Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Kan New-ïork naar Cliicago in zes uren.')
Het Kabinet.
No. 2915
Zaterdag 28 September 1918
29e jaargang
Binnenland.
liechtzakeu
iêïré azbejaar g^aT,geH)Lto,te0^
ABONNEMENTSPRIJS:
Per B maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen by den boekhandelaar M. De Jonge
te Ter Neuzen en den drukker A. P. Huijbregsen te Goes,
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-AdresGroote Kade 27, Goes. Telef. No. 74.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te Ter Neuzen.
Zie zoo. Het nieuwe parlementaire jaar is
begonnen, de nieuwe Regeering is opgetreden.
Is de toestand, welke thans is ontstaan,
een zoodanige, als de vrijzinnigen zich ge
droomd hebben.
Neen.
Wjj hadden andere verwachtingen, toen wg
den verkiezingsstrijd ingingen. Wat onze eigen
partjj betreft, wisten we, dat er verlies te
boeken zou zijn. De tjjden zjjn er nu een
maal niet naar om de vrjjzinnige gedachte
tot grooter wasdom te brengen. Maar dat we
zulk een klap zouden kragen
Dit was de eerste en de grootste teleur
stelling. De volgende was de samenstelling
van de heele Kamer. Wjj voor ons hadden
gerekend op een meerderheid voor links. Wel
geen grooto, maar dan toch een meerderheid.
En dit is niet het geval. Zeker, ook de rech
terzijde is niet bepaald in de meerderheid,
maar met haar 50 zetels en met de kans
nu en dan, of misschien wel dikwijls de
stemmen van de heeren Staalman en van der
Laan er bjj te krjjgen, staat de rechterzijde
toch ontzagljjk veel sterker dan de in vele
brokken verdeelde linkerkant.
Deze toestand leidde tot de derde teleur
stelling het optredeD van een rechtsch Ka
binet.
Eigenljjk had dit niet behoefd. Want con
stitutioneel was het absoluut piet noodzakelijk.
Een constitutioneele verplichting bestaat alleen,
wanneer er een meerderheid is, een kleine
desnoods, maar een meerderheid. En dit is
niet het geval. Daarom was er voor de rech
terzijde geen 'plicht om op te treden en had
den wjj de voorkeur gegeven aan een parlemen
tair nationaal kabinet. Maar ook de leiders vat.
links hebben dit verjjdeld. Het is bekend ge
noeg, dat de linksche staatslieden ook, in hun
adviezen aan de Koningin, hebben aangestuurd
op de vorming van een rechtsch kabinet. Aan
den éénen kant begrijpelijk de vjjf jaren van
het extra-parlementairex kabinet-Cort waren
van dien aard geweest, dat het hoogst nood
zakelijk was het voortdurende contact tusschen
parlement en Regeering te herstellen en een
ministerie te vormen, dat uit het parlement
d.w.z. uit de partjjen van het parlement, voort
kwam. Dit e'hter was naar onze stellige over
tuiging ook mogeljjk geweest met een nationaal
kabinet.
lntusschen het is anders geloopen. Na een
lange en moeilijke crisis is het rechtsche ka
binet Ruys de Beerenbrouck tot stand gekomen.
Hoe staan wjj daar tegenover? Voor ons,
vrijzinnigen, is heteen kabinet van tegen
standers.
Een oppositie moet altijd loyaal zjjn. Zij
moet dat vooral wezen in deze dagen van bui-
FEUILLETON.
tenlandsch en sociaal gevaar. Maar dit mag
ons er niet toe leiden, tegenover het kabinet
een houding aau te nemen, alsof het uit vrien
den en geestverwanten zou bestaan. Een al
te vriendelijke, een al te tegemoet komende,
een al te toegevende houding tegenover dit
kabinet zou verwarring stichten in het land
en schade doen aan onze beginselen.
Dit is een rechtsch kabinet. Dit is een ka
binet van de clericale gedachte. Dit is een
kabinet, dat de Roomsche signatuur draagt,
en al hebben wjj niets tegen de personen van
onze Roomsche medeburgers en al gebiedt
ons liberale beginsel ons, iedereen en iedere
richting te geven wat hem of haar toekomt
tegenover het Roomsche systeem, het vrjjheid-
en geestdoodende stelsel van het clericalisme,
staan wjj onverzoenljjk vjjandig. Een wolf
bljjft een wolf, ook al komt hjj ja schaapsvacht
tot ons.
