Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland. No. 2906 Woensdag 28 Augustus 1918 29e jaargang De parlementaire week. jHianen-and. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 7B cent, voor het buitenland met verhooging der bijkomende porto's. Advertentien worden aangenomen bij den boekhandelaar M. De Jonge te Ter Neuzen en den drukker A. P. Huijbeegsen te Goes. ADVERTENTIEPRIJS: Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer 10 cent. By abonnement aanmerkelijk ver minderd tarief. Greotere letter naar plaatsruimte Redactie-Adres Groote Kade 27, Goes. Telet. No. 74. Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te Ter Neuzen. ii. Het Ministerie is erDr. Nolens. Het belang der zaak. Een vredesministerie. Demissio nair. Van kwaad tot erger. Czar und Zimmerman. 1*. Het Ministerie is er Gij. P De heer Nolens heelt zpn opdracht neergelegdhoe kunt ge dan zeggen, dat het Ministerie er is P lx. Omdat Nolens Nolens is en het mij onaanneemljjk voorkomt, dat een man als hp een opdracht tot vorming van een nienw Ka binet zoude hebben aanvaard, indien hjj geen kans had gezien, de mannen om het te vor men bp elkaar te brengenen eveneens on aanneemljjk, dat hp bp de teleurstellingen, welke hp ongetwpfeld op zjjn weg heelt ont moet, was gaan neerzitten. En dit alles te minder aanneemlpk, omdat monseigneur de protonotarius apostolicus niet is een eerzuch tige in de banale beteekenis van het woord 't was hem Diet om de «eer» te doen van te worden kabinetslormateur, eer is hem genoeg beschoren geweest, en die eer was wel ver diend, omdat hp is een bekwaam man. Maar wèl is Dr. Nolens een macht-zuchtige 't was hem wel te doen om zpn invloed te vermeer deren en te versterken in het politieke Ne derland, dat voor hem onaf scheidel jjk is ver bonden aan het Roomsch-kerkelpke Neder land. Niet de eer de schijn trekt hem in de eerste plaatswèl de macht de werkelpkheid. Deze man nu zou zpn taak onafgewerkt hebben gelaten Geloove wie het kanTe minder, omdat de vraag, of er al of niet een rechts Ministerie komt, voor de Katholieke Staatspartp een vraag is van buitengewoon gewicht. Niet, dat deze partp althans de verstandigen onder haar in de tegenwoor dige omstandigheden zoo bjjster happig zal zjjn op het zitting nemen in een ministerie de tijden zpn niet aanlokkeljjk met crisis weeën, flnancieele ellende, buitenlandsche moeilpkheden en erger. Maar als er nu niet komt een ministerie mei rechtsche signatuur, met een rechts stempel, dan beteekent dit een bewps van onmacht van de rechtsche partpen om te regeeren, een bewps van rechtsche regeer-impotentie. En de verkiezingsleus, dat alleen de overwinning van rechts het aanzpn zoude kunnen geven aan een krachtig be wind, zal dan bljjken een electorale legende te zpn, zooals zp reeds een electorale lengen was. En speciaal voor de Roomsch-Katholieke staatspartp is de bovenbedoelde vraag van zooveel te meer belang, omdat zp met hare ruim 30 leden in de Tweede Kamer de bo vendrijvende partp is onder de drie partpsn gezeten ter rechterzpde van den voorzitter en buitendien in bekwaamheid en intellect staat boven de beide Protestantsch-Kerkelpk-poli- tieke fracties, vooral boven de anti-revolutio naire partp, al heeft deze bp de laatste ver kiezingen door de electie van mannen als Heemskerk en Idenbnrg zeker aan intellect en dus aan politieke kracht gewonnen. Ook overigens is er voor Dr. Nolens en de onder zpn geestelpk adviseurschap zich bui gende maar in die buiging sterke (onder den kromstaf is het goed leven partp nog een bpzondere bekoring (een bekoring trouwens met schaduwzijden), om juist thans een rechtsch bewind te kunnen vormen. Hoe vaak men ook bedrogen is uitgekomen bp het doen van voorspellingen in zake den duur van dezen gevloekten wereldkrpg, met eenige gerustheid mag men toch wel de hoop koesteren, dat daaraan, zp het dan ook tengevolge van de wereld-uitputting, een eind komt binnen de eerstvolgende vier jaren. En nu moet er een bekoring in zijn gelegen om deel te nemen aan de vorming van een Kabinet, juist voor deze vier jaren, dat dan een vredes-kabinet kan zpn, althans zoo heeten. Ofschoon iedere Nederlandsche partij zich zulks tot een heerlpk voorrecht zoude reke nen, voor de Katholieke zou dit meer dan een voorrecht zpn, omdat bp een rechtsch mini sterie allicht het middel zoude worden gevon den, om, indien neutrale machten tot den vrede zullen medewerken, daarbjj Nederland en de Paus hand in hand te doen gaan. Wèl zpn schaduwkanten