VLISSINGSCIIE
C O I
ijl Koning Leopold
generaal van der
;en den staat van
van hier naar
njnc vrouw is hij
gevangen kamer
listen om 8 ure
begaf zich daarna
icht te wonschen.
hoestte en zulks
jeneraal ontsnapt
Igenden morgen
i uitgesloten te
opende zeitle
tesl^zijl waarop
in den directeur."
iter ontdekte men
Is van de gevan—
n do oudste zoon
oiïtvlugting van
op Hiiigsdig
morgens mn
Heer ,/./-
Groenen mul
Mulnrift
groote pa-lij
Stoelen. Bed
uid Mahonie-
mel Bchuiig-
Koper, Tin
I'm cm
'Korgrl riai
Ketting ,-n
'li en nndrro
mannMar-
Rio-Janeiro,
rS Breinen
U. Pc(cr«en
No. 137.
I.84X
Woensdag
16 November
De uitgave dezer Courant geschiedt geregeld driemaal per week. De prijs van liet
abonnement is voor drie maanden f 2,i5 co franco por post f a,5o. Men abonneert 'l&rh
zich bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren in hel Rijk. *Sg§-
Adverlcntica worden geplaatst a 20 Cl. de rt
en Doodbekendinnkingi-nwaarvan de prijs lai
regel daarboven 10 Cl. behalve 55 Cl. zogrlu
itgezoiiderd Huwelijks-, Ceboorle-
I G re;; ris f 1,20 is, en voor eiken
r iedere plaatsing. Brieven fianco.
INGEZONDEN STUKKEN.
Het Weekblad van liet Regtover
Godsdienst-vrijheid.
Dit blad deeltin deszelfs X°. van 10 dezer een igc
aanmerkingen mede op de bij het aanhangige gedeelte
van het cSlrafwelboek voorgestelde bepalingen len aan
dien van de godsdiensl-ocfeningeii.
Even als dal blad hebben ook wij groolon afkeer
van, en groolc vrees voor alles, wal in de nicesle
verle ook, slechts den schijn kan hebben van gods
dienstige onverdraagzaamheid en gewetensdwang en
noglans kunnen wij ons mei dc vrijheid van gods
dienst-oefeningzoo als het IVeekblad die voorslaat
niet vereenigen omdat wij niet minder dan gewetens
dwang vreezen de gevolgen'van godsdienstige dwee-
peiij van geestelijke heersclizuehl cn geestelijken
hoogmoed, van religie-ijver tol religie-haat en religie
twist aangestookt cn aangeblazen.
liet W. B. wil gcenc bepalingen legen vercenigingen
van meer dan 30 personen met hel oogmerk vergaderd
om gezamenlijk God te vereeren.
Wij voor ons achten onvermijdelijk dat de wet
aan de regering dc magl verlemieom zulke vcrceni-
gingcn'niet te gedoogen wanneer zijofschoon verklaard
wordende lot Godsvereering Ie moeten strekken, scha
delijk zouden kunnen zijn aan de zedelijkheid aan
de openbare orde en veiligheid.
Hel JVeekblad wil dal hel gouvernement zal waken
wanneer men in de geheime vcrecnigiugen die zoo
talrijk zulke mogen zijn als zij—zelve zullen verkiezen
onder voorwendsel van te bidden iels anders mogt
doen wanneer meu mogt completere» of andere mis
daden plegen en beramen. Maar hoe val hel gouver
nement hier waken, wanneer dc onbeperkte vrijheid
beslaat? wanneer do wet haar genie bevoegdheid
geeft om zich in vercenigingen welke gezegd worden
lot godsdienstige einden te bestaan te mciigcu of
die te sloren.
Hoc zal zij steeds intijds onderligt worden van de
ware bedoelingen der hoofdencn de listige vaak
bedekte wegen langs welke deze hunne oogmerken
zoeken te bereiken
Doch al bestond dit bazwaar nieten al ware hel
niet bijna als zeker te stellen dat de regering meestal
Cerst zon kunnen handelen, wanneer hel tc laat ware
voor de openbare rust, of wanneer liet handelen-allecn
111 slrajfen zou kunnen beslaan hetgeen elke waarlijk
goede wet moet trachten voor te komen dan nog
konden wij ons niet vereenigen met dc beschouwingen
van het fVeekblad omdat hetzelve de zaak alleen
uit een polilisch-ma/eriee/ oogpunt heeft beschouwd.
