VLISSWGSCHE
COURANT
No. 99.
Vrijdag
1844.
16 Augustus.
De uitgavo dezer Courant geschiedt geregeld driemaal per vreet. De prijs van het abonnement is voor drie maanden f a,a5, en franco per po>( I a,.So. Advertentie»
worden geplaatst 4 30 Cl. de regel, uitgezonderd Huwelijk»-, Geboorte- en Doodbekendmakingenwaarvan de prijs van i tot 6 regels f i,ao is, en voor eiken regel daarboven
30 Ct.behalve 35 Ct. zegelregl voor iedere plaatsing. Uien abonneert zich bij allo Boekhandelaren en Postdirecteuren in liet Rijk. Brieven franco.
Onze Hooge Scholen.
Zoo er onder onze goed-geloovige landgenooten
nog menschcn zijn die de jaarlijksche verzo-
kcringen der Provinciale Staten dat aan onze
Hooge Scholen met toenemenden ijver onderwezen
cn gestudeerd en ook hier de roem des vader
lands gehandhaafd wordt voor goede munt op
nemen dan is het der moeite wel waardig eens
een enkel artikel aan de beschouwing dier in
stellingen te wijden.
Dat de regering zekere waarborgen vordert van
hen die als advokatcn of motliciores (loctnae
een zoo overwegenden invloed op de stoffelijke
en zedelijke belangen der maatschappij zullen
uitoefenen zal niemand afkeuren dat zij die
a fortiori vraagtxoodra zij aan de beoefenaar
van eenige wetenschap bepaalde regten toekent en
vaste emolumenten verzekert spreekt van zelve.
Van hier de exatncn's waaraan de staat vor
dert en vorderen mag dat elk zich onderwerpe
die openlijk als beoefenaar van eenig vak van
wetenschap verlangt op te treden en de regten
aan zulk eenc wetenschap verbonden verlangt
te genieter».
Maar hier is dan ook de grens welke dat regt
van den staat beperkt. Van zijne individuele vrij
heid behoort ieder slechts zooveel op te offeren
als ten beste der maatschappij in welke hij
leeft volstrekt noodzakelijk is. Dat iemand met
wijsgccrige regts- of godgeleerde letter- of ge
neeskundige kennis toegerust belet worde die
kennis aanstonds tot zijn voordeel en dat zijner
medeburgers aan te wenden is cene beperking
zijner natuurlijke vrijheid. Maar niet ieder is
in staat te onderzoeken of iemand die voor
geeft in dit of dat vak de noodige bekwaam
heid te bezitten werkelijk daarmede toegerust
zij. liet is dus in het belang der maatschappij
dat er zekerheid zij dat iemand die ecnig vak
van noodige wetenschap wil uitoefenen of onder
wijzen hetzelve wezenlijk versta. Ter gunste
van dat belang moet zich de individuele vrij
heid cenige beperking getroosten en kent dc staat
zich zei ven het regt toe naar de bekwaamheid
van een' zoodanige een onderzoek in te stellen
en hem eerst daarna te vergunnen datgene te
doen wat hem anders uit den aard der zake
van zelve zou vrijstaan.
Het is bekenddat vroeger diezelfde voorzorg
niet alleen hij de zoogenaamd wetenschappelijke
vakken maar bij ieder handwerk, bij elk bedrijf
genomen werd. Het was het hoofdbeginsel der
gilden dat niemand in eenige stad of land eenig
bedrijf mogt uitoefenen wanneer hij voor be
voegde regters zijne bekwaamheid cn geschikt
heid daartoe niet voldoende had doen blijken.
Het was ook hier eene beperking dor indivi
duele vrijheid in liet belang der nlgcmeene ze
kerheid.
Maar elke vrijheidsbeperking brengt hare eigen
aardige nadceligc werking voort zij is waar
zij niet dringend noodzakelijk was even onraad
zaam als ongeoorloofd. Men begreep weldra dat
in de meeste gevallen elk individu genoegzaam
in staat was de bekwaamheid van den werkman
of handelaar, met wieri hij contracteerde, cn de
deugdelijkheid van zijn werk te beoordeelcndat
aan den anderen kant het geringe leed dat hier
en daar een' individu werd toegevoegddie met
zijne keuze bedrogen uitkwam niet opwoog tegen
het onberekenbare nadeel dat de maatschappij er
bij leedwanneer dc gehecle industrie aan ban
den gelegd en het vrijheidsbeginsel, altijd'zoo
rijk aan de gezegendste vruchten, verkort werd.
