Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Vrijzinnige Bond in Zeeland.
De moord in de sportwereld.
No. 2933
Zaterdag 30 November 1918
29e jaargang
nt-
ule
ide-
van
105
ging-
4.40
5.01
1.50
2.13
6.45
6.55
7.15
7.5)
8.03
8.30
4.30
5.20
5.47
6.—
CD.
3.-
3.10
3.35
3.45
4.-
5.35
5.45 1
6.10
6.25
6.35
2.45
2.55
3.15
3.23
3.30
3.38
3.45
3.50
3.55
4.28
4.34
4.40
4.49
5.—
5.10
No uz.
4.10
4.23
4.30
4.42
5.-
5.13
5.20
5.30
5.10
5.25
5.38
5.52
6.05
6.25
6.35
645
6.56
7.10
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 90 cent, voor het buitenland met verhooging
der bykomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij den boekhandelaar M. De Jonge
te Ter Neuzen en den drukker A. P. Huijbregsen te Goes,
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 60 cent; elke regel meer
12 cent. By abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-Adres: Groote Kade 27, Goes. Telef. No. 74.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te Ter Neuzen.
Zaterdag 23 November hield te Goes de
Vri zinnige Bond een openbare vergadering,
toegankelijk voor alle vrijzinnigen, waarin het
lid van de Tweede Kamer Jhr. de MuraH
en de beer Siemplink het woord hebben ge
voerd.
De heer De Muialt ving aan met uitdruk
kelijk te verklaren dat hjj niet zou spreken
als hoofdbestuurslid van de Liberale Unie.
Alles wat hij zou zeggen, /ou een uiting van
zjjn persoonlijke meeniug zjjn. Ook zou I jj
niet bereid zijn geweest als spreker op te
treden, indien hein niet stellig was verzekerd,
dat het Bestuur van de Liberale Unie in den
Rijkf-aieskring Middelburg met het doel van
de vergadering instemde.
Hoofddoel van de vergadering was om mid
delen te beramen om te komen tot een sa
menwerking van alle vrijzinnigen bij de ko
mende Statenverkiezingen in Zeeland. Spreker
zal gaarne hieromtrent zijne meening zeggen
en, desgewenscht, advies geven.
Voorop dient te worden gesteld dat de Pro
vinciale Staten slechts dan in hoofdzaak als
politiek college optreden, wanneer zjj de leden
van de Eerste Kamer hebben te kiezen. De
Provinciale Staten kiezen echter ook h«t col
lege van Gedeputeerde Staten. Het is van
groote beteekenis of dit college links of
ook dikwjjls om de deur loeren. Spreker her
innert er als voorbeeld aan hoe het college
van Gedeputeerde Staten van Zeeland, dat he
laas nog rechts is, de gemeentebesturen heett
gemachtigd om de verhoogiüg.van de salarissen
aan de openbare scholen na te laten.
Onder het vorig Ministerie is een wet aan
genomen die aan het college van Gedeputeerde
Staten de bevoegdheid geeft om gemeenten
te dwingen de salarissen van de openbare on
derwijzers te verhoogen. Ook heett het college
de bevoegdheid machtiging te geven die ver
hooging na te laten.
Het spreekt vanzelf dat een college van Ge
deputeerde Staten van links nooit /.ulk een
machtiging zou hebben afgegeven en dat dan
wel degelijk de salarissen der openbare on
derwijzers zouden zijn verhoogd. Zoo zijn er
meer gevallen aar. te wijzen. Zelden of nooit
komt het echter voor, dat de vrijzinnigen in
de Staten gesplitst behoeven op te treden.
Zelfs in de Eerste Kamer vormen de drie
soorten vryzinnigen -slechts ééne groep. In
dit alles ligt reeds opgesloten* dat het in
't algemeen geen zin heett om bij de Staten
verkiezingen gescheiden op te treden
Spreker onderstelt dat de Vrijziunigen op
FEUILLETON.
1.
drie wyzen den strijd bij de Statenverkiezin
gen kunneD voeren.
Ten eersteElkaar scherp bestrijden, zon
der meer, zooals bij de Kamerverkiezingen
van dit jaar is geschied.
Ten tweede Een ieder strydt voor eigen
partij zonder hettig tegen andere vrijzinnige
partyen in te gaan. In dit geval is een ver
bindt g van alle vrijzinnige partijen zeer goed
denkbaar.
Ten derdeEen geconcentreerd optreden
met gemeenschappelyke vrjjzinnige ljjsten.
waarbjj de leidingen van de partijen verpiicht
zijn de gemeenschappelyke lysten bij de kiezers
aan te bevelen.
