Mr. A. VV. N. VAK TETS VAK G0UDR1AAN (1),
Grootkruis der Orde van den N ederlandschen Leeuw,
Minister van FinancienPresident van het Amor-
tisalie-Syndicaatenz,
zag i« 1770 te Dordrecht het eerste levenslicht. Tot plcilbpzor-
ger opgeleid bekleedde hij in zijne jeugd eene openbare ambts
betrekking in zijne vaderstad, doch hij legde die in 1795 Leder,
en bleef tot het einde van 1813 met schillerenden uits la het
beroep van advocaat uitoefenen. Bij de afscheiding van het Fran-
sche juk in laatstgenoemde jaar, was hij ijverig voor de goede
zaak werkzaam; en sedert heeft hij ruim twee en twintig jaren lang
den Koning en het herboren Vaderland met onbezweken ij ver gediend.
Den l Jannarij IS14 werd de lieer van Tets van Gondriaan
benoemd lot Commissaris-Generaal van het Departement der Mon
den yan de Maas; den 9 April daaraanvolgende lol Gouverneur
van Noord-Holland; in 1815 tot Staatsraad in buitengewone dienst
in Mei 1828 tot Minister van Financien, opvolger van wijlen den
Minister Appeltut den 13 April te voren overleden.
Hij had deze verheffing te danken aan zijne ongewone begaafd
heden, zijne uitgebreide kunde, zijne onvermoeide werkzaamheid
cn geschiktheid in het behandelen van zaken, die, vooral in zijne
laatste betrekking van Gouverneur over een der belangrijkste ge
deelten des landsbeider hadden uitgeblonken. Iets anders was
het intusschen, de geldelijke belangen van het gchecle Vaderland
te leiden op een oogcublik, dal de reeds uitbrekende onwil vau
de eene helft des lands, alle hoofdbestuur ten hoogste raoeijehjk
cn voor dun Noord Nederlander de staalkundige loopbaan nog te
meer glibberig maakte. Daarbij moest bij zijne optreding aan de
tweede tienjarige regeling van de Slaatsbegrooling gedacht wor
den, en de vrocgero ondervinding, in altoos veel kalmer tijden,
hadden het netelige en kittelachtige van dit werk reeds doen ge
voelen. In 1828 droeg de Heer van Tets van Goudriaan voor
de eerste maal de financiële wetten voor de gewone en tienja
rige dienst, voor, waarvan die nopeus de laatste, in Mei 1829,
om verschillende beschouwingenverworpen werden in October
1829 diende hij weder eene nieuwe begrootiug ihwelke met
verschillende hoofdveranderingen werd aangenomen.
Bij het uitbreken van den Belgischen opstand werden geheel
buitengewone geldelijke maatregelen vereischtlot stijving van de
tot op den bodem geledigdeschatkist van den Slaateerst bij
het nijpendaarna bij de minder dringende voortduring van den
nood. Toen schitterden eerst regt het talent en het vernuft dezes
Staatsdienaars.
Natuurlijk is hel, dat niet alle zijne ontwerpen en maatregelen
cenen onvcrdcelden bijval vonden; men kon denken, en hij was
de eerstedie bet beleeddal niet alle even gepast of feilloos
konden zijnmaar dc drang der tijden en de zoo veel mogelijke
betrachting van billijkheid deden datgenewat minder raadzaam
scheen voor het hoogere goed over het hoofd zien. Hij was er
althans op uitom de belangen der schatkist met strikte regt-
vaardighcid en onbevooroordeelde toetsing van de belangen aller
standen band aan hand te doen gaan. Zoo mag bet dan ook geens
zins ontkend wordenen behoort hel tot zijne eerste aanspraken
op cere, dat zijn veel omvattend brein, zijn vernuft in bet schep
pen van geldmiddelen, op de minst drukkende wijze, ongemeen
hebben bijgedragen, om het slaats-credietna den Belgischen
opstand zoo zeer geschoktras te herstellen en op eene hoogte
tc voeren welke de algemeene bewondering verwekte.
