Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
No. 2927
Zaterdag 9 November 1918
29e jaargang.
Tegen de Ongeloofsmachten.
Zeldzame ervaringen van
een Kamerlid aan de grens.
Rechtzaken
Binnenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 90 cent, voor het buitenland met verhooging
der bekomende porto's.
Advertentien worden aangenomen by den boekhandelaar M. De Jonge
te Ter Neuzen en den drukker A. P. Huubregsen te Goes,
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 60 cent; elke regel meer
12 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-AdresGroote Kade 27, Goes. Telef. No. 74.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te Ter Neuzen.
In het nummer van 30 October j.l. vestig
den wij de aandacht op het tweede Christe-
ljjk-Sociaal Congres, dat gehouden zal worden
en waar anti-revolutionairen en christeljjk-
historischen gezamenlijk aan zullen deelne
men. Wjj maaaten toen tevens bezwaar tegen
den naam, waardoor men opeischt datgene,
waarover men zeil niet alleen recht heeft.
Thans komt de (antirevolutionaire) «Nieuwe
Haagsche Courant» ons in zekeren zin bij
vallen door de opmerking «dat er op 't ge
bied van 't christeljjk-sociale leven veel te
veel separatie is en veel te weinig eenheid.»
Men wil daar op het congres als broeders
bjjeen zjjn, en deze stemming vindt haar
hoogtepunt in den uitroep «we voelen dui
delijk, dat we tegenover de ongelooismachten
in eenheid kracht moeten zoeken.»
Inderdaad, duidelijker kan het moeiljjk, al
had het wellicht eenige toelichting verdiend
wie onder „de ongelooismachten" verstaan
worden. Maar dat zal wel volgens het oude
recept zjjn, his master's voice
En van dien kant spreekt men nog van
«te veel separatie.»
J. B. AMENT.
De heer Jhr. De Muralt, lid der Tweede
Kamer, uit historie met Zeeland en vooral
met het oude district Oostburg verbonden,
kwam dezer dagen naar Zeeland voor het
informeeren omtrent enkele zaken en wenschte
zich ook op de hoogte te stellen van de toe
standen aan de Zeeuwsch-Vlaamsche zuidgrens.
Hij was vergezeld van zjjn vriend, Dr. Van
Barmen 't Loo, arts, geneesheer van het Roode
Kruis en bezocht j.l. Zondag met verder ge
zelschap de grens bezuiden Sas van Gent. Aan
de Stuiver werd de opmerking gemaakt, dat
onze schildwachten in die smalle strook aller
minst veilig zouden staan, indien het tot een
treffen kwam tusschen de langs de Poel uit
het Westen oprukkende Heigen en de daar
tegenover Oostwaarts van het kanaal blijkbaar
sterk ven chanschte Duitschers, daar het zeer
waarschjjnljjk was dat de projectielen over
ons gebied zouden geschenen worden. De Ne
der! andsche soldaten vinden die situatie aller
minst aangenaam. De vraag mag gesteld wor
den, of het geen zaak zou zjjn hen daar met
helmen op post te laten staan, als beveiliging
tegen vallende stukken van shrapnells die daar
zouden neervallen.
FEUILLETON.
De terugkeer.
Dramatische voorbarigheid in één bedrijf
door
J. L. Walcb.
2)
Pierre. Daar... ja! ja! O, God! (stap
voorwaarts.)
Neen, ik wil ze zoo niet overvallen. Wil
je mij een grooten dienst doen. Jean? Wil je
den pastoor eens vragen, ongemerkt, of hjj
hier wil l.omen?
Arb. Ik zal het doen, meneer Pierre. Zie,
uw moeder gaat naar huis. Met juffrouw
Marianne.
Pierre. Ga dan, ga danIk zal hier
wachten.
(De arbeider gaat heen.)
Pierre, (alleen.) (Hp ziet alles rondgaat
dan wat zitten op een steenblok. Hjj ziet naar
het raam. Half gedachteloos trekt hp een'
paar brokjes onkruid met bloemen uit den
grond vóór hem plukt de bloem af. De aarde
brokkelt in zjjn hand. Hp kijkt er lang
naar.)
(De pastoor komt opgevolgd door den
arbeider. Die gaat in de schuur.)
