Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Work oaar Ckicaoo io zes uren.
No. 2918
Woensdag 9 October 1918
29e jaargang
De Middenstand en de
Politiek.
Binnenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bekomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij den boekhandelaar M. De Jonge
te Ter Neuzen en den drukker A. P. Hüijbkegsen te Goes.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-Adre." Groote Kade 27, Goes. Telef. No. 74.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt"uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te Per Neuzen.
Op het dezer dagen gehouden Middenstands
congres was een der voornaamste onderwer
pen „De oprichting van gemeentewinkels",
waarover de heer E. Kalker uit Amsterdam
een prae-advies had uitgebracht. Hij acht
het oprichten van winkels door Rijk of ge
meente niet in het belang van het publiek
en direct schadelijk voor den middenstand en
meent dat de bestrijding daarvan het best zal
kunnen geschieden door 't brengen van mid
denstanders in de wetgevende lichamen.
De slot-conclusie van den heer Kalker luidde
aldus
«Het congres draagt derhalve het bondsbe-
stuur op, ten spoedigste met voorstellen te
komen, waardoor het den middenstand mo-
geljjk wordt gemaakt mannen in de wetge
vende lichamen geplaatst te krjjgen, die de
oprichting van gemeentewinkels met kracht
zullen bestrjjden en medewerken om de be
staande te doen verdwijnen».
De heer Eduard Gerzon, sprekende namens
de Amsterdamsche Winkeliersvereeniging, sloot
zich wat de zaak zelve betreft, bjj het prae-
advies geheel aan, maar stelde eenige gewjj-
zigde conclusies voor, waarvan de laatste als
volgt geformuleerd was
«f$et congres draagt derhalve het bondsbe-
atuur op, de propaganda zoo te leiden, dat
ieder middenstander in zjjn eigen kiesver-
eeniging zorge, dat voldoende mannen uit
den middenstand in de wetgevende lichamen
benoemd worden, die de oprichting van ge
meentewinkels met kracht zullen bestrijden
en medewerken om de bestaande te doen ver
dwijnen».
Ieder middenstander in zjjn eigen kiesver-
eeniging door deze woorden heeft de heer
Gerzon den juisten weg aangegeven. Niet al
leen wordt daardoor voorkomen, dat de poli
tiek in den Middenstandsbond gebracht zal
worden, maar bovendien heeft men zoodoende
een goede kans, dat inderdaad resultaten zul
len worden bereikt. Er is bovendien al ver
deeldheid genoeg in de middenstandsbeweging
naast den algemeenen Middenstandsbond heeft
men nog een Rooinsch-Katholieken en een
Christeljjken Middenstandsbond. Eigenaardig
genoeg waren van deze beide laatste op het
congres verzoeken ingekomen om een telegram
aan den Amsterdamschen Gemeenteraad inzake
de uitbreiding van de gemeentelijke vischver-
koopplaatsen mede te onderteekenen.
Wanneer het om practische zaken gaat -
en dat zal toch wel hoofdzaak zjjn in een
vereeniging van middenstanders dan bljjken
godsdienstige verschillen geen beletsel tegen
samenwerking te zijn. Overigens zullen de
bezwaren tegen het samengaan in één bond
uner bij de geesteljjke adviseurs dan bij de
middenstanders zeiven bestaan.
Het is dan ook niet te verwonderen, dat de
heer Gerzon en andere sprekers met hem ge
waarschuwd hebben tegen het gevaar, dat door
hef binnenhalen van de politiek in den Mid
denstandsbond deze thans zoo krachtige orga-
FEUILLETON.
4. Slot.
Reeds tjjdens den oorlog had men be
proefd om ie luchtvaart voor vreedzame doel
einden toepassing te doen vinden. In Italië
waren er verschillende postverbirdingen door
de lucht ingesteld geworden, om aan legers,
die ver van elkaar waren verwjjderd, eene
vlugge verbinding te verschaffen. Engeland
gebruikte vliegtuigen voor een specialen post
dienst tusschen Londen en het hoofdkwartier
in Vlaanderen. Een bekend voorvechter van
het luchtverkeer, Lord Montagu, ontwierp een
dienst tusschen Londen en Indjë, welke in-
plaats van 20 dagen varens op zee, slechts
35 uren noodig had. Aangezien evenwel zijn
ontwerp het reizen over Duitschland en Oos
tenrijk omvatte, werd het toenmaals als in-
nisatie uit elkaar zou worden geslagen Waar
de energieke Bondsvoorzitter, de heer Koppel,
uit Den Haag, in zjjn openingswoord gewe
zen had op de noodzakelijkheid van eendrach
tige samenwerking, niet het minst in deze
tjjden, lag het voor de hand dat men allereerst
poogde te vermjjden, al wat tot nieuwe en
ongewenschte splitsing aanleiding zou kunnen
geven.
