in de wandeling het
Lokaal-station genoemd, eene andere be
stemming krijgen en de dienst naar het
station Vlissingen-haven worden overge
bracht.
In verhand hiermede worden in laatst
genoemd station verschillende werken uit
gevoerd, welke men rekent dat tegen den
aaustaanden zomerdienst gereed zullen
kunnen zijn.
De werkzaamheden van het nieuwe
stationsgebouw worden zoo ijverig voort
gezet dat men rekent het met den zomer
dienst te kunnen openstellen voor het
verkeer.
mede-ondergeteekenden verklaren, dat ik
in bet volle bezit mijner verstandelijke
vermogens ben, bekwaam om mijn uiter
sten wil vast te stellen. Mijn ouders zijn
reeds lang dood. Ik had slechts een
eenige zuster. Zij kwam, nog jong zijnde,
in kennis met een ambtenaar der justi
tie, welke kennismaking ik sterk afkeur
de. Ik verliet daarom mijn vaderstad Pa
rijs, vestigde mij te Londen en bekom
merde mij niet verder om mijn zuster.
Toevallig vernam ik in 1858, dat zij met
een fatsoenlijk man gehuwd was en uit
haar huwelijk een dochter was geboren.
Te Londen behartigde ik met ijver
mijne zaken aan de beurs. Ik had geen
ander levensdoel dan te werken en mijn
vermogen voortdurend te vergrooten. Ik
bezit thans tien millioen twee honderd
duizend francs, zonder daarbij te rekenen
miju paleis met kostbare schilderijen,
meubelen en zilverwerk Nadat ik de
beurs vaarwel gezegd had, belegde ik
mijn geld in goede staatspapieren en
stelde die in bewaring bij den achtbaren
notaris Richard Sangsly.
[Wordt vervolgd.)