VLI
r Overwogen hebbende de verklaring der Synodale Ver
gadering van den 19 julij 1841 zoo in haar geheel ai
bijzonder mei betrekking lol liet daarbij aangevoerde omtre nt
<le strekking van het formulier van on'erleekitig vooraan
komende leeraren bij art. 38 van hel reglement op lu i
examen cn de toelating tot het leeraarambt verordend
Gelet hebbende op artikel 9 van hel algemeen reglement
voor het bestuur der Nederlandsche Hervormde Kerk o(>
artikel 29 c van het genoemde reglement op hot examen
en de toelating tot het leeraarambt als mede op arl; 22
en 23 van'het'reglement op hét godsdienstig onderwijs,
Eindelijk, overwogen hebbende, dal geen christelijk kerk
genootschap duurzaam kan hioeijen ofb' s'aan zoo er niet
hoofdpunten der godsdietivlige overtuiging en leere ohm
eensleinmiiig is tusschen de gemeenten en derzelver leeraars
en verdere godsdienst-onderwijzers
Verklaart alsnog ten overvloede, voor een9 en voor
altijd dat /ijten vorigen jare haar gevoelen omtrent
de waarde cn liet verbindende gezag van do symbolische
boeken der HervnnriVh» Kerk duidelijk en volledig.hebbende
uitgedrukt, bij i vrkfaring blijft volharden; dat /ij
uit d hoofde elk gevoelen afkeurt en blijft afkeuren
■waardoor liet go/au van Gods onfeilbaar heilig woord, be
grepen in de schriften des Ouden en Nieuwen Testaments
en de wezenlijke leer d;-r HêrvprmJe Kerk wordt onder
mijnd of bestreden doeli dat zij gehouden is geene uit-
spraak over iemands gezindheid io de leere te doen dan
wanneer «Ie zaak langs den wettigen weg der kerkelijke
reglement i lot hu3r gebragt is; dat, voor zoo verre
de gezindheid, der Synode omtrent «Ie handhaving vfcn de
leere der Hervormde Kerk in verband staat met de aka-
demische opleiding van derzelver aanstaande leeraren zij
dit hoogst gowigtige belang ten vorigen jare heeft be
hartigd eri op dien weg hoopt voort le gaan dat zij
jn het koninklijk besluit van den 2 jan narij IS42 geene
aanleiding gevonden heeft om tegen de sedert den jare
18% bestaande verordeningen omtrent het onderwijs te
protesteren dat gelijk zij reeds, van den aanvang barer
instelling aan de zaak van het godsdienstig onderwijs
met bijzondere zorg zich heeft aangetrokken zij uit liet
genoemde besluit aanleiding heeft genomen om te doen
wat in deze der Kerke betaamtdat zij eindelijk zich
voorbehoudt van het regt zich te bedienen haar bij
art. 13 van het algemeen reglement op het bestuur der
Hervormde Kerk toegewezen en van de zijde der ilooge
R.-g.M ;ng bij de dispositie van Zijne Exc. den Minister
van K-last. met de generale directie voor de zaken
der Hervormde K«?rk enz. van den 1 julij 1842, No. 13
sl dlig erkend en nader toegelicht om in dat algemeen
r" rithugs den door hetzelve voorgeschreven weg
zondanige vernn leringen te provoceren en te bereiden als
de S' der K-'rk vereischen zal en dat wat de van
harentwege geëmaneerde reglementen betreft, zij zich
bedient en op haren tijd zal blijven bedienen van de magt
die z'j bij li't slol-artikel van elk reglement zich heeft
geresi rve.'i-d.
r'.i.'t U' ris besloten en besluiten bij deze, handelende
in den gooi der boven aangehaalde Synodale verklaring
Van den 19 ju'ij 18+1 aan de provinciale kerkbesturen
hunne verpügting te herinneren om geeiie nandidaten lot
liet It".*raaramlit' toe te laten en insgelijks aan de klassikale
besturen om geene lidmaten toe te laten tot het geven
van godsdienstig onderwijs, dan de zoodanige, die bij
het examen volgons de reglementen door hen afgelegd
aan de overige verdachten voldoende, tevens getoond hebben
da leere die in, de symbolische schriften der LI er vormde
Kerk voorkomt getijk die in liar ïi aard en geest het wezen
en de hoofdzaak uitmaakt van de belijdenis der Hervormde
Kerkte sgn toegedaan.