Nu laten de courantenverslagen zich minder
duideljjk over de verdere debatten uit, met
name over de bezwaren, welke tegen de door
den heer Gerzon voorgestelde conclusies moch
ten zjjn aangevoerd. Ten slotte sprak het
congres o.m. als zjjne meening uit
«Het congres draagt derhalve het bonds-
bestuur op, te bevorderen, dat voldoende man
nen uit den middenstand in de bestuurscol
leges van stad, gewest en land benoemd zul
len worden, die de oprichting van gemeente
winkels met kracht zullen bestrjjden en mede
werken om de bestaande te doen verdwjjnen.'"
Wjj voor ons zouden aan de conclusies van
den heer Gerzon de voorkeur hebben gegeven.
Daarin toch wordt meer positief aangegeven
op welke wjj ze de middenstanders hun doel
kunnen bereiken door ieder in zjjne kiesver-
eeniging de wenschen van den middenstand
naar voren te brengen en aan te sturen op de
verkiezing van middenstanders in de vertegen
woordigende lichamen. Nu sluiten de aange
nomen conclusieaAlezen weg geenszins af. Wjj
constateeren zulks met voldoening en spreken
den wensch uit, dat het bondsbestuur in deze
richting zal werkzaam zjjn.
Natuurljjk is het vraagstuk der gemeente
winkels slechts een van de vele, welke zich
thans voor den middenstand voordoen. Dafywjj
hierop in deze plaats wjjzen vindt'voorname-
ljjk zjjn oorzaak in de belangstelling, welke
zich in deve kringen meer en meer openbaart
voor de staatkundige verkiezingen en wel in
het bjjzonder voor de gemeenteraadsverkie
zingen. Terecht begrjjpt men ook in de rjjen
der middenstanders dat „politiek' niet zonder
meer van de hand kan worden gewezen, maar
dat men integendeel daarmede rekening heeft
te houden en er, uit een algemeen oogpunt
bezien, zjjn voordeel mee heelt te doen.
En wel ieder in zjjn eigen kiesvereeniging.
De politiek, ook de gemeenteljjke, omvat het
geheele staatkundige terrein, heeft te letten
op de belangen van allen, van de verschillende
groepen der burgerjj. Geen enkele gezonrdi
politieke partjj zal zich dan ook kunnen aan
dienen als de kam pvechtster voor een bepaalde
groep of klasse. Wel kunnen en moeten in
steeds meerdere mate, in een politieke partjj
naar voren worden gebracht de--verschillende
nooden en behoeften van de groepen, waaruit
onze samenleving bestaat en getoetst worden
aan het algemeen belang, zooals dil door de
partjj krachtens hare beginselen gezien wordt.
Zoodoende zal men verkrjjgen een strjjd van
allen voor allen.
Uit het vorenstaande bljjkt duideljjk de
noodzakeljjkheid van aansluiting om het in
het raam van ons artikel en van ons blad
eens zéér duideljjk te zeggen, van de aan
sluiting van geestverwante middenstanders bjj
teressant, maar onuitvoerbaar aangemerkt.
Meer vooruitzichten had Lord Montagu's
«roode ljjn,» welke overal Engelsch was.
Postzakken moesten in Gibraltar, Malta, Ale
xandria en Basra naar omlaag geworpen wor
den, terwjjl zjjlijnen naar Jeruzalem en Bag
dad, welke toen onder Engelsche heerscbap-
pjj stonden, moesten leiden. De geheele weg
LnndenBombay werd op 7580 uur ge
schat. Het Britsche parlement benoemde reeds
tjjdens den oorlog een «Civil-luchtverkeers-
comité» bjj wjjze van studie-maatschappjj.