Pastoor. Hp is hetDank zjj God
Vervolgens werd het plan gemaakt om door
de Vrjj staat een wandeling te maken langs de
grens tot het Staakje. Daarin kwam echter
verandering, want al spoedig kwam men bp
een vlak bp onze grens staanden Duitschen
post van misschien een 20-tal manschappen,
die zich in en achter een huis hadden ge
barricadeerd en die blpkens hun houding en
uitkjjken eene tegen hen gerichte actie ver
wachten. Dat belootde een voor buitenstaan
ders zeldzaam te zien gebeuren te worden,
want inderdaad kreeg men een 200 M. verder
een voorhoede van langs de vrp staat naar dien
kant oprukkende Belgische soldaten in 't oog,
In gebukte houding, van boom tot boom slui
pende, ook wel langs den grond kruipende
naderden de Belgen. Eerst beschoten zjj over
onze grens den Duitschen uitkjjk aan de over-
zjjde van het kanaal. Een Nederlandsch offi
cier ging met de witte vlag de Belgen op het
niet geoorloofde der schending van ons gebied
opmerkzaam maken. Zjj lieten het toen na.
De heer De Muralt en zjjn gezelschap achtten
het waar zp stonden in de eerste toekomst
waarschjjnljjk te warm te zullen worden en
verwijderden zich uit de waarschjjnljjke vuur
linie der strjjdende partpen in de richting
van Sas van Gent, doch toen het geweervuur
inderdaad tusschen de strjjdende partpen was
losgebroken mengden zich mitrailleurs der
Duitschers van de Oostzpde van het kanaal
en floten de kogels over de hoofden van ons
Kamerlid en zpn gezelschap, die door verge
zellende onderofficieren werden aangeroepen
dekking te zoeken. En daar ging het, lang uit
tegen de zwarte spoorbaan. Veel aanvallen
heeft ons Kamerlid in zpn politieke loopbaan
op tal van vergaderingen moeten doorstaan,
maar zoo'n vuurdoop had hij toch nog niet
meegemaakt. Hjj nam een goed voorbeeld in
het «dekken» aan zpn zorgzamen vriend, Dr.
Barmen, die voor zpn kunst daarin van de
onderofficieren een pluimpje kreeg. Zoodra
het schieten ophield, werd achter de glasfabriek
een veilig plekje opgezocht. Nu zag men ech
ter niets meer en dat was ook niet naar den
zin. Langs een veiligen zjj weg, werd getracht
de voorhoede der Duitschers aan de grens van
nabjj te bezien. Niet zoodra was het gezelschap
bp de grens van achter een hoek gekomen
en zag men de Roode Kruis uniform van Dr.
Van Barmen, of er werd geroepen dat er voor
gewonde Belgen dringend hulp noodig was.
Terstond werd er een vluggeren stap ingezet
en toen men in de over de grens gelegen
eenvoudige woning, die tot lazareth werd in
gericht was gekomen, lagen daar op stroo
reeds 3 gewonden uitgestrekt. Zoowel Dr. Van
Barmen als de heer De Muralt schoten hun
jas uit, en sloegen, bijgestaan door sergeant
Pennings van het Ned. Roode Kruis, handen
Pierre
Pierre. Mpnheer pastoor 1 Ikik (hjj
snikt aan de borst van den priester.)
Pastoor, (zelf ook diep ontroerd.) Huil
maar, mjjn jongen
Huil maar (veegt zich tranen uit de oogen.)
Maar wees stil. Het is zoo verlaten hier.
Ze zouden ons hooren.
Pierre. Ik wil naar ze toegaan. Als u
Pastoor. Zeker jongen, zekerik zal ze
voorbereidentot ze rustig zitten.
Weet je, dat je verloofde hier ook is,
Pierre
Pierre. Ik heb haar gezien, daareven, toen
ze uit de kerk kwamen. Het was als een
droom. Ik wou roepen, naar hen toegaan
Maar ik kon nietmjjn keel gaf geen ge
luid Als in een droom
En hier dit alles (Hp slaat de handen
voor 't gezicht.) Het is of ik krankzinnig ben.
Pastoor. Sterk zpn, Pierre.