H-eft eindelijk bes'oten en besluit bij dezen, aan de
ho'g're en lagere kerkbesturen in liet algemeen hunne
verpbgting te herinneren om, volgens de bestaande rcje-
nipiuen en overeenkomstig .lm inhoud en geest der Synodale
op heden ten overvlo.-d bekrachtigde verklaring van den
19 juiij 1841 te doen wal zij iu hunne b l rekking vei-
mogen ten einde] de eerbiediging van hel Goddelijk gezag
der Sr'iri, t en het ootmoedig vertroostend en reinigend
geloof i.i den eeuwigen Zaligmaker van zondaren te bevor
deren en met allen jver le waken tegen het dry oen en
Derslaan vin zoodanige ongebreidelde vrijzinnigheid welke
de grondslagen van ons gezegend Christendom in hel gemeen,
en die o t i eene Hervormde LCcrlc in het bijzonder zonde
ondermijnen.
Zullende de Synode niet geacht worlen d tor daze
en-lcrsch.-iden lioriiineriiigon iets le'derogeren aan de lof
felijke waakzaamheid der respective kerkbesturen om
overeenkomstig pligt en roeping het heil der Hervormde
Kerk en de handhaving van den dierbaren hoofdinhoud
liarer leere te behartigen.
De Algemeene Sijnode dor Ned. Herv. Kerk
B. Nikuwol» president.
J J. Dkhmout secretaris."
LEEUWARDEN den 27. Julij. In. den vro-geu morgen
ontstond alhier in de Galaiiteriekraam van den H- r Pronk
staande op de Langepijp brand die weldra zoo toenam
dat alle kermiskramen welke zich aldaar bevonden inet
de daar aanwezige goederen eene prooi der vlammen werden.
Eer iemand op dc plaats van den brand was en eer men
dezelve koude stuiten waren reeds de onderscheid.-nu roeven
aangetast en onherstelbaar verloren. .Men schrijft de niet
spoedig aangehragle hulp hoofdzakelijk daaraan toe dewijl
erin Leeuwarden geen alarmtrom slaat wanneer er brand
is. maar zich zulks alleen bij bet kleppen der klok en hij
het schellen aan de huizen bepaald. Eu waarom slaat
er geen' alarmtrom omdat ds gevangenen in het tucht
huis dit alsdan zouden kunnen lioorcn en oproerig worden
hetgeen schadelijke gevolgen na zich zoude slepen dewijl
de residentiestad Leeuwarden geene genoegzame militaire
bezetting heeft om in een dergelijk geval de rust te be
waren. Voor dit oogenblik zullen wij hierover niet verder
uitweiden maar willen de beschrijving van rlen brand
vervolgen. D.-ze sloeg spoedig, door He'toen opstijgende
vlammen der vele kermiskramen, tot de Groote Sociëteit
alsmede aan de wederzijds belendende huizen over terwijl
aan de anderen kant van de Langepijp liet huis van den
Burgemeester cn nevensstaandc huizen insgelijks vuur vat-
teu. Thans moest men hoofdzakelijk bedacht wezen om
de huiven zoo veel mogelijk te bewaken hetgeen dan
ei. na veel moeite gelukt.' doch de kermiskramen
net alle derzelver kostbaarheden verhandden totaal. Slechts
ééue porseleinkraaiii die op .ecu alge/onderden lu.ek sloiiü
i»ieof over anders spaarde <ie vlam niets. Gelukkig ecli
r. dat hel stil weer was, en dat men sommige kramen
die naar de Nieuwcslad liepen, omverhaalden want was
.at ni.i gebeurd dan zou Leeuwarden een tafereel alsdal
•.ui Hamburg opgeleverd hebben. Vele goederen der ge
spaarde Kramers werden, tijdens den brand, in de na
burige huizen, door de ijverige.en hulpvaardige ingezetenen
opgenomen en geborgen. De stad is dus inerke ijk ge
paaid, en wij hebben redenen van dankbaarheid daar het
/icli eerst liet aanzien, alsof Leeuwardens ondergang daar
w as.