Zoo trad de vrijheid in de plaats van het
gilden-wezen.
In enkele vakken echter hield de beperking
stand en onder anderen bij de zoogenaamde
vijf faculteiten men begreep dat hier vooreerst
de controle voor den individu uiterst moeijelijk
wasen ten tweede dc nadeelen die uit de on
kunde en onbedrevenheid van onbevoegden zou
den kunnen voortspruitenzoo gewigtig waren
dat hier het algemeenc belang stellig de beper
king vorderde.
Tegen die beperkingtegen die van hoogerhand
uitgeoefende controle komen wij dan ook geens
zins op maar wij geloovcn dat uit het gezegde
blijkt, dat de staat, door het uitoefenen van die
controle, door het vragen van die waarborgen
van een exceptioneel regt gebruik maakt en in
haar belang cene opoffering vraagt van een deel
der natuurlijke vrijheid aan dengene wien zij
aan dh> controle onderwerpt.
Het gevolg isdat vooreersthet absolute be
lang de zekerheid der maatschappij de eenige
basis zijnde van het regt dat de staat oefent, zij
geen stap verder mag gaan dan dat belang, die
zekerheid vordert.
Ten tweededat het examen in het belang
zijnde van den staat en niet in dat van dengene die
er zich aan onderwerptaan dezen alle onnoo-
dige moeiten en kosten moeten bespaard worden.
Men vergelijke deze voorstelling der zaak vol
gens welke evenmin de waarheid als het regt van
den staat verkort wordtmet den loop dien zij
aan onze llooge Scholen neemt. Dc bespottelijke
formaliteiten de groote en geheel noodelooze
kosten waaraan elk onderworpen is die aan een
onzer akademiën den doctoralen graad vraagt
zouden ons in den waan brengen dat er voor al
die moeite en al dat geld ecne groote gunst ge
kocht wordt en welke is deze gunst Dc vrij
heid zijne gaven tot nut zijner medeburgers te
mogen besteden cene werkzame betrekking in
de maatschappij te mogen vervullen de eerste
pligt van den burger jegens den staatmaar
welker vervulling mogelijk te inaken ook van den
anderen kant de eerste pügt van den staat jogens
den burger is.
Maar (cn hierom vooral hebben wij deze be
schouwing aan het hoofd onzer aanmerkingen op
de inrigling onzer Hooge Scholen geplaatst) daarin
vooral worden de beginselen die wij op den
voorgrond steldenmiskend dat men het ver
krijgen van den doctoralen graad niet alleen door
vele noodelooze bezwaren en kosten bemoeijelijkt
heeft j maar, uitgaande van hetzelfde denkbeeld
dat men een gunst uitreikte waar men een regt
beperkte daarenboven dien graad als een premie
gesteld heeft op het bezoeken der Hooge Scholen
en het opvolgen der aldaar gebruikelijke veror
deningen terwijl men dengenedie zijne we
tenschap elders verkregen heeft, den weg ter
uitoefening van zijn vak ter besteding zijner ga
ven bijna afsluit, door van hem oneindig meer te
vorderen als waarmeè zich bij anderen de zorg
voor het belang en de zekerheid vdn den slaat te
vreden stelt.
Zoo slicht men het dwaasste en onmogelijk
ste van alle monopoliën een monopolie van we
tenschap.
Zoo doet men van de eenc zijde onregt door
in het eene geval meer of in het andere minder
waarborgen te nemen dan noodig is zoo worden
van de andere 7,ijde de llooge Scholen een last in
plaats van een weldaad een hinderpaal in plaats
van een hulpmiddel voor de beoefenaars der we
tenschap.
Wij zullen weldra zien hoe doodend dat be
ginsel dan ook op geheel hare instelling en
toestand gewerkt heeft.
NIEUWSTIJDINGEN.
DDITSCHLAND.
KEULEN, den 11. Augiutus. Deo 4. dezer ifl te Wee-
nen op den Donau een groot ongeluk gehenrd. Eeno
kompagnle pionoiers da rivier in drie pontons overstekeode
werd een dier vaartuigen door het hoog opgezwollen eu
sterk stroomende water legen een brug geworpen; de ka
pitein en tien man vonden daarbij den dood.
