Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland,
No. 2920
Woensdag 18 October 1918
29e jaargang
Onze neutraliteit.
Naar den vrede.
Binnen land.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden 7B cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij den boekhandelaar M. De Jonge
te Ter Neuzen en den drukker A. P. Huijbregsen te Goes,
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met B regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. By abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
RedactieadresGroote Kade 27, Goes. Telef. No. 74.
Deze Courant verschjjnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te l'er Neuzen.
De handhaving van de neutraliteit en van
de onafhankelijkheid
Een ministerie, dat optrad zonder in de
meest duideljjke en onomwonden termen dit
punt op zijn program te hebben geplaatst en
wel als eerste en belang rjjkste punt, is in
ons land ondenkbaar. De bewoordingen, die
de Troonrede daaraan wjjdde, hebben sym
pathieken, maar ook eens «illend vastberaden
weerklank gevonden bij geheel de natie. Geen
twjjfel kan te dezen opzichte bestaan, al zijn
er enkele verdwaasden, welke, hetzjj met dol
len kop óf wel met perfide berekening, Ne
derland in den oorlog zouden willen drjjven.
Zjj tellen niet mede bp de taxatie der ge
moedsstemming, waarin ons volk te dezen
aanzien leeft.
Toch moet men niet meenen, dat deze ge
moedsstemming bij ieder zonder strjjd is ver
kregen of zonder strjjd wordt behouden. De
Troonrede spreekt van de „zware offers"',
welke van ons volk worden geëischt en be
reidwillig reeds zjjn en ook verder zullen
worden gebracht. De Regeering dacht hierbjj
natuurlijk aan de militaire, economische en
financieele lasten, welke op ons volk druk
ken. Maar daarnaast staan offers, die velen,
wij willen hopenallen, van ons in eigen
binnenkamer hebben gebracht en misschien
nog dageljjks brengen aan hun gevoel van
naastenlietde, aan hun rechtvaardigheidsge
voel, aan hun nationalen trots óók, vóórdat
zjj zijn gekomen tot die bezonken en bezon
nen gemoedsstemming, welke ons er toe heeft
gebracht, onze neutraliteit te willen trachten
te bewaren, niettegenstaande alles, wat tot
nog toe is gebeurd. Gebeurd, ook bp de re
geling onzer economische betrekkingen met
het buitenland.
Juist geeft de Troonrede den toestand weer,
waar zjj zegt, dat onze betrekkingen met alle
mogendheden van vriendschappeljjken aard
zjjn gebleven, niettegenstaande gerezen moei-
lpkheden, tengevolge waarvan de t conomische
toestand een voortdurend ernstiger karakter
aanneemt".
Hoe dit zjj, onze wil neutraal te bljjven,
onze wil tevens, onze onafhankelijkheid te
bewaren, staat vast. En voor iedere Regee
ring, die optreedt, is dit een harer eerste
plichten. Maar daar staat tegenover de plicht
van iederen Nederlander, voeral van hen die,
in welke positie ook, leiders van ons volk
zijn, althans dit willen wezen, om ook maar
iederen twjjfel te onderdrukken aan den ernst,
waarmede onze Regeering dezen plicht op
vat, om althans aan dien twijfel geen uiting
te geven, zoolang daarvoor geen gewichtige
gronden aanwezig zijn. En daarom heeft het
een door en door onsympathieken indruk ge
maakt, dat „De- Nieuwe Courant" indertpd
aan een dergelijken twpfel uiting heeft ge
geven, door nl. te spreken over vermeende
Duitsch gezindheid van onzen nieuwen Mi
nister van Buiteulandsche Zaken, Jhr. Mr.
Dr. H. 4. van Karnebeekeen gezindheid
zóó dat de buiteulandsche meening omtrent
zjjn onpartijdigheid gevaar zou loopen, in het
gedrang te komen.
Hoe verkeerd een dergel jjke uitlating is,
moest het blad alleen reeds hierom duidelpk
zjjn, omdat uit den aard der zaak in het
buitenland de Kabinetsformeering hier te lan
de met groote belangstelling moet zjjn ge
volgd. Dat de regeeringen der oorlogvoerende
mogendheden die belangstelling wel eens
officieus hebben geuit, is zelfs niet onwaar-
schjjnljjk. Zelfs vernamen wjj uit kringen,
welke misschien eenige voeling hebben met
de Regeering, dat die officieuse belangstel
ling eenmaal den vorm heelt aangenomen van
een vraag om inlichtingen, of bjj de Kabi
netsformeering wel naar de noodige waarbor
gen werd gezocht, dat ons neutraliteitsbegin
sel niet naar ééne zjjde begon mank te gaan.
