Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
De moord In de sportwereld.
No. 2915
Zaterdag 25 Januari 1919
30e jaargang
Zeeuwsch-Vlaaudei en.
Een Rijks Hoogere Burgerschool in Hei
4e district v. L"Vlaanderen.
AiB'O NNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 90 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij de Redactie, den boekhandelaar
M. De Jonoe te Ter Neuzen en den drukker A. P. Huijbregsen te Goes.
Deze Courant verschijnt eiken Vrijllagavoud en wordt uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad,
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 60 cent; elke regel meer
12 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-AdresGroote Kade 27, Goes. Telet. No. 74.
gevestigd te Ter Neuzen.
(Ingezonden.)
Mijnheer de Redacteur
Gaarne zag ik my eenige plaats verleend
in het Z. Nieuwsblad.
In het nummer van 11 Januari 1919 komt
een artikel voor in het redactioneele gedeelte,
getiteld Zeeuwsch-Vlaanderen.
Als tróuw lezer van uw blad spgt het mij,
dat het artikel daar een plaats heelt gevon
den, want ik vermoed, dat het niet van de
redactie afkomstig is. Als ingezonden stuk
had ik als voorstander van vrgheid geen be
zwaar-tegen opneming gemaakt, al zou ik ook
in dat geval gastvrijheid gevraagd hebben om
er op te antwoorden.
Want de schrijver, die goed met den hier
geheerscht hebbenden nood op de hoogte big kt
te zgn, komt tot eene zeer onjuiste voorstel
ling van zaken.
Hg stelt het voor, alsof eene krachtige,
maar natuurlgk ook waardige demonstratie
van de Zeeuwsch-Vlaamsche bevolkiBg om
Nederlandsch te blgven, onnoodig zou zgn
Het blgkt uit zgn schrgven duidelijk, dat
hg tegen annexatie is, ook wil hg een pro-
Nederlandschen geest.
Welnn, als hg niet gansch onkundig is van
wat buitenlandsche (vooral Belgische) pers
organen, vooraanstaande personen en vereeui-
gingen hebben doen hooren over Limburg en
Z.-Vlaanderen, dan zou hij eene beweging
daartegen opkomend, moeten toejuichen, want
wg komen dan krachtens het zelfbeschikkings
recht, op moreele gronden, op tegen deze tuch
in ieder geval geuite anexatieplannen.
Te meer is dit noodig, waar de Belgische
regeering zelt zich niet uit. Ik kan den sch/ij
ver van het artikel verzekeren, dat ik en meer
deren met mg ons ten krachtigste tegen an
nexatieplannen verzetten op grond van het
Recht en dat wg dubbel krachtig staau, waar
wg ruim vier jaren lang het onrecht aan België
gedaan, ten sterkste veroordeeld hebben Hadde
de schrgver zich goed op de hoogte gesteld
van de anti-annexionistische beweging, zjju
stukje ware zeker in de pen gebleven.
Waar ik tegenover den schrgver van het
artikel sta, sta ik zeker tegenover eeu artikel
in een ander blad, bet anti-revol. orgaan
Zeeuwsch-Vlaanderen*, dat in een schrgven
»Onbegrijpelgk« uit het stuk van den schrgver
meer tracht te halen dan er in zit en daardoor
het doel bedenkelgk voorbijstreeft.
Het blad spreekt zelts van eene »gevaar-
Igke*, later van een »onvaderlandsche hou
ding* en wil, dat het artikel als »ongepast<
teruggenomen wordt.
't Is te hopen dat het Hooldcomité de zaken
kalmer zal bekijken en zich niet door deze
groote woorden zal laten opwinden.
Zeeuwsch-Vlaanderen* wjjst er op, dat het
»Zeeuwsch Nieuwsblad* het officieel orgaan is
FEUILLETON.
(5.) -o-
«Zeg niet, mevrouw, dat ik hier ben. Ik
ga in de kamer hiernaast». En aan het meisje
vroeg hg «Heb je gezegd dat mevrouw
visite had «Neen», antwoordde het kind.
«Mgnheer wacht nog buiten, hg is altijd
met de iiets en als mevrouw hem niet ont
vangen kan gaat hij direct weg waarvoor hg
zgn karretje voor het bordes laat staan».
«Zeg niets van mijn bezoek, kindlief en
iaat mgnheer boven komen», antwoordde de
detective, zich onbewust de rol van gastheer
opleggend.
«Mevrouw, laat u aan mg alles over. ik
groet u nu, want het is mogelijk dat ik on
gezien vertrek. U hoort nader van mg
«Geloof in de onschuld van Giomerci
maar laat dat aan niemand merken».
