Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Geestdrift.
No. 2903
Zaterdag 17 Augustus 1918
29e jaargang
Binnenland,
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's,
vdvertentien worden aangenomen bjj den boekhandelaar M. De Jonge
te Ter Neuzen en den drukker A. P. Huijbregsen te Goes.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-Adres Groote Kade 27, Goes. Telef. No. 74.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te Ter Neuzen.
Geestdrift is slechts zelden bij onze geest
verwant» waar te nemen. Nu- moeten wjj
onmiddellijk, ten einde niet misverstaan te
worden, er op wijzen, dat geestdrift ook aan
wezig kan zjjn zonder dat zulks uiterljjk waar
te nemen is en dat de luidruchtigste geest
drift nog niet altjjd de ware is. Men kan een
zaak warm zjjn toegedaan, voor een beginsel
alles gevoelen zonder dat zulks zich naar
buiten behoeft te manifestèeren. Wjj zouden
dan ook niet gaarne zeggen, dat er onder
onze geestverwanten geen geestdritt bestaat.
Het werk bjj de verkiezingen, ook bet stille
en het eenvoudige werk dat weinig opgemerkt
en nog minder gewaardeerd worït, .waarvan
andere dan van liefde voor het beginsel is
het de uiting? Wij kennen ze, in verschil
lende plaatsen des lands mannen en vrouwen,
die het beste wat zjj te missen hebben, hun
werkkracht en hun tjjd, in het belang van
onze beginselen geven. Wanneer wjj vaak
zagen ouderen, die zich met ongewonen ar
beid inspannend bezighielden en jongeren, die
voor de propaganda eigen genoegens lieten
staan, dan mogen we zeker van geestdrift
spreken, misschien zelfs we! van hooger ge
halte dan die, welke zich in gemakkeljjke
luidruchtigheid uit.
Bij onze tegenstanders valt veel uiterljjke
geestdrift waar te nemen. Natuurljjk beoor-
deelen wjj niet of en in hoeverre daarbjj in-
nerlijken grond aanwezig is, dat is niet onze
taak. Wij zijn intusschen gaarne bereid aan
te nemen, dat zulks bij velen het geval zab
zjjn. Dat is zeker niet te verwonderen, bjj
die partgen is veel wat geestdritt kan ver
wekken.
Een oproep om zich te scharen onder den
Banier des Kruises, om te strjjden den strjjd
voor den Christus en tegen de Uevolutie
deze en dergeljjke opwekkingen vinden weer
klank in de harten. Wanneer men het wer-
keljjk meent met zjjn godsdienst en het le
ven hier op aarde vóór alles beschouwt als
een voorbereiding tot het leven h'er namaals
en wanneer men daarbjj voor zichzelf* van
oordeel is die overtuiging ook op het gebied
der staal kunde in woorden naar voren te
moeten brengen, dan kan men met geestdrift
den strjjd voeren voor de anti-rèvolutionaire
of de christeljjk-historische beginselen. Zelfs,
geljjk inzonderheid bjj deze verkiezingen ge
bleken is, ook over en weer tegen die par
tgen. Zjj, onder de vrjjzinnigen, die zich be-
ljjdeDd Christen weten, zjj begrjjpen iets van
dien geestdiift, maar hunne beginselen ver
zetten zich tegen het naar-voren schuiven van
den godsdienst op ander terrein, al moge dit
dan ook zoo goede winste met zich brengen.
Toch is hef vaak met een zekere jaloersch-
beid, wanneer men daar de politieke Chris
tenen ziet optrekken met een vaandel, waar
achter men zichzelf mede zou willen scharen,
ware het niet dat juist de hoogheid van dat
vaandel het openljjk opheffen daarvan te dier
plaatse moest verbieden, gezwegen nog van
wat daar in naam van heilige beginselen voor
onheiligs vaak te aanschouwen werd gegeven.