Of, om het eenvoudiger uit te drukken, dat
door een der belligerente landen te kennen
is gegeven, hoe men daar eenigermate onge
rust was, dat de leiding zoude worden toe
vertrouwd aan staatslieden, bekend om hunne
zeer geprononceerde sympathieën in interna
tionaal opzicht. Hopen wjj, dat wjj verkeerd
zjjn ingelichthet buitenland heeft zich niet
in deze zaken te mengen.
Nu spreekt het wel ran zelf, dat ieder Ne
derlander, die zich rekenschap geeft van wat
er om hem heen gebeurt, naast zjjn beslist
pro Nederlanderschap, zjjn sympathie, of mis
schien ook slechts zjjn antipathie, aan deze of
gene zjjde van de internationale scheidings-
ljjn heeft geplaatst Het kan niet an Iers. Op
voeding, studie, familierelaties, oordeel over
de handelingen der oorlogvoerende mogend
heden, eigen inzicht in de gevolgen voor Ne
derland van den uitslag van den vervloekten
krjjg, particulier eigen belang soms, al deze
en nog meer factoren werken samen om de
sympathie en hare grenzen te bepalen. Maar
dit is toch totaal iets anders, dan dat men
die gevoelens zou laten wegen bjj zjjn han
delingen naar buiteniets anders dan dat
mannen en vrouwen met verantwoordeljjke
positie zich daardoor zouden laten leiden bjj
de wpze, waarop zjj hun taak opvatten; iets
anders, dan dat de Regeering, dat een Mi
nister van Buiteulandsche Zaken, zich bjj
zijne daden parten zoude laten spelen door
dergelpke overwegingen. Gelukkig, dat in het
buitenland niet is gereageerd op bovenbe
doelde uitlating.
Wij zjjn dan ook te dezen volkomen ge
rust. En ook overigens koini ons voor ae oe-
noeming van den heer Van Karnebeek te zjjn
een zeer gelukkige. Zijn bekwaamheden staan
buiten twijfel, als burgemeester der residen
tie is hij in de gelegenheid geweest, ze te
toonen. Hp is in de volle kracht van zjjn le
ven. 't Is waar, hp is niet voor diplomaat op
geleid. Maar zou iemand thans nog in ernst
willen beweren, dat een dergelpke opleiding
het eerst noodige is voor een Minister van
Buitenlandsche Zaken in deze tjjden Een
scherp inzicht in wat eigen land behoeft in
het internationaal wereldverbandeen ruime
blik op- wat voor ons land in dit opzicht kan
worden verkregen, een vastberaden houding,
zjjn zonder twpfel te bereiken zonder de di
plomatieke opleiding. En de overige essen-
ialia voor een Minister van Buitenlandsche
Zaken 'i Menschenkemns, gemakkelijkheid in
den omgang met de vogels van diverse inter
nationale pluimage is het burgemeester
schap der residentie daarvoor niet geweest
een uitmuntende leerschool
die meerderheid, spreekt de Kanselier in naam
van het Duitsche Rijk en van het Duitsche
volk.
Het Duitsche antwoord op de Amerikaan-
sche nota luidt
In beantwoording der vragen van den Pre
sident der Vereenigde Staten verklaart de Duit
sche regeering
De Duitsche regeering heeft de punten aan
genomen, die President Wilson in zjjn toespraak
op 28 Januari en in zjjn latere redevoeiingen
als grondslag vóór een duurzamen vrede door
recht heeft vastgesteld. Het doel der in te
leiden besprekingen zou dus slechts zjjn een
vergeljjk te treffen over de practische bijzon
derheden van hunne totpassing.
De Duitsche regeering neemt aan, dat ook
de regeeringen der met de Vereenigde Staten
verbonden mogendheden zich op den grondslag
dei verklaringen van President Wilson stellen.
De Duitsche regeering verklaart zich, in
overeenstemming met de Oostenrpk-Hongaar-
Bche regeering, bereid, ter verkrjjging van een
wapenstilstand, de voorstellen van President
Wilson nopens de ontruiming, in te willigen.
