VLISSINGSCHE
C O
V (k 'leur van her huh*,
«Old met geopend: liet bjl
k, hen lint slagtoffer der hel I
cenen loon van treurigege'.T
mien in hcl koffijhuis y,tl
lagblad *an Florence en ver.l
hol volgende las
Joiin heelt dezer dagen
n 100,600 daalders loeg«on.l
d van den groolen «eg rai|]
Britsche grootmoedigheid U|I
rden erkend en dc reizjo,,,!
in van Joint Lkwino zi-gontjl
aorden gegrild aan deu i0(1l
en den griffoen hel viapes I
lie uit een droom ontwaak I
dwaasheid daargelaten. ||l;|
ifrwoog zijn wedervaren; fcX
islige Franschen der pulilitlj
jPsHiir.iN" die cene z«
Montosi met zijne zooii(,l
van liel laslcel. Daarop I1I3I
gekozen heeft vroeg luj pt.
l.aghlad hel volgende briefje, I
1 dat de 100,000 daalden, I
ïiroe.reikend zullen wezen iJ
Sicnn* ik voeg er dorIuli(|
er beschikking van l'
FiLiero Bouoi op dc nieunt.1
Jnnv Lrwiso."
n aulo-da-fc vun de roitnM
\TIEN.
No. 51.
Vrijdag
29 April.
De uitgave dezer Courant geschiedt geregeld driemaal per
abonnement is voor drie maanden f 2,iben franco per post
zich bij alle Bockhandelaren en Postdirecteuren in hel Kijk.
week—. Bc-prijs van hcl
f 2,5o. Alen abonneert
Adverlentien worden geplaatst a 20 Ct. dc regel, uitgezonderd Huwelijks-, Gcl.oorte-
en Doodbekendmakingrn', waarvan de prijs van 1 lot 6 regels f 1,20 is, en voor ellen
regel daarboven 20 Cl. behalve 35 Cl. zcgcliegt voor iedere plaatsing. Brieven fianco.
1 R 31,
voormiddag* ten H ure
er toezigt van den Yict-I
egen voor Zeeland via I
liet Zwcedsche Brikschip
\ibero beslaande in AS-I
Twee Slcl ZElLhN,|
RK en wat er meer
g» te voren en des fnor-1
n ieder te zien.
en hij den Heer J. TMffl
Vice-Consul voornoemd,I
len Fnbrijkanten der ge-
"JHJZZOL4VÜÏ of TRAS,
STER en V4JERVASTE
noogen door belangrijke
■jaar ontvangen hel ver*
onderneming geregtvaat-
ine geachte Landgeooolej]
'dederlandsche Nijverheid,
1 INGEZONDEN STUKKEN.
BOSSEESSKOTTWIITO.
Redevoering over de gepastheid en noodzakelijkheid
van een Patronaat voor de Armen en de wijze
waarop hetzelve behoort te worden uitgeoefend
door W. H. SiiRiNGAR tijdelijk voorzitter der ver-
eeniging hulpbetoon aan vlytige en eerlijke ar
moede gevestigd te Amsterdam. Leeuwarden G.
T. N. Suringar 18V2.
Mag dit stuk een voorbeeld genoemd worden van cen-
;oudigen schoonen krachtigen stijl de geest welke het-
relve van het begin tot aan het einde vervult is onmis-
lenbaar die van den warmen menscheiivriend van den
ipregteii godsvereerdervan den nederigen liefderijken
liristen.
De rede werd uitgesproken in eene vergadering zoo van
lannen als vrouwen leden en honoraire leden van de in
tn titel vermelde weldadige vereeniging; en moet zoo
lij ons niet bedriegen op de hoorders diepeo indruk ge-
isakt hebben gelijk zij wcr 'bezwaarlijk door iemand
ion bet lot zijner verarmde medemcnschen ter harte gaat,
al kunnen gelezen worden zonder dat hij de zucht om
itldadigheid en menschenliefde te betrachten in zijn bin
nenste voelt opgewekt.