Maar nogmaals, het vertoonan van dien ba
nier moet geestdrift wekken, vooral onder de
eenvoudigen, die niet weten te onderscheiden
tnsschen het onzelfzuchtige, dat den gods
dienst eigen is en het brute egoïsme, dat
Bomtjjds in de politiek gevonden wordt. In
tusschen bleken de resultaten van het samen
gaan van godsdienst en politiek zeer verkoe
lend op den aanvankeljjken geestdrift te wer
ken en keerden zich velen at van een staat
kundige richting, waarbjj godsdienst veelal
niet meer dan een uiterljjke, op geestdrift ge
richte schijn vermocht te wezen.
Bij de sociaal-democraten vaak niet minder
enthousiasme. Hier evenwel niet altjjd het
geesteljjke, /jj het dan ook slechts in naam,
voorop. Het materialisme spreekt hier een
duchtig woord mee. En alweer, wij kunnen
het ons zoo volkomen begrijpen. Wanneer
men het beroerd en ellendig heeft, wanneer
men behoort tot de allerlaagste klassen der
samenleving, en wanneer men dan rondom
zich ziet niet alleen welvarendheid, maar ook
overvloed en weelde, dan is men toegankeljjk
voor hen, die verbetering, afdoende verbete
ring beloven, die spreken van vrijheid en ge-
ljjkheid, van het wegvallen van de ellende en
de weelde, welke beide voor zoovelen een
bron van steeds voortdurende ergernis zjjn.
Wij kunnen het ons voorstellen, dat men de
woorden niet aanstonds gaat toetsen aan de
daden, de voorspiegeling aan de werkeljjkheid,
maar dat men zich aansluit, zich voegt bjj
die anderen, om deel te nemen aan den strjjd
voor een beter, een menschwaardig bestaan.
En dat men dit doet met geestdrift.
Ook in de kringen van beter gesitueerden
zal dit kunnen. Zjj, die wel-iswaar voor zich
zelf een redelijk nest aan hebban, zullen altjjd
open oor hebben voor den wensch en den
eisch naar beter, en wellicht was de eisch
van loonsverhooging van meei propagandis
tische kracht voor de sociaal-democratie dan
welk program van beginselen ook. Voegt men
daarbjj het op zichzelf prjjzenswaardig pogen
om anderen op te beuren en tot een betere
levenstaak te brengen, dan ligt de gevolg
trekking voor de hand, dat een partjj, welke
deze en dergeljjke onderwerpen met steeds
grootere activiteit naar voren wist te brengen,
zich nietalleen van een grojten aanhang
verzekerd kon achten, maar van geestdrift
tevens.
Het «proletariërs van alle landen vereenigt
u» is een leuze van welke, afgescheiden van
de practische uitvoerbaarheid, groote sugges
tieve kracht uitgaat en daardoor kon gebeu
ren, dat zelfs in deze tijden, een socialis
tische vergadering vaak met de «Internatio
nale» geopend of gesloten werd. Geestdritt
vraagt niet altjjd naar het hoe en waarom.
Ook bjj de sociaal-democratie niet steeds
een geestdrift, welke op den duur weet te
binden. Hetgeen niet behoeft te verwonderen.
Zeker, men kan veel gevoelen voor zekere
beginselen, maar wil de sympathie bljjvend
zjjn, dan moeten die beginselen ook tot re
sultaten in hunnen geest* leiden. Waar dit
geschiedt, hetzjj door onmacht als bjj de
rechterzjjde, hetzjj door onwil als bjj de so
ciaal-democratie, daar is ontmoediging en ont
stemming het gevolg «n geen geestdrift is
daartegen ten slotte bestand. Of zou men niet
meenen, dat de weigering om in 1913 de
portefeuilles te aanvaarden, de S. D. A. P.
een bljjvende «deuk major» gegeven heeft?
De nieuwe aanwinst van 1918 is nog geen
bewjjs, dat wie in 1913 heenging, thans we
der teruggekomen is. De moeiljjkheid voor
die partjj wordt nog te grooter, waar bleek
dat het wel aanvaarden van de overheidstaak,
zjj het dan ook de gemeenteljjke, evenmin
tot bepaalde bevrediging leidde. Denkt aan
Amsterdam. Veel beloven kan geestdrift ver
wekken voor een oogenblik, voor bljjvende
sympathie is meer noodig.