Hg schoof het chineesche scherm open en
verdween in de andere kamer.
der Unie-Liberalen in Zeeland, eene uiting,
waarop al heel wat at te dingen is, maar
waarop ik niet behoef in te gaan.
Het blad geeft toe, dat de Unie-Liberalen
bg de protestbeweging niet van achter staan,
maar uit het geheele schrgven zblgkt, dat
»Zeeuw8ch -Vlaanderen* politieke munt tracht
te slaan uit het artikel van het »Zeeuwsch
Nieuwsblad.*
En al verklaar ik mij tegen de onjuiste
opvatting van onze beweging door den schrijver
van het geïncrimipeerde artikel, ik moet me
zeker keeren tegen de wijze, waarop »Zelandia«
dit uit politiek oogmerk tracht uit te buiten.
Want »Zeeuwsch-Vlaanderen« weet, dat ieder
Unie-Liberaal is tegen annexatie van eenig
deel van ons gebied, wat trouwens reeds in
vergaderingen van Unie-Liberalen voldoende
gebleken is, dat de Unie-Liberalen persoonlgk
in Z.-Vlaanderen zich zeker niet onbetuigd
laten, dat het »Zeeuwsch Nieuwsblad* was en
is tegen iedere annexatie vaD ons grondgebied,
van welke zijde die ook kwam.
Wg zouden «Z.-Vlaanderen» kunnen aan-
toonen, welke organen en personen gevaarlgk
waren en nog zijn, wg zouden heel wat kun
nen oprakelen uit de dagen die achter ons
liggen. Ik zou b.v. kunnen vragen of de lei
ding, door «Zelandia» gegeven, in het belang
der zaak is. Wg doen dit thans niet, in de
hoop dat onze beweging kalm en waardig
blijve, zonder excessen en dat vrjjbuiterg op
ieder gebied ons vreemd blgve.
Met dank voor de plaatsing.
J
Rede uitgesproken door Jhr. de Mnralt
in de Tweede Kamer op 15 Jan. 1917-
Mgnheer de Voorzitter In het Voorloopig
Verslag is er op bladz. 8 op gewezen, dat hot
toch niet raadzaam kan zgn tot stichting van
Rgks H. B. S. over te gaan zoolang niet
wettelgk is geregeld de verhouding tusschen
het openbaar en bgzonder M. O. en zoolang
nog niet is geregeld hoeveel en op welke wgze
subsidie van Rgkswege aan het bgzonder Mid
delbaar ouderwijs zal worden gegeven. Ik moet
in bet algeme.n toegeven, dat theoretisch voor
dat standpunt veel te zeggen is, en dat het
misschien wel gewenscht is om deze regeling
af te wachten, indien althans te verwachten
is dat die regeling niet lang achterwege meer
bljjft. Toch is ook dit standpunt voor bestrg-
diag vatbaar. De ervaring neett namelgk reeds
afdoende geleerd het zou mg te ver voeren,
om de velschillende gevallen aan te geven,
waarbg het is voorgekomen dat dat stand
punt de oorzaak is, dat bet M. O. op vele
plaatsen waar het hoog noodig was en is,
ten slotte achterwege is gebleven. Ik herinner
bgv. aan de geschiedenis van de conversie der
'n Glimlach van zelfvoldoening gleed over
zgn gezicht, toen hg den bezoeker zag bin
nenkomen. Het was de man van de foto.
'n Aanstellerig nietsbeteekenend ventje.
«Vreeseigk hè met Giomerci, wie had dat
gedacht. Ja, hg is ook doldriftig».
«Zeker twist gehad metden ander».
Hg stotterde even.
*'n Kopje thee? vroeg de gastvrouw».
Even bewoog het chineesche scherm
Weer die geheimzinnige glimlach over het
gelaat van den detective, daarna sloop hg de
kamer uit. In de gang vond hg de fiets. Snel
draaide hg het achterwiel. Hg had gevonden
wat hij zocht.
Geluidloos ging hg de deur uit. 'n Atax
bracht hem naar het adres van den secre
taris van den boksbond. «Mgnheer», vroeg hg
toen hg over dien functionaris stond, «ik ben
een vriend van dezen mgnheer» en hg wees
op de foto, door hem uit het album mede
genomen. «Kunt u mjj zjju adres geven? Ik
moet hem dringend spreken. Jaren heb ik hem
niet gezien en ik ben zgn huisadres vergeten».
De secretaris lachte. «Och mgnheer, die
gek hg zweeg even, waarmede hij zich-
H. B. S. met 3-jarigen cursusj te Helmond in
eene met 5-jarigen cursus. Daar ter plaatse
was het hoog noodig een Katholieke H. B. S.
met 5-jarigen cursus op te richten, en toch
bleet de oprichting achterwege tot het moment,
dat een neutrale H. B. S. met 5-jarigen cursus
zou worden gesticht. Toen pas is men eindelgk
van R.-K. zjjde er toe overgegaan een bijzon
dere H. B. met 5-jarigen cursus op te richten.
Indien het Rjjk nu gewacht had totdat de
Katholieken een 5 jarige H. B. S. hadden op
gericht, zou er wellicht nooit een H. B. S.
met 5-jarigen cursus zgn gekomen.
Die politiek van «afwachten» kan inderdaad
het is vroeger in deze Kamer reeds in den
breede aangetoond en daarom zal ik er thans
niet verder op iügaan de geheele zaak
tegenhouden.
Ik zal op deze quaestie niet dieper ingaan.
De geschiedenis van de Helmondsche H. B. S.
heett aangetoond, dat de theorie van afwachten
hier geheel mank gaat. Verleden jaar hebben
wij de motie-Teenstra aangenomen en ik zou
er met den heer van Berensteyn op willen
aandringen, dat de Minister hetgeen in die
motie staat tot uitvoering brengt. Er zgn zeker
een veertiental plaatsen in ons land aan te
wgzeu, waarvan vóór 1913 door de toenmalige
Regeering is erkend, dat er hetzij een open
bare, hetzij een bijzondere H. B. S. moet ko
men, terwijl thans nog geen sprake van op
richting van die scholen is 1 Ik zou den Minister
de vraag willen stellen, of het wetsontwerp
inzake een behoorljjke regeling tusschen het
openbaar en het bijzonder M. O. reeds in de
maak is. Wanneer dat wetsontwerp dit jaar
nog kan worden aangenomen, zal dat bevor
derlijk kunnen zgn voor de oprichting van
verschillende H. B. S. in het volgend jaar.
Mgnheer de VoorzitterIk zou hiermede
niet willen eindigen zonder den Minister een
woord van hartelgken dank te hebben gebracht,
dat hg er toe is overgegaan, in het land van
Gadzand, waarop thans aller oogen zijn geves-
tigd, een boogere burgerschool op te richten.
In West-Zeeuwsch-Vlaanderen kan nu eenmaal
nooit sprake zijn van een bijzondere katho-
iieke ot bgzondere protestantsche hoogere
burgerschool, omdat die partgen op zich zelf
daartoe te klein zgn.
Het sprak inderdaad vanzelf, dat de eenige
hoogere burgerschool die daar mogelijk zou
zgn een openbare was. In het comité, dat
voor de oprichting van een middelbare schojl
heelt geijverd en nog niet ontbonden is, zitten
eenige Katholieken, eenige conservatief-vrg-
zinnigen, eenige vooruitstrevend-vrgzinnigen
en andere mannen van rechts. In dat comité
zgn alle partgen vertegenwoordigd. Dat feit
en het feit dat èen Minister van de rechterzijde
het voorstel doet om een Rgks hoogere burger
school te stichten, bewijst op zichzelf al, dat
afwachten van de regeling der verhouding
tusschen het openbaar en het bijzonder mid
delbaar onderwgs in dit geval niet noodig was.
Jarenlang is in deze Kamer gepleit voor de
zelf voor zijn uitlating excuseerde«hij
voelt zich de koning der boksers. En be-
teekenen doet hij niets. Hij heelt een zwaren
stoot, maar dekt zich nooit voldoende en altgd
krggt hij de «knock-out».
«Natuurlgk door een rechterkaakslag van
zgn tegenpartg», vulde de detective aan.
«ik zie, dat u het gebrek van uw vriend
kent», antwoordde de secretaris. «Zgn adres
is hier vlak bg».
De detective groette en spoedde zich naar
het opgegeven adres. Geheimzinnig stond hij
bg de deur. Als een schaduw ging hg naar
binnen. In de kamer van den kleinen bokser
sloot hg zich in. Hij wachte geduldig. Op
den schoorsteen zag hij het portret van de
schoone vrouw.
«Een liefdes-tragedie», mompelde bg. «Die
man, die gek, is geen goede sportwan, want
een goede sportman is tot zulke daden niet
in staat», lig wachtte geduldig. H eene uur
verstreek na het andere. Tien voor eenen
's nachts hoorde hg gestommel. A, ha»,
mompelde hg, «onze vriend drinkt ook.» En
hg verschool zich achter een parterre.
oprichting van een Rgks hoogere burgerschool
in het land van Gadzand. Ik heb over dat
vraagstuk al heel wat besprekingen gevoerd
met den ambtsvoorganger van dezen Minister,
den toenmaligen Minister van Binneulandsche
Zaken, den heer Gort van der Linden. Ook
met het betrokken Departement heb ik her
haaldelijk besprekingen over de oprichting van
een Rgks hoogere burgerschool in het land van
Cadzand gehad. Ik wil echter uitdrukkelgk op
den voorgrond stellen, anders wordt dat in
de betrokken streek verkeerd begrepen, dat
men niet kan beweren dat Oostburg ot het
land van Cadzand zoo bgzonder lang heett
moeten wachten op een Rgks hoogere burger
school. Wanneer men de geschiedenis nagaat,
die altgd aan de oprichting van zulk een hoo
gere burgerschool voorat gaat, moet meu toe
geven, dat het met de Rgks hoogere burger
school voor Oostburg bgzonder snel en vlot
is gegaan. De idee heerscht daar ten onrechte
bg enkele in Zeeuwsch-Vlaanderen, dat omdat
Zeeuwsch-Vlaanderen op zoo grooten afstand
van den Haag is gelegen, dat gedeelte van
ons land minder de aandacht zou trekken van
de Regeering of autoriteiten. Slechts enkele
jaren geleden is het comité voor oprichting
van een Rgks boogere burgerschool opgericht.
Zeer kort geleden hebben de verschillende ge
meenten zich pas bereid verklaard, te voldoen
aan de voorwaarden die het Departement steeds
in dergelijke gevalien stelt. Ik moet in dit
.gzondor geval verklaren dat men voor Oost
burg veel meer tegemoetkomend is geweest
dan voor andere streken van ons land, die in
dergelijke omstandigheden verkeeren.
Op het oogenblik worden in België en in
Zeeuwsch-Vlaanderen alleilei couranten en
pamfletten verspreid, deels uit België atkomstig.
Niet dat ik daarvoor de Belgen in het algemeen
aansprakelijk stel, want dat zijn onze vrienden,
waarmede wij vrienden willen blijven. In die
pamfletten wordt dan getracht om aan te
toonen, dat op het oogenblik NoordjNederland
Zeeuwsch-Vlaanderen wel goed verzorgt, maar
in het verleden heeft verwaarloosd. Daartoe
worden dan verschillende waterstaatswerken
aangehaald, die worden uitgevoerd. Ook de te
stichten R. H.' B. S. wordt er bij gehaaid.
Mgnheer de Voorzitter 1 lk wil van deze
plaats verklaren, dat het mg bekend is, dat
vóór Augustus 1914, voor er dus sprake was
van een wereldoorlog, al vaststond bij den
toenmaligen Minister en ook deze Minister
zou dat voornemen hebben overgenomen
dat van de 14 11. B. S. die moesten verrijzen,
een van de eerste die te Oostburg zou zgn.
Het stond dus al begin 1914 vast, dat er te
Oostburg een H. B. S. zou komen. De oorlog
heett de oprichting vertraagd, zooals op vele
plaatsen elders.
De z.g. Belgische annexionisten beloven in
hun pers veel voor Zeeuwsch-Vlaanderen te
zullen doen, maar ik heb de moeite genomen
eens na te gaan den stand van het onderwgs
op het oogenblik op het platteland in België,
Schuivend, angst-schuw, kwam de man de
kamer in. Zgn handen zochten de schakelaar
van het electrisch licht. Dan opeens stond hg
voor het portret van de vrouw.
«Slangsiste hij, «koude schoon
heid stuk graniet. Giomerci zal je niet
hebben. Zgn lichaam zal terugkomen als een
wrak, wanneer de poorten van de gevangenis
zich nog eens voor hem zullen ontsluiten».
Hg lachte angstwekkend. «Het is nog beter
zoo. Hg zal nu lijden, martelen zal hg.
Addergebroed jouw beeld zal hem in
zgn cel een kwelling zgn. Hg sloeg de foto
tegen den grond.
«Haha», lachte hij, «het is beter zoo.»
Dan opeens e n angstrilling! De klok sloeg
één uur. Hg huiverde. De -laatste nacht, dat
de klok dit uur galmde, gebeurde het!
Opeens vloog hij naar een kast. «Verbran
den», siste hg«verbranden».
(Slot volgt.)
ZEEUWSCH NIEUWSBLAD