Toegerust met veelvoudige kennis en ondervindingwas hij
waar hij mogt gedwaald hebben tot betere overtuiging oltezins
gereed, of wist hij zijn gevoelen, was bet noodigmet buiten-
geraeenc bekwaamheid en klem te verdedigen. Deze vereenigdc
hoedanigheden kwamen hem wel te stade op het spreekgestoelte,
waar hij vaak ook met kracht werd bestreden.
En zie ons bier tot 's mans groote verdienste zijne welspre
kendheid genaderd. Ondersteuners en tegenstanders beiderei
ken hem den palm toedal hij een der eerste redenaars van do
Nederland^cbe Staatszaal is geweest. Men moet het doordringen
dehet wegslepende van zijn orgaan hebben gehoord, om zich
die juist tc kunnen voorstellenmen kon het sierlijke en tevens
kernachtige van zijne voordragt niet hooren zonder die, te be
wonderen men kon de netheid van rede het oordeelora van
de zwakke zijde zijner partij gebruik te maken de rondheid en
tevens afgepastheid zijner tlrangredeoen zijne gemakkelijkheid
cn geestigheid van spreken door hel fonkelende van zijnen blik
verhoogd niet vernemen zonder te erkennen dat het de vlam
mende welsprekendheid van een' Canning met de welwikkende
welsprekendheid van een' Gut zot te gader was.
Hebben wij onsin de schildering dier gave naar onze herin
nering niet te zeer laten vervoeren Maar de meeste zijner
redenen, in 's Lands Staatszaal gehouden, zijn ons verbleven, en
kunnen het gezegde nog slaven moge zijne mondelinge vóor-
dragt daarbij ook niet meer ontgloeien. Twee redevoeringen
welke tot voorbeelden eensdeels van het afgepasteten andere
van het meer vervoerende in zijne parlementaire redenen kun- j
nen strekken mogen bijzonder genoemd worden. De eerste is
die over de gelijkmaking der grondbelasting, in 1832, cn dc
andero in 1835 over de wet ter bescherming van deu land
bouw gehouden. Als eene proeve lasscben wij zoo het noodig
ware uit laatstgcraeldc den aanhef alhier ïu Ie meer dewijl
dezelve een'blik in helleven en hart des ministers werpt: »Edel-
mogen/le Heeren (zoo sprak hij) Wat is waarheid ziet daar
de vraagwelke eenmaal door een trotsch Romein aan Hem
gedaan werd, naar wicn wij allen ter eerc rekenen, genoemd
te worden. Wat is waarheid ziet daar de vraag welke ik
bij den strijd van meeuingen bij het verschil van beschouwin
gen bij zoo onderscheiden gezigtspunten ook thans in den schoot
van U. E. M. nedcrlegge. Eindelijk wat is waarheid, ziet daar j
de vraagwelke ik in dit plegtig oogenblik mij zeiven doe.
Hier toch hoor ik de voordrag! als onchristelijk onrede
lijk bedriegelijk ondoelmatig cn onregtvaardig bestrijden en
die voordragt als subversief aan alle maatschappelijke orde, aan
alle belangen in don staatcn in de eerste plaats aan die van i
handel en scheepvaartbestempelen. Ginds hoor ik de vrijheid
van handel en van godsdienst aan elkander knoopenen het j
voorstellen, als of de Regering nopens beide, hand aan hai
hetzelfde pad moest bewandelen. Elders hoor ik die voordragd
afschetsen als vervuld met valsclie beloften die men nimj
zal kunnen voldoen en den dag onzalig noemen dat ijj j
deu schoot der Regeling is ontsproten. Aan de andere 2w-
daarentegen hoor ik een veel zachter en liefderijker tafereel
de voordracht schetsen ik hoor de grondslagen daarvaD w,
uigen als reglvaardig en als geschikt ter verhooging van maitj
schappelijke orde, als de bakermat van eendragt en zedelijk/^
als strekkende ter verlevendiging van onze nationale krachlt
als bet plechtanker van hondeid liuizcnde ongelukkigen., die
den avond van den dag waarop zij in hel zweet huns ai
schijiis den grond gekliefd hebben den Wetgever zullen t
geuen die door zijne bescherming lien in staal stelt, eene btj
broodsals overschot van zuren arbeid le nemen. Ik heb
deze zijde die voordragt hoorei) noemen den steun van den
tigen en nij veren landman die dank haar aan eene RegerjJ
die bem beschermtgehecht aan den gronddie hem
de gospierdc krachten zijner zonen blijmoedig ten offer brcrw
aan de verdediging van dal Vaderlaud welks behoud en bh.'
hel toppunt zijner wenschen is.
