IETS UIT DEN NIEUWEN TIJD.
STOOM JAGTEN,
VL
tlp&plijkscl» brood duurder lc hclali-n dau tij
i.ouder do in 1835 vastgestelde schaalrcglcri zouden
hebben behoeven te doen. Maar evenzeer als ik do
opheffing van deze zoogenaamde bescherming van den
landbouw wcnschelijk acht evenzeer ben ik overtuigd
dat daarvoor een gering vast regt behoort te worden
in de plaats gesteld zoo lang niet alle overige celwa
gen van belasting op den invoer zullen zijn vrijgesteld.
Door de plaatsing dezen regelen in uw eerst volgend
,nomDicr zult gij verpligtcn
Uwen Dienaar
Sir G. A. Fokker.
Aan de Rabbijnen-vergaderingen.
Naar het Durrscn.
Vervolg van iVo. 120.)
Alles komt van GoJ..ook de spraken en tongvallen der
menschen zijn God*» werken nevens het denkvermogen
maken zij de hoogste voorregten uit welke wij aan zijne
zegenrijke hand verschuldigd zijn. De verscheidenheid dezer
talen en tongvallen ligt ongetwijfeld in het ondoorgrondelijk
wereldplan der hoogste wijsheid, iedere taal bezit hare
eierlijke verhevene en dichterlijke zijde; waarom toil den
hemel de een* aangenaam en de andere mishagelijk #ijn
Veronderstelt men welligt dat het Hebreen wsch de he
meltaal even als de Fransclte taal die der algemeene di
plomatie is? Verkeert men ook in hel denkbeeld, dat daar
boven eene hof-etiquetle bestaatdie het Hebreeuwse!» be-
voorregt en ieder andere spraak onverhoord laat.
De opregte harte taal der aanbidding zal onzen lieven
Heer zeker de welgevalligsle zijn
Wanneer nu de liturgie niet meer in het Hebreeuwsch
maar in de levende landtaal staat, dan zuilen, zoo als wij
boven reeds bemerkten een groot aantal gebeden verval
len die eigenlijk geeue gebeden zijn waaraan echter oe
llebreeuwscho spraakzenitwen van der jeugd ar aan, on
willekeurig zijn gewoon geraakt de nieuwe tongval ral ze
weigeren uit te spreken en hel in verlichting loegeoumene
verstand zal er voor terugdeinzen.
Nieuwe opgestelde gebede-formulieren moeien dan nootl-
kelijk de leemten aanvullen die het wegvalhm der in on
bruik geraakten rullen te wege brengen. Van zulk eene
uitnemende laak zullen rij zich w«l het beste kwiiten die
ooder Israël en den lyrischen en den bijbelschen Parnas
sus met zooveel roem beklimmen letterhelden nu reeds met
de schoonste lauwren bekroond'.
Ons ten eeuwigen dage tot hel opzpggen van een en de-
zplfde gebedsformulieren te dwingen is ondoelmatig en tijran-
,niek;zijn wij dan koekoeken die. trolscli dc omwenteling
der eeuwen en den keer der lijden gedoemd zijn om
instibktmatig altijd dezcllde zang te zingen?
Maar de liturgische eenheid onder Israel en in de Syna
goge werpt men mij legen; hetzij ons vergund daarop te
antwoorden dat de hervormde kerk sedert Lutiier hoe
genaamd niets bij hei gemis dezer eenheid verloor en dat
dri Synagoge er niet mede te gronde zal gaan. Dat iedere
verzameling en ieder Israëliet voor zich zeiven in de verslaan
en begrepen wordende landtaal den God vsn hemel en aarde
oanbi'ide en al hetgeen de eenvormigheid der spraak er
bij verliest zal ruimschoots duor godsdienstige aandacht en
stichtelijkheid, vergoed worden. De eeredienstdie op ze
delijkheid en zielenverhefiing een zoo vemiogen.den invloed
uitoefent za! daardoor ophouden een ligchnam zonder ziel
een fanatieke colossus zonder echt godsdienstig gevoel te zijn.