De beriglen uit provinciën van Pruissen daden dc tij
ding mede, dat de Pregel den 4. dezer uit deszelfi oevers
is getreden. De lage gedeelten van Koningsbergen ston
den onder water en het Pregeldal geleek slecht» een
meer. In Wehlau moest men den 2. dezer de stratea
met schuitjes bevaren om zich van de eene naar de amlere
plaats te begeven. Volgens berigten uit Polen was de
Weichsel op den 5. san het dalen.
FRANKRIJK.
PARIJS, den 11. Augustus. De berigten, dio men
heden uit Napel» ontvangtzijn van eenen zeer treurigcu
aard.
De onzalige aanslag in Junij jl. door eenige uitgewe
kenen van uit Kmfuopde kusten van CalabrW gewaagd,
is allerdroevigst afgeloopen. Van de 19 personen die |>ij
deze galegcnheid gevangen zijn' gpraakt zijn er 17 ter
dood veroordeeld eu van deze zijn er den 23. Julij reeds
9 gefu»illeerd geworden.
Ponloise is dezer dagen bet tooneel geweest van eene
misdaad die aan den nog zoo kort geleden moord van den
Heer Donon Cadot doet denken.
Den 28. Julij II. vond een voorbijganger aan den hoek
van een bosch een bloedig lijk liggen. Hij haaste zich cr
kennis van te gaan geven aan den maira van Pierrelaije
die er het geregl verder van berigtle. Het geregt ler
plaatse gekomen zijndewerd het lijk. herkend voor d?S
den Heer Charles Óhennevitrteen' man van omstreeks <le
vijf en veertig jaren. De geneesheeren verklaarden dat de
moord in den vorigen nacht moest hebben plaats gehad
en volbragt moest wezen met een slomp werktuig het
welk den hersenpan verbrijzeld had. Uit alles bleek dat
het feit niet op de plaats, waar het lyk was liggende,
bedreven wasmaxr dat het lijk daarheen vervoerd was
geworden op eene kar waatvan de wielpn duidelijk tu
fukenoen sporen hadden achterlaten. Niet» gaf in het
eerste oogenblik vermoeden wie de dader kon zijn, maar
weldra bleek uit de iostrucliedat Chenneviere daag»
te voren te Pontoise was geweestwaar zijne belangen
hem bij den Notaris Lamarre geroepen hadden. Het betrof
eene som gelds die hij ontvangen moest van eene dame
van omstreeks de vijftig jaren die met baren vader eenen
meer dan zeventigjarige!) grijsaard te zamen woonde. Een
der in de zaak betrokkene personen niet opgekomen zijnde
had het geld niet uitbetaald kunnen worden. Chenneviere
was zeer verstoord weder .vertrokken zwaro vervolgingen
dreigende tegen zijne srhuidenaresse aan welke het ver
traag evenwel niet te wijten was. Reeds sedert lang bail
hij zich zeer gestreng jegens haar er. haren vader beloond
en reeds meermalen had bij hen door deurwaarders doe»
insinuet-ren. De beide schuldenaars hadden meer dan eens
hunnen kregel ovpr de gestrengheid, welke zij ondervon
den aan den dag gelegd. Het vernemen van al deze
omstandigheden hragt het eerst op het vermoeden. Maan
dag den 29. Julij werd ten huize vao den grijsaard en
van zijne dochter een huisonderzoek gehouden en al da
delijk vond men er eene kar met veelvuldige bloedvlekken
bespat en waarvan het wielcnspoor volmaakt gelijk was
aan het door den magistraat opgemrrkte voorts werden
er nog moerdere met bloed bemorste voorwerpen gevonden,
als onderanderen een touw waarmede het lijk waarschijn -
hjk is voortgesleept geworden.
De dochter werd onmiddelijk gearresteerd haar vader
wal afwezend en kwam niet terug voor in den nacht van
den 30. op den 31. Julij ais wanneer hij insgelijks ge
vangen is genomen.
Het prones wordt thans geïnstrueerd.
Van Arles wordt hel volgende geschreven
Gisteren terwijl bloed verwanten en vrienden eeoer on
gelukkige moeder haar trachten te troosten over hel ver-