Zij heeft de tweeledige strekking om het doel en den
[etst der vereeniging nader te doen kennen cn verder
!e doelmatigheid en noodzakelijkheid te betoogen van een
klroonschap der rijken en welgestelden over de armen
iét opgaaf der wijzewaarop hetzelve behoort te worden
ilgeoelend.
Het doel der vereeniging is in geenet deele blootelijk te
n Gevenzegt de schrijver te regtis niet altijd
ik/, soms kwalyk doeD." Hij herinnert, dat van het
tlbeduidend kapitaal van /"/s2,000 den vorigen winter te
ilerdam voor de armen bijeen gebragtaan eiken he
ilige niet meer dan 95 centen heeft kunnen worden
(gekeerd en dit laat zich ook ligtelijk begrijpen waar
igeii of nummers gedebi-
bestellingen op te gcuo
liken ten einde verkcenl
rrdcr II andelsblad van 26
dvertentiën N>9 53669 ea
I8i2.
CAMP en C».
jide. Zeepzieder te Vlissin*
ATTE a 'tO Cent
met Haardasrh gemengd,1
metselwerken gebruiken,
en 25 April 18V2.
C. (iOEREli.
NGEN.
lert den 20 dezer zij»;
pnrceleinaarde Cl.risiin>.|
Tbc VisitorT. Taijl1""/
Sablfeld, londe.
Carolinicnseel garil
Al"'1'
[lie IloffniingJ
Forth J Simo
rijst Carolii»;
irltiua II. Jonge
Arh",
hlaibild».
Uoeli"'!
Londen suiler 1
Iloffou°S
ilam suiker dii
"gekomen en **6 ^'l*
-Cast Ie WilberforceJ
ouden Antwerpen
inden Gustaaf C. 'J
s ballast', Glascon 'r-
The Ann F- ,ScaR'
J. Gress beenderen
)ostzec 5 Catharina
tcbl stukgoederen 1
.ond. n The Solto
'passagiers,
k. hfj*
\VbiH
ndormaal opmerkzaam tc|
erkend een krachtig ce-H>o Van 60,000 armen op eeue bevolking van ruim 200,000
chikt bevonden voor <hbBjen spreekt.
vaste Steen mede aan MB Het-beginsel is ook hiergelijk het in den laatsten lijd
e deze Fabrikaten wordenBmcl j,jer te ian(je als elders met krachtv werd aanga
als gelijksoortige builen-Btteb(jc armen wel te doen door hen loon voor werk
Bterschaffen.
jn niet gelukt, doch omByrouwen'0f meisjes, voor welke f 10 's jaars betaald
je aanwending derzelveiverdienen 60 cent per week of f3J,20 's jaars;
et het beste gevolg. roo-Bmik een som, hoe oogenschjjnlijk gering, als dc S.
?teekendeo zich bereid tol hladz. 15 zeer juist aanmerkt, verheldert zeer het
daken en in dit ge"l.B-laat van een armoedig huisgezin."
n. Het Mastiek wor-ll■rH'00,st behartigenswaardig zijn dc opmerkingen door den
hemaakt tot wederlegging der bedenking, dat men door
Innen en werkeloozen tot productieve leden der maat-
ippij te vormen en hunne voortbrengselen te verkoo-
i, schade toebrengt aan de neringdoende burgers, in
pilde artikelen handel drijvende.
p»rilien wij ook reeds gelijke bedenkingen vernamen
en de binnen dit eiland (te weten de Inrigting Loon
'nrk te Middelburg, en die tc Vlissingen tot onder-
ping van behoeftige arbeidslieden) hoorden opperen
len wij niet ondienstig die opmerkiogen hieronder in
e noot te laten afdrukken. (1)
'Weerst zij hier aangemerkt dal op wcllc wijze Cenig
,:'i io liet bijzonder hel aanleggc of hoe eene vereeniging
I Pentcben liet keore of wende, om ia liet algemeen nuai-
Iff'lijt belang iets Hit te wérken, noch dc afzonderlijke
nncli de vereeniging bet zóó rerrc brengen kan, dal
1 "n alle kanten volmaakt is, cn er in niet écu enkel opzij;t
't wcnsclien overblijft. In deze onvolma ikte wereld bij d«
I Micrmijdelijkc cn dikwijls ingewikkelde zamensiclling der
*i bij oneindige kruising cn bolsing van belangen is
"I altijd hél geval, dat hel ëcne bet andere in meerdere
"oderc mate, in den weg staal; dat men, hel één* willende,
Ihiondore iets moet opofferen. Geen onderneming-, of hij
féiarbij buiten wrijving, ja soms botsing met hel beslaande
tbjvenkan gerust met de handen in den school blijven
'i of moet naar ccnc andere wereld verbuizen want op deze
hij niet vinden wat bij zoekt.