D ellende en de verslagenheid onder de van alles be
roofde kramers is echter groot en de droefheid en ra-
ib loosheid dezer mcnschen leverden een hartverscheurend
gezigt p. Het culled ten behoeve van dt door brand 'ongeluk
kig geworden kramers heeft de zeer aanzienlijke som .van
circa f\500 opgebragt hetwelk binnen den lijd van één
uur g.'sebi dilë.
APELDOORN, den» 27. Julij. Na bijna twee maanden
hi. i te laii.le te hebhi'ti rlooi gebragt beeft Z. Al. Willem
Fr e tl er ik G.aaf van Nassau ons weder, verlaten, Hoogstdez.
is dezen morgen ruim 7 ure mei Mevrouw de Gravin
en gevolg naar Silezie afgereisd.
GEMENGDE BERIGTEN.
ker
fr be
F.en kit1
(U.ircntejcu htft.i
(tl "t;- Men»',
wnrdi den br.inil
acteurs de i.o»i
d-r menigte is
Te l.eeuwa r.Vii
luclit l»»ll.*n egel'
.!.7 v.m J. i'i
- De Lo-(,
I'.irijs ovchlcden, De
ring van U. Kmns worden
au dc Juli {feesten worden
Leuke
e le Bred
elden. Ee.
vrouw met geld v .ui
Bagelert- (Java) iir>
lionkei
ui schaatsen. -- Aldaar
rlound door fioo
.i i.-ilcfe •'•.ors.ledin;; 1 48uo dc luuloop
ic zijden paraplui verkegcld en zijn twee
«ui eene lioinein-dlie luchljagl of
ji-Magen ie houden. De kon. militaire
iial I ,u.l ruim f ioG.oiio behalve tie
nel,,,'.naakt protest uit vraagt eene goede
te affaire (tl. II. 31 to). -- lu de residentie
j eene zvtare overs'rooming eene uivuiglc
Aaaa J. d. F.
Vervolg en slot van onze vorige.)
Alzoo zijn wij genaderd tot het hoofdoogmerk van dit
schrijven, tut den herderlijken brief van den WelEerw.
Heer Hesrzveld. Gij beroept u op het oordeel van de
onderscheidene lezers wij insgelijks en zonder verwaand
of door- eigenliefde "verblind te" zijn zonder door domme
dweepzucht of te groote vrijgeestigheid te suizelen durveu
wij ons vii'ij.'ii dat dit voor ons gunstig zal uitvallen;
vooraf moeten wij u echter verzekeren dat het ons grieft
in ooze eigene ingewanden te nincfen wroeten dat hel ons
pijnelijk valt maar gij hebt den handschoen geworpen en
wel o|f een terrein waar dezelve niet behoorde geworpen
te worden cn bij werd opgeraapt. Gij z.'gt u Ik zie met
leedwezen Hat toen ik eonige maanden geleden de pen
opvatte ik mij in de gedachte van dien lieer niet ver-
giste. Hel bevestigt zicli thansdat hij liet werktuig is
der zo.igoiiaauule liervoriningsvrienden." Uwe verwezen
lijkte vrees is bij ons eene vreugde; gij zoekt ondermij
ning achteruitgang van en iu de Israëlitische godsdienst
Zijn WEerw. bedoelt behouding vooruitgang derzelve zoo'
heeft ieder zijne wijze van zien; wat gij kwaad noemt,
noemen wij goed. Ziedaar geachte lezer liet standpunt
waarop gij u bij het lezen des geschils te plaatsen hebt; dc
een wil de duisternis de andere het litht on daar de lieer
Hertzveld niet eens groot licht maar slechts verbeterin
gen g.".:'<i,iil op de Mozaïsche godsdienst, invoeren wil,
zoo roep, ii dempcrianen uit al hunne magt brand doen
de vlaniiii. u al meer om zich tasten door den heer Hertz
veld lot een leugenaar uit tc krijten met de aanhalingen
van de Oiech iïjchajim op welke hij zijne verbeterende
instellingen in zijne gemeente ingevoerd en bij herderlijk
schrijven door de Hoofd-Commissic aan alle kerkbesturen
rondgezonden grond tegen te spreken en toch kunnen
wij verzekeren dat de aangehaalde plaatsen letterlijk zijn
als volgt
1°. Niet hard te schreeuwen." Ieder die het oorvcr-
i,zurend geschreeuw gehoord heeft der meestal machinaal
afgppreveld wordende gebeden moet gewis toejuichen dat
daaraan paal en perk gesteld wordt dat ieder verpligt zal
zijn met ernstige aandacht en godsdienstzin tot Hein die
tinrli'i) vu nieren proeft zijne gebeden op le /enden en
zoo hij dit niet wil, verhinderd wordt, door luidruchtig
geschreeuw en liet maken van misbaar, zijn buurman die
naast hem staat te hinderen.
