wij komen lol o zeivco terug en .nemen de *i i)Wid u rond
borstig ie betuigen, dat wij minder afkeer gevoelen voor de
bijbelgenootschappenalhoewel wij ons verzekerd honden
dat het vcisprcidco rencr welheprhcidc verkorte Hukelands
gezondheidsleer oneindig meer nul aan hel mciischdom en
het maatschappelijke leven zou verschaffendan alle de hun
dcid duizend bijbels die gij als liet ware onder hel volk
werpt; dal wij meer vrede hebben met uwe missionarissen,
kansel redenarijenpulaaukoudigingen in de nieuwspapieren
met Hcbr.ccuwschc tekstvermelding en verder groot en uitge
breid spektakel over het algemeen met alles dot gij open
lijk en in rase campagne onderneemt, ook met dc gevvoonle,
die gij vielligt met de wijzen vau andcicn gemeen hebt, die
namelijk, om enkele versen uit hun hoofdstuk-verband te
rukken en dezelve, tegenzin en bedoeling lnstoijclcn zamen-
Jiaug en bcteckenis en in strijd met de regelen van iedere
gezonde exegese, aan uwe bedoeling cijnsbaai en l"t hetgeen
waartoe gij dezelve nu eenmaal gebruiken wilt onder geschikt
te maken, dat alles. Weleerwaarde Meer, mogen wij veel
meer lij dep dan dehslen, lagen en kuiperijen die in liet wet k
gesteld word.cn om door middel van goud en scliijnbelof-
ten onnoozclen lot afvalligen te maken en, aan de banden
van loosheid en vet leidingnaar pel christendom tc trekken,
Ecne andere kunstgreep die onze geheele verachting verdient
is het uitgeven van brochures onder aanlokkende logcntitcls,
met geen ander duel dan om koopers te vangen die lezen,
en daardoor tol andere gedachten kunnen komen, zooals daar
zijn de her forming der Joden in Nederland door den
gedooplen ue Pinto geschreven, een geschrift dat eigenlijk de
bekeering djer Joden moest hccten Hedetwist litsschen twee
Israëliten over de godsdienst een vlugschrift dat niets
dan Joden-hcteenng ademt, en meer ander van dat soort
geschrijf; wij raden alle ojuc geloufsgenoolenhun goed geld
aan deze boekskens niet tc verspillen.
Als dc stichter uwer goddienst, als de Tleiland der wereld
andermaal in hei kleed des slofs, op aarde verscheen, hoe
zou hij dan uwe daden afkeuren liue zou hij ze gispen en
dal Iractaaljrs verspreiden, langs straten en wegen, beneden
dc waarde zijner heiligheid achten Gij, ongei oepene ijver-
aarszoude hij zeggen, gij zijl mijne apostelen niet; gij
brengt, door uwe nictswaaidigc handelingen, schande in
smaad over mij en mijnen naam. Laat af, ga henen, bekeert
li zelven en zondigt niet meer 1
Te midden uwer beroepsbezigheden, waartegen wij open
lijk optreden, verwondeien wjj ons, in de eerste plaats
overhel laauwc gedragen dc ijskoude onverschilligheid van
de mannen die lieden ten dage aan het hoofd van het gods-
diensl-onderrigt en de godsdienstige belangen der Isrueliten
in Nederland staan, want zoo iemand, dan zijn zij bet op
wie de pligt rust uwe voortdurende aanslagen te dwarsboo-
iucn uwe vrijpostigheid te fnuiken, uwe bckccriogSzucht uil
te blusscbcn en uwe ccibiedkrenkende beweging tegen het
jodendom, dat u niet beleed igtaan banden Ie leggen. Indien
gc uwe aanvallen in de e'éne schaal plaatst en hunnen tegen
stand in dc andere dan zal hiervan houden wij ons ver
zekerd dc eerste schaal oneindig liooger dan de laatste staan
wij weten datin vele gevallen stilzwijgendheid het verkies-
selijkstc wapen kan zijndat wederstand aanvuurt en van
kwaad tot erger leidt; maar wij welen ook, dal er een tijd
van zwijgep en een tijd van spreken bestaat, en dat de laatste
tijd niet vcrznipid mag worden, vooial niet door dczuikcD
die ambtshalve, in hel godsdienstbelnng en om wille dc eer
cn dc geloofsbelydenis vau degeuen welke zij voorstaan on-
vergeefelijk hand<len, wanneer zij hein nutteloos laten vooi bij
gaan. Daar zi,n er die, over nictsbeduidende dingen,
heiligschennisafval en zedehederf zouden uitroepen, cn
welke, o, onoplosbare tegenstrijdigheid gcenc enkele penne-
streek er veil voor hebben, als limine godsdienst wordt aan
gerand en dc leken onophoudelijk aan dc strikken desafvals
zijn blootgesteld. Wij verlangen trouwens niet dat deze hee-
i cn hel zwaard aangorden, oin op het glibberig pad van
dogma, hlessiasleer en wal des meer zij een kampstrijd van
leven en dood met u tc wagen, tot zulk een uiterste strek
ken onze wensclien zich niet uit, waarin de gegevcne om
standigheden, vermeenden wij aanspraak tc hebben op iels,
alware het slechts op ecu zwakken dam legen den persenden
bckecringsvlocd want de kloof lusschen iels cn gcluel niets
is wijd en uitgestrekt, zij ligt lusschen «lood en leren, of
is de Joodsche Letk in Nederland dan geheel en al van iede-
ren herder en geleider \erslokcil P Staal zij dan zonder
ccnigc verdediging voor de aanvallen barer /jaters bloot?