Wij sineeken dus du Rabbijnen-vergaderingen (1). niets
onbeproefd te laten om de Hetireeuwsche taal geheel uit de
kerk te verwijderen en de landlafcn te doen in de plaats
kiezen. De landtalen worden voortaan de gebeden- en
kerktalen der Joden. Het gebruik der moedertaalin zoo
verre zij aangewend wordt om de denkbeelden Ie zuiveren
en beschaving te bevorderen in zooverre zij tot goede doel
einden leidt, en als middel en niet tot doelveel minder
tot een licht uitblusschend bgwerh in kerk en school Wordt
gebezigd, neetnt dagelijks aan behoefte toe. Van haar alleen
is voor de openbare eeredienst eene weldadige reactie te ho
pen die a) meer dringend en onoiistelbaar wordt. Onze
tegenweordigc slag van kerkdienst heeft veel gelijkenis met
)iet augstgeschrei des scltcpelings in het harnen va» den
nood. Het zamenstel van gebeden dat wij bezitten 6chijnt
grootendecls voor een tgdelijhen jammerstaat bestemdio
welken men iedere stond redding en verlossing wacht dat
hetzelve van tijd lot lijd van onpassende inmengden werd
doorwevenwordt bijna door niemand meer betwist. Js
het inderdaad geen onzinonophoudelijk om uitkomst te
6meeken wanneer het gevaar, sedert jaar eu dag geweken
is? Is het geene buitensporigheid bedrijven, als menden
hemel klaagt even als schapen ter slaghank gesleept te wor
den middelerwijl ieder ons aeht en weldaden betoont en
niemand ter wereld het in den zin heeft ons een haar vso
(i) Wij bondon boter voor dal kerkeraden en kerk-Lcctovrdercn
de handen uil dc mouwen inoelon stoken #n dat lu-l i|del i*
voet van dc /freMcIijlheiil le liopcn. üu pon dc dcsobeissuitcc
tic peut pas du nut zojjl Con.vKiLLr. in la Cid
Hij boog waler zou voor oen «oeit zwemmer do overio;;l min
der gevaarlijk geweest zijn maar locn do Iweo achtbare vertegen
woordigers der openbare inayl midden op deze buigzame brug
gekomen waren, greep een verschrikkelijke angst hen aaneene
duizeling benevelde hun geziglï Zij gingen evenwel vcorwaaiis;
maar zij hielden steeds hun oog gevestigd op dezen afgrond waar
van dc aanblik al hunne aandacht boeide. Eensklaps u«f ecu luid
gelach hunne ooren zij bloven verslagen slaan daarna hoorden
zij in de duisternis hard loopen Bruno kwam le voorschijn
zij no oogen fonkelden luj greep mei beid# handen hei ocne
einde van do plank dal op den karil lag waar hij zich be
vond en schreeuwde hun mei ccnc verschrikkelijke stem toe
To, lig
a Hulp, he'p!" riep de gendarme, terwijl hij zijnen makker
oni /.ijii middel greep.
Bruno schommelde zijne vervolgers boven den afgrond rondom
/ien is niets dan de ongrijpbare lucht zwakke brem rotspun
ten waarin de nagels niet kunnen grijpen; en beneden lien do
slraodkeijen en dc terugkaatsing van hot wa<or verlicht met des-
zelfs graanivacbljg licht dil verschrikkelijke loonccl.
Hol dreigende gevaar gaf Croiselle al zijne bedaardheid weder.
Hij boog zich naar Bruno, legde zijne pisiool aan en schreeuw
de hem tooa Geef u overellendeling of gij zijl een raao
des doods. r
leder hield zich stil dit was een verschrikkelijk tooneclwaarbij
het hoold te krenken
Hel getal der kerkgangers neemt dan ook doorloopend
hand over hand af. Men ziet ter Synagoge io de eerste
plaats, de mannen des behouds van welken het ook in hel
gebied der kerk wemelt; dezelveo soms tegen hunne betere
inzigten rondsom de vanen van het couservatismus ge
schaard na dezen volgt de onwetende menigte die noch He
breeuwsch kan lezen noch in s'aat is de gebeden te verstaan
eu wier eenigste verdiensten zijn. dat zij de sporen van va
der grootvader en oudvader drukken. Deze mensclten
schreeuwen *<>o overluid zij maar kunnen, doch hoe har
der zij schreeuwen hoe meer ongelijk zij hebben en einde
lijk de beschnalde klasse die zich nu en dan doch zeer zel
den uit welvoegelijkheid binnen de tempelwanden begeeft
en die dezelven tta deo gebragteu haan aan Esculaap met
weemoed vertaal.
