VLISSIUGSCHE COURANT.
1873. IN0 65.
Donderdag 14 Augustus.
llde Jaargang.
TB—BESTUUflu
Nieuwendijk, wijk II no. "101.
VLISSINGEN.
Advertentiën gelieve men aan den Uitgever in tc zenden uiterlijk
Woensdag- en Zaterdag voormiddag 10 ure;
de prijs van 14 regels is 40 Cents, voor olken regel meer 10 Cents.
BUREAU:
F. H. SCHIFFER.
Dit Blad wordt tweemaal per week, Donderdags on Zondags uitgegeven.
Abonnementsprijs per drie maanden f 1.—franco per post 1.15.
Afzonderlijke nummers 5 Cents.
Men Abonneert zieb bij alle Boekhandelaren^m Post-Directeuren.
PUBLIKATIËN.
No. 61. TVitionale Militie-
Oproeping verlofgangers van de lïgtïng 1869,
De Burgemeester van Ylissingen, maakt bekend:
dat tengevolge van het Koninklijk Besluit van den
45 April jl. no. 16, tegen den 27 Augustus IS?3
ju werkelijken dienst zijn opgeroepen, al de milicien
verlofgangers der ligting van 1869, beboorende bij
e Regement Vesting-Artillerie tot het houden
van praktische oefeningen in de verschillende leger
plaatsen, of van najaarsoefeningen in het algemeen;
dat hij mitsdien oproept alle verlofgangers in deze
gemeente, op wie het vorenstaande van toepassing
is, om zich, voorzien van hnn verlofpas, zakboekje en
al de voorwerpen van kleeding en uitrusting, door
an, bij hun vertrek met groot verlof, mede geno
men, aan te melden in de Abdij te Middelburg, in
liet gebou*v van het gewestelijk bestuur, aan het
bureau/Ier Nationale Militie, op Woensdag den 27
'tus a. s. des avonds ten 53/4 uurten einde
teii/6 ure aan den Provincialen Adjudant te worden
afgeleverd.
dat hij huil verder onder het oog brengt, dat zij,
die in gebreke blijven op den bepaalden dag onder
Je wapenen te komen, bij hunne latere opkomst zoo-
langer in dienst zullen worden gehouden, en
dat volgens art. 145 der militiewet, de verlofgan
ger, die niet aan de oproeping voldoet, als deserteur
tal worden behandeld
en geeft kennis
dat voor het geval een verlofganger door ziekte
of andere redenen buiten staat mogt zijn om op te
tomen, hij daarvan kan doen blijken, door voor of
op den dag voor de opkomst bepaald, een gelegali
seerd, op zegel geschreven, geneeskundig getuig
schrift of een ander bewijs of verklaring ter Gemeen
te-Secretarie over te leggen, zullende de zieken, die
niet op den bepaalden tijd ouder de wapenen komen,
ie dezer zake, niet voor dilligenfc worden gehouden,
Baar verpligt zijn, zich na hunne herstelling, bij hun
taps te vervoegen, ten einde gedurende vier weken
b den wapenhandel te worden geoefend
en dat de manschappen, die vóór den lc Augus
ts van dit jaar gehuwd zijn, onder deze oproeping
grepen niet onder de wapenen behoeven op te
omen.
fin is hiervan af kondiging geschied, waar het be
kort, den 11 Augustus 1873.
Be Burgemeester voornoemd,
WINKELMAN.
sezondheidsleer
MET BETREKKING TOT DE
GEMEENTE VLISSINGEN.
II.
a einde te voldoen aan de vereischton in onze
afdeeling omschreven voor een beter latrine
sel alhier schijnt nog uit een medico-politisch
l]opuntin het kort het navolgende noodzakelijk.
2ou het wensehelijk zijn dat bij het bouwen van
niet meer werd toegestaan het leggen van
f^ten op zoogenaamde kuilen, zoowel als op riolen
leze niet in zee uitkomen, teneinde daardoor het
van bodem en drinkwater zoowel als besmet
van kaden te voorkomen, en zoude algemeen
eat'worden gevolgd het stelsel der fosses mobiles
Jmiddel vau de hieronder te omschrijven tonnen.
^oude moeten worden aangeschaft ten behoe-
ïan de nog alhier bestaande putten of kuilen
'ocoiiiobile-lucktpoïnpten einde daarmede op
reukelooze wijze de putten te ontledigen; terwijl het
verder wensehelijk zoude zijn dat na outlediging en
vulling met aarde de putten en kuilen door de tonnen
werden vervangen.
3°. Moeten de privaten worden gebouwd op plaat
sen waar lucbtverversching door middel van de bui
tenlucht mogelijk is, opdat de lucht uit de privaten
zich niet kunne verspreiden door gangen, keukens,
kamers enzvooral ook moeten privaten uitkomende
in woonkamers en slaapkamers worden geweerd, zij
moeten ruim zijn, goed kunnen worden vellicht en van
gladden of verglaasden steen worden opgebouwd, zoo
wel de wanden als de vloer en plaats waarin de ton
wordt gesteld. De zitting moet goed sluitend zijn, een
dubbele zitting met in de onderste laag voorziene trech
tervormige koker van koper of geglazuurd ijzer is aan
te bevelen.
4°. Moeten de tonnen worden weggenomen en ont-
ledigd zonder hinder of last voor de burgerij op een
voudige, zindelijke en reukelooze wijze; om deze
gegevens na te komen verdient de tonvorm door haar
naauwkeuriger sluiting en digtheid de voorkeur boven
eiken anderen vorm, en vooral boven de grillige vormen
als: open emmers, bakken als koffertjes etc. hier in
gebruik. Het Groninger model van onder wijder uit
loopend en voorzien van juist sluitende deksel en
hengsel is zeer aan te bevelen, vooral ook door de
meerdere stabiliteit der tonnen.
Ik wenschte van een dubbel stel tonnen, allen van
gelijken vorm en inhoud, circa 20 N. kan als maximum
gebruik te maken, waarbij om .<dgomeen en .spoedig
het gebruik daarvan te doeu plaats hebben, elk huis
van wege de gemeente gratis twee tonnen zouden moe
ten worden verstrekt, opdat wanneer de eene ton ge
vuld en goed gesloten wordt weggevoerd, daarvoor
oogenblikkelijk in ruil een scboone kan worden in d.o
plaats gesteldde gevulde ton wordt buiten de stad
geledigd in daarvoor gemetselde putten, daarna
schoongemaakt en in tijden dat epidemische ziekten
heerscbon met carbolzuurhoudend water omgespoeld
om goed gereinigd en des noods ontsmet, tegen de
gevulde ton te worden ingewisseld.
5°. Het transporteeren der tonnen van uit de pri
vaten en het daarvoor in de plaats stellen der gerei
nigde tonnen, geschiedt doordekarreliedeu, doorwien
de gevulde tonnen op de daarvoor bestemde wagens
worden opgeborgendaardoor wordt de uren lange
parade van bakken en tonnen voorkomen en de bur
gerij ontheven van de voor hen zoo onaangename last
zelf hunne faekaliën naar buiten te moeten slepen.
6°. Moeten er worden aangeschaft 4 karren elk ver
deeld in 24 vakken om daarin even zoo vele tonuen op
te bergen, opdat door middel van dezen, naar gelang
de grootte der wijk, in een of twee wagenvrachten eeno
geheele wijk op een morgen in een half of een uur tijds
kan worden geruimd.
Deze karren moeten ten spoedigste nadat de gevulde
tonnen de plaats der gereinigde hebben ingenomen de
faekaliën voeren buiten de gemeente na de daarvoor
bestemde bergplaats, alwaar hun inhoud in de putten
wordt gestort.
Voor de grootst mogelijko reinheid dezer karren
moet worden zorg gedragen, terwijl zij steeds goed
digt moeten zijn en goed gesloten kunnen worden.
7n. Is het wensehelijk dat in do mindere wijken
publieke privaten worden aangelegd; zoowel omdat
de privaten aldaar slechts zeldeu voldoen aan de ver
eischton die wij boven voor eeu goed privaat hebben
gesteld, als om te voorkomen dat soms bij totaal
gemis aan localiteit de uitwerpselen bijdragen tot
verontreiniging van binnenplaatsen, goten of kaden.
Ofschoon nu het van stadswege aanleggen van deze
gebouwtjes wel eenige geldelijke opoffering van de
gemeente zoude vereisehen, zoo is bun bestaan ook
dubbel wensehelijk, aangezien de statistiek ons leert
dat steeds bij alle epedimische ziekten de armenwijken
verreweg de meeste slachtoffers tellen, doordien bier
bet allerminst de wetten die de hygiena voorschrijft
worden geëerbiedigd, en deze wijken reeds door over
bevolking geteisterd, vaak op ware mestkuileu staan
gebouwd, die te gelijk drinkwater en lucht, twee der
kostbaarste vereischten om te leven verpesten.
8°. Wenschte ik naar Groninger model buiten de
stad omheinde en gemetselde putten aangelegd te
hebben, waar met behulp der andere stedelijke afval,
als asch, straatvuil en keuken-afval de mest wordt
bereid. Te Groningen toch is deze mestbereiding met
een schitterend succes op finautiëel gebied bekroond
in een jaar toch werd hierdoor circa 40.000 winst
afgeworpen.
Ofschoon nu elke gemeente niet onder die voor dun
verkoop der mest zoo gunstige omstandigheden ver
keert als het door veenkoloniën omgeven Groningen,
waar na de turfafgraving de ondergrond door do mest
vruchtbaar wordt gemaakt, en waar bovendien de
graanteelt veel belangrijker is dan in Zeeland, waar de
boer geen mest behoeft om zijn grond vruchtbaar te
doen zijn, zoo zoude toch eveu zoo goed als thans reeds
de beer naar België wordt vervoerd, ingeval de mest
op de Groninger wijze was bereid, zeker deze nog meer
aftrek vindenwaarschijnlijk ook zal men wel door
bijvoeging van kool ('t zij uit de bonken dior bovenste
veenlagen verkregen,' 't zij uit de kool van zeeplanten)
eene Korrelige reukelooze stof kunnen bereiden die
voor transport verkiezelijk zijn zou, en door het groot
absorbtievermogen der koolstof de kostbaarste gazen
zoude vastleggen, zoodat zetktfbr transport noch bewa
ren verliezen zoude aan kracht en werkzaamheid.
Aangezien de qualiteit der mest er voel bij zou win
nen ais op Groninger wijze of door vermenging met
kool de faekaliën tot mest werden gemaakt en niets
daaruit zou verloren gaan, zoo mogen wij verwachten
dat de meerdere onkosten door do boven verlangde
maatregelen veroorzaakt, voor een groot gedeelte
zullen kunnen worden gedekt uit de vermeerderde op
brengst der faekaliën.
Wanneer op deze wijze de faekaliën worden opge
haald, verzameld en tot mest verwerkt, zal de bodem
worden behoed om te worden doorweekt door de excre
menten, drinkwater om de drager te zijn der smetstof
van de meest moordende epedeiuische ziekten, eu de
dampkring zal niet meer door de gazen dor excremen
ten worden bezwangerd, de straten zullen door do
faekaliën niet meer worden verontreinigd, noch do
goten gevuld worden met het omspoelsel der bakken
terwijl de stoffen met al hun werkzame bestanddeelen
worden bewaard om veenen en heiden in vruchtbare
landerijen te horscheppen, en door de vermeerderde
opbrengst de vermeerderde onkosten te bestrijden.
Zoowel uit gezondheids- als zindelijkheidsoogpunt
is verbetering zeer dringend noodig en iedereen die
soms dat niet volkomen met mij eens is, noodig ik uit
des morgens eenige malen eene wandeling met mij te
maken tusschen 6—7 ure.
De wijze waarop verandering moet aangebracht
worden, zal naar het oordeel van verschillende perso
nen misschion wel zeer niteenloopend zijn, en het hier
boven omschrevene voor veel verbeteringen vatbaar;
eene betere methode zal ik gaarne erkennen, en in het
belang van Vlissingen toejuichen als zij tot stand
komt, maar dat is de quaestie, van do noodzakelijkheid
evenwel daarvan moet iedereen goed doordrongen zijn,
opdat niet de dood eerst zijn offers bij duizenden be
hoeft te vellen, om het belang der zaak te doen erken
nen en bet spreekwoord bewaarheid worde »als het
kalf verdronken is dempt men den put."
Waarlijk iedereen die de werking der putriede ga
zen en de schimmelvorming kent die uit de faekaliën
voortkomende het menschelijk organisme onzichtbaar
naderen en als water of lucht daarin worden gevoerd,
die gezien heeft hoe b. v. bij de cholera de smetstof in
de afscheiding van het darmkanaal bij cholera lijders
is verborgen, hij zal niet twijfeleu met mij u toe te
roepen, talmt niet langer de tijd dringt, reeds dreigt
wederom deze gevreesde ziekte, tot nog toe bleef zij
Vlissingen sparen, maar zal zij dit ook ditmaal doen?
Onverschilligheid in deze en tegenwerken der maatre
gelen die genomen moeten worden zou misdaad zijn,
daarom maakt u gereed om goed toegerust den vijand
te kunnen afwachten op zuiveren bodem en gewapend
mot zuivere lucht en zuiver drinkwater.
Ja het is waar het zal wat geld kosten, misschien
wel veel geld zelfs, maar wat is meer noodig, wat is
meer pligt dam te zorgenvoor het welzijn van ons eigen
huisgezin en van dat onzer medeburgers Bestaat er
niets wat meer geld waard is dan eene goede gezondheid
