Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Redt van Jhr. de jYiwalt,
No. 2949
Zaterdag 22 Februari J 919
30e jaargang
OOM BIM.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 90 cent, voor het buitenland met verhooging
der bekomende porto's.
Advertentien worden aangenomen by de Redactie, den boekhandelaar
M. De Jonge te Ter Neuzen en den drukker A. P. Hüijbeegsen te Goes,
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 60 cent; elke regel meer
12 cent. By abonnement aanmerkelyk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-AdresGroote Kade 27, Goes. Telef. No. 74.
Deze Courant verschynt eiken Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te Ter Neuzen.
gehouden 13 Februari in de Tweede Kamer bij
behandeling van de Oorlogsbegvootmg.
Mijnheer de Voorzitter 1 Het kan niet andera,
of bjjna een ieder die bjj de algemeene be
schouwingen over hootdatuk VlII van de
Staatsbegrooting voor 1919 het woord zal voe-^
ren, zal hiertoe overgaan met schroom en met
een gevoel van onzekerheid.
Reeds verscheidene jaren heb ik getracht,
mij op detensiegebied te laten voorlichten zoo
wel door minderen als door subalterne-, hooid
en opperofficieren. Het is mjj gebleken, dat de
vroegere inlichtingen door mjj verkregen en
ook de denkbeelden die ik mp over verschil
lende militaire vraagstukken had gevormd,
thans reeds in vele opzichten voor mjj waar
deloos zjjn geworden.
De vraag dringt zich op den voorgrond: ls
de tijd gekomen om op detensiegebied de zijde
te kiezen van hen die de leus verkondigden
«geen man en geen cent*
ls de tjjd gekomen om.naast die algevaar
digden te gaan staan, die telkens aan het eind
van de behandeling van Oorlogs- en Marine-
begrooting plegen te zeggen«Mijnheer de
Voorzitter 1 Onze fractie wil geacht worden
te hebben gestemd tegen de Oorlogsbegrooting
Dat standpunt is zeker door ons met in te
nemen. Het zou te conservatie! en ts verroest
zjjn, nu diezelfde heeren moeten toegeven, dat
ook zij wanneer zjj aan het bewind zpn een
leger noodig hebben, niet alleen voor het \er-
dedigen van de neutraliteit, maar vooral ter
beheersching van de binnenlandsche toestanden.
Ik ver.wjjs de heeren van «geen man en geen
cent* naar hun vrienden Ebert en Scheidemann,
die zonder het instrument, dat men leger
noemt, van het regeeringstooneel reeds lang
zouden zjjn verdwenen.
Wie de houding van den sociaal-democraat
Vliegen, die ons n.b. in 1914 zelfs in den
oorlog heelt willen betrekken indien het aan
hem had gelegen, ol de houding van den ge-
achten afgevaardigde Hugenholtz observeert,
die beweerde vroeger een ander hp be
doelde verkeerd oordeel te hebben gehad
over het defensiewezen, ol de houding van
Troelstra van nabjj beziet, die de nationale
gedachte op een3 laat drjjven boven de natio
nale geschillen en krachtig de Regeering aanzet
tot verdediging van de neutraliteit met de
wapenen, begrijpt, dat een zonder meer «geen
man en geen cent* ol een «stemmen tegen
elke Oorlogsbegrooting* een roekelooze come-
FEUILLETON.
die is, die de vraag doet rjjzen welke drjjt-
veeren aan dergelpke houding ten grondslag
kunnen liggen.
Ik ben anti-militarist in den goeden zin van
het woord, zooais ook vele officieren anti
militarist tegenwoordig zjjn. Ik ben vóór de
directe, volledige algemeene ontwapening van
alle volkeren en instelling van een politieleger,
indien dat kan. Maar kan er van ontwapening
in beteekenende mate reeds nu sprake zjjn?
De socialist Scheidemann zeide in 1914 te
Amsterdam, dat Nederland zjjn wapening niet
kon verminderen indien Duitschland niet voor
ging. Ik voeg er bjj: dat Nederland op het
oogenblik althans zjjn wapening niet be-
langrjjk kan verminderen zoolang de Entente
niet voorgaat en in het bjjzonder zoolang België,
dat op het oogenblik sterker is dan in 1914,
daar niet toe overgaat.
De heer Marchant heeft het zoo juist gezegd,
toen hier indertjjd gesproken werd over een
eventueele annexatie van Zeeuwseh-V laanderen
en Limburg. De heer Marchant zeide
indien de annexionisten stukken van ons land
"willen afscheuren, dan zullen ze die streken
in bezit moeten komen nemen. De geachte
algevaardigde zeide verder, dat dit dan een
tweeden oorlog zou geven. Dat was mannentaal.
Blpkens de courantenberichten is de toestand
op annexionistisch gebied thans veel erger dan
toenmaals. Thans is zelfs bekend, dat de Bel
gische Regeering officieel aanspraak gaat maken
op Limburg en Zeeuwsch-Viaanueren. ik kar.
mjj met het oog daarop moeiljjk voorstellen, dat
de heer Marchant, de man die zells voor een
tweeden oorlog niet terugdeinst in verband met
annexatieplannen ten opzichte van ons land,
ernstig nu aan ontwapening kan denken. Wil
hjj dat nu wel, dan komt zjjn uitlating in een
zonderling licht te staan.
Wat beteekent tot nu toe de ontwapening
van Amerika en Engeland Zjj beteekent voor
mjj tot nu toe een instandhouding van een
nog sterkere weermacht dan vóór den oorlog.
Een sterkere weermacht dan vóór 1914.
Zal Nederland met zjjn koloniën rekening
moeien houden met de mogelpkheid dat zp,
gesteund door krachtige boudgenooten, indië
zal moeien verdedigen Ol moei alle weermacht
voor Indië worden afgeschaft De heeren moe
ten nu eens klaren wjjn schenken.
Het is ondoenlpk ook voor den meest
militair deskundige juist aan te geven wat
op defensiegebied de toekomst brengen zal,
maar het is onze plicht, voor zoolang het leger
zal bljjven bestaan, het nu reeds aan te sturen
op legerhervormingen in democratischen zin.
Naar GEORG BÜSSE—PALMA.
2.) o—
Het lange zwerversleven had wel zjjn sporen
nagelaten zjjn huid was als bruin geverfd
en hjj zag er een beetje woest uit maar hjj
maakte toch niet den indruk van een verloopeu
kerel, met zjjn open, moedig gezicht.
Zoo betrad hjj dan de hoekige straten der
kleine stad vol hoopvolle verwachting. Hjj
hoefde ook niet lang te zoeken. Onmiddelijjk
boven het tweede huis, zag hjj een bord met
het opschrift: «Johan Nagler, Meester Schoen
maker.»
Een oogenblik bekeek hjj het lage, geel
geverfde huisje, kuchte en opende toen de
glazen deur, die in een kleinen, zindeljjken
winkel voerde. Daarachter, zichtbaar door de
openstaande kamerdeur, was de werkplaats,
waar een gebogen, rimpelig mannetje den ha
mer zwaaide.
«God zegene den arbeid Hebt u werk voor
me baas sprak de man hem aan.
«Werk
Baas Nagler zette langzaam laars en hamer
naast zich neer, trok zjjn bril naar omlaag
en keek hem, over de brilleglazen heen, onder
zoekend aan.
«Misschien 1» antwoordde hjj voorzichtig en
strekte zjjn hand uit.
Er zal een volksleger moeten komen, berus
tend op het beginsel van algemeenen dienst
plicht.
Van welke sterkte dit leger zal zjjn, hoe
het zal worden georganiseerd en op welke wjjze
het zal worden bewapend, wil ik in 't midden
laten, o. a. omdat wjj thans onmogelpk kunnen
zeggen wat er b.v. van VV ilsons plannen terecht
zal komen. Hierin past afwachten.
Dit is intusschen zeker de geest in het leger,
indien het er zal zpn en bljjven, moet demo
cratisch zjjn. En dit is thans nog lang niet
het geval.
De meeBte hoogere autoriteiten voelen in
haar harten nog niets voor de democratie.
Niet omdat s;jj niet willen, maar omdat zjj
den geest van den tjjd niet voldoende kunnen
begrjjpen in verband met hun opleiding, dienst-
opvatungen enz.
Dergelpke officieren zullen niet meer op
hun plaats zpn in een hervormd leger naar
een nieuw systeem, zooais ik mjj dat voorstel.
Deze heeren het zullen naar ik hoop
alleen de ouderen zjjn moeten verdwjjnen
onder dankbetuiging voor de naar hun wjjze
van zien belangrpke diensten den lande bewezen.
Hun materieele belangen dienen natuurljjk
verzorgd te worden.
De officieren, op wie ik hier het oog heb,
zullen de nieuwe ideeën wel willen volgen,
omdat zjj niet tegen den stroom op kunnen
roeien, maar 't gaat niet van harte.
En wanneer men de gezonde democratie niet
lieiheeft, kan men er niet voor strjjden, men
kan zpn ondergeschikten niet bezielen in mo
dernen zin, integendeel, men remt zonder dat
men 't misschien zelf weet.
De democratiseering brengt allereerst mede
het opruimen of wjjzigen van de verouderde
voorschriften waaraan de officieren plichtmatig
vast moeten houden. Men staat verstomd van
de nonsens die in die voorschriften staat aan-
geteekend en welke in absoluten strpd zpn
met de nieuwere opvattingen van vóór den
oorlog en zeker in strpd met onzen tjjd. Ik
herinner aan het voorschrift van jjsbreken van
de vesting Naarden binnen de 800 M. Een
nonsens bepaling in tjjd van vrede.
Zoo staat in een der voorschriften, dat onder
officieren en minderen op trappen en gangen
halt en front moeten maken voor een officier.
Doch tot welke gevolgen geeft deze bepaling
aanleiding Een verdienstelpk adjudant-onder
officier van pl. m. 50 jaar moet daar als een
paal staan voor een jong luitenantje van 20,
die pas van Breda is gekomen. Ieder onder
officier van dien leeltjjd en bekwaamheid vindt
Zwjjgend greep de werkzoekende in zpn
tasch en haaide zjjn papieren te voorschpn.
Baas Nagler keek ze langzaam door, zonder
dat een spier van zpn gezicht vertrok. «Georg
Mauner, P.G., vjjftig jaar oud», las hjj toen
halfluid.
Ondertusschen had zpn bezoeker, die op den
drempel der werkplaats was bljj ven staan, tjjd
om eens rond te kjjken. Zjjn blikken vielen
op een klein, misschien driejarig meisje, dat
in een hook op een stuk leer zat en hem, met
een vinger in haar mondje, verbaasd aankeek.
Het was een fijn, tenger kindje met droome-
rige oogen en glanzend donker haar. De be
zoeker kon niet laten haar een beetje te plagen.
Hjj stak ook een vinger in zjjn baardigen
moid en keek haar even verbaasd en naden
kend aan. Verlegen draaide de kleine haar
kopje om en drukte zich nog dieper in haar
hoekje. Dadeljjk daarna keek ze echter weer,
met schalksch lachende oogen en de roode
lipjes halt geopend, zoodat de kleine, witte
tandjes te zien kwamen. Ze scheen wel lust
te hebben, met den vreemden, grooten man
te spelen.
Hm, de papieren zjjn in orde 1» zei
baas Nagler. «Als je wil, kan je meteen hier
hip ven.»
Hjj stond op en stak zjjn nieuwen knecht
de vereelte hand toe, waarop de ander met
een stevigen handslag insloeg.
het meer dan bespotteljjk en daarom doen de
meesten het eenvoudig niet. Wat is dat nu
voor een tucht Hier ondermjjut het voorschrift
de tucht.
Voor korporaals wordt nimmer, voor ser
geanten bjjna nooit gegroet.
Dat gegroet voor mannen, die men heelemaal
niet kent en waarvan een deel der soldaten
veronderstelt, dat zjj geesteljjk niet hooger
staan dan de doorsnee-man. is in strpd met
onzen volksaard. Dé groet dient dus zoo spoe
dig mogeljjk aanzienlpk te worden beperkt.
Ook de rechtstoestand en het z.g. reclame-
recht is slecht geregeld of eigenljjk niet ge
regeld. Men durft in het leger zpu meening
niet voldoende te uiten. Het wordt beter, maar
in de lagere rangen leeft men nog voortdurend
in de veronderstelling, dat het vrpe woord niet
wordt geduld. Men entiseert in eigen kring
de hoogere leiding scherp, doch men durft hot
niet te uiten. Vermoedelpk is men in de lagere
kringen te bang, maar dit is zeker, slechts de
kraentige figuren durven zioh vrjj te uiten.
Ik zeide reeds, het leger kan nu niet zoo
maar worden atgeschatt.
Wjj zullen nu een Oorlogsbegrooting hebben
goed te keuren.
Maar zuinigheid moet nu wordeu betracht,
ook al wordt het eindcjjler voorloopig op zich
zelf niet zoo verlaagd.
Na in den breede aangetoond te hebben hoe
bjj alle wapenen kan worden bezuinigd, ver
volgde de heer de Muralt
En nu het oude vraagstuk dat nog aitjjd
nieuw is de verkorting van den oeteningstpd.
Aan de mogeljjkheid der invoering van een
korten eerste oeteningstpd en korter diensttpd
bljjf ik vast gelooven. Ik geloot daaraan nog
veel vaster dan vóór den oorlog. Het veibljjt
in de kazerne moet tot een minimum beperkt
worden. Bekwame officieren hebben mjj ver
zekerd dat zjj in het begin van de mobilisatiè
van het verschil in geoefendheid tusschen 4
en 8 maanden nauweljjks iets henben kunnen
bemerken. Dat waren niet de eersien de besten,
maar officieren die thans in de hoogste rangen
dienen en wier namen ik zeer zeker niet ga
noemen! Dat van een uitbreiding van den
diensttpd tot meer dan 8 maanden geen sprake
meer kan zjjn, spreekt natuurljjk vanzelt. Maar
ook verkorting tot 4 maanden blpt ik zeer wel
mogeljjk achten. Het kader moet desnoods
maar wat langer dienen. In dit systeem is
kaderplicht natuurljjk onmisbaar.
Ook op kazernebouw dient te worden be
spaard. Ben ik goed ingelicht, dan zou het
voornemen bestaan, verschillende nieuwe kazer-
Van nu af aan klonk het klip-klap van den
schoenlappershamer in vrooljjken dubbeltoon
uit de werkplaats van baas Nagler. De nieuwe
knecht hamerde er fiink en onvermoeid op
los. En een goeie kerel was hjj ook. Dat bleek
vooral als de kleine Erna, het vaderlooze klein
kind van baas Nagler in de werkplaats speelde.
Als 't middag luidde bpv., dan pakte hjj zpn
dikken, korten neus beet en met een dof
*bim-bam, bim-bam», draaide hjj hem naar
rechts en links. Daar had de kleine meid ai
tjjd verbazende pret in en ze gat zich alle
moeite om haar eigen kleine neusje ook zoo
te buigen en de vreemde woorden na te pratea.
Maar dat lukte nog altpd niet goed. Alleen
de eerste lettergreep kon ze gemakkeijjk zeg
gen en daar ze bovendien ai geleerd had „oom"
te zeggen, voegde ze beide woorden samen
on noemde haar nieuwen vriend „Oom Bim."
Maar ook overigens was oom Bim een bron
van genot voor haar. Hp kou niet alleen met
z'n neus luiden, maar hjj hield ook heel ern
stige gesprekken met haar. Baas Nagler had
dikwjjls wat in den winkel te doen, ofwel in
de stad bjj zjjn fijne klanten. Dan verkondigde
oom Bim haar zpn heele levensfilosofie Vooral
op dien middag toen hjj zjjn eigen laarzen
van nieuwe zokn voorzag. Hjj had er een
stuk leer voor gesneden en te en hp den eersten
blanken spjjker inzette, zei h jj
«Let eens op, Ematjel Hier staat die me
neer, brutaal en scherp, zooals de kleine luitjes
gewoonipk zpn in 't leven. Maar nou komt
't noodlot en heft z'n hamer op. Klap 1 Die
heeti-ie te pakkei.Precies op z'n kop, dat-ie
van pjjn en schaamte heel die^ in 't leer kruipt,
is dat niet lollig V»
«Ja 1» zei de kleine ernstig met haar fijne -
stemmetje. Met haar groote, altpd verbaasde
oogen keek ze hem oplettend aan. En toen
hjj nog niet dadeljjk met zpn tweeden spjjker
kwam, kraaide ze«Meer, oom Bim, meer 1»
«Goed 1» antwoordde hjj met onverstoorbare
kalmte. «In dit geval ben jp de lieve God 1
Nou krjjgt de tweede er eentje op z'n kop.
Maar nou moet je bedenken, dat een spjjker
ook een spjjker kan zpn en niet alleen maar
'n mensch. Bedenk je dat wel
«Ja I» antwoordde Ernu en schoof nog dichter
naar hem toe.
«Vooruit dan maar! Er zjjn ook spjjkers,
die geen spjjkers zpn. Nagels voor je dood
kist bjjv., zooals koude voeten. Ook 't fleschje,
zeggen de dominé's, maar daar wil ik geen
kwaad van hooren, omdat 't me zoo dikwpls
gewarmd heeft. Hier beteekent het dus koude
voeten. Zou ik zoo wat in m'a eigen laarzen
slaan Asjeblieft niet, denkt je. Maar ik ben
ouder en verstandiger en laat hem er toch in.
Waarom? Omdat die natte spjjker beneden,
me de nattigheid van het ljjf houdt 1 Klap i
zie je, hoe hp er in gaat.
De kleine Erna jubelde van pret. Op den
inhoud van zpn woorden lette ze niet erg,
'maar zpn lachende oogen en bet daverende
kloppen aan den zwaren hamer vond ze hoer-
ljjk. En telkens weer kraaide ze: «Meer, oom
Bim, meer 1»
«Tja vrouwkeAls ik je bp iederen spijker
een geleerde beschouwing moet levereu, dan
komt die laars van m n leven niet meer klaar
(Wordt vervolgd.)
NIEUWSBLAD