Frankrjjk volgde met eene Aërunautische-
civiele commissie» de Vereenigde Staten lie
ten de zaken aan het particulier initiatief
over. De Aëro-Club van Amerika deed het
werk, dat het Congres had moeten doen, en
werkt# luchtwegen uit, welke tenslotte door
de regeering werden overgenomen. De aan-
vangspogingen van den luchtdienst in dat
land waren klein, weifelend en vreesaehtig.
De groote oorlog, welke aan de wereld me
de Liberale Unie. ZeVer niet het minst ru
de zoo bjj uitstek belangrjjke gemeenteraads
verkiezingen van 1919 als het ware voor de
deur staan en me de voorbereiding van de
candidaatstellingen spoedig een aanvang zal
moeten worden g, maakt.
Een middenstandsw. nsch, opgenomen i i het
hervormings- of in het gemeente-program vau
de Liberale Unie, heeft de geheele partjj ach
ter zich. Een middenstander, candidaat ge
steld door een onzer kiesverenigingen, staat
in een geheel andere j osiiie, dan een z.g.n.
winkelierscandidaat. Of zou men denken, dat
deze laatste unaniem door zjjn roorasch-katbo-
lieke of anti-revolutionaire collega's tegenover
de candidaten van hunne politieke organisaties
wordt gesteund
In verschillende opzichten bleven de mid
denstanders bjj ons tot dusver te veel op den
achtergrond, of, erger nog geheel buiten elk
verband. Waar zjj zich krachtig toonden, bleef
succes vaak niet uit. Zoo denken wij b.v, aan
de verkiezing tot lid van den gemeenteraad
van 's Gravenhage van den heer Koppel, d$n
tegenwoordigen morzitter van den Midden
standsbond, waartoe zjjn vakgenooten iu de
Unie-liberale Kiesvereeniging «'s Gravenhage
den krachtigen stoot, hebben gegeven. Zjjn
verkiezing als Unie-liberaal heett geen oogeu-
blik verhinderd zijn volhardend jjveren voor
de belangen, welk,.- hein in het bjjzonder na
aan het hart liggenintegendeel, daardoor
staat hjj in den Raad niet aki eenling, maar
als medelid van eene krachtige fract'e. Aan
dit voorbeeld zouden vele andere zjjn toe te
voegen.
Dat de voormannen van de Liberale Unie
voor de rechtvaardige eischen daarvan open
oog hebben en deze een waim hart toedragen,
bewjjst wel de aanwezigheid van den heer Fock
op het jongste Middens andscongres Inzonder
heid ook als voorzitter van de commissie voor
het credietwezen voor den middenstand heeft
deze daarvan daadwerkeljjk getuigd.
Niet dus atzonèüjrljjke belangengroepen, die,
geljjk herhaaldeljjk door de feiten aangetoond
is, toch nooit allen kunnen omvatten, maar
een naar-voren-brengen van de groepsbelangen
door ieder in zjjn eigen kiesvereeniging. Een
congres als het bovenbedoelde gei-tt een ai-
gemeene ljjn aau, stelt vast wat. gewenseht is
te achten en daarna gaat ieder trachten het
doel te verwezeuljjken
De staatkundige organisatie, welke sterds
het algemeen belang in het oog zal hebben
te houden, is tevens waarborg dat één bepaald
groepsbelang zal kunnen domineeren. Elke
groep is aan zichzelf verplicht zich /oo sterk
mogeljjk te doen vertegenwoordigen, opdat
zulks in de wetteljjke vertegenwoordiging ge-
reede afspiegeling vindt.
J. B AMENT.
Verhooging suikerprjjs.
Naar wjj vernemen wordt de prijs van de
suiker verhoogd en gebracht van 28 op 30
cent per half K.G.
nig nuttige bjj uitkomst bracht, leverde als
meest merkwaardige uitkomst de practische
ontwikkeling vau de luchtvaart zelve. Terwijl
er vóór den oorlog in de Vereenigde Staten
aanwezig waren ongeveer 400 machines en
evenveel vliegeniers, welke men als acrobaten
en dwazen beschouwde, braebt de ontwikke
ling in den oorlog de erkenning van de vlie
gerij en de vermindering van gevaren. Vóór
alles wenden de menschen eraan om de vlie
ger jj niet als een gevaarljjke acrobatensport,
maar als een nuttig verkeersmiddel te be
schouwen. Wanneer Kiplir.g met zjjne voor
spellingen slechts een twaall al jaren had ge
wacht, alvorens hjj zjjn roman «De nacht-
post» schreef, dan zouden vele van zjjn voor
spellingen heel anders zjjn uitgevallen. Hjj
zou zich van den invloed van graaf Zeppelin
vrjjgemaakt en de vliegtuigen niet met ver
achting ter zijde gesteld hebben. Ook na de
vergeetsche Duitsche proefm ming met den
handelsonderzeeër «Deutsch'amf» zou hjj zeker
Provinciale Statenverkiezingen
in Zuid-Holland.