De Slaatom welken de grondwet bestaat heeft
lid allergrootste belang ook by de zedelijkheid van
des zelfs burgers cn de rustige vreedzame gevoelens
ije eensgezindheid onder alle ingezetenen als zóódanig.
Om voor die zedelijkheid voor de bevordering van
ilie eensgezindheid te kunnen waken droeg niet
slechts de grondwet de zorg voor hel openhaar onder
wijs aan den Koning op maar ook die om te
Zorgen dat alle godsdienstige gezindheden zich zouden
houden binnen de palen van gehoorzaamheid aan de
weljcn van den Staat.
Welke, of hoedanige wetten van den Staal dit zijn
zouden, duidt art. 101 genoegzaam aan, door te
veroorloven zóódanige uitoefening van godsdienst te
belemmerenals door welke de openbare orde of
veiligheid zouden kunnen worden verstoord godsdienst
oefeningen alzonwelke d priori zouden moeten
hescl)ouwt( worden de openbare orde of veiligheid
kunnen verstoren zulke uitoefening van godsdienst
'ouden «ie wetten van den Staal mogen veroorloovcn
belemmeren. Dit staat met duidelijke woorden
>1 de aangehaalde artikelen der grondwet te lezen.
Nij beweren wij dal geschiedenis en ervaring leeren
'hl niets gevaarlijker is voor de openbare orde cn dc
heiligheid van eenen Staat dan do vrijheid, ook voor
geestdrijvers voor misnoegden voor unvcrdraagzaincn
"t het etuk van godsdienst om zonder ccnige ker
kelijke bevoegdheid zooder cenigon waarborg voor
hunne zedelijkheidrpaar alleen toegerust tnct het
'Crinogen om op dc harlsloglcn der onkundige menigte
le werken zich aan het hoofd \o plaatsen, van talrijke
vereenigingen, en deze te kneden, lo leiden, op te
winden tol haat en tweedragltol het verachten
en verguizen van andere godsdiensten aan te sporen
coz. naar gelang cn in die male als zij dit met
hunne bijzondere oogmerken overeenkomstig zouden
vinden.
Wanneer nu de gevolgen zijn uitgebarsten of gereed
sta ui zulks te doun dan eerst zal hel goinernement
vermogen te waken ja ook te handelen maar inmid
dels zijn de vergiftige zaden uitgestrooid de menigte
met een aantal schadelijke begrippen en gevoelens
vervuld hoe zal het gouvernement deze kunnen ver
stikken eu het kwaad voor de misleiden—zeioen daaruit
voortvloeijendc te keer gaan?
Kwam Strauss ja kwam een godverzakor hier te
lande bij de wetgeving door het W. B. verlangd
cn stelde zich aan het hoofd van vercenigingen en
predikten in christen-vergaderingen van eenvoudiger!
.en nieuwsgierigen de valsehhcid van het christendom,
predikten tegen lief bestaan van God cn dc onsterfelijk
heid der zielgeen middel 0 n hen tc keer te gaan. De
godsdienstige begrippen zijn vrij niet alleen, maar ook
de uitwendige belijdenis dor zelve moet vrij zijn zegt
hel W. B.