verbonden aan dit bekorings- licht voor den rechtgeloovigen Katholiek zoude daaraan wel eens dit groote bezwaar kunnen zpn verbonden, dat hjj moet zien, hoe het hoofd der Roomsche Christenheid niet die beteekenis heeft in het politiek-in- ternationale bestel als hp uiteraard hoopt maar toch, het overgroote deel der Katholie ken hoopt toch, dat het licht het zal winnen van de schaduw en ook daarom zal de heer Nolens al wat hij kan doen om zpn pogingen tot vorming van een kabinet te doen slagen. En hij kan zeer veel. Hij is waarschjjnljjk thans de meest invloedrijke onder de onder danen van Koningin Wilhelmina. Gij. Maar wat praat ge toch De heer De Savornin Lohman is immers reeds bp de Ko ningin geroepen. En toen deze de opdracht weigerde, de heer Coljjn. Dr. Nolens heeft dus als Kabinetsformeerder afgedaan. Ik. Voor het .uiterlijk zeker 1 Maar bestaat niet de mogelpkheid dat Dr. Nolens (hem raakt niet de «eer», wèl d9 macht) gaarne aan andere rechtsche Staatslieden de officieele vor ming van het Kabinet laat, nadat hp de man nen, welke dat Kabinet zullen vormen, eerst zelf bp elkander gezocht en met elkander in verbinding gebracht heeft Bestaat niet de mogelpkheid, dat hij zich ook teruggetrokken heeft om praktische motieven Zou hp niet weten, dat een Roomsch Kabinetstormeerder reeds dadel jjk aan een rechts Kabinet een 't is dwaas, maar 't is zoo een onaangenaam bpsmaakje zou geven, zelfs aan mannen, die een rechtsch Kabinet op zich zelf met vreugde zullen begroeten. Er zpn helaas nog niet- Katholieke Nederlanders, die een Roomsch- Katholiek niet voor vol aanzien. Er zpn, he laas 1 nog Katholieke landgenooten, welke deze zonderlinge opvatting van een zeer klein deel niet-Roomsche Nederlandsche misbruiken om met het spook van het anti-clericalisme den politieken en socialen boer op te gaan. Dr. Nolens weet natuurljjk heel goed, dat de over-, over-, ovei groote meerderheid zjjner niet-Ka- tholieke landgenooten van dergel jjke bekrom penheid niets moet hebben (wjj komen op deze meening, waaraan een ernstige onder grondheid zeker niet ontbreekt, nog wel eens terng) maar toch Inmiddels blijft het Kabinet-Cort van der Linden demissioneeren. En wordt de puzzle onzer levensmiddelen voorziening steeds moeilpker, wordt onze eco nomische toestand steeds ernstiger. En wordt de ontstemming ontevredenheid, wordt de ontevredenheid altjjd door erger. Een heel veeg teeken van deze ontstem ming, ontevredenheid, nog erger wordt ge vormd door de wjjze, waarop sommige burge meesters, en daaronder van een stad als Rot terdam, tegen de Regeering, in dit geval tegen den Minister van Landbouw, optreden. Recht streeks wordt van de moeilpkheden, welke de bevolking bp de levensmiddelenvoorziening ondervindt, de schuld gegeven aan de lands- regeering. Het spreekt bijna wel vanzelf, dat menig burgemeester, als hij zelf doet wat hp kan, om in den toestand, die hier en daar dreigt een noodtoestand te worden, op zoo goed mogelijke wijze zich een hard woord laat ont vallen aan het adres van hen bp wie hp de schuld zoekt, 't Is zoo menschelijk natuur- ljjk. Men ziet de ellende om zich heen, men ziet. fouten, of meent ze te zien, bij anderen, men legt daartusschen verband. Maar het moge menschelpk zpn, in hooggeplaatste bestuurs mannen is het ontoelaatbaar, dat zij niet ge noeg meester van zichzelf zpn, om in deze ernstige tijden het gezag niet hoog te houden. Zjj weten buitendien heel goed, dat het met dit ministerie, met minister Posthuma op z'n eind loopt. Al de burgemeesterlijke klachten helpen thans niets op z'n hoogst kon hier en daar een geringe, misschien wei eens een ernstige fout worden hersteld maar nooit mag het verlangen om hiertoe te geraken leiden tot aanvallen als in den laatsten tjjd op den Minister van Landbouw zpn gedaan, b.v. door burgemeester Zimmerman. O, als dit eens ware geschied door anarchisten, door S.D.P'ers enz. enz. Men zou gesproken hebben van opruiing en wat niet al meer. Maar wat is de verdiende naam voor het Rotterdamsche verwijt tot mi nister Posthuma Hoe men ook moge denken over geheel het samenstel der distributiemaatregelen dezer Re geering, hoe men ook geneigd moge zijn, den burgemeester van Rotterdam en zij tien collega's gelijk te geven, als zij den Minister wijzen op de door hem begane fouten, daarnaast heb ben zij andere plichten te vervullen en onder deze bekleedt het hooghouden van het gezag der Regeering een der eerste plaatsen, niet het minst in deze tpden van commotie. Vol komen terecht