In de godsdienst-school haart de aloude taal der Pratri-
archen ruim zoo veel last dan in de kerk. Io de school vormt
die taal eene onoverzienbare buig over welke de jeugd he
nen moetom tot hel gebed tot de kennis van God en
fijne dienst te geraken een stpile hooge berg op welks
kruin Jehova's tempel staat. Voortgezweept door een lang
durig en geestuitdoovend onderwijswaaraan het grootste
en het beste gedeelte van den dag wordt besteed trachten de
kinderen den berg te beklimmen om het doel te bereiken of
nabij tc komen tnaar zij wenden vruchtelooze moeite aan
want ter naauwernood konden zij zich boven zijnen voet ver
heffen of de dertienjarige ouderdom r.oojit hen den terug
weg naar brood en bestemming aan le nemen en helaas
zij zijn niet veel meer dan vreemd met het Hebreeuwsch
en met de godsdienst gebleven. Zij kennen daarbij den bij-
hel niet. De algemeene onkunde van dat boek Gods bij de
Israëliteo is onbegrijpelijk De bijbel of liever de peolu-
seusch de vijl boeken Mozes worden in de school zoo
nis sy daar liggen nadat de kindei kens min of meer in het
Hebreeuwsch lezen ervareu zijn in zoo verre men eooe taal
in staat is te lezen wauueer men haar niet verstaatmonde-
lijk van het oorspronkelijke in de landtaal overgebraetdoor-
paan» met geen ander gevolg, dan dat de jeugd wanneer zij
Exodus begint Genesis weder vergeten is aan profeten
psalmen en andere deelcn van het canon is niet te denken de
hoogste klasse wordt doorgaans eervol ontsj, gen zonder bij
hpt onbekende graf van Mozes tranen te storten en er blijlt
io het gelieele godsdienstige leven van den dusdanig opge
voede» Israëliet eene gaping bestaan die de kerk niet aan
vult want ook daar vindt hij dc gebreken terug die hij
in de scbuol naliet. Gelukkig dat in spijt der Rabbijnen
en die der zoogenaamde orthodoxie weldeokenJe mannen
die aan het hoofd der godsdienst-scholen slaan, het onder-
rigt in bijbel uitlegging zoo als die van den arend llaschi
en consorten en voornamelijk liet Talmud-ouderwijs, van
het godsdienstig school- onderrigl hebben welen af te zonde
ren en dal zij den daarmede verbeuzelden lijd nuttiger laten
bi-sleden met liet lezen vao hijbelsclie geschiedenis gron
den des godsdienst-geloofs en zedeleer met welk een.en
ander de jeugd, hij het verlate» der instituten ten min
ste eenigerinate langs dien weg kan toegerust zijn.
Mogt mijne slem niet die io de woestijn wezen maar
Veeleer een statig klokkengelui, dat liet eervol overbren
gen van den Talmud en hel Hebreeuwsch van uil de kerk
eo schoolnaar de geschiedenis en de wetenschap aankon
digt l V.
MENGELINGEN.
drie menschenlevens bcfrolkrn vinren
dood Mond gelijk toen liril no, zijn li
bijncn zag die op licm yerijjl weide,
a Dili/end donders!" mompelde lii
At gi-fuLle bet hem nu de piMool
moest bij loctl «allen en lii I be;
en de t'ans v
old opliytcudo
n leven c
drie kara
i nnjj moer gendarmen."'
n C'oiscllc le ontwijken
•ep dus dat liet beier v
ALLERLEI.
De anatomie te Berlijn.
Eeos gingen lire-' Berlijnsche vrouwen uit de laagste klas
se te zaïnen vooinij «Ie Anatomie, in welk groot gebouw
destijds de zangakadomie hare tsa! had en er werd in de
gehoudene zang-oefeningen op dat oogenblik zoo luid ge
zongen dal men liet op straal hooren kon. De eene vrouw
vroeg aan «Ie andere u wat is dat hier voor een groot
huis?" «Weel gij dal niet, buurvrouw? dat is Anto-
mie;" Wat is dat voor eert ding de Anlomie?'' Daar
snijden ze menschen liet lijf op." Barmhartige God
hoor certshue ze scureeuwknah dat dc goeda koning
wist.
Onze tegenwoordige acht ministers met de» koning aan
hel hoofd zijn gelijk aan een kegelspel. De baan Is schoon
geveegd; de plank is glad geschaafd en de spelers («Ie schrij
vers die het gouvernement met hunne pennen aanvallen)
werpen gedurig bonne ballen af. Doch liet juist bepaalde
speeluur is nog niei gekomen. Er is eene schutting, van
blaauw laken met geel afgezet, voor de nog rudigp of
schoon toch reeds tnilende kegel» gespijkerd. De speler»
matten ziclt du» nog vruchteloos afaihoewef reed» menige
zware bal niet krachtige hand vonrtg stiugerd de zwakke
hinderpaal heelt bedrad. Hel l3ken is reeds op vele plaat
sen bi) de spijkers ingescheurd /iet iigg zoodanig
een fiksche worp met vasle haod gedaan.... en de door-
logt zal gebaand zijn. Hoort hoe hol doek reeds kraakt
en zuchtltrrroef l «laar gaat liet et door... Vier,
vijf zes allen Het spil is uit.
zir.li over te geven dan twee moorden te begaan. De vissclier legde
dc plank weder, neder
o Ik geef mij o»er tuide bij onder bel uitbraken der ver-
sclirikkelijlslc vloeken.