Dat het kabinet door de clericale gedachte
wordt beheerscht en geleid, zal wel spoedig
bljjken in de praktjjk. Dat het een ministerie
van rechtsche partjj-politiek is, bljjkt al uit
de Troonrede. Twee punten stippen wjj slechts
aan uit het lange en vage stuk. In de eerste
plaats zullen de wetten-Talma ongewijzigd wor
den ingevoerd. Na de invoering wordt eraan
wjjzigiDg gedacht. Die wetten moetsn veran
derd worden, dat geeft ieder toe. Maar toch
eerst invoeren. In de tweede plaats zal opnieuw
worden ingevoerd het door de vorige Kamer
ingediende voorstel om, los van de nieuwe
onderwijzers uit 's rjjks schatkist te verhoogeu.
Deze twee punten zjjn al voldoende, om den
aard van het kabinet te typeeren.
Laten wjj, vrjjzinnigen, niet in overdreven
welwillendheid vervallen. Voor een gezonde
ontwikkeling van onze staatkundige verhou
dingen is een eerljjke, maar flinke en bewuste
oppositie noodig. Waarom zouden wjj tegen
over dit kabinet anders staan dan tegenover
het kabinet-Kuypef bjjvoorbeeld De tijds
omstandigheden" mogen tot matiging lijden,
vergeten mag niet worden het kabinet-Ruys is
een kabinet van tegenstanders.
Op het groote vliegterrein van de «Trans
continentale- luchtpost-maatschappijstonden
allerlei vliegtuigen van verschillende grootte
in dichte rjjen. Overal heerschte er groote
levendigheid. De aëro-taxi's voor het snelle
passagiersverkeer, beschilderd met glimmende
groene, gele en roode kleuren, snelden door
de lucht. Daartusschen bromden de particu
liere vliegtuigen, eendekkers en tweedekkers,
met hunne bemanning in livreigroote, met
strepen beschilderde lucht-omnibussen, zwaar
met passagiers beladen en doffe signalen uit-
stootend, waren bezig te dalen, om op de
landingsbaan uit te loopen. Schgnwerpers de
den hunne seinen door de lucht flikkeren en
daartusschen waren de verkeers-opzichters aan
het werk, om de vliegtuigen, waarvan de pas
sagiers waren uitgestapt, naar de loodsen te
sturen en om voor nieuwe vliegtuigen de
startbaan vrij te maken.
Ons eigen kleine vliegtuig was een nieuw
1) Deze schets is overgenomen uit een
Amerikaansch tjjdschrift.
De nieuwe ministeries.
Thans zijn de nieuwe departementen van
onderwijs, kunsten en wetenschappen ea van
arbeid ingesteld en heeft de benoeming plaats
gehad van de heeren dr. J. Th. de Visser en
prof. mr. P. J. M. Aalberse als hoofden van
die departementen.
De nieuwe ministers zjjn gisteren middag
door de Koningin ten paleize Het Loo be-
ëedigd.
Toeslag bons voor schoenen.
In verband met de maatregelen ten aanzien
van rantsoeneening van schoenen heeft het
K. N. S. C. den datum, waarop de verkoop
van schoenen op toeslagbons als geëindigd zal
worden beschouwd, van 1 October tot 1 No
vember a.s. verschoven.
Na dien datum mogen de winkeliers dus
geen toeslagbons meer in ontvangst nemen.
Toeslagbons welke na 1 November a.s. nog
door winkeliers worden aangenomeg, zjjn on
geldig en komen derhalve niet voor verrekening
in aanmerking.
Kleeding rantsoen.
Binnenkort zal ook een ïantsoeneering van
heeren kleederen worden ingevoerd.
Rantsoeneering van zoolleer.
De beperkte voorraad zoolleder in ons land
maakt ook voor reparatiewerk van zolen en
hakken een algemeeue rantsoeneering nood
zakelijk. Ook dit reparatiewerk zal in het ver
volg alleen op bons kunnen plaats vinden.