Vraag ik niet te regt aan mij zei venEdel Mog. lleerej
te midden van die strijdige blikken tan die veelzijdige o
punten; Wat is waarheid? Ja, te midden van dit allesh
ik sprekenikin Holland gchoren cn opgevoed in dat
west waar overal de belangen des handcis met allo amtcro 11
zamengeweven en waaruit deze voordragt met zoo veel wa/tj
en nadruk is bestreden ik die alle gunstige vooroordcelen
dou handel als met dc moedermelk heb ingezogen, die denk
del in vroegere jaren zoo vaak,, in onderscheidene betrekking
heb verdedigd; ik, die gedurende 15 jaren aan het hoofd ;j
plaatst van dat Holland, waarvan Amsterdam de perel is, n
proeven van eerbied voor de belangstelling in den handel
de groote bron van rijkdom en eer gedaan heb
Doe ik dit alleen uit besef van pligt zal ik u alleen blo:|
leggen de woorden en denkbeelden van den Koning dien
eerbiedig en. thans vertegenwoordig? zal ik u ontwikkelen
mecning van mijne amblgenoolcndie eenstemmig met roijo
dit ontwerp denkenen waarvan ook velen tot Holland
hoorenbelgeen mij met Montesquieu zoude kunnen doen
gen: Je suis fort, quand fai pour- mois les Romaint!
zal ik eindelijk mijne redenen verschuiven achter de
staatkunde van een licht dezer eeuwdie leert
donne' la parole d /'homme pour déguiser sa pensee Nee
Ed. Mog. Heeren zulk eeoe staatkunde ligt niet in mijn I
Ik betuig veeleerdat ik mijne eigene gevoelens verdedig,
ben genaderd tot dien leeftijd waarin men niet zoo ligt
schaduw voor bet wezen neemtwaarin de indruk van klad
voor de wezenlijkheid wijkt waarin men minder zoekt te kif
gen door hel toegeven van vooroordcelen en meer naar 1
ger ziel, en denkt om de verantwoording, die men eens
den Oppersten Regler zal moeten gevendaaraan indactij
verklaar ik dan ook, met de hand op dc borst, dat de
die ik verdedignaar mijn inzien door dc reglvaardij
wordt geboren en den handelwelken ik hoog schaloi
kwetst laat."
Even een jaar na het uitspreken van deze woordenTtawj
de laatste als een voorgevoel van 's mans naderend versck]
luiden was bij die ze gesproken had reeds geroepen,
aart dezen Oppersten Regter verantwoording to geven van
woorden en daden hier beneden.
Zatürdug
Vlzli§;§
BURGEMEESTER
Gezien de cirru
Staatsraad Gonvern]
vinciaal blad N°. 3
Gelezen eene mis
ondersteuning van d
28 April li
Brengen bij deze
op Zondag den 6 dj
Godsdienst-oefening
worden gedaan ten
ondersleuning van oi
hebben opgewekt
aan te tooricn ij.
of ilerzelver luilpeloJ
En opdat niemand
digd en aangeplakt
VmsszKGEK deJ
vafsl
Zh'til
(i) Getrokken uit den
oor den jore i833.
s Gravenhaagschen Stads-
Affltjïntiijrn.
VLliiilNGENden 2 Mei. Sedert den 3o April zijn alhier ter rc«k|
komen
Voor Rotterdam bestemd
E manualJ. Flauntingvan Batavia; met koflij cn suiker.
Voor Antwerpen bestemd
Maria Christine, J. Borders, van Allöna, niet koolzaad; tho Peace, H
kon-, LaddG. Zoetelief; de jonge Johanna, P. G. Dillewijns, allo J'«
Londen, niet stukgoederen; Merkuur, J. F. P. Smit, van llirai
Falmouth, met wol cn zaad; Johanna Catliurina, Pi. D. Lourins,
burg, met raapzaad; Sirene, G. RuperfPantworth, J. Jackson, liei«
Londen, met mcchaniquo goederen; Jan JouwJ. P. Lowther, van Ulreri
met yzer en erts; tho Euglc, tl. J. M. M.ireliallvan Londen mei 1
deren; tho Russian, S. F. Wood burgvan New-York, met katoen.