De heer Jhr. R. R. L. de Muralt heeft
voor een definitieve candidatunr voordeProv.
Staten van Zuid-Holland bedankt.
Hjj heeft aau het hoofdbestuur van de L.
U. in den Provincialen kieskring 's-Graven-
hage verzocht hem ditmaal niet te stellen.
Het aantal aftredende L. U. statenleden voor
den Haag bedraagt 5.
Schadeloosstelling aan
tusschen handelaren in bloem
en meel.
De minister van landbouw, njjverheid en
handel heett besloten, met ingang »-.m 1 Dec.
in te trekken een beschikking van 26 April
1918, waarbjj de uitkeering van een schade
loosstelling aan tusschenbandelaren iu bloem
en meel, die door de invoering van 'net rayon
stelsel hun provisie moesten derven, werd ge
regeld.
Schadeloosstelling voor meel
fabrikanten en molenaars.
De minister van landbouw, njjverheid en
handel bepaalt, dat met ingang jvanl Decem
ber wordt ingetrokken een beschikking van 11
Juni 1918 waarbjj de uitkeering werd geregeld
van een schadeloosstelling voor meelfabrikan
ten en molenaars, die een z.g, grossiersbedrjjf
bezitten.
Geen z jj d e n stoffen uit
Zwitserland.
Naar het Persbureau V. D. verneemt, is de
uitvoer van zjjden stoffen uit Zwitserland naar
Nederland stop gezet.
Scheurwet.
Binnenkort is er een Kon. besluit te ver
wachten tot ïegeling van de wjjze, waarop
legenen, die op schadeloosstelling ingevolge
de Scheurwet aanspraak meenen te kunnen
maken, die schadeloosstelling kunnen ver
krijgen.
De scheepvaartbeweging.
Onze uitgaande scheepvaart ligt wederom
stil. Duitschland heelt nog geen vrjjgeleide
voor vertrekkende schepen verstrekt. Dien
tengevolge bestaat de scheepvaartbeweging in
de Nederlandsche groote havens slechts uit de
terugkomst van schepen, die na de opheffing
van het uitvaarverbod (13 Augustus) naar
Skandinavië zjjn vertrokken.
Tabak.
De voorraad in ons land is vrijwel uitge
put. De zaken zijn dus zeer beperkt, slechts
een enkele fabrikant, die zijn rantsoen nog
niet heeft gekocht, is in de markt voor het
weinige dat er nog is.
Voorts zjjn er transacties afgesloten van in
Indië en Amerika liggende partgen.
Unie-liberale Gemeenteraads
lede^.
Het bestuur van de Vereeniging van Unie-
Liberale Gemeenteraadsleden is iu eene heden
gehouden oprichtingsvergadering samengesteld
als volgtJ. S. Hollander, te Rotterdam,
voorzitter; mr. dr. H. J. Romegn, vice-voor-
geen oceaan vol handels onderzeeërs voorspeld
hebben. Wanneer er iets door den oorlog
overtuigend is bewezen, is het dit, dat de
onderzeeër niet als Machtboot in aanmerking
kan komen. Zelfs het plan om hem voor met
ijs bedekte havens te gebruiken, werd als
lantastisch verworpen, daar de duik-inriebting
het laadvermogen van zelts de grootste boo
ten niet rendabel maakt Aan den anderen
kant moeten wjj Kipling's voorspellingsgave
waavdeeren. Het «lucht-controle-departement»
is er gekomen. De horizontale zones van de
verschillende soorten van luchtverkeer, de
stralen van de wegwijzende vuurtorens, zjjn
logische ontwikkelingen van de luchtvaartwe
tenschap in zjjn tjjd Zjjne voorstelling van
het luchtschip zelt is verkeerd g weest en
evenmin was het noodig om een bovenna-
tuurljjk motor element uit te vinden, om de
noodzakeljjke voortdrjjvende machine te kun
nen construeeren. P-