Deze rantsoeneering zal de geheele bevolking
omvatten. De gemeentebesturen zullen een
hoeveelheid zooileder toegewezen krjjgen voor
een bepaald tjjdvak. De gemeentebesturen
zullen dan moeten uitmaken wie voor een
reparatiebon in aanmerking komen, en ook in
welke verhouding bons in een bepaald tjjdvak
bons zullen worden uitgereikt.
De «F r i s i a.»
Aan het departement van buitenlandsche
zaken is böricht nntvanorpn dat, de «Frisia»
8700 ton meel.
Oudste landstormlichtingen
Het Nederl. Correspondentiebureau in Den
Haag meldt
Van een den minister van oorlog toege
schreven overweging van de mogelijkheid om
vóór het einde van het loopende jaar de oudste
drie landstormlichtingen met onbepaald (kiem)
verlof te zenden, is te bevoegder plaatse mets
bekend.
Suiker.
De voorgenomen verhooging van het suiker-
rantsoen zal, nu de voorraden opgenomen zjjn,
niet kunnen plaats hebben.
Geen monopoliseering van het
verzekeringsbedrijf.
Naar het Correspondentie Bureau van goed
ingelichte zijde verneemt, heeft de tegenwoor
dige Minister van Financiën niet het voorne
men de plannen inzake de mouopoliseering.
van het verzekeringswezen tot uitvoering te
brengen.
deren beueden het jaar gerangschikt worden
onder de inwoners der gemeenten, aan wie de
vastgestelde rantsoenen zachte zeep worden
verstrekt.
De crisis-politiek.
Naar de «Tel» verneemt, zal er binnen
kort opnieuw worden geconfereerd tusschen
de regeering en verschillende vooraanstaande
personen op bestuursgebied in ons land. Zjjn
wjj goed ingelicht, dan moet het de bedoe
ling zjjn dergelijke conferenties af en toe te
doen plaat3 hebben, ten einde de grootst mo-
geljjke medewerking te krjjgen van de ver
schillende voornaamste organen in het land.
V 1 e e s c h.
Het Nederl. Correspondentiebureau in Den
Haag meldt
Het aantal stuks vee, dat door invriezing
zal worden geconserveerd als vleeschreserve,
staat nog geenszins vast. Het zal tan de be
schikbare koelruimte afhangen, hoever men
met de invriezing zal kunnen gaan.
Van een voorgenomen verhooging van het
vleeschrantsoen bleek ons te bevoegder plaat
se niets bekend.
Zeep
model eendekker met 30 voet iucht, opvouw
bare vleugels en een motor van 40 paai de-
krachten. Het kleine vliegtuig, dat zich reeds
na een aanloop van 40 meter van den grond
kon verheffen, was een handige, kleine ma
chine," welke zich door het hevigste gedrang
kon bewegen. Vandaag echter was de drukte
zoo groot, dat wjj een tjjdlang heen en weer
moesten kruisen, alvorens het zwaaien met
een rood-witte vlag ons het sein gaf, dat wg
mochten landen.
De toenemende overvulling van onze vlieg-
loodsen, vlieg-eindstations en zells van de
drukste luchtlijnen, wordt een steeds moeilij
ker op te lossen vraagstuk. De verkeers-au-
toriteiten schijnen hiertoe met in staat te zjjn
en zenuwachtige menschen beginnen terug te
verlangen naar de rustiger tjjden van den
sneltrein en van de toer-automobiel.
Vandaag evenwel werd elke gedachte aan
de onaangenaamheden van het gedrang ver
drongen door de schoonheid van het schouw
spel, dat zich voordeed. Het vliegveld was
bjjna eene vierkante mjjl groot en zoo glad
als eeD billard-laken, overal met gras be
groeid en zoo goed onderhouden als een ten-
nis-baan, Breede witte strepen duidden de
landings- en vertreks-banen aan, terwjjl groote
witte pjjlen naar verschillende richtingen we-
voor kinderen beneden
het jaar.
Op voorstel van het Rjjks Centraal Admi
nistratiekantoor voor de distributie van le
vensmiddelen heeft de minister van Landbouw
dato 23 September er in toegestemd, dat kin-
Moord te Hontenisse.
Voor het Gerechtshof te 's-Gravenhage
heeft in hooger beroep terecht gestaan de
trek der preventieve hechten>s, wegens dood
slag, gepleegd op den arbeider de H.
