Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Socialisatie van bedrijven.
Het Halssnoer
No. *2965
Zaterdag 14 Juni 191#
30e jaargang
Buitenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden 90 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij de Redactie, den boekhandelaar
M. De Jonge te Ter Neuzen en den drukker A. P. Hultbbegsen te Goes,
ADVERTENTIEPR IJ S:
Van 1 tot en met 5 regels 60 cent; elke regel meer
12 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-AdresGoes.
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdagavoud en wordt uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te Ter Neuzen.
Over bovenstaand onderwerp wordt in No.
2 der «Revolutionaire Strgdvragen» (uitgave
Rott. Persagentschap) het volgende geschreven
In den laatsten tjjd is de uitdrukking
Socialisatie van alle bedsjjven
schering en inslag op bepaalde soorten van
arbeidersvergaderingen. Naar aanleiding van
dikwerf hierover vei kondigde wanbegrippen
willen wjj u eens eeniga becijferingen op dit
gebied voorleggen en daarbjj vooral in aan
merking nemen in hoeverre voor de arbeiders
eenig voordeel van deze «Socialiseering» te ver
wachten is.
Laat ons als voorbeeld een Maatsebappjj
(Naamlooze Vennootschap) nemen met een
aandeelenkapitaal van 2.5 millioen gulden en
aannemen, dat deze werkt met 600 arbeiders.
De aandeelen zjjn in handen van groote en
kleine kapitalisten. Het gemiddelde dividend
bedraagt, na de noodige afschrijvingen, de
vorming van een reservefonds en tantièmes,
10 pCt.het bedrjjf is dus, wat men in de
wandeling noemtrendeerend. Deze onder
neming nu komt in aanmerking voor «Soci
alisatie» on wel op de krachtigste wjjze, na-
meljjk door onteigening zonder schadeloos
stelling, van alle aandeelen deze worden aan
de arbeiders overgedragen. De 2.5 millioen
leveren, bjj 10 pCt. dividend, een jaarljjkscbe
winst van f 250.000, die vóór de socialisatie
in handen van de kapitalisten kwamen én nu,
na de socialisatie, aan de arbeiders komen.
Een mooie som, die wij eens in arbeidsuren
zullen omzetten. Bjj 8 uren werk per dag ver
richten 600 menschen per jaar 8 X 300 X 600
1.440.000 werkuren. Over deze 1.440.000
werkuren moet nu, om tot een billijke ver
deeling van de winsten te komen, de t 250.000,
die blijkens de uitkomsten, uit de ondersteu
ning kwamen, verdeeld worden. Dan komen
wjj tot de volgende uitkomstvoor ieder
werkuur zal kunnen betaald worden f 250.000
1.440.000 t 0 17. Zooals men ziet geven nu
de f250.000 etn zeer magere uitkomst. Bo
vendien zal iedere employé met denzelfden
jjver moeten bljjven werken ais voorheen, ter-
wjjl afscbrjjving als reservevorming zullen
moeten bljjven plaats hebben. Alleen de tan
tièmes zouden kunnen vervallen, waardoor dus
FEUILLETON.
(Slot.)
Ja, gjj hebt hem overgenomen van d. jonge
dame, die zoo juist van hier vertrok, ant
woordde Van Sittart, de waarheid willende
weten, zjj is eene vriendin van mjj.
O, dan kunnen wjj er ook gerust, over spre
ken, hernam de man de dame, die ons het
sieraad verkocht, is een onzer bekende klanten.
Ik raadde haar zelfs aan ons den snoer te laten
tot wjj er een kooper vooi gevonden hailden
maar zjj had het geld voor het oogenblik
noodig, zeide zjj.
De winkel scheen opeens voor den jongen
man in een nevel gehuld. Hg haastte zich iets
te koopen en ging toen zoo spoedig moge-
Ijjk heen.
Ik zal haar geheim niet openbaren, dacht
hjj bjj het naderen van het kasteel, maar wjj
zjjn voor altjjd gescheiden en inderdaad vond
hg reeds den volgenden morgen een voor
wendsel om te vertrekken.
Een paar maanden later keerde hjj naar
Indiè' terug. Zijn gelukslroom was voorbjj.
Er verliepen zes jaar voordat hjj, door een
val van het paard voor den cavallerie-dienst
ongeschikt werd en zich voor goed in Er,geland
kwam vestigen, waar hij een voor een zjjn
oude vrienden opzocht. Lady Maulevever was
sedert eenige maanden weduwe. Hg vond haar
in een allerliefste stadswoning en geenszins
ontroostbaar weer. Zjj hadden over de dagen
van voorheen gekeuveld, toen Celia plotseling
Weet gjj, George, het is mg altjjd een
de winst per werkuur nog met 2 cent per
uur verhoogd zou kunnen worden en dan 19
cent zou bedragen.