2U. Afschaffing van liet veilen der Mitzwoth." Wan
neer het. zelf verboden is op den sahi.ath of feestdag levens
middelen te konpen al wil men die slechts den volgenden
dag gebruiken hoe veel meer moet dun niet de koop en
verkoop in de keik tegengegaan worden en wanneer het
dan ook niet strijdig met de cultus zij (hetgeen liet toch
wezelijk is,)-zoo is het noodig voor de goede orde en lol
voorkoming van geschillen deze lot misbruik aanleiding
gevende gewoonte af Ie. schaffen. (1) Maar gij, J. d. P..
bewijs mij eens uit de Mozaïsche wetgeving, de voorschriften
deswege. en is niet. reeds de benaming van mitzwoa in
het meervoud mitzwoth afgeleid van de radieus tsiva hij
heeft bevolen voorgeschreven eene oneigenaardige bena
ming voor deze ceremonie.
3°. Het ophouden der Miscliaherag." Zoo er eene
wezenlijke verbetering in de kerkdienst gpsclueden kan
is liet gewis- liet afschaffen der wanorde bevorderlijk maken
van Mischabarag. H"t heiligste uit de Mozaïsche wetgeving
wordt in eene af,loding voorgeit zen en is het voor-u
orthodoxen niet bedroevend getuige te moeten zijn dat
alvorens de voorzanger de afdeding hegint te lezen de
kosler verpligt is te roepen: «een ieder r. wij ge geduren le
liet voorlezen der wetliet is waar dit is van invloed (2)
daar dan de meesten de kerk verlaten en zich ergens anders
ophouden. O Israël! wat zijt gij van de zuivere begrippen
dc r voorvaderlijke godsdienst verbasterd I
4». «De voorzanger zal niet meer,zingen." JsJyetjj
passend dat uit liet huis Gods de ouvertures van
en straatdeuntjes geweerd worden dat de gemeente fo
geduld niet gerekt worde? Belijdt liet vrij.
5°. D'- jongelingen zoowel als de meisjes zullen prt*
(belijdenis) afleggen dat zij hunne godsdienst kenca
Zij zullen dus niet meer rondloopen zonder die voor
menschelijk welzijn nuttige en noodzakelijke kennis,
eene zon slechte verandering of vindt gij het beter dj|
jongelingen en. meisjes (en vooral de laatsten op den dg
van godsdienstige kennis ontbloot blijven? het is niet
neeg den bijbel te ireren vertalen een ieder brengt
niet tol de hoogte om taliriudische lessen tv kunnen
vangen hij en zij béhooren ook (le gronden der godsdin
te kennen dit zal hen voor afdwalingen beveiligt
weerhouden om tegen de geloofsleer te zondigen.