Het drama greep plaats op den avond van
31 December van het vorig jaar. Dien avond
verliet de H., die veel geld bij zich droeg,
een herberg, waar ook bekl. hal verfoeid.
De H.'s woning bevond zich in de richting
van bekl. huis. In dienzeltden nacht vond
men de 11. te midden van een groote plas
bloed liggen, de man was reeds overleden.
Zjjn portefeuille, die hjj steeds aan een ket
ting droeg, lag leeg naast hem.
De Middelburgsche rechtbank hoorde in
deze zaak niet minder dan 52 getuigen, wier
verklaringen den bekl., in snel tempo, door
den president voorgehouden worden.
De procureur generaal Mr. Mazel nam re
quisitoir, achtte het wettig en overtuigend
bewjjs volledig geleverd, de hooge straf ge
motiveerd en requireerde bevestiging daarvan.
Beklaagdes raadsman Mr. J. Adnaause uit
Middelburg, concludeerde tot vrjjspraak, subs,
tot het wijzigen der kwalificatie waardoor na
tuurlijk de straf ook minder ernstig moet
worden.
Het Hof bepaalde hierna de uitspraak op
Woensdag 9 October a.s., des voormiddags
om 10 uur.
zen en de richting van vertrek voor de vlieg
tuigen, aangaven. Er waren pjjlen die naar
het Noord-Oosten, naar Boston, wezen, en
andere naar het Noorden, naar Albany en
Montreal, naar Chicago, naar Washington en
naar het Zuiden.
Aan den Oostrand van het veld stond de
lange lgn van lage, cementen gebouwtjes,
welke voor wachtlokalen en bureaux dienden.
Boven het geheele veld hoorde men voortdu
rend het brommen der vliegmotoren, een der
onaangenaame bjjverschjjnsels van het vlie
gen, dat echter reeds bg enkele machine-ty
pen is overwonnen, en, zooals de uitvinders
verzekeren, spoedig geheel verdwenen zal zjjn.
Wjj stegen nu uit ons kleine vliegtuig en
kregen plaatsen in het «expresse-vliegtuig»,
zooals er elk uur een naar Chicago gaat. Het
is een eigenaardig genoegen om in de cou
ranten te lezen, hoe het dertig jaar geleden
toeging. Toenmaals duurde deze tocht per
spoor 20 uur, zelfs met de snelste treinen,
en men beschouwde het als een vooruitgang,
als ea eens voor eene vertraging in den trei
nenloop schadevergoeding werd beta:Te-
genwöordig hebben wij maar zes uren ii<>ndig
en vertragingen komen zeer zelden voor. khans
vliegen de menschen 's Zondags even naar
Chicago, evenals men vroeger even met een
electrische tram naar een dichtbijgelegen
voorstad ging.
Ons expresse-vliegtuig, een driedekker van
het groote afstand-type, was eene Amerikaan-
sche variëteit van het Italiaansche Caproni-
vliegtuig. Het had eene vlucht van 240 voet,
drie" schroeven en een motorvermogen van
totaal 3500 paardekrachten. Elk der drie
schroeven, waarvan er twee op trek en een
op druk werkten, kon het vliegtuig voortbe
wegen, wanneer de andere stilstonden. Elke
motor kon van de luchtschroef losgekoppeld
en voor het aandrjjven van de «hélicoptèn
gebezigd worden, wanneer het noodig mocht
zjjn om in de lucht te bljjven stilstaan of
verticaal te dalen. De passagierskajuit was
120 voet lang en van aluminium vervaardigd.
In het voorgedeelte bevond zich de kleine
ruimte voor den bestuurder, waarin de be
dieningsorganen van richtings- en hoogteroer,
alsmede de spreekbuizen naar de motor-ma
chinisten waren ondergebracht. Op een groot
bord met wjjzers kon men de hoogte van
stijging of daling, den hellingshoek, de wind
snelheid en de eigen snelheid aflezen, terwgl
een scheepskompas in het midden was opge
steld. Onmiddellijk achter den bestuuider zit
de marconist, wiens toestel zoo eenvoudig en
gemakkeljjk mogeljjk was samengesteld.
Wordt vervolgd.