Maar wat zou hierbij van de zedelijkheid der burgers
worden
Moot men dan ook de godloochenaars die hel blinde
noodlot of de natuur tot God verheffen vrijlaten
i hunne leer in talrijke vergaderingen lo prediken cn
voort Ie planten
Wij slaan met het W. B. de vrijhei-I van geloofs
begrippen voor doch kunnen niet toestemmen dat
die vrijheid niet noodig had in de grond .vel geschre
ven tc worden wanneer de belijdenis door uitwen
dige godsdienstoefening er niet mede mogt gepaard
ë0'1":
Zijn dan «Ie lijden reeds vergelen dat in o alleen op
cenc beschuldiging alleen op de verdenking van kcllcr-
sohe gevoelens, in de kerkers der inquisitie kon geworpen
cn aldaar op dc wrecdaardig-le wi ze gemarteld worden,
lol nicu ijlhoofdig gemaakt door de smarten, niet
ze Men beleed wal men uiel gelou/de cu daarom ten
brandstapel of naar cenc eeuwige gevangenis gevoerd
werd
Was het zclls in lat eren lijd nog niet voldoende, bekend
tc staan Remoil.slnuilschc begripjicii en gevoelens Ie
omhelzen om aan de oiu'oglvaardigste vervolgingen te
zijn blootgesteld
Is hel dan niet een wezenlijk voorregt tegen zulke
handelingen, door vive bepaling der grondwetbeveiligd
te zijn
Wij hebben van die vereenigingen bijgewoond waar
schoenmakers loodgietersenz. liet woord lol de gemeen
te rigtoden wij hebben ze. ook vernomen die redenen
van geeslgeliiigcrs hunne bevindingen en ingevingen
beschrijvende en konden onze klaglen niet verbergen
dut een aantal eenvoudigen onder bet aanliooren dezer
wartaal, eenen kostbaren tijd verbeuzelde en in scha
delijke dwalingen werd gestijfd door dien liet hun
ontbrak aan middelen tot onderhoud cn bekostiging van
eenen bevoegden leeraarwelke met deugdelijke gods
dienstige gevoelens minstens een verlicht versland cn
1 ene ontwikkelde kennis van godsdienstzaken en dc ware
belangen van den meiisch vercenigile. Dit schijnt nu
iets beter te zijn geworden doch hoe zal het zijn
wanneer eene onbeperkte vrijheid hel iedcrcn ecrzuch-
ligen ieder met geestelijken hoogmoed vervulden en
waanwijzen leek zal vrijlaten 7ich als voorganger iu
do godsdienst op lo werpen zijn huis lol cenc kerk
in te riglen cn een aantal eenvoudigen lol zijne disci
pelen te maken
Wat zal er dan worden van de openbare eeredienst
van de aan God gewijde kerkgebouwen van de kerke
lijke orde en tucht?
Neen waarlijk dc vrijheid door hel W. B. gevvenscht
gaal te ver zij zou zi| moest gevaarlijk zijn voor
de ojienbarc orde en veiligheid van den staal en de
wetten moeten de regering magligen, de schadelijke
uitwerkselen voor te komen door het ontslaan «Ier
oorzaken te verhinderen; en de wetgever kan en mag
dit doen volgens de grondwet.
Eene dwaling toch is het van hel W. B. waarop
zich deszelfs twijfel grondt of dc gewone wet wel
bevoegd is den Koning de middelen voor te schryoen
n die hij daartoe [lot het paal en perk stellen aan
openbare rustverstoring bezigen moet wanneer de
grondwet Ilera de vrije keus van die middelen laat."
Geene wel toch komt lot stand, dan met mede
werking en volle goedkeuring des Koning?. Schrijft
dus de wet den Koning iets voor dan heeft Hij -zelf
zich dit voorgeschreven j dat Hij de twee andere lak
ken der wetgevende inagt liet medewerken hiertoe ga
ven lïera art. 09 en hijzonder art. 194 der grondwet volle
vrijheid; ja, naar onze mecning wil dit laatste ai tik l
dat al hetgeen beperkends, ten aanzien d r uiloefening
van Godsdienst - ten einde verstoring der openbare orde
en veiligheid voor tc komen - moet worden verordend
bij wellen te zien bepaald welke de koninklijke magt
alleen zorgt dal door de godsdienstige gezindhe
den worden geerbiedigd cn nageleefd.
Daardoor ontslaat dan ook veel meer waarborg logen
ministeriele willekeur tpgen de handelingen van dra
gon-Iers eu veldwachters cn maréehausséc's.