Beu kwartier uur» Idler, bragl CroUellc hem zegevierend le Lac-
ludy.
Een half mirten noordoosten van TretORton op een steil berg
je dal dc zee en het omliggende land bestreek verrees de ranko
en bevallige kapel van Onze Lieve Vrouwo der zeebeden. IIet nas
con zindelijk gewit luiis niet een rood dak gedekt en voorzien
niet eenen toren waarin eene klok hing Hel oog beschouwde
gaarne dit schilderachtige huis vooral wanneer de zon aclilcr het
zelve ter kimme neigde want dan verminderde het licht dal het
zelve omhulde dcszclfs afmetingen en deed hetzelve op die schoo-
tic nevenfiguren gelijken waai mede Jozef Vernet zijne seegcziglen
wist lo versieren, en welke men tc vergeefs in dc voortbrengselen
van onze hedendaagsche zeeschilders zoekt.
lüsleban door tverloudic verschrikt en eene ophanden zijndo
landing der policiu vrcczcodobad dezu kapel van Onze Lieve
Geen van allen.
Als gij u zei ven maakt tot knecht
En 't gaat u slecht
Beklaagt u niemand dat is regt
Muur maakt ge u zei ven lot een heer
J)at lijkt de lieden ook niet zeer
En wil je blijven wat je bent
Dan noemsn\ ze u een domme vent.
ADVERTENTIEN.
Bij L. SClHERBEEIitc Leeuwarden, is van
dc jicrs gekomen eu alom verzonden
De Orgeltrapper van Eilersrode,
Naar hef Iloogduitsch van GEORG SCHIRGES, door S.
A. met Vignet2,40.
V3R.HA1.S1T 317 73RT-SL3I1TG31T
van LÖU1SE OTTOn>'«ar liet Iloogduilschdoor S.
A. ƒ2,00.
Beide deze werken verdienen aanbeveling, als aangename
cn nu'tige JckCuur in oogenbiikken van uifsjianning.
Volgens dc /openbare ondervindingwelke) inrit
in Frankrijk 'gehad liccflvermconcn wij dc SiY-
ROOS* van Dr. Gm4VJDF.AU DF St. GF.R-
YAIS te moeien aanbevelen. Deze ROB ANTESYPSSY-
LITIAUF.door verscheidene Academiën goedgekeurd cn
in de Hospitalen aangenomen, is het cenige Middel, dal i»
weinig tijds cn met weinige kotten, dc Zweren, de Iluid
ziekten eu alfc nieuwe cn oude Geheime Ziekten, volkomen
gemest. Men vervoegt? zich bij den Heer Cirandean de
St. Gervaisrue Richer, 0 Ris, tc Parijs. Eene of
twee Flcssehen zijn dikwerf voldoende voor eene algehtclc
genezing. De ROR AN'l ÏSYPHILI I IQUE bevindt zich bij
de HIJ. Burgers, Koopman te Amsterdam, 105, Kal ver-
straat Eerlinden Apolli. te Bergcn-op-Zooin van Osch
tc VlissingenLe Coinlre lc GoesKray Apoth. tc 's
Hagc van Harinxma Apolli. le Lceuwaï den Thyssens
te Leiden VoorhaveApolli. Ie Rotterdam; Brunin-Lali-
niauApoth. tc Brussel, eu Lij Tripiertc Rijsscl.
varende in het Beurlveer tusschen dc Steden
»8IsI<!cKmi5*s, SDoriin'CcEtt,
RöSJeB'iSasaa
cia up ittlc (ianr tumncSae» gelcgcm Plnztscn.
October 18i6.
Van Middelburg. I Van Rotterdam.
fDinea.latt 27 's ntr. 0 u
Honderd. 29 6
Zaturdag 31 Ij
Dingsdag 27 's tnr.
Donder«I. 20,
Zaturdag 31
ZEETIJDINGEN.
VI1SSINGIÏM
Ier feedr -ykniiie
Voor Aulwciprn bestemd
.o .1. Iteihleff W
Villa Kova «ij,'jen
October. Sedert den 22. dezer zijn alhier
Cbr
ndall bout la rille du I.ir^c
de jonjje Johanna J- van 0»e»li
faal*' van Antwerpen en rui ml zee alt hij Ie;; gr r de Kaashandel
1M. (iuailile Ih.rdeau* slukjjoed Francis Brown It. Collin,
Ion kuHij Jeaiinelie Mario J..Waif lien Trwudhciin slokvu
Carl Adolph Rl. J'rins Bio Grande, siukfpmd.
tan An werpen zijzi de Schelde afgekomen en van deze t
'ten 1
e.l.l
II.