6°. u De verandering aan Simelioth Hatborah." I)fl
dae is gewijd ami vreugde op dezen dag is liet dal
HraiMiot jubelt, wegens het hein ten deel gevallen
dat het den Koning der Koningen behaagd heeft liet\(
van Israël tol Zijn uitverkoren volk te maken, hen 4i
de heilige leer het licht te schenken om voor hen
en naniaals tot geluk en heil te verstrekken. Geene er
lijko onzinnige vreugde, vergezeld van ongeregeldlicilf
de kerk waardoor hij die êenig/ins fatsoenlijk en
dienstig is te luiis blijft moet liet kenmerk van dicni
zijn. Gepaste vreugde des harten zich ontboezemende
jiibeltooiieii to lofliederen vervange hel onwelvoegcVijt
en gij zult den Heere welgevallig handelyn maarniet^
liet tot heden is geschiedt.
7°. Verwoesting van Jerusalem." Eene der groot
rampen die Israël treffen kon het hield op als een i<
oy zieli-zplven te bestaan. Uit vrees dat bij de vim®
ding hoedanig die dag gevierd wordt de letters zou
blozen willen wij alleen vragen of het zoo ondoelm
is. gelijk de lieer Hertzveld voorsteld dat op dien
eene prudiealie gehouden wordt; mogen wij niet in
volstuu zin des woortl Iiicr toeroepen. Jesaja I. 11. 1".
8". f< Trouwplogtiglieid in du kerk." Ieder weet dal!
formulier van het voorlezen der Ketscluiba door de ik
niet verstaan wordt; is liet niet doelmatig dal in de b
aan de in den eclil tredende de godsdienstigheid van
huwelijk en de te vervullen verpligting voor heide jj
matig voorgehouden worde'? (3)
9". Predication in de landstaal." Dikwerf is dam
liet noodige en doelmatige betoogd zoo'Jat liet ons tut
komt dit stilzwijgend Ie kunnen voorbijgaan; alleen nu»
wij aanmerken, dat wij in de gelegenheid geweest zijn
Sijnagoge te Middelburg te b'ezo' ken waar het irifi
door den lieer Hertzveld voorgestelde reeds vroeger
ingevoerd en. buiten eenige weinigen algemeenrn lui
vindt; daar hoorden wij van den heer Susan eene in
Hoogdiiitsrhe taal gehoudenc predicatie welke bij onspf
diepen indruk naliet. (Daar ile moedertaal van den I
Susan de 'Hoogduiisehc is viel het Zijn Eerw. nalmii
moeijelijk deze predicatie die alle lof verdient in
Nerierduitsch te houden.) Maar wat meer zegt: Zijn Kt
werd algemeen door de jonge lieden aangezocht hes
liet vervolg, door liet houden van dergelijke leerrrdi
te willen stichten. Wat bewijst meer: de ondervindii
uwe onbezonnen drogredenen, mijnheer J. t>. P.?
Wij hebben niet noodig geacht het meer aangeh
herderlijk schrijven regelmatig te volgen of alle put
hier le verdedigen wij meenen genoeg te hebben aangeio
om te bewijzen hoe ongegrond dc Inge aanvallen li
den zoo zeer lof en .hulde verdienenden heer Hertzï
zijn. Zijn WelEerw. zal zich moeten getroosten met
bewustzijn, dat het loon en de dankbaarheid niet
(leze wereld zijn. Maismunides van welke zijne leerlit
in hunne '.'oeslvprvo, ring zeiden (lat sedert Mozp
profeet tot Mozes Maismoniüks geep grooter man isoj
slaan dan de laatste .Moz.es werd in den ban gei)
en Jfremias die dc Israëlitische bestuurders hunne
ken voor «ogen hield tweemaal gevangen ge/el
eerste wordt nu nog door- ieder geleerde als
wijs voor zijne stellingen en begrippen aangevoerd
No. 92.
De uitgave de
abonnement is v
zich bij alle Bo.
INGE
WSTER VM
de klaagliederen en proplielie van den laatsten
meen gehuldigd. En ten slotte roepen wij i
eigene woorden toe Keert terug van uwe ver kif
handelingen zoo gij liet ons niet tol penen duren pligt,
liefde van on/e heilige godsdienst wilt maken dat
hoezeer alle scheuring w illende vermijden ons
commissie vereenigen opdat wij tot behoud van
dierbaarste het noodige rlaarstellen gij mag liet l(
des verbonds aan u dragen uw hart getuigt b«'t
Aan zijn godsdienst gehechte Isri
(i) Te Middelburg is dil reads afgeschaft
voor de finaniiclu opbrengst.