om het met eenige voorbeelden op te helderen ia
|iiiil vier particuliere scholen zijn waar 'l onderwijs hoe-
1 «ch zelf niet te duur, toch velen ouders Ie zwaar valt
Jtdoor ren groot getal kinderen van de school Mijfi als
"pijlers hun schoolgeld niet kunnen of willen ynrniind*-
4 *'e ouders zich hij de regering vervoegen met de bede
"odswege school-inrig-tingen daar tc stellen, «,ur goed
i'I'voor minder geld gegeven wordt, zoodal allf ouders
hunne kinderen gebruik van kunnen maken. IW.net me*
kennen geven Uw verlangon is billijk cn
iwe kinderen ware bet heilzaam. Maar wij
treden want dan benadeeltn wij de onder-
,n eene gevangenis vijf honderd mannen zitten die de
P 1n»d kunnen reppen, moet men dezen dan mcis ie doe*
'*n hel brood der luiheid laten eten uit vrees dat door
"heiden hun fabrijkaatanderen in het vrije leven schade
ca' onderstellen dat ArasUrdam tweemaal honderdduizend
l.'..1 Waaronder vijftig duizend armen. Onder dc bon,
I'"C duizend dia niet behoof(ig zijn zijn winkelier»
I «-abrijfcjinten die in de behoeften der gehcalo bcvob
l'oe6t.i.im kunnen voorzien.
1 tQ ou tot beginsel aannemen t a Die vijftig duizend bc-
Met eenig leedwezen bemerkten wij dat deze Inrigting
bintiep het volkrijke en nog, (althans voor zekere stan-
hoefligen moeten in luijc ledigheid op stoel blijven" zitten on
volstrekt niet werken want cr zijn handen genoeg om te wer
ken *n als ook zij werken bcnadeelen zij anderen; want crkonil
dan te veel f.ibi ijkaal." Wel dal kan immers in eeuen ge re
gelden staal nooit een goede regel zijn K dal men luiheid en
daarmede verbonden liederlijkheid moet aankwrekerf. Er -is reeds
in elke groote stad eene zoo talrijke diep bedorvene en diep
gezonkeno monscben-massa dal men waarlijk wel de helpende
hand mag uitstrekken lol dezulken die nog iel» letcekencn en
w mi'va li nog iets worden kan. Zooveel mogelijk rigle men het
dï.irlieen, dat ieder mcnsch hoofd, handen cn voelen gobruike
en daarmede beproeve wal hij kan cn door arbeid zijnen tol
belale aan de gelieele maatschappij. Vloeijen uil Ie groote ver-
menigvnldiging van arbeid OBgclegenheden voort men ruime die
z.oö goed mogelijk weg, maar de arbeid zelf mag wel geleid,
gematigd doch in geenen deele geslaakt worden.