Motlrr New-Castle I'andor.i
-- Hel Ameriknaiiseb srlnj
a'erin;; lieofl 0111I100;; {jeze
thai.j \oor du bokhaven.
Bos'nck
J. «alle
Caroline Margarelhn, J.
Bit>iock alle ballast.
hclivrffc hij de Zuid-
lot waler geiaakl en lej;l|
hn.
ling des morgens Ier» 4 1
liny de» a»cni l. 7
I)e tVatcrpou'len y
Finale sluiliu,
kens- eu Uuiopi
•11. JJij bevond
den zooyeiiaannlci
Zijn opent,
o'fficn en <1'H
Vrouwe iter jcelieden lol. sch'ii/jila
zieli in vciliylioid dank helihe dc
kluizenaar «lie liein yasirii
D.'if Kluizenaar scheen daar veryriiocyd lo leven,
bedrijf was tie.» doorioyf der (r.itisporfóchrprff I.
hel klokycklep de reiziger* te waarschuwen om
Hot voonogt out wekelijks tweemaal eene kollcki
loondd llo.11 voor deze kleine dienst, welke hij den knoiie
bewees. RIaar de man oefende in sfillc ecu veel voordeelt;
drijf uildal namelijk van heler der smokkelaars. Do lall.eai
wet is waar, veroorzaakten lioin eene oiirti.lmaar hij had zie
nog altijd ttjcl eere weten lo redden.
Eene week was or .sedert de infiechfeii'sneminjf van firuno
.orgel
dn
r de Lluizenaa
uren een v
l.ingza
zal bi| It'-t roer in een treiirijp
liglc wind deed hel zeil zwellen
uur zeilcns hield hel beneden di
ny maakte haar vaartuig vast cn liep
voetpad dat zij zag op.
voer. De dochter
1 nadenkende hou.
uw de hcl/clvo v os
No. 120.
JOE
MUNCHEN, d
«•enige dagen drill
p' reken ven vrees;
Ünliledut f geheel
nam aldaar' plotse I
weiden van de hu I
zelfs de kerktoren
schrik en ontzettii
iu de kelders eene
vlammen tut oude
schen was bij de
de huizen zijn eer
liee'e dorp Is vetqj
liO"cii overgeslagen
nog bi Builende «va
Tc Berlijn tl
zu l) tijdens du sein
ten eih'lu zich *an
ontdekte nieuwe j;
weinig meer dan 1
hen terwijl dc rë
ïiUU mijlen per dag
PARIJSdm 2:
20. October geelt j
die door de oversiA
drie uren 's morgj
Kielt een cl por uuJ
der stad ia komen
die zich voor de stad
getal inwoners, dol
toen zij in hun be
gehad om tich te r j
De Loire en do
uil onder hctwelkl
bijna geheel vordwe I
tot ij» do hoogten v!
te hebben.
Hier en daar vlofl
ten van wtafefeen,
den. Alen hoorde i
kerm der nngciukk
woningen omringd
georganiseerd gehtj
Slelil eu de twee
Diaoio en Nevers
nemen, wier afgele:
water verzwolgen It
B00 het getal men
ontrukten.
Men heeft nng gel
ijzeren spoorbaan.
eommunicalien afgeb!
Ee» stoomiioot i» deq
middelen le brengen,
in het dal vao Gi
kermzonder dat h.
de ongelukkige» die
De Ntoffelijke verlio
gezinnen «tjn zonder
middelen van bellaar
Kapitein Miche\
zijn rapport als
li/iai va» Havana
olk van kleine wit
zijn dek eu de toe
Woensdag )a,fl
gelukkigen van de 0
voo, stad Ri usscl aan
Deze ongelukkige,!
lijk» gekleed, want
loiupeii om iiunne n
BE
snel zij kou
(Vervol» bic
TE VLISSINGE.N BIJ A, W. VAN BfftBKN
Aon de deur van dej
en verwachtte niet zon
antwoord zou «even. A
venstertje eu |,et ,cho<
do deur |C openen.
9 Gij hebt liier sedert
vroey Jenny.
Wal zcyt yij daar
"lus. a Een vrccmdclini
Mijn vader heeft hc
schap aan hen, oppydra
9 Dal is vrat anders I
En vooral.
Jenny haastte zich va
Jenny had Antrhnan
jet midden van /.ijn on
Ealvioa