Van Antwerpen zijn de Schelde afgekomen en van onze reede naar Zee
Menai, J. S. Culler, naar Londen, met pasagiers en stukgoederen; i
Ecrmann, L. Gauthicr-St. Johannes, A. R. Andersen, beide naar
vrouw HUM, C. H. Bonjer, naar Danlzig, Vintage, A. Snow, na:
alle vier met ballast; Elisabeth, J. Bokonhutn, naar Hull, met vlas, dJj
G. M. Kartels, naar Erahden Anna Murgarcilia, W. Scltado, naa
la bonne Marie, E. l'Esperons, naar Havre de Grace, alle drie met il»|
deren; de kleine GcorgJ. H. Schalie, naar Hamburg, uiet suiker.
den 28 April, dal de kof drie"
in Jen nacht van den 27 l'
Men meldt van Blankenbergh
n Iloogezand, kapitein II. G. Graven
28 dier maand, onder Wendnyne op een vierde mijl ten westen
bij zwaar weder gestrand is; dc equpagic is gered; het schip
van Bremen vertrokken cn naar Nanlcs bestemd.
Stirwrtcntim.
De Notaris D. CJF TT EN HO O P'EN zal, op Dingsdag
Mei 1838, des namiddags ten 3 uren, in de Sociëteit
Alliance bij dc IJzeren brug te Vlissingcu aan de met'
denden presenteren te Verkoopen
Een HUIS cn ERVEmet uitgestrekter) TUINter g'
van 21 R.90 Ellen, beplant met VRUCHTBOOM EN, en
gelegd tot moeseniering slaande en gelegen binnen de
Vlis&iugcn op het Dok Wijk L. N°. 193 en 104; Ka(
bekend Sectie D. N°. 27 en 28. Daags vóór en op'd^n dai
Verkoop voor een ieder te zien.
Zijnde inmiddels uil de hand to koop le bevragen h
Eigenaar en Bewoner A. STRO Oen ten Kantore van
genoemden Notaris.
Eene BURGER-DIENSTMEID terstond benoodigd;
deu Boekbinder C, C. KOSTER
Ter Drukkerij vau P. WEDTS DE SWART.
VLTSSINGEN den\
l tiinklijk besluitde b
Luitenant ter zee Ti\
tee te vertrekken.
Gisteren is alhiei
Belgisch overinoper
Infautrieuit Yperen
-- Volgens te 's Gt|
nn den 29 April had
met HH- KK. HH. Prim
Üjgewoond hetwelk
tan den genoemden 1
tiaar afwezig was gewea
SGRAVENHAGE
alhier geruchten in otil
terie, welke in verban,
ganisatie van de Regie!
den Hoogen Raad.
tocht meldingzonder
Heden heeft Zij
Datonder de direci
laken eu overeenkomst
ren spoorweg zal won
naar Arnhem welke
zijtak van Rotterdam i
lol dc Pruissische greij
onderneming zal een
o«nguldens, legen deu
heijaar 9 welke later vo(
ging zal kunnen worden
"nies cn vau drie milJi,
In deze residentie
I hntlscb Gezant te Lom
doorbrengen.
Den 2 Meiomstl
Piinses Fred er ik der Nij
"i'dcze residentie naar Bj
Men schrijft van
der Rotterdamsehe
^oefening van hunne f(!
ockolkist zouden hebbenl
cn dat de processtuk kern
Dajf tien procureur-gen!
ARNHEM den 2 M
""ld worden dat dczei
do» onderwijzer le Nifiri
pfl'9 Nederlandsche po]
Jfehiciizoodat hel
■"hlct te behouden.
J*.KIJS> <fcn 30 Jp\
L„." a'i»leg is gerucrj
uil spraak Ie doe!
*®and braille, vau e<
..r h "A
L hl!ef: als
tr.1,1 0 ''opaoid, dal
lr,u„ brengen
overige 4 I0U(|