(a) De Mfdd-.dlnirgsrlii' sy
volgenswa.irdi;; onderscheid.
(5) Wij welen dal door bel kerkbestuur Ie MiiMellilW
plegiigheid"ingevoerd is il-.t de beer K. Susan de/.elve n
godsdienstzin, op eene itidnikvvekLcnde wij/.» volvoert,
een paar, helvielk veertien d.igen (e vnran le Ainsl.•irl.nu
was, verklaarde meer gevoel te hebben gehad bij hel bj'
de/er kerkelijke inzegening dan bij de luinni
grondwetdoor and]
En wat wordt er
men leest:
AJIcn die 'zich op
ll ft/ij ingezêtcnon
«sprank op hescherm
"eer de Afinisler v?
Mtpgen on.ler de ti
Itcscliermil wil hehbt
mijne, hevelen het
L (lit dan gelijke I
]rt. I(i7 der grondl
tnaakl daarin 'weder mngolijkc ministeriele
CORRESPOND!'NTII-.
Het stukje van Y. in ons volgend N°.
ZEETIJDINGEN.
VLISSI\r;r<n den ag. Jnlij. Sedert den 27. dezer zij"
ter 1 rede gekomen-
Voor Antwerpen bestemd
Manchester, li. Jarinan P'iildel.Iliia katoen; Provid"1!
SikkesLiverpool klip/nul Cha'iles quint, A. J Alf'l'
Havanna suiker; Maria Graiia L. Giamli Odessa, h|t
.Sophia, AI. A. Sovelius, Nerva houlwaren Kinijjlb'.b
Thus ftiga balken Ilea In Aug,do O. Searpolo IMap'li
goed. Cuiijberlaiid G Cooper, Aew-Casllos eeiikolcn-
Voor Gend liesleind
Jupiter, K. Ilertliogc New-York, olie polaschv
Voor Vlissingen bestemd
Nooit gedacht, P. SweniierSunderland, steenkolen.
Tc Vüssir.gcn bij A. W. VAN BIEREN»
In zijn N°. van 1
welke art. 4 dep gf
dan dat blad te h":
«Ceuxqui voudJ
11 nité nationale n
dat is als "dezulk
snze rust en onze ii
zouden willen opojj
Wil de Arnhem
Tijdgenoot liet J01
allen welke in a
voorwaarde bijgevi
vinden is daardoo
deling opofferen
Willen wij het j
werkeloos gemaakt
uclkc zich aan ve
vin den Staat sclu
Waar leest het
zulks
Zoo nergenszc
dan? Of bestaat
terlijke magt? Zo!
handelen even goed
van Justitieom
maken
Heeft het Journa
«n en hebben w i,
Immers geenszins
En-zoo wij dan v
zkIi aan vergrijpen!
beid van den Staat
regter zou worden 1
aan den vreemdeling
dan immers hoeft h
Ten anderen wij
het gouvernement
baiiilon helihe om i
lig tegen gevaarlijkü
Zoo ja, willen r>l
Ziet het Journal]
maar om de wet tig IA
ft zich zelve te doen
kolijko bepalingen dJ
iclf wel eens -
f« goederen
Immers er is dan n
ming legen zoodanige
f'ijk dan zou zelfs
h'U mogen treden
Alles kwam dan op
Huister aan. De wol
«nder heteekenis gewj
'".-de. Niemand hese
vreenidelings tegel
H'j die reiloneei
('li niet anders te rei
"ü'/ijn vaderlanddie
don vreemdeling
Zin» noen dan. jved
t'asterd.
H'-t is dan de Grom
'""2 v.ior den vreemd,
Wnieen en zonder voori
'r drukken de ri
1,11 vreemdeling ten pffe
'onrtlen in de Grondv
'r""(lwettige lieteekenis
De gevoelens van
'wtsmapnen kunnen IiJ
"'ken.
Een aantal gevoelens -
n omtrent de nith
'"adwet gegeven hebb
^ogendie artikelen