I miners op gematigdheid inde toepassing komt, bij elke poging
cn onderneming lol bevordering van maatschappelijk geluk zeer
?cl
e kei
len om tol de aangehaalde voorbeelden terug
len einde dc stedelijke school-inrigtingcn iri vollen bloei te
brengen door allerlei dwangmiddelen op die huscluinscliolen zelfs
de kinderen dier ouders plaatsen wil welken het onverschillig
is of zij wal meer of minder schoolgeld belalen dan overdrijft
men lijne belangstelling e* handelt niet wijs en niet goed
Als men len einde dc gevangenen maar volop werk Ie g?v«n
en zeer veel Ie laten verdienen bun allerlei soort van goederen
laat maken en dit goed tot de helft van den prijs afzet dan
overdrijft men zijue belangstelling cn handelt niet wijs en niet
Goed-
Als men om weder van onze inrigting te spreken -- uit te
groote ingenomenheid met dezelve, of, uil te groote liefdevoor
de armen in plaats van de nederige zestig cenis, hen f 5 f 4 a
fb 'sweeks laat verdienen, als men het fabrijkaat, hetwelk dan
ligt honderd duizend gulden en meer zoude bedragen geforceerd
aan den man brengt cn tot alle prijzen verkoop! als uien zich
door onedele en onkiesc.be middelen van allo leveranlicn niseilcr
maakt, dan overdrijft men zijne belangstelling en handelt niet
wijs en niet goed.
Op gematigdheid in de toepassing, ik herbaal bet, komt bier
alles aan.
Nadeel inliisschen zal men zeggen wordt er stellig door
anderen geleden. Immers het blijft tocli waar, dal als b. v.
de vereeniging door hare armen duizend hemden laat maken
welke verkocht worden andere duizend hemden welke anders bij
winkeliers gevraagd worden verdrongen worden."
Ik antwoord hierop De duizend hemden die de vereeniging
laai maken, worden niet alleen op de gewone wijze verkocht.
Gedeeltelijk worden ze door de vereeniging zelve aan belioefligen
uitgedeeld gedeeltelijk verkocht aan me*sclienvriendcn ter uil-
deeling aan bchot-fligen H tol welke uildceling deze juist aanleiding
ontvangen omdat zij leden der vereeniging zijn. Ook gaat hel
Diet door, dafde hemden, die de vereeniging verkoopt, anders
oik verkocht zouden worden. De ervaring leert toch, hoe meer
diligences en andere vervoer-middeUn hoe meer passagiers; hoo
meer hemden er gemaakt hoe meer er gedragen worden en
't dragen van een hemd is toch iets dat men eiken mensch wel
gunnen mag.
Maar toegegeven dat alle duizend hemden verkocht werden
en eenige winkeliers in bet vak daardoor winstderving hadden
dan overwege inen de volgende voordeelcn uit deze vereeniging
voortvloeiende.
A. Zij stelt eene kleine concurrentie daar in het bepalen van
arbeidsloon daar locli dn ervaring leer! (de goeden niet te na
gesproken) dal enkelen het werk dat door de belioefligen voor
liiinuc rekening j;emaakl wordt al zeer sober belalen.
B. ')e vereeniging verschaft bezigheid en arbeid aan driehon
derd behoeftige viouwen en meisjes. Dit heeft op de welvaart
en den ordelijken tocsland dier gezinnen cenen heilzamrn invloed,
la i zelf» de kleine bijdragen van 6o cents 's weeks liet gcheele
jaar door verheldert zeer bel gelaat van een armoedig huis
gezin.
C Men hezorgd^aan drie honderd huisgezinnen een patro
naatschap. Hoewel hel er verre af is dat men deze gezinnen
daardoor tol cenen stand van welvaart en zedelijkheid zal op
voeren die weinig ol niets te wenschen overig zou lalen werkt
men toch voordeclig op de rust en tevredenheid op hel ordelijk
gedrag der ouders liet schoolgaan der kinderen enz. en bovenal
op de aanwakkering van der belioefligen niopd en vertrouwen in
treurige omstandigheden. Die arme mcnschcn leven in oen
kring, waar zij meestal niet anders hooren dan vloeken, lieien,
razen, en allerlei onhebbelijke looneelen bijwonen, 'l Is voor hen
»pn schat, dal- zij eens in de week een kwartier utirs'helere
d ngen vernemen Reu enkele wenk eene enkele spreuk brengt
liet, ontevreden rn oproerig gemoed misschien in rust, of schraagt
dc wankelende deugd, l-'.cne vriendin en beschermster waakt over
hunue belangen is raadsvrouw en zoo zij liet vermag ook
helpster.