Bjj onze geestverwanten, zoo zeiden we, is
de geestdrift zelden duideljjk waarneembaar.
Wanneer bjjv. onze grondbeginselen worden
aangetast, wanneer voor datgene wat wjj nut
tig en noodig achten, niet in de eerste plaats
voor ons zeiven maar vooral voor het geheele
volk, gevaar dreigt, dan loopen wjj te wapen
en we doen dat ook met gepstdrift. Maar
meer dan in geestdriitig afwenden wat ons
bedreigt, berust onze kracht in het voortwer-
ken aan de taak, door hen die ons hierin
vóórgingen, begonnen. Kunnen idealen voor
de toekomst geestdritt verwekken, het tot
stand-brengen van verbeteiingen in het he
den geeft op den duur een meer bljjvende
bevrediging.
Wjj blijven in de Liberale Unie voorstan
der van scheiding tusschen godsdienst en po
litiek, op zichzelf misschien een negatief be
grip. maar welks positieve waarde vooral bjj
het gaan in andere richting scherp naar vo
ren treedtwjj houden vast, ons ten deze het
woord conservatief niet schamende, aan den
Vrijhandel en de Openbare School, overtuigd
van de groote diensten, welke daardoor aan
den vooruitgang bewezen wordenwjj gaan
voort met te werken aan de sociale wetge
ving, omdat bewezen is dat noch rechts, noch
rood hier een scheppende taak kunnen ver
vullen als door Goeman Borgesins en de zjj-
pen op zoo krachtige wjjze is geschiedwij
vraagstukken van den dag, welke vooral in
dezen tjjd in zoo talrijke mate naar voren
treden en toonen ons volgaarne bereid de
idealen, welke wij onderschrjjven, in practi-
schen vorm in toepassing te brengen het
woord dat on& verkiezingsprogram b.v. ten
aanzien van de buitenlandsche verbindingen
spreekt, is zeker onverdacht. Kortom, wjj gaan
voqrt met onzen opbouwenden arbeid.
Men moge dan smalen op het-betrekl.elijk
weinige en het zeker onvolmaakte wat wjj
deden en ook n<-g willen doen, men moge
zeggen minachtend neer te zien op de resul
taten van de liberale gedachte en van der
liberalen politiek, maar wanneer wjj aan die
critiek vragen «wat deed gjjzelf» en vooral
„wat deed gjj overeenkomstig uwe beginse
len," dan is het ant voord even kort als veel
zeggend. Noch de politiek- christelijke begin
selen, noch die der sociaal-democratie zjjn in
onze sociale wetgeving te herkennenwaar
men.van die zjjden nog medewerkte, was het
veelal in onzen geest.
In liberalen geest het is een eerenaam
geworden, waar wij trotsch op mogen zjjn.
Hierop mag onze geestdritt zich grondvesten.
Maar dan aanvaarden wj) tegelijkertijd de
plicht voort te werken. De wetenschap, dat
de beginselen van vrijheid en vooruitgang
nooit zullen hebben afgedaan, maar steeds
het moeizame werk van het opbouwen zullen
hebben te verrichten, de overtuiging, dat onze
staatkunde vruchten voor heel het volk weet
af te werpen, de bemoediging, welke er in
gelegen is, dat ons werken nooit tevergeefs
zal zjjn, die zullen ons den waren geestdrift
brengen. J. B. AMENT.
Uitwisseling van krjjgs-
gevangeneq.
Naar de »Ned.« verneemt, hebben de hospi
taalschepen Sindoro en Zeeland de benoodigde
geleidebrieven ontvangen en kunnen deze dus
weer gaan varen voor h<t vervoer van de
krijgsgevangenen naar en van Engeland.
Het »Alg. Handelsblad* schrijft
Waarom gebruiken de oorlogvoerenden hunne
eigen schepen niet voor den uitwisselingsdienst?