Pierre, (na pauze.) Ik kan sterk zpn in de
ellende. Ik heb geleerd te vechten in de el
lende en de verwoesting.
Pastoor. Nu moet je liefhebben, en heel
sterk zpn, en opbouwen, alles opbouwen
Een heel nieuw Frankrpk... (pauze.)
Pierre. Waarom steken ze de lamp nog
niet aan
Pastoor. O, ik weet het wel. Ze dralen.
Maandenlang hebben ze het licht opgestoken,
aan het werk, ter wjj 1 de heer De Muralt een
hem vergezellenden journalist uitnoodigde te
Sas van Gent een voorraad wjjn en cocholade
te gaun halen voor verkwikken der gewon
den. Betrekkeljjk spoedig was aan dien wensch
voldaan, al ging dit nog met horten, daar
de wjjn zonder bewijs niet mocht worden uit
gevoerd. De dienstdoende ambtenaar, (die wel
in zjjn recht zal geweest zpn) liet zich ver
murwen om althans voorloopig een paar fles-
schen te laten meenemen. Die waren de in
middels verbonden 7 geblesseerden zeer wel
kom, terwjjl toen de andere voorraad kwam,
ook de gezonde manschappen den gezonden
dronk, dien Monsieur le Député hun bood,
goed lieten smaken. Van de geneesheeren (er
was nu ook aanwezig de Belgische officier
van het Roode Kruis Henno benevens de aal
moezenier Velghe) vernamen we, dat drie
jongens zwaar gewond waren. Dr. Van Bar
men had echter hoop dat door de zeer spoe
dige hulp allen er wel het leven zullen af
brengen. Jean Clebaut een Parjjzenaar, die
door den heer De Muralt was geholpen, en
wien een kogel langs de borst door het li
chaam was gegaan, was bevreesd, dat zpn
long geraakt was. Op advies van Dr. Van
Barmen kon zpn verzorger hem echter ge
ruststellen. Het was een groote voldoening,
dat de 7 jongelieden die daar in een kort
tjjdstip als slachtoffer van den strjjd voor de
vrjjmaking van hun land gevallen waren,
daar zoo spoedig goed verzorgd ter neer la
gen, een sigaret rokend. Zoowel hun officie
ren als de jongens zelf waren bljjkbaar den
Nederlandschen heeren zeer dankbaar en toen
de Belg. Roode Kruis auto hen afhaalde om
naar Brugge te vervoeren, bood Olebaut aan
Monsieur le Député, dien hp bjj den auto liet
roepen als aandenken zjjn dolk aan. Ook aan
de andere verzorgers werden souvenirs aange
boden. Daar er stilstand in den strjjd geko
men was en dus niet verwacht werd dat nog
hulp zou noodig zjjn, verliet het gezelschap
deze plaats om den terugweg te aanvaarden.
De heer De Muralt kan nu als Kamerlid
uit eigen ervaring zpn indrukken omtrent
verschillende phases van den vreeselijken oor
log meedeelen de aanvalhet gevaar
(dat hjj ook zelf liep)... de"gruweljjke ge
volgen (er lag ook een gesneuvelde jon
geman in het voorterrein)en de heling
der ruw geslagen wonden,waaraan hjj
/elf heeft meegewerkt.
Later op den avond is in dat huisje nog
een gewonde soldaat en een 13-jarig meisje
binnengebracht.
Maandagmorgen waren de Duitsche posten
zuideljjker getrokken... de Belgen bezetten
het huis dat ze den vorigen dag niet konden
veroveren.
zoodra de zon onder was. Als jp eens kwam.
Dat er een baken voor je zou zpn, Pierre.
Dat je zoudt weten dit is de veilige haven.
Maar de laatste dagen, nu 't vrede wordt
nu aarzelen ze. Nu durven ze niet
OmdatJe bent de laatste weken juist in
de eerste linie geweest. O, Pierredenk eens
die jongens die de laatste dagen gesneu
veld zpnDe moeders van die jongens
Pierre. Maar ze hebben toch niets over me
gehoord. Het is toch zoo goed als zeker voor
hen, dat ik leefen
Pastoor. Ja, ja. Maar juist daarom. Be-
grjjp je niet, dat ze juist daarom de lamp
niet durven aansteken (hjj glimlacht.)