lin welke onzaligen diagcu er de schuld van Daar zijn nog
andere inauneD die helaas vod het ecne uiterste lol het andere
vervielen die, in vroegere dagen, te veel deden, veel meer
dan hun betaamde en dienstig was; die, in de kerkelijke
huishouding paal of perk voor hunne bevoegdheid kenden;
deze mannen riglen nu niet met al meer uit. Tot welk doel
einde bestaan zij dan eigenlijk? Welk.nut trekt Jiet kerkge
nootschap van hunne verccniging? Wat is er eindelijk, na
alle hunne daden cn handelingen, overgebleven? Waarin
beeft 7icli den langen picestcndcels overtolligcn en inlueuk-
mvkenden arbeid opgelost? in rook, ja in rook, en in bel
midden van dien rook in ccnigc vonken, en meer dan rook
en ecnige vonken is er voor liet geoefende oog niet zigt-
baar Gij zijl cn waart mannen des brhouds en w ij vragen
ïi, wat gij behouden hebt Voorwaar niets dan hetgeen ook
zonder u in behoud cn wezen zou gebleven zijn. Daar zijn
beden ten dage zoo vele mannen des hchondsook zonder u
zouden dezelfde ongeluksoorzakcn dezelfde bittere gevolgen
gedragen hebben. Gij hebt liet stokpaard des langza/nen voor*
uitgangs bcre.len, eilicve, welke kruipende vorderingen hebt
gij voortgebragt welke vooruitgangen kunt gij ons toonen
die dc behoefte bevredigen, die in verband met de kosten
staan cn die voor dc gespannen verwachting beantwoordend
of voldoende zijn. Waar zijn zij, uwe trofecn die lidder-
slag verdienen cn uwe lauweren die hel eermetaal waardig
zijn He eigenlijke Joodsche godsdienst dal overheerlijke
erfdeel onzer vaderen behoeft uwe bescherming of uwebc-
moeijing niet; de eigenlijke Joodsche godsdienst is een pal-
slaande en onwrikbare rots, ceneik die dc stormen der eeu
wen trotseert en ze eeuwig trotseren zal! Zij kan u ligt
ontberenmaar de eeredienstwal hebt gij voor haar ge
daan de eeredienst is rots nocli eik dan in- zooverre haar
hel bijg«loof, dc domheid cn uwe zwakke wil, uwe bauw
en lijdzaamheid haar Int dien rang verheffen willen. Dat
gewigtig onderwerp derfde steeds uwe zorgen en tic vruch
ten van dat verzuim zijn tc tastbaar om geen leedzijn te ver
oorzaken, zij springen te v.eel in liet oog om er al hel nadce-
ligc niet van tc ontwaren. Ach gij zijt niet veel beier dan
een done boom in Nederlands geldverspillcuden tuin! cn
ten einde lot ons onder wei p terug te komen, raden wij u
het door uwen rang stand cn invloed bij liet ministerie
too verre Ic btengco, dat dc al tc warme ijver van sommige
hervormde kerkbesturen tot bevordering der Joden-bckecring
worde bekoeltj, cn dal zekere leeraren die ruime toelagen
vau de schatkist Dekkenvoortaanmet betrekking lot dc
gemelde be Leering met meer ontzag en bescheidenheid tc
werk gaan doel hel spoedig en men zal u ten minste niet
geluel en al van werkeloosheid kunnen beschuldigen.