Zjj stelt den President voor, het initiatief te
nemen tot het bjjeenkomen van een gemengde
commissie, die tot taak zou hebben de voor
de ontruiming noodige maatregelen te treffen.
De tegenwoordige Duitsche regeering, die
de verantwoordelpkheid voor het doen van
den vredesstap draagt, is gevormd door onder
handelingen en in overeenstemming met de
groote meerderheid van den Rjjksdag. In elk
zjjner handelingen steunend op den wil van
De 14 punten van Wilson, welke de Duit
sche regeering heeft aanvaard, luiden aldus
le. Openbare vredesovereenkomsten, voor
bereid in het openbaar, waarna er geen ge
heime internationale afspraken meer zullen
bestaan, en de diplomatie altijd openhartig en
in het openbaar te werk zal gaan.
2e. Volstrekte vrjjheid van scheepvaart op
de zeeën buiten de territoriale wateren, zoo
wel in vredes- als in oorlogstjjd, uitgezon
derd in geval de zeeën alle of ten deele ge
sloten worden door internationaal optreden,
ten einde het nakomen van internationale
overeenkomsten af te dwingen.
3e. De verwjjdering, voor zoover dat mo
gelijk is, van alle ekonomische slagboomen,
met invoering van gelijke handelsvoorwaarden
onder alle volken, die tot den vrede toetre
den en zich verbinden, dien te handhaven.
4e. Afdoende waarborgen, over en weer,
dat de nationale bewapeningen worden be
perkt tot het met de.nationale veiligheid ver-
eenigbare minimum.
5e. Een vrij, onbevangen en volstrekt on-
partjjdig onderzoek van alle koloniale aan
spraken, berustend op een strikte inachtne
ming van het beginsel, lat, bij het oplossen
van al zulke vraagstukken van souvereiniteit,
kingen evenveel moeten wegen als billijke
aanspraken.
6e. Ontruiming van het geheele Russische
gebied en zulk een oplossing van alle vraag
stukken betreffende Rusland, als het best en
op de meest vrjje wijze de samenwerking der
andere naties in de wereld kunnen verzeke
ren, om voor Rusland een volkomen onbe
lemmerde gelegenheid te scheppen, om onaf
hankelijk over zjjn eigen politieke ontwikke
ling en nationale organisatie te beslissen en
het een oprecht welkom zullen verzekeren in
den bond van vrije naties, onder instellingen
naar Rusland's eigen keuze en meer dan een
welkom, bjjstand ook van allerlei aard, dien
hot kan behoeven en verlangen. De bejege
ning. die Rusland in de volgende maanden
van de zuster-naties zal ondervinden, zal de
toets zjjn van den goeden wil dezer naties en
haar besef van Rusland's behoeften, die af
zullen wijken van haar eigen belangende
toets ook van haar juist begrip en belange-
looze en verstandige sympathie.
7e. België, daarover zal de geheele wereld
het eens zijn, moet worden ontruimd en her
steld, zonder dat eenige poging wordt ge
daan om de souvereiniteit te beperken, die
het tezamen met alle andere vrjje naties ge
niet. Geen andere afzonderlijke daad zal, zoo
veel als deze, er toe bjjdragen vertrouwen
onder de naties te herstellen in de regelingen
die zjj zelf hebben ingevoerd en vastgestelc.
voor haar betrekkingen onderling.
Zonder deze genezende daad is het geheele
samenstel en de waarde van het volkenrecht
voor altyd geschaad.
8e. Al het Fransche gebied moet worden
bevrjjd, de bezette gebieden hersteld en het
onrecht, dat in 1871 door Pruisen aan Frank-
rjjk is aangedaan terzake Elzas-Lotharingen,
en dat gedurende bjjna 50 jaar den vrede
van de wereld in gevaar heeft gehouden, moet
worden hersteld op een zoodanige wjjze, dat
de vrede opnieuw in ieders belang kan wor
den verzekerd.
9e. Wjjziging van de Italiaansche grens,
langs duideljjk erkende lijnen van nationa
liteit.
10. De volken van Oostenrijk-Hongarjje,
welker plaats onder de naties wjj gewaar
borgd en verzekerd wil'en zien, moeten ten
spoedigste de gelegenheid tot autonomische
ontwikkeling erlangen.
11e. Roemenië, Servië en Montenegro moe
ten worden ontruimddc bezette gebieden
moeten worden hersteld Servië moet een
vrjjen en veiligen toegang naar zee krjjgen
en de betrekkingen der Balkanstaten onder
ling dienen in vriendschappeljjk overleg te
worden geregeld, langs de lijnen van histo
risch gevestigde aanhoorigheid en nationa-
iteit.
Er moeten internationale waarborgen wor
den gegeven voor de politieke en economi
sche onafhankelijkheid en territoriale on
schendbaarheid van de verschillende Balkan
staten.
12e. De Turksche gedeelten van het Otto-
maansche Rjjk dient veiligheid en souvereini
teit te worden gewaarborgd maar de andere
nationaliteiten, thans onder Turksch bestuur,
dienen een vasten waarborg te erlangen voor
de veiligheid van leven en vooi een absoluut
onbelemmerde gelegenheid tot autonome ont
wikkeling.
De Dardanellen moeten bljjvend worden
opengesteld voor de vrjje vaart voor de sche
pen en den handel van alle naties, zulks on
der internationale waarborgen.
13e. Er moet een onafhankelijke Poolsche
staat worden gesticht, die moet insluiten die
gebieden, welke bewoond worden door onte-
genzeggeljjk Poolsche bevolkingen, die ver
zekerd moet wezen van een vrijen en veili
gen toegang tot de zee, en wier territoriale
integriteit dient te worden gegarandeerd door
een internationale overeenkomst.
149. Er moet een algemeene bond van vol
ken worden gevormd, die bepaalde verplich
tingen aangaat, welke beoogen wederzijdsche
waarborgen te geven voor de territoriale on
schendbaarheid van alle groote en kleine sta-
Van dit program verklaarde president Wil
son, dat het program van den wereldvrede
was, en het program van den wereldvrede
was identiek met dat van de Vereenigde
Staten.
Vluchtelingen uit Noord-
Frankrijk en België.
Op verzoek van de opperste legerleiding
heeft de Duitsche regeering aan de Zwitser-
regeering verzocht, zich onverwijld tot de
Fransche regeering te wenden om haar mee
te deelen, dat zich van de inwoners van Rjjssel
en de omliggende arbeidersplaatsen een ont-
zagljjke opwinding heeft meester gemaakt voor
een beschieting van die steden. Een algemeene
paniek is waarschjjnljjk. Indien het als gevolg
daarvan komt tot een vlucht in massa van vele
duizenden menschen en daarop moet zeker
worden gerekend dan zal de Duitsche leger
leiding niet in staat zjjn, ook maar eenigermate
voldoende voor die massa's te zorgen, hoezeer
zjj er ook naar zal streven om het lot van
deze öngelukkigen te verzachten.
Tegeljjkertjjd is, in verband met den hier
boven geschetsten toestand, aan de Nederland-
sche regeering gevraagd, of het mogeljjk zou
zjjn, dat in Nederland deze vluchtelingen wor
den ondergebracht. De Nederlandsche regeering
heeft op deze vraag geantwoord, dat zjj naar
vermogen hulp zou verleenen. Tot dusver is
van de Fransche regeering nog geen antwoord
ingekomen.
De vluchtelingen uit België.
De uittocht der vluchtelingen zal niet in
eens, maar systematisch en volgens een vooraf
bepaald plan plaats hebben.
Waarschjjnljjk zal zulks geheel per spoor
geschieden, waartoe een groot aantal treinen
te Roosendaal gereserveerd worden. Men
spreekt van tien treinen per dag. Dat men
echter ook langs andere wegen een grooten
toevloed van vluchtelingen verwacht, kan men
opmaken uit het feit, dat maatregelen getroffen
zjjn om dezen stroom van vluchtelingen aan
de grenswegen op te wachten en verder land
waarts af te leiden.
In den nacht van Vrjjdag op Zaterdag werd
plotseling alarm gegeven en werden door de
militaire autoriteiten alle voorzorgsmaatregelen
genomen om de vluchtelingen te ontvangen.
Op het stationsplein te Roosendaal staan
een twintigtal keukenwagens met kokend wa
ter, terwjjl fouragewagens met brood en boter
in voldoend aantal gereed staan.
Het geheele station is militair afgezet.
Uc I/clau^vu -«au viv 1