Waarom doet Engeland het niet? Om geen
andere reden immers dan om geen schepen
voor zjjne eigen aanvoeren te missen. En
waarom stelt Duitschland zijne schepen niet
ter beschikking voor de repatrieering van zijne
ge-ingen genomen soldaten, terwijl het toch
schepen genoeg ongebruikt in zjjn havens heeft
liggen Om geen andere reden immers dan
om na den oorlog al deze schepen weder voor
zjjn handel beschikbaar te hébben. Wanneer
dit de redenen zjjn, waarom de belanghebben
den hunne schepen liever niet voor het mensch-
lievende werk van het vervoer der gevangenen
in gebruik nemen, is er dan eigenljjk wel
reden voor ons om onze schepen daarvoor aan
te bieden en aan alle risico's bloot te stellen,
welke daaraan verbonden zjjn, waaronder wjj
thans zelfs ook dat van torpedeering hebben
te rekenen Moeten wjj dan voor de Duitsche
en de Engelsche krijgsgevangenen meer over
hebben dan hunne eigen regeeringen
Hout uit Zweden.
Men meldt aan de »N. R. Ct.«, dat de Duit
sche regeeriDg verlof heeft gegeven, dat eenige
stoomschepen, geladen met hout in Zweden,
naar Delfzjjl vertrekken.
De geldigheid der boterbons.
De minister van Landbouw maakt bekend,
dat de bon 10de week van de botermelange
A en B en margarinekaarteh voor het eerste
tjjdvak geldig is van 1.4 Augustus tot en met
23 Augustus 1918.
Lading uit gerequireerde
schenen.
Het stoomschip Maasstroom van de Holland-
sche Stoombootmaatschappij is hier te lande
aangekomen met een lading afkomstig uit de
door Engeland gerequireerde schepen.
Het schip heeft <le volgende lading aan
boord kurkhout en wijn van de Daude, wjjri,
amandelen en koffie van de Thalia, koffie,
kurk en textielgoederen van de Rhea en kurk
van de Agamemnin.
Bevordering der smokkelarij.
In de „Nieuwe Ct.» leest men
Aan een op ieder gebied konsekwent door
gevoerde smokkelarij-bestrjjding ontbreekt nog
beel wat.
Op de terechtzittingen van sommige rech
terlijke kolleges ontvangen de talrjjke smok
kelaars, die er met hun aanhang trouwe be
zoekers zjjn, gratis les hoe zij ongestraft kun
nen smokkelen.
Er zjjn zelfs zoo schrijft ons een mede
werker rechterljji e ambtenaren, die daar
geregeld systematisch, ten aanhoore van een
groot aantal smokkelaars, het gezag der dou
ane-beambten ondermjjnen. Zeker zullen er
fouten gemaakt worden, maar zou het niet
van meer takt getuigen, lie fouten binnen
kamers aan de betrokken beambten onder het
oog te brengen Niet zij maken gewoonljjk
fiie fouten, maar hun chefs, die hun onjuiste
opdrachten geven en zij moeten op straffe
van ontslag de orders van hun inspekteur
opvolgen. Ongetwjjfeld zullen die wel eens
met de wet strjjdende orders geven, maar dan
moet men henzelf daarvoor ter verantwoor
ding roepen en geen ondergeschikten, die hun
plicht doen, daarover hard vallen.
Aan den eenen kant omkooperjj, aan den
anderen kant levensgevaar en op den koop
toe een onheusche bejegening en als resultaat
vaak vrjjspraak op grond van juridische on
derscheidingen, die de eenvoudige douanebe
ambten niet begrjjpen. Zjj snappen het niet,
dat de man, die met ongeveer 700 gouden
tientjes onder zjjn kleeren en in zjjn schoenen
verborgen nabjj het station Kerkrade vlak aan
de grens werd aangehouden, wordt vrijge
sproken en het geld terugkrjjgt om het met
zjjn verdediger te verdeelen.
Het aöntal teruggaven van inbeslag geno