Wij staan, in dc tweede plaats, verbaasd cn opgetogen over
het rekkelijk geduld waarmede gij den grond der geloofsbe-
kcering bearbeidt, hoezeer hij, ondanks uw onophoudelijk
zwoegen, niet veel meer dan dor en onvruchtbaar blijft. IJct
is een ondankbare grond die der Jodrnbckccring uw moed
er, uwe volharding persen ons hulde cn bewondering af. Moei-
jelijk cn langdiitig is uw werk, en wat levert het u op?
welk loon al hans welk loon van zoete zelfvoldoening, welk
voedsel voor de ziel vail u daar van te beurt? Ziel ge den
ijzeren akker, onder uwe handen, in vruchtbare landsdouw
veranderen? Kunt gy u :::»t golvende cn rijke korenvelden
verblijden? Gij ontwaart hier <n daar slechts een enkel
scheutje, dat doorgaans niet eens naar wcnsch gedijen wil
en wat wint de het k en wal verliest dc synagoog er bij?
kunstproduct, Weleerwaarde Heer, zonder sap of kracht
Gij vviit geene vrome zielen voor liet hemelrijk, maar wel
ongehoorzame kinderen, die tot oproerige onderdanen opgroci-
jen. (rij zijl een tweede Turin.nl, wiens raadgevingen uit-
Doodigend wiens weldaden verleidend zijn; dc drang uwer
redenering is sterk, uwe ondervinding overtuigt, gy toont
de klippen aan waarop de menschelyke rede vaak gewoon is
Icsloolcn, cn laat dc brug van barmhartigheid zien over wel
ken gij zelf gekomen zi|t (1) tnsar het kan u luttel baten,
de banier die gij oi'inll blijft eenzaam en wel verte dat
zij aao vei blinde cn verstokte nieiiscliendroiiimen tot leus en
verccniging strektjaagt zij ze schrik cn afschuw aan. Uw
huis Weleerwaarde Ihcr staat open, men gaal het voorbij;
gij biedt ons de gulle gastvrijheid aan, men bli|ft er koel
en onverschillig voor; gij reikt ons den kelk des bei Istnen
wijst u ai; gij licfl hel engelen-gezang der gelukzaligheid
aan. men sluit de ooren (ligt; inderdaad, W.Ew. Heer, gij
zijl Ic beklagen; waart ge krijgsheld geworden welke onver-
welhbarr lauweren zouden de uwen niet hebben kunnen zijn
Iloe veel onsterfelijke roem ware it well igt niet als staatsman
ten deel gevallen? uw schedel ware dan bekroond, uwe na
gedachtenis vereeuwigd geworden, en thans, schijnt ge wel
is waar een wakker jager Ie zijn, die zijn kruid op vvaar-
deloozc vogelen verspilt; een eeuwige hengelaar die gesta
dig visrlit en op het vlottend simmetje gluurt, en dien dc
grillige fortuin zeer zelden een vorentje voor de braadpan
schenkt. Gij vangt weinig of niets Wel Eet'waarde Neet gij
zijl liet wandelende en loontrekkende beeld des gcdulds op
aarde cn uit dien hoofde zijn wij niet ten eenemalc gcwc-
tensvrij dat wij tegen u schrijven en geen beter gebruik van
onzen tiid maken. Schiet u zekere joodsche kernspreuk lus-
schcnbride, niet te binnen: Es ist kein parr wer cs ninth
abcr cin narr wer cs ihut WelEerw. Heer
Vervolg hierna
(i) Zie Oraison funèhre
Turbine.
JMascaron, over Matóclial
MENGELINGEN.
De Herhouw van Hamburg.
Fen reizigpr die onlangs Hamburg bezocht deelt omtrent
den herhouw «Jozer stad let volgende meile
De leiding van den hmiw is geheel en al aan den en-
jelsclien ingenieur LlNDLBY toevertrouwd, die door sommi
gen als den weldoener vau Hamburg geprezen wordt door
anderen voor e»n verkwister der slaats-inkomsten wordt
uitgekreten. Doelt er loopt onder deze verschillende oor-
deeltngen zoo. veel personaliteit en partijzucht dat hut voor
den onbevooroordeeld» moeijelijk w«irdt de waarheid te lec-
ren kennen. Aan den eenen kant staat wel zoo veel vast
dat allu door LlNDLEY aangelegde werken geniaal en grnoDeh
zijn en den bezoeker van liet oi"ii«e Hamburg bewondering
afdwingen. Maar aan den anderen kant zijn de kosten vree-
selijk groot, en gaan ze naar de bewering zijner tegenstan
ders de krarlilen van Hamburg te boven. Een ander ver
wijt, dat hem gedaan wordt, bestaat in 'Ie begunstiging
van Engeland en Engelsehe werklied»». Een groot getal
Hamburger bazen en winkeliers leverde dienaangaande een
bijzonder beklag bij den raad in doch hunne klagten werden
als overdreven en ongegrond afgewezen.