De eerste methode ligt nog versch in 't ge
heugen. Zij leidt op den duur tot ondergang
van de vryzinnigheid. Ook al voorziet spreker
dat die methode ditmaal bij de Statenverkie
zing nog wel gevolgd zal worden, hij is van
meening, dat het wel voor 't laatst zoo zal zjjn.
De tweede methode is minder verwerpelijk
dan de eerste. In de volksvergaderingen wordt
de onderlinge strjjd van de vrijzinnigen dan
veel minder scherp. Er is meer tijd over om
strijd te voeren tegen rood en tegen zwart,
wat hoog noodig is.
Trouwens, hoe zou de strjjd, by verbinding
van zelfstandige partij ljjsten, volgens de tweede
methode scherp kunnen wezen Zoodra toch
de candidatenlijsten van de V. D. en V. L. en
U. U. verbonden zjjn is het zeer goed moge-
lyk, dat een stem, door een vrijzinnig-demo
craat uitgcbiauili» op zyn partylyst, veroor
zaakt dat een oud-liberaal van de oud-liberale
partjjlyst wordt gekozen. In verband hiermede
is alle scherpe strjjd onderling uitgesloten.
Ken verbinding van de drie vryzinnige partij
lysten kan oorzaak zjjn dat er een vryzinnige
meer wordt gekozen in de Staten dan bij niet-
verbinden, maar het omgekeerde kan ook het
croval zijn. De groote kans bestaat dat door
de verbinding juist een zetel verloren gaat.
Dit hangt samen met de techniek van de
verkiezing volgens het stelsel van Evenredige
Vertegenwoordiging, zooals spreker nader aan
toont.
De derde methode, nameljjk uitkomen met
één algemeen-vrjjzinnige partjjlyst, dus een
concentratie, lacht spreker over het algemeen
het meeste toe. Het kan bekend zijn dat spre
ker bij de Kamerverkiezingen en ook daarna
dat standpunt innam. Spreker moet intusschen
erkennen dat de groote gebeurtenissen die
zich op politiek terrein hebben voorgedaan
ook zijn meening ten opzichte van de kans op
verwezenlijking van een concentratie van vrjj-
zinnigen hebben gewjjzigd. Zelfs de wensche-
ljjkheid van een concentratie betwjjfelt bjj
thans.
Reeds bij de Tweede Kamer-verkiezing heett
Tja zei de commissaris van politie
Tja
Zenuwachtig dribbelde hjj heen en weer
en keek om de minuut den langen weg af,
of hij het parket nog niet zag aankomen.
Dan was hij van het gevalletje af.
Zijn ambtelyke aanteekeningen had hij reeds
gemaakt.
En met een plechtig gebaar herlas hjj zyn
potloodkrabbels
4 uur 50 gewekt door nachtwaker Janssen.
Vertelt van een moord die plaats heeft ge
had in de omgeving van de wielerbaan. Half
zes op de plaats des onheils aanwezig. Man
met zjjn gezicht op den grond gevonden met
mes in den rug.
Het leven is geweken. Plaats des onheils
afgezet. Nergens een spoor te ontdekken.
Ambtenaren er op uitgezonden de buurt te
verkennen.
Tja mompelde hij weer, 'n lastig ge
val waar ik nooit uitkom.
Wat beroerd dat dit juist in mjjn gebied
gebeurt. Afin de recherche zal wel mee
komen. Beroerd geval.
En zenuwachtig keek hjj naar het ljjk van
den man, wiens goed nat was van den mor
gendauw. In het oosten gloorde de zon en
zoodra doorkliefden de eerste stralen niet het
luchtruim ot een leeuwerik schoot de hoogte
in, kweelende zyn jubelzang, den zang van
vrooljjk leven.
En de commissaris voelde nog meer het
lugubere van met het ljjk alleen te zyn.
Tja wysgeerde hjj, terwyl hjj zich om
draaide, die heeft alweder het tjjdige met het
eeuwige verwisseld. En zyn duim wees over
zyn schouder naar het ontzielde menschen-
lichaam.
Weer keek hij den weg af. 'n Stofwolk,
auto-getoeter, goddank de justitie en verge
noegd wreet hjj zyn dikke bolhanden
hjj was nu van het gevalletje af.
In stramme houding wachtte hjj de heereu
van het parket. En tot zjjn genoegen zag hjj
dat een klein mannetje de heeren vergezelde.