Is daarenboven hel gelal van 30 wanneer men zich
voorsiell huissefyke godsdienst te oefenen oen ge
zelschap 1ot stille, eerbiedige, stichtelijke godsveree
ring cn niet de zamenvlocijiug eencr talrijke
schare om op «lezer overluiging cn begrippen door
do kracht van hel woord te kunnen werken, hetgeen
alleen in openbare bijeenkomsten behoort Ic kiiuucu
geschieden is zulk een getal niet toereikend te
noemen vragen wij.
Wij voor ons muonen ja.
Dal er eene grenslijn heslaan moet waar dc /mis
selijke godsdienst eindigt, en dc openbare godsdienst
aanvangt, schijnt ons allaiis na raadpleging der er
varing volstrekt noodzakelijk.
Noglans opdat ook dc hoogcrc magl niet van alle
loezigt verstoken zoude zijn zou van elk verleend
verlof aan hel betrokkene Departement van Ecrcdicnst
bchooren Ie worden kennis gegeven.
liet JVeekblad beeft zijne bedenkingen zeer con
amore bewerkt doch heeft naar ons inzien niet
genoeg acht gegeven op de magl cn den invloed
welke dc door hetzelve voorgestane vrijheid zou in
handen geven ouh aan onwaardigen en onbevoegden
nm op talrijke massa's - zonder genoegzame eigene rc-
dene orkruchl zonder gave tier onderscheiding e:i ont
wikkeld oordeel te werken cn aan de z (lelijkheid eu
zuiverheid van begrippen van deze cenc allerschade
lijkste afbreuk te doen.
Daarom hebben wij gemeend deze onze vrij
moedige beschouwingen aan die van dal blad te moe
ten tegen over slellen.
Dc Stcücnistcin, cenc zasl? bijdrage tut
dc kerkelijke gcscbicdcuis der Esraëlilcm.
En I»ij ^«loofde in God.
Genesis »5. v. G.
Gedurende dien feilen worstelstrijd werd dc groote Epi-
nianes aan het tonner! der wereld ontrukt bij stieif,
Lesimauies stedehouder des rijks en voogd des jeugdigen
Konings Eupator sloot met Judas Makicabeis vrede en
Men ei. a l'S onderging als aanlegger der geëindigde bloe
dige vete den sweedstciv folterdood.
Onus zoon van den vroeger door AndronicuS ver
moorden priester van denzelfden naam hoopte den lier
ders-stof zijns ooms Menei.auS te erven maar werd in
die r.iet meer dan billijke verwachting, te leur gesteld:
de Gricksclie regering vond goed zekeren van Hedjotische
afkomst z.ijnde Alkimas met dien hengen post te bedeo—
len. Oxias begaf zich toen naar Egijjvtein welk land
destijds een aantal verhuisde Palcsliners in bloei en wel
vaart leefden door zijoe ervarenheid in krijgswezen cn
staatkunde raakte hij in zoodanig aanzien bij Koning.
Piioi.omf.es Puii.ometor cn Koningin Cleopatra dat
hij tot opperbevelhebber der gezamentiijke Egyptische
legermagten werd aangesteld. Onias en de hem hel naast
in rang opvolgenden Dositijeus bestuurden, gedurende
het leven van Phu.ometoii den gang der dingen en beido
hadden liet roer van staat geheel in hunne banden.
Deze staatsdienaren beduidden hunnen vorst de voor
zijne Joodsche onderdanen zoo belangrijke noodzakelijk
heid oin binnen hetzelve een tempel, aan de die 1st van
Jehova gewijd op te'rigtcn door zoodanig middel zouden
daarenboven de veelvuldige bedevaarten naar Jerusalem
vcrllaaiiwen cn de uitvoer van geld bcjieikt worden;
ook zouden de Joden die voor als nog in Palestina do
mishandelingen der Grieksch-sijrische regering ten doel
stonden door .dien tempelbouw worden uitgelokt ziel»
in Egypte neder te zetten om daar in rust en vrede
te leven. Puii.ometor billijkte hunne inzigtcp en op zijne
toestemming werd te Leonlopolis, in het district Nelio-
politanie w aarvan Omas stad hou Jer was een Joodselu»
tempel opgebouwd.
Do Talmudisten, zie Tract. Joina, 4e afd.verschillen niet