Deze meest radicale wjjze van socialiseeren
zou dus den arbeiders in het bedoeld groot-
bedrjjf een toename van inkomsten brengen
van 19 cent per uur of fl.52 per dag, echter
alleen onder voorwaarde, dat iedere arbeider
met denzelfden lust en jjver bljjft werken, en
aan onwillige en onkundige arbeiders geen
plaatsen ingeruimd worden. Ook zullen zjj
als arbeiders in een „vrjj bedrjjf" moeten
big ven werken en niet als ambtenaren of be
ambten in een staatsbedrjjf.
Wanneer wjj nu nagaan, waartoe in de
praktjjk de, door sommigen zoo geroemde,
socialisatie leidt, dan zien wjj de allerbedroe
vendste resultaten, in de brochure van Dimitry
Gawronsky (een afgevaardigde der Russische
Sociaal-Revolutionaire partjj op de Internatio
nale Socialistische Conferentie te Amsterdam)
woidt hierover het volgende gezegd:
Reeds sedert meer dan een jaar is het pro
ces der socialisatie aan den gaDg. Honderden
allerradicaalste decreten werden met het oog
daarop uitgevaardigd. Op 't papier is alles
gesocialiseerd en alles van den geest van het
Socialisme doordrongen, maar helaas (dit zegt
D. G.) ook slechts op het papier in wer-
keljjkheid ziet alles er heel anders uit. Bjj
de oorzaken daarvan kunnen wjj in dit korte
bestek niet stil staan, wjj zullen aan de hand
van door hem verzamelde eegevens een blik
slaan op den feiteljjken toestand der Russische
industrie gedurende het laatste jaar.
De Metaalindustrie in het rayon Moskou
reeds 1 April 1918 werden van de 211 „ge
registreerde" ondernemingen er 79, dit is 38
pCt., gesloten maar ook in de overige is de
productie sterk verminderd. Het aantal der
daar werkzaam zjjnde arbeiders is 60 pCt.
kleiner geworden het proces van dezen ach
teruitgang gaat voort.
De Textielindustrie Midden October 1918
werden plotseling 161 bedrjjven met 18 pCt.
van alle in dezen tak werkzame arbeiders stop
gezet. Maar ook de andere fabrieken hadden
blechts grondstoffenvoorraden, die hoogstens
voor 3 maanden toereikend waren.
De CementindustrieVan de 14 fabrieken,
die binnen de grenzen van „Sowjet-Rusland"
liggen, werkt er geen enkele. Van de fabrie-
raadsel geweest waarom gjj ons zoo eensklaps
verliet. Ik had mg zoo vast voorgesteld, dat
gjj Helen ten huweljjk zoudt vragen.
De jonge officier staarde haar peinzend aan.
Hjj had het jonge meisje nooit vergeten en
zich maar steeds afgevraagd hoe dat beeld
schoon gelaat, met de onschuldige kinder-
oogen kon toebehooren aan eene vrouw, die
hare goedgeloovige vriendin zoo schaamteloos
hau bestolen.
Misschien sloeg zjj uw aanzoek af, hernam
zjjne nicht onbedachtzaam en toch ben ik ze
ker, dat zjj van u hield. lammer genoeg,
want Helen bezit een hart van goud. Zjj stond
mg bjj in moeiljjke uren en was zoo trouw
als eene vrouw maar zelden tegenover eene
vriendin is. Ik moet u daaromtrent toch iets
vertellen, Georges. Het komt er thans niet
meer op aan het stil te houden, nu Edward
en de arme Jim beiden dood zijn.
Jim was haar eenige broeder geweest, een
treurig sujetmaar hjj en Celia waren ouder
loos en de liefde, welke zjj haar broeder toe
gedragen had, was het eenige teedere, on
baatzuchtige gevoel, dat ooit in haar lucht
hartig gemoed had geleefd.
Arme Jim, herhaalde zjj. Ik had zoozeer
gehoopt veel te kunnen doen na mjjn huweljjk
maar ik rekende zonder Edward. Ik verzeker
u dat hjj m.j zelfs het noodige zakgeld ont-
lield lk was altjjd arm als de mieren. Nu,
juist toen gij bjj ons waart, geraakte Jim in
groote verlegenheid. Hjj moest binnen de 14
Jagen f 2400 hebben, of hjj zou wordeu op
gepakt.