Want dit kleine kereltje was de beste speur
hond uit den orytrek en hy voelde dat deze
wel de leiding van het onderzoek naar den
misdadiger uit zyn handen zou nemen. Vlug
overdacht hij hoe hjj zich eerst eventjes daar
tegen zou verzetten om dan met de noodige
diplomatie de leiding van het onderzoek in
betere handen te geven. V\ ant dat het kleine
mannetje er meer van terecht zou brengen
dan hy, dat kon hjj op zjjn dikke bolle vingers
wel natellen.
hjj wel degelyk gevoeld, dat het moeiljjk was
op een vryzinnige lijst bjjv. te Amsterdam te
brengen de namen van de heeren Nolting en
Nierstrasz. Zoo is het ook moeilijk in Zeeland
op één ljjst te brengen Herman Snijders, waar
spreker vlak by staat en mr. De Casembrot,
die conservatief is. Dergelijke combinaties
kunnen vryzinnige kiezers van diverse plui
mage van de partyen vervreemden en naar
rood of zwart doen overgaan. Spreker heeft
die moeiljjkheden nooit ontkend, maar bjj de
Kamerverkiezingen meende hjj dat de voordee-
leu, verbonden aan een gezamenljjk optreden
van vrijzinnigen, grooter waren dan de na-
deelen, verbonden aan een gescheiden optreden.
Daarom verdedigde hy de conc<ntratie bij de
Kamerverkiezingen en hjj kan er zich nog wel
mede vereenigen, wanneer thans voor de Sta
tenverkiezingen in diverse Provincies concen
traties ontstaan, al zal een advies daartoe
dit herhaalt spreker met nadruk om
verschillende redenen nu niet van hem uit
kunnen gaan.
De drie vryzinnige groepen in de Tweede
Kamer hebben gestemd vóór de motie van de
Liberale Unie-Kame rclub. Die motie eischt
onmiddelljjke behandeling van groote sociale
en wetgevende hervormingen en ten spoedigste
invoering daarvan. Volgens de toelichting van
die motie hebben de voorstemmers zich ver
klaard voor de invoering van
a. Algemeen Vrouwenkiesrecht
b. a,chturigen arbeidsdacr
c. staatspensioen
d. vermindering van de staatschulden door
heffingen in eens
e. progressieve directe belastingen waarbjj
de kleine vermogens worden ontzien
j. democratiseering van de grondwet waar
onder begrepen de afschaffing van de Eerste
Kamer enz.
Spreker heeft de laatste dagen vele part ij-
genooten ontmoet die van meening zjjn dat
nu alle verrcbillen tusschen V. D., V. L. en
U. L. zyn weggevaagd en er nu ook geen reden
meer bestaat om de afscheidi igen vooralsnog
te handhaven. Spreker deelt die opvatting in
't geheel niet. De toezeggingen van de twee
vryzinnige groepen, nameljjk van de V. D. en
L. U. zyn in manifesten scherp en duideljjk
omlijnd. De V. L.-partij heeft zich niet op
dergelijke wijze uitgesproken. En ai hadden
wjj van die party een dergelijke uitspraak
ook dan nog zou spreker willen afwachten
hoe de zaken zich verder ontwikkelen. Het
komt er niet alleen op aan om een demoera-
trisch program te onderschrijven. Het komt
er nog veel meer op aan hoe, d.w.z op welke
wjjze, en in hoe korten tjjd het program zal
worden verwezenlykt. Wanneer twee menschen
hetzellde willen dan doen zij nog niet hetzelfde.
De fotograaf nam eenige foto s van den
verslagene. Daarna schouwde de dokter het
ziellooze lichaam. Minstens 5 uur dood, con
cludeerde hy. Het mes was tot het gevest in
het lichaam gedrongen en moest oogenblikke-
ljjk den dood tengevolge hebben gehad.
Intusschen had de detective de omgeving
opgenomen. Uit zyn geheele wezen sprak
rust. Voorzichtig liep hjj op den verslagene
toe.
Eenklaps draaide hij zich om en vroeg den
commissaris «Heeft U ook een hond dezen
morgen hier gezien»
Ontkennend knikte de commissaris, eenigs-
zins verbouwereerd door die vraag.
De detective onderzocht de zakken van den
vermoorde, onderwierp de schoenen van dezen
aan een nauwkeurig onderzoek, onderzocht
zijn portefeuille en wende zich daarna weder
tot den commissaris met de vraag. «Zyn hiér
wielerwedstrijden vandaag» V
En de aangesprokene bljjde iets te weten,
gat een omstandig verhaal van de gruote
wedstrjjdeu die heden zouden worden gehouden.