D. Ongeveer vier duizend gulden is der belioefligen eigendom
en komt in wandeling en keert in de kas van den winkelier
bakker slager kruidenier. - Velen winnen nlzoo al mogt ook
een enkele verliezen. Vele duizenden in het jaar. worden daaren
boven besteed lol aankoop van grondstoffen 'bij-winkeliers hier
ter slede.
Fn wat dien enkele betreft, den man die zirli beklaagt over
eene winstderving van 5.5 5o a f ioo jaars, 'indien ik hem
kende ik zoude hem luj de Hand Ividen in de wóningen der be
lioefligen of uilnoodigen eene wekclijksrhe uildceling vail wetk
bij te wonen bij eene onzer bestuiirdcresien. Ik zonde hem wij
zen op mpnigen traan van opgevcinsden dank op menig roerend
voorval, en dan eenvoudig afvxagen verlangt gij dal de veree
niging Ie niet loopé en gij uwe winstderving terug bekomt.? en
het antwoord va tl élien man zoo liern een deiigdminnend hart in
den boezem klopte en de zoodanige» zijn cr bij duizenden in
Amili-rdan zoude dit zijn: Ik ban naijverig op de nering; dat
Ijm ik aan vrouw en kinderen verpligt. Ik zou mij niet gaarne
ejer-e vlieg lalen afvangen, maar, de hpmrl beware mij! tol zoo
diucn prijs, als de vernietiging der inrigting wil ik eenige meer
dere winiL niel knopen. God zegene die mcnschlicvende instelling
en «Ine baar bló*ijcns Indien hst bestuur met stillen eenvouden
zonder overdrijving leweik gaalheb ik er vrede hij al kost het
mij ook eenige tien-gul JehsiuLkua in liel jaar. Wij winkeliers cn
den zooveel welvaart genietende Amsterdam iiaren werk
kring niet verder dan tot Over 300 behoeftigen heeft kun
nen uitstrekken. Wij gelooven niet, dat Loon voor werk
te Middelburg aan een veel kleiner gelul werk en liuip
verleent. Laat ons iiopen dat men eerlang ook in de
hoofdstad des rijks meer. en meer zal gaan onderscheiden
hoe men-geeften met welke vrucht!
Doch laat ons het erkennen zonder medewerking van
het gouvernement, dat hetzelfde beginsel als van hetwelk
men bij deze instelling uitgaat algemeen door alle instel
lingen \an liefdadigheid, ook de openbare worde toegepast
zullen de op zich zelve staande pogingen van bijzondere
inrigtingen slechts weinig vermogen nrn de a'gemccne kwaal
waaraan het ganschc maatschappelijk ligcluam lijdende is
te herstellen of te vdrzachtcn.
Het doel der gezegde instelling slrekt zich intusschen vooc
het getal, welks lot zij zich kan aantrekken nog verder uit.
Elk tiental huisgezinnen waartoe eene ondersteunde
moeder of dochter behoort, heeft eene Patrones, welke
er naar streeft het goede daar te stellen in de noot onder
litl" C. beschreven.
In andere werken zag men op groote algemecne. schaal
zoodanige bcmoeijingen voorgesteld ais door arm-bezoekers
te verrigten kon men op zoodanige schaal het pulroon-
schop invoeren geen twijfel of daarvan zouden nog meer
heilrijke vruchten voor het lot der armen mogen worden
te geinoet gezien. Daar intusschen hier dc vrije wil zou
moeten en de wet bezwaarlijk zou kunnen werken daar
overigens helaas zulk eene zorg en bemoeijing als tot de
goede uitoefening van een Patronaat zou behooren slechts
in .weiniger smaak vallen., en men liever eenig meerder
gold geven zou. om daarvan verschoond te zijn bestaat
cr weinige hoop om zulk cene heilzame instelling alge
meen te zullen kunnen invoeren; en zal men dus voors
hands zoo men het bezoeken het raadgeven en hesturea
der armen door hunne meer welgestelde en verlichte mede
burgers op den regten prijs stelt zich wel moeten bepa
len tot de invoering der huisbezoekingen en daardoor de
betrekking der arm-bezoekers bij de wetgeving tot eenen
maatschappelijkcn pligt moeten maken.