En wat deedt gjj toen
Ik meende dat Edward ten minste de eer
der familie zou redden, maar hjj weigerde,
zeggende dat Jim toch in de gevangenis ein-
ken, die kunstmatigen leisteen vervaardigen,
werkt er slechts één.
De Gummi-industrieVolgens de officieels
publicaties van den Oppersten raad voor de
Volkshuishouding werkten nog voor eenigen
tjjd in dezen tak van industrie 32 000 arbei
ders, nu daarentegen slechts 7500. De grootste
fabrieken zjjn gesloten, maar spoedig zullen
alle andere ook gesloten worden.
Men kan, zoo gaat de brochure verder, iedere
industriebranche nemen, die men wil, de sui
ker-, de papier-, de lucifers-, de machine-
industrie, ja welke ook, overal vertoont zich
hetzelfde beeld van snelle ineenstorting, ja
van volkomen vernietiging.
Hoe staat het nu eigenljjk met de intensi
viteit van den arbeid Deze liep in een groote
keteltabriek tot op een vierde, in een andere
zelfs tot op een zevende terug. Gemiddeld
verminderde de productiviteit tot op een vierde,
terwijl zij b.v. bjj de walswerken, waar de
rol der arbeiders onbeteekenend is, in veel ge
ringere mate terugliep.
Wjj willen dit artikel besluiten met een
andere aanhaling uit de besproken brochure
„Bjj de plundering van een groot landgoed
viel den boeren eens een oude, buitengewoon
kostbare spiegel in handen. Langen tjjd wis
ten zjj niet, wat zj er mee beginnen moesten
eindeljjk besloten zjj hem stuk te slaan, en
ieder eigende zich een klein stukje er van toe.
Dat is het beeld en het symbool van hetgeen
op dit oogenblik in Rusland plaats heeft onder
het bewind van het Bolsjewisme."
De stand van zaken.
De toestand met betrekking tot het viedes
verdrag is thans als volgt
Het geheele verdrag is vastgesteld in over
eenstemming met de oorspronkeljjke grond
lijnen en wordt slechts gewjjzigd, waar het
noodig is om onduidelijkheden op te helderen
en de uitvoering van het verdrag mogeljjk te
maken.
De mogeljjkheid tot aanbrengen van de be
sproken wijzigingen in den Volkenbond bljjft
bestaan, daar de commissie, die daarover het
verslag heeft uitgebracht, uiteen is gegaan
zonder verdere voorstellen te doen,
digen zou, wat ik hem nooit vergaf. Maar de
arme jongen moest toch gered worden en
ik stai mjjn eigen collier.
Van Sittart werd door een diepe ontroering
aangegrepen. Was dit dan de oplossing van
het geheim, dat zjjn leven en misschien
dat van eeu ander verloren deed gaan
Ja, dat deed ik, ging de jonge vrouw voort,
en ofschoon ik de grootste moeite had Helen
te overreden en mjj te helpen, stond zjj mjj
als een rots ter zjjde, toen zjj daarin eenmaal
had toegestemd, maar het ging niet geraak-
keljjk, dat verzeker ik u. Helen hield er altjjd
zulke dwaze begrippen omtrent waarheid op
na. ik was zoo wanhopig, dat ik in tranen
voor haar nederk lielde en toen pas gaf zij zich
gewonnen, maar de zaak hinderde haar zoo,
dat zjj er zwaar ziek van werd.
En hebt gjj Miss Trevanion gebruikt om
uw halssnoer te verkoopen klonk het dof.
Ja, zoodra de ontroering over den diefstal
een weinig bedaard was. Jim kon het niet
doen zonder verdacht te worden en Helen
had in denzelfden winkel reeds al haar eigen
sieraden verkocht, zoodat men haar daar kende.
Mjj dunkt, dat ik alles heel netjes klaar speelde.
Gjj hebt het klaar gespeeld mjja leven te
verwoesten, Celia, sprak haar bezoeker kortaf,
lk vond toevallig uit, dat Helen het sieraad
verkocht en twjjfelde er niet meer aan of zjj
had het gestolen.
O, George 1 riep de jonge vrouw, heeft dat
u gescheiden.
Hjj knikte sprakeloos.
O, riep zjj weenend, dat had ik niet voor
zien. Hoe hebt gjj haar ook kunnen verden
ken Gjj hadt toch beter moeten weten.
Van Sittart zag in hoe weinig het baten zou
dit lichtzinnige schepseltje met verwjjten te
Het vraagstuk van den linker Rjjnoever en
den omvang van het bezettingsleger is be
sproken in drie verslagen, welke de vredes
conferentie thans tot een geheel tracht te ver-
eenigen.
Over het vraagstuk tot vaststelling vaneen
bepaald bedrag der schadevergoeding en de
vraag, of verdere bedragen vastgesteld zullen
worden door bemiddeling van de economische
commissie, zjjn drie zeer uiteenloopende ver
slagen voorgelegd. Verwacht wordt, dat ten
slotte het Amerikaanscho voorstel met geringe
wijzigingen zal worden aangenomen.
Het vraagstuk van Opper Silezië is nog
onbeslist. Men verwacht een eindregeling,
waarbjj aan de Duitschers de benoodigde kolen
zullen worden gelaten en aan Polen de controle
zal komen over die provincies, die vroeger
Poolsche leden voor den Duitschen Rijksdag
afvaardigden, terwjjl voor de overige provin
cies een volksstemming zal worden gelast.
Officieel wordt verklaard, dat de toestand aan-
merkeljjk verbeterd is ten gevolge van den
ingespannen arbeid van Dinsdag.
Stakingen.
De stakingen te Parjjs en over heel Frankrjjk,
de stakingen in Rome waar alle tramver
keer is stilgelegd in Miliaan waar alle
hotels en restaurants gesloten zjjn en in
Napels waar een tjjdlaug alle werk heeft
stil gelegen dit alles zouden slechts proef
nemingen zjjn, voorbereidingen tot de eene
groote algemeene staking, die alle arbeiders in
Italië, Frankrjjk en Engeland zou omvatten.
Het doel van die groote beweging zou zjjn
de interventie in Rusland te verhinderen en
in samenwerking met de Russische sovjetre
publiek een nieuwen beteren vrede tot stand
te brengen.
Het zjjn de Italiaansche leiders, die met
dit voorste, van een gezamenljjk optreden zjjn
voor den dag gekomen.
De Fransche en Engelsehe afgevaardigden
zouden persoonljjk zeer veel voelen voor de
•zaak en zouden zjj beloofd hebben hun best
te doen om de arbeiders in hun land er toe
te brengen hun medewerking te verleenen.
In Frankrjjk wordt een revolutionaire pro-
pagandaweek gehouden. Van 15 tot 22 Juni
zullen de leiders der Parjjsche arbeidsbeurs
het heele land afreizen om de arbeiders aan
te zetten tot den grooten strjjd.
oveistelpen. Zjj had trouwens geljjk. Hg had
Helen moeten vertrouwen.
Zjj is thans zeker gehuwd vroeg hjj na
een oogenblik zwjjgens.
Dat geloof ik niet, maar ik heb in geen
jaar van haar gehoord. Zjj werd ziek na uw
vertrek, al maar tobbende over wat zjj haar
bedrog noemde, en toen zjj hersteld was, ver-
tiok zij naar Australië, waar zjj eene betrek
king gevonden had. Ik kan u haar laatste
adres geven. Gjj wilbhaar misschien schrjjven.
Neen, want ik zal zelf tot haar gaan.
Mevrouw Graham, die Helen mede naar
Australië genomen had, begreep reeds lang niet,
waarom hare schoone huisgenoote alle huwe-
ljjksaanzoeken afsloeg en liever in betrekking
bleet als huishoudster, dan zelf een eigen haard
te hebben.
En toch zal zjj nooit een oude vrjjster wor
den, zeide het jonge vrouwtje tot haar echt
genoot, let op mjjne woorden, HeDri. Daar
moet de eene of andere landgenoot achter ste
ken, die plotseling overkomen zal, na fortuin
te hebben gemaakt, om ons de lieve ziel te
ontrooven.
Op zekeren dag toen de heer Graham huis
waarts keerde, kwam zjjn vrouw hem tegemoet.
Het is juist geschied zooals ik altjjd voor
speld had, zeide zjj tragisch.
Wat is geschied? klonk het verschrikt, niet
wetende wat zjj bedoelde.
Een uur geleden kwam een vreemde heer
naar Helen vragen en bjj het hooren van
zjjn naam werd zjj zoo wit als een geest. Zjj
zjjn sedert alleen in de tuinkamer geweest
en toen ik daar net om den hoek der serre
kwam, zag ik hem staan met den arm om
haar heen geslagengjj kunt nagaan wat dit
beduidt.
IEUWS