Maar ze zullen het aanstonds toch wel
doen.
(De klok slaat acht.)
Pierre. De klok
Pastoor, (knikt.) Die is er nog. De klok is
er nogde toren is er nogen de haan. De
ouwe Fransche haan
En ik
Pien». Het is mooi van u, dat u hier ge
bleven is, meneer pastoor.
Pastoor. Er waren hier nog menschen te
troosten. En dan, jongen, ik dachtzoolang
als God de tafel van zjjn heilig offer nog laat
staan, moet er iemand zpn om het te aan
vaarden. En dat hebben we gedaan die ouwe
vrouwen en ik. En het heeft ons kracht ge-
De artillerie der geallieerden was naderbp
gebracht en in den namiddag ontstond een
artillerieduel waarvan vele huizen en burgers
van Selzaete reeds het slachtoffer geworden
zpn. Van de bewoners ten Westen van het
kanaal kwamen zp die nog konden naar het
gastvrjje Holland vluchten en van hen uit
het Oosten, die reeds vroeger waren wegge
gaan, werden Maandagavond een 800-tal te
Ter Neuzen aangebracht met den trein uit
Hulst.
Met middernacht, nu we deze feiten aan
het papier toevertrouwen, klinkt het gedon
der van het kanon nog steeds tot ons door.
Hoe zal die de vorige week nog ongerepte
stad er uitzien als het daglicht weer gaat
gloren
Arr. Rechtbank te Middelburg.
Zware straf.
De rechtbank te Middelburg veroordeelde
heden o.a. den 36-jarigen landbouwer J. C.
F., uit Clinge wegens overtreding van de
teeltregeling tot twee maal f1000 boete subs.
2 maal 100 dagen hechtenis.
De heeren Jhr. R. de Muralt en Dr. J. J.
Barmen 't Loo hebben van de Belgische re
geering de Belgische militaire medaille voor
diensten aan het Belgische front ontvangen.
Verhooging broodrantsoen.
De Regeering heeft besloten het broodrant
soen zeer belangrjjk te verhoogen.
Ofschoon men hier te lande vooralsnog
aangewezen is op de binnenlandsche koren
productie, zoo noodig tpdelpk te versterken
uit de militaire voorraden, is dat besluit ge
nomen, omdat de toeneming van schier alle
besmettelijke ziekten en in het bjj zonder de
voortwoekering der Spaansche griep, volgens
het eenparige gevoelen van geraadpleegde me
dici er op wjjzen, dat de voeding der bevol
king bij het huidige rantsoen geheel onvol
doende is.
In de verwachting, dat het mogelpk zal
zpn binnen betrekkeljjk korten tjjd van over
zee broodkoren aan te voeren, is dan ook be
sloten den duur van de geldigheid der brood
kaarten te brengen van 7 op 5 dagen, zoodat
het rantsoen van 200 gram per dag wordt
verhoogd tot 280 gram.
Deze verhooging zal ingaan den 15en No
vember a.s.
geven voor onze kleine offersja, ja, onze
kleine offers, Pierre (pauze.)
Pierre. Zie, zie
(De moeder is voor het raam gekomen,
kjjkt lang uit over het land.)
Pastoor, (zacht.) Ga wat achteruit. Hier bp
de schuur kunnen ze ons niet zien.
Pierre. Moeder
Wat zpn haar haren wit geworden.
Pastoor. Van alle menschen hier zpn de
haren wit geworden. Er is alleen het kind
En Marie Anne(de oude arbeider uit de
schuur met een spade.)
Pierre. Zie
(Marie Anne komt naast de oude vrouw
staan, legt haar hand op haar schouder. Lang
zaam gaan ze beiden in de kamer terug.)
(Pauze.)
Pastoor. Ze steken het licht aan. Marie
Anne heeft gezegd, dat het goed wasdat
het moest.
(Het licht op.)
Pierre. Ik zie de kamer. De oude kamer.
Alles i^ hetzelfde. En moeder in haar stoel...
Maar haar haar is wit..
Pastoor. iNu nu zal ik naar ze toegaan,
Pierre
(Pierre drukt hem de hand. Pastoor af.)
(Wordt vervolgd.)