Nog is eene héilzame strekking aan de Amsterdamsche
vereeniging verbonden in zoover de voorwerpen welke
men laat vervaardigen, geschikt zijn, om door de be
lioefligen zelve te kunnen worden gebruikt; eo de wel
dadige leden op de veilingen van die goederen koopende
niet slechts de kas der Inrigting stijven maar ook die
voorwerpen kunnen uitreiken aan hulpbehoevenden welke
daarvan anders alligt zouden zijn verstoken geweest. Ver
vaardigde men voorwerpen vao weelde er zou mper ge
gronde reden tot klagte bestaan bij dc vervaardigers ©f
neringdoenden in die artikelen.
Hel tweede deel van het stuk isgelijk wij zeiden toe
gewijd om aan te toonen op welke wijze het Patroonschap
nioet worden uitgeoefend.
Het mo-t geschiedenzegt de schrijver
A. Met eenvoud waardigheid en zachtmoedigheid.
B. Met gematigdheid.
C. Met vertrouwen en moed.
D. Met eigenbelang en baatzucht.
Wij aarzelen «iet te betuigen dat hier uitmuntende
lessen worden gevonden voor allen welke gezind zijn zich
te bemoeijen met de verbetering van het lot der armen
en die daartoe niet schromen zich met dezelve in aanra
king te stellen. Komt eenmaal, hetzij dan de instelling
van het Patroonschaphetzij die der huisbezoekingen iri
ons aan armen zoo rijke vaderland tot ^tand dan wen
schen wij deze gewigtige wenken in handen van een ieder
die tot de vervulling van zulk eene betrekking mogt
worden geroepen.
Maar de raad onder Jitla met eigenbelang en baat
zucht Dit schijnt wonderspreukig maarzie hier den
sleutel l
De arme is onze leermeester op eene ontkennende
en stellige wijze. Hij staat daar voor onsen zonder dat
hij nog een woord gesproken heeftzegt hij Waar
om zyt gij mijne Patronesse en ik niet de uwe? Zijt
pij wel dankbaar genoeg, beseft gij wel uw voorregt
Wij zijn toch uit éénen bloede."
Dc arme is driftig onbescheiden, onredelijk, 'ontevre-
de. Men berispt hem en te regt, maar tot óns zegt hij
gij berispt mij en gij doet wel maar k«>nt pij u vrij
van al die gebreken welke gij in mij afkeurt Onder
zoek ook u zelf 1"
kooplieden Hebben al zoo veel concurrentie in rond ventersbui-
leiil.in-tclie bankroetiers enz. die de markt bederven 't valt
li;;ier Het voor gO*«l aan te zien dal on/.e belioefli-e medo-in-
gezetenen in eene kleine mededinging met on» lieden; dar*
welen wij lucli van waar hel komt en waar bel blijft 4\'clk
handelsman buitendien is een oogenblik zeker van zijn beslaan?
Heden of morgen vestigt zich een winkelier in hetzelfde vak
naast mij of vlak tegen over mij, cn verkoopt lot mei krljjk Ja
ger* prijzen. Nog eens ik troost mij die kleine winstderving
zoo zij al plaats vindt len wille der armen. Behaagt liet der'
Voorzienigheid niet, mij dit op^eenige andere wijze tc vergoe
den, ik zal liet er buUen trachten Ie redden, 'i Zal ook in
allen' gavallc zoo bard niel loopen. Eii lion bet met mij gaan
zou al bestond do vereeniging niet, wie is daarvan een oogrn
blik zeker? God bewaar-mij voor deze rampMaar 'l zou
immers kunnen gebeuren, dat ik mijne kinderen in behoefio'
achter liet cn zoude ik dan gcene inrigliug zegenen bij welke
eerlijke cn vlijtige armoede nog luilpe vond Neen wal bel
zwaarste is moet liel zwaarste wegenen drie honderd huisge
zinnen vyegon zwaardep dan een."'
W. VAM BIEREN-