Daardoor won de meening al meer en mppr veld dat
Lindi.f.y door diplomatieke kunstgrepen de meerderheid van
den raad voor zich ingenomen han en de Ëngelschman
werd in een aantal vlugschriften en dagblad-artikels aan
gevallen zonder zieli tul nog Iop behoorlijk te fieh!>en ver
dedigd. Wat de werken zelve aangaat zoo schijnt liet groote
sluizen-toestel volkomen aan hel «lo»l te beantwoorden daar
hel niet alleen «I» straten zuiver en zonder slank houdt,
rnaar ook aan de woningen gemakken verschaft, die vooral
voor huisgezinnen van de burger-klasse die geene dienst
boden houden als weldaden kunnen worden aangemerkt.
Het tweede hoofdwerk de waterleiding IS nog niet geheel
voltooid en zoo kolossaal dat tl» burgerij het geld daarvoor
weigerde. Doch deze weigering is zekerlijk slechts een bang-
maker want hel zoude een sehihla's stukje we/en wanneer
het voor ij gedeelte reede voltooide werk werd gestaakt,
en een zoo ontzettend groot kapitaal renteloos zoude blijven
liggen. Een beter middel dan eene zondanige weigering tegen
d« engeUehe concurrentie hebben ernige Hamburger indus—
tneclen bedacht door de vroeger uit Engeland ontbndene
artikelen gitedkooper en beter Ie leveren. In dit opzigt zijn
bijzonder melding*»aardig da Hamburgscho ijzergieterijen
en de wagenfabriek van Croissant en Lavekstein waar
tie krooninfs-«vagen van den Katung van Hanover meester
lijk is hersteld, en voor da directie van den Karlijn-Ham-
hurgsrhen spoorweg een wagen voor Vorstelijke personen is
geuu.skl dia door zijne hechtheid en sierlijken bouw aller
bewondering wekt. Het engelsehe krediet heeft hier ook
eenen schok ondervonden door eene gaz-verlichting voor
engelsehe rekening die slecht en duur is en ondanks den
hoogen prijs weinig verdiensten oplevert. Loo al» men weel
ik ook de bouw der Nicolaï Kerk door eenen {Engelscliman
aangenomen e» het publiek aan schouwt met welgevallen het
massieve werk waarvan de fundomeulcn reeds voltooid zijn.
In Sept. 18L6 werd de eerste steen dezer kerk, onder eenen
toevloed van meer dan 30,000 menveheti met teer veel
plvgligheid gelegd. 0"k de herbouw der Petri Kerk wordt
met ijver voortgezet. Het raadhuis echter en andere open
bare gebouwen kunnen vooralsnog weganS geldgebrek niet
worden hersteld.
Anders is het gelegen met da particuliere huizen die bijna
allen op nieuw zijn verrezen co zoo prachtig zijo uitge
vallen dat Hamburg thans zonder cenig^n twijfel or.der de
sahmtnile steden var Europa mag gerangschikt worden. In
liet bijzonder wekken da stralen rondom het Bassin van de
Kinncn-Alster de verbazing der vreemdelingen, waar ieder
huis een paleis i§. Bij do schitterende Hótels aldaar is h«t
Hotel Je I'Europe gekomen hetwelk d-or de reizigers als
het grootste en elegantste geprezen wordt, (Z. C.)
Eenige jaren geleden was het ijs zoo seliaarscli te Parijs
dat de Parijseli# handelaars ut ijs hetzelve wenschten te
bewaren voor lien die het gewoonlijk des zomars bij hert
kwamen gebruiken, en het niet afstonden aan particulieren
dan met de prootsle moeite. Een groot romansi'hnjvur
Alexander Dimas bezit in zekere wijk te St. Germain
de grootste populariteit iedere straatjongen kent hem de
vreedzame burgeis wijzen hem san de Parijsenaars van
hunne kennis, als bij «Ie openbare wandelingen bezoekt in
een woord een ieder bewondert en acht hem zoo als hij
zulks dan ook verdient, en is hekend met zijne gewoonten
en met de eeringsla bijzonderheden van zijnen inberst.
Dit wel begrepen moeten wij u nu verder zeggen, dat
lie vorige week. de meester vaneen klein hótel te Si, Ger
main een groot middagmaal wcnsclile Ie geven aan zijnw
vrienden. Hel moest een allerkeurigst diner zijn. De cham
pagne (door ijs verkoeld) ontbrak ««liter. Wat dii gedaan
Wacht ik weet er wat op reide dc neef van den
heer des huizes laat Pigter of Jan bij den eersten han
delaar de beste iiv ijs «I elders gaan hij moet dan zeggen
dat bij door Alexander Dumas gezonden is. dan kunnen
lij liet niet weigeren.
De knecht v«rirckt, wel onderriet. Ik wenseble gaarne
ijs voor mijnen lieer. Onmogelijk mijn jongen t ga er
ger* anders. Ja gij hebt mooi spreken van ergens an
der» 1» paan daar wringt l\»rn juist de schoen sprak d«
kneclil Nergens kan ik iels bekomen Wel dit en dat
Het is om dol te worden, zie hier nu liet diner van Alex
ander Dumas geheel mislukt... Wat zegt cij daar!
is tiet vuur Alexander Dumas? Wacfn «en oogeoblikje
mijn brave jongen voor niemand is er ijs, maar voor hein
altijd.
De goede man gaat naar den kelder en komt terug met
eene mand hij geeft z» aan den knecht.
Zie daar /egt hij.
De jongen trekt de beurs. Zie zon! ik dank je
wel antwoordt hij verder vraagt hij hoe veel is liet
Wat belief', je 1 zogt de koopman hvm van top teen op
nemende. |k vraag hoe veel ik je schuldig ben Gii
wilt dus betalen 7 Heeft uw heer van betalen gesproken?
Wol zeer zeker heeft hij dat... L »«p heen gij wilt den
spot met mij drijven en gij zegt dc knecht van Alexander
Dl'MAS te zijn? Scheer je weg, cn laat het ijs staan
die vlieger gaat niet op vriendje. ik zonde wel eens wil-
|pn weten sedert wanneer die groote romauschrijvcr het
geen hij koopt halaalt a Complant.
De nationale Conventie sloeg LoDEWIJK ter neder in koe-
ipn bloede zonder haat zonder toorn, zoo als men een be
ginsel ned»r slaat.
E»ne verschrikkelijke, maar diepzinaig» staalkundige1
Wel hi'SiflVnde wat zij van de gramschap tv wachten had
die zij allerzijils tegen zich in het harnas joeg, wilde de
nationale Conventie ook dat die gramschap onverbiddelijk
waedend zou zijn opdat aan het door de stormen geslingerde
Frankrijk slechts één middel van behoud het krachtigste van
allen overbleef; de vertwijfeling Louis Blanc.
Het goed regt op zijne zijde hebben is op zich zelvon
voor een geheel volk even ala voor één enkel burger
slechts eene zeer weinig beduidende kaas om Ie zege
vieren. [Idem.)
ZEETIJDINGEN.
VLISSIRGEN den 10. Jiinij Sedert den 3. dezer zijn alhier
j ter rende gekomen,
j Voor A nl wei pon bestemd:
lliivol, S. Neut» Plymouth stukgoed Azon Parket II. Fow-
le ibaw graan ('alliarina II. Hansen St. Ubes, zout Jli.
Crinak J. Rewcrib'owvy pur« eleinaardo the Ann It. Robert
ISeJIasl rogge.
- Door liet barkschip Eoerliavc kapitein II. I'. Vistor, van Ba
tavia naar Botterdam is den i5. Apiil bij St. Helena gepraaid
Zr. Ris. korvet Coieas onder betel van dcu kapitein ter ree H
J. Jolly van Canjocnangic naar Nederland,
MIDDENPR1JZEN
van de volgende artikelen tc Middelrurc
JO Junij 1SV7.
- »7 7*
De Nederlandscho mudde.
O. Z. Tarwe (i8't5) i
R. dito dito - 17.25
O. W alch. Tarwe (i845) -
Aiciiwo .dito
Zeriiwscbe Itogge
Vie. m/Ifi dito fli.o
Winter gzriV
Zomergaist
Haver
Boekweit r
k \V. W i'Jelioonen
Dito Briiiiieljounen
W. Paardciibonueh
W. Gr. Erwten
De R'ederlandsche 1
Z. Gr. Erwten
W. Witte dito
Z. Paardcnbooncn
W. Koolzaad
Zomer dito
Gort No. 5
z.5o
P.aapolie
Patcnlolic
Lijnolie
Lijnkoeken
Raapkoeken
- 18 5o
f 38 5» p.
- 36.5» -
de ioi st.
.OOïUtl.
0|>ening des morgens ten 3 ure
Sluiting des avonds 9
Finale sluiting. De Waterpoorten ten 9 ur«
Leus- en (tuinpoort ten 10 ure.
•a 4* Ramwe-
TI YLISSINGIR 1IJ A. TV. XAH glKRIV,