antwoordt de Minister dan ook op een brief van burgemeester Zimmerman o.a. het volgende «Ik heb de eer u de goede ontvangst te berichten van neven vermeld schrijven, waarvan ik niet zonder leedwezen heb kennis geno men, en zulks niet om de schampere wpze, waarop u zich uitte, omtrent een bepaalden distributiemaatregel, doch wjjl in uw gehee- len brief doorstraalt een toon van moeizaam bedwongen ontstemming en verholen afkeu ring over vrjjwel het geheele complex maat regelen van regeeringszjjde getroffen ten aan zien van de belangrijkste voedingsmiddelen voor het volkde aardappelen, het vet, de suiker en de molk. De bij u in deze be staande opvatting zal, naar het mij voorkomt, niet zonder invloed kunnen zpn gebleven bp het onderhoud door u met vrouwen uit de volksklasse inzake de levensmiddelenvoorzie- ning gevoerd, zoodat u dezen vrouwen niet het beset zult hebben kunnen bjjbrengen, hoe zwaar zulks ook te dragen moge zpn, deze en de eerstkomende maanden noodwendig tp den van groote ontbering moeten zijn, waarin elke overheid schier 'achteloos staatdat het ondoenlijk is het ko; -nde leed van de bevol king af te wenden, doch ten hoogste een en ander tot verzaching kan worden verricht. Slecht wanneer u er in had kunnen slagen' dit besef bij de vorenbedoelde vrouwen te doen doordringen en naar mjjn meening is het de plicht van eiken magistraatspersoon om mede te werken, dat dit beset zich ves tigt en versterkt wordt, slechts dan zou het naar mijn meening mogelpk geweest zpn, dat bjj de bevolking een stemming werd gewekt, welke in staat zou zjjn op den duur te weer houden van het zich in daden uiten van bjj haar aanwezige diepe ontevredo iheid over den gang van zaken bp de levensmiddelenvoor- ziening. Waar bjj n zelf zulk een groot wantrou wen gevonden wordt in de juistheid van het regeeringsbeleid, dat u, om geen sterkere uit drukking te bezigen, u de redeneeringen van de groote mas-^, die niet beter weet noch weten kan, tot de uwe maakt, dan moeten ook, naar het mjj wel voorkomt, de door u in gehoor ontvangen vrouwen we! den indruk hebben ontvangen, dat inzake het distributie beleid de burgemeester van Rotterdam niet staat aan de zjjde der regeering, en in dien iets, dan is het juist- de wetenschap van de aanwezigheid van het gea.is aan overeen stemming tusschen de vertegenwoordigers der overheid, die naar mpn overtuiging van heil- loozen invloed moet zpn op de stemming der bevolkiug, en er méér dan eenige andere fac tor toe zal kunnen bijdragen, dat die stem ming zich zal uiten op een wpze, die ook u ontoelaatbaar acht. Dit alles doet mjj te meer leed, wpl uit uw schrjjven niet met volle klaarheid bljjkt, dat u gepoogd heeft met onbevangenheid u op de hoogte te stellen van de genomen maatregelen alvorens u daaromtrent een oor deel te vormen. Ik kan mjj b.v. niet voor stellen. dat iemand, die op de hoogte is van onze gewone productie van aardappelen, er zich rekenschap van geeft, hoe de aardappe len op dit oogenblik niet alleen moeten die nen om in de gewone behoefte van dit voe dingsmiddel te voorzien, doch tevens moeten aanvullen wat er te kort wordt ontvangen aan brood, rijst, gort, havermout, allerhande andere meelspijs, vet, vleesch e.d., wat leidt tot een zeer verhoogd gebruik van dit voe dingsmiddel, die niettegenstaande geljjk u doet zal wagen te verklaren, dat «ieder weet dat de goede soorten aardappelen in vol doende mate op eigen bodem worden voort gebracht.,» zoodat liet onverklaarbaar is, waar om een deel der bevolking geruimen tpd aardappelen heeft moeten nuttigen, »zooala hier nimmer door meascben genuttigd zpn.« Een en ander alsmede het bericht in de dag bladen, dat door u terzake een ernstig vertoog tot de regeering gericht is welk bericht wel niet zonder uw medeweten gepubliceerd zal zijn geeft mij aanleiding meer in den breede op uw schrijven in te gaan, teneinde dusdoende te pogen het bij u bestaande misverstand uit den weg te ruimen en volle klaarheid te schep pen. Mochten ook ra de gegeven uiteenzetting bjj u nog vragen over zpn gebleven en u om trent eenig punt nog nadere inlichtingen wen- schen, dan ben ik gaarne bereid, zooveel in mjjn vermogen is, bedoelde vragen te beant woorden en de gewenschte inlichtingen te ver schaffen.* Rjjkskleeding voorziening. Het Bureau voor Mededeelingen inzake de Voedselvoorziening meldt De Rpkskleedingvoorziening maakt thans ZEEUWSCH

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensch Volksblad / Zeeuwsch Nieuwsblad | 1918 | | pagina 1