«Eeu match tusschen kampioenen. Sterren,
mijnheer in de wielrennerswereG Het gaat
zoóiets als om het kampioenschap van het
vasteland. Een reuzenstrjjd. De geheele baan
was gisteren al uitverkocht. Ik heb het daar
mede nog al niet druk vanmiddag met de
verkeersregeling. Drommen menschen zullen
Juist omdat de democratische hervormingen
die alle vrijzinnigen wenf-chen ingevoerd te
zien, zoo verstrekkend zyn. adviseert spreker
Wacht atBljjft vooralsnog uw eigen partij
versterken. Gaat geen politieke concentratie
aan. In de komende maanden zullen wjj wel
zien wie onder de vryzinnigen werkeljjk voor
uit willen en wie de eigenljjke «lintjestrek
kers» zijn niettegenstaande de mooie pro
gramma's die zy onderschreven. Dit zal zich
beter dan ooit te voren spoedig manifesteeren.
Spreker hoopt dat zal blyken dat alle vrij
zinnigen te zijner tijd samen
kunnen gaan, maar hjj verwacht dat bljjken
zal dat eenheid onder de vrijzinnigen niet te
verkrjjgen zal zyn en dat twee vryzinnige
groepen van zelf zullen ontstaan. Een werke
ljjk vooruitstrevende groep, die zich bjjv. zal
kunnen tooien met een naam van «vryzinnige
volkspartij» en een conservatieve vryzinnige
partjj die zich bjjv. «vrijzinnig-historische»
partjj zal kunnen noemen.
In tegenstelling met den heer Siemelink,
die het reeds nu wil aansturen op concen
tratie bij de statenverkiezing adviseert de heer
de Muralt dat in de gegeven omstandigheden
ieder op zich zelt voorloopig bljjve staan. De
L. U. zal bjj den aanstaanden stembusstrjjd
hebben na te laten zien te keeren tegen de
V. D. ot V. L. maar zich in 't bijzonder
hebben te richten tegen de S. D, A. P. en
tegen de rechtsche partyen' Daaraan heeft
zjj de handen vol.
king van vrjjzinmgen tot stand bunnen bren
gen, natuurlyk zal spreker dit niet betreuren.
Dit zal dan een welkom »stetnbusaccoord«
zonder meer bunnen zyn. Hjj waarschuwt
echter de L. U. - mannen om aansluiting
te zoeken alleen bjj de V. L. party. Yoor samen
gaan alleen met de V. D. party zou meer reden
bestaan. Alleen als tijdeljjk stembusaccoord
samen of elk afzonderlyk zjjns weegs, moet
het parool zyn. De naaste toekomst zal wel
leeren welke definitieve ljjnen kunnen worden
getrokken.
Troelstra wilde zonder geweld de staats
greep doen. Het was zijn doel de regeering
beleefd uit te noodigen om op te hoepelen.
Grooter beleediging is niet denkbaar Alsof
de regeering .als een troep kwajongens de
plaat had kunnen poetsen
Een regeering die in dit geval circa 80 pet.
van de kiezers achter zich had, zou moeten
heengaan om voor een, op regeermacht be
luste groep, die 20 jpet. van de kiezers achter
zich heeft, plaats te maken.
Verzet van zoo'n regeering zou geljjk staan
met geweldpleging.
Dat is de redeneering van een man, die
het algemeen stemrecht verlangde, opdat langs
komen, 'n massa auto's, motorrjjders en niet
te vergeten de massa op de fiets. Tja
„In orde" antwoordde de detective de woor
denstroom onderbrekend, «ik wilde maar al
leen weten ot er wedstrijden waren. Wie zyn
de grootste concurrenten
„Ja, wanneer ik het volk gelooven mag,
dan gaat het tusschen den Italiaan Giomerci
en den Franschman Tuteur. U begrjjpt ik
heb
„Tuteur zal niet meer rjjden" antwoordde
de detective droog, terwjjl hy met een doek
het gezicht van den verslagene bedekte.
„Kent U Giomerci? Is hij klein?"
Even flitste iets in het gezicht van den
commissaris. Hij meende licht te zien en
oogenblikkeljjk schreef hjj in zyn zakboekje.
Of Giomerci klein is? Neen hy is eerder
groot. Zooiets als Tuteur. Ik zag hem gister
en nog op de baan.
n Heetgebakerd heertje,» volde hjj aan.
«Zoo antwoorde de detective, Zoodra
Uw mannen van hun onderzoek terug zjjn
wil ik hen spreken. Ik ga naar de wieler
baan.» En met zyn handen op zyn rug liep
hjj peinzend weg.
In zyn zak had hjj het mes waarmede de
moord was begaan. Een mes zonder eenige
kenteekenen.
(Wordt vervolgd.)
L.
rechts is. De politiek ko.ot bij «iit oollege
o-
IJ n*i »v» ATV «TT/-1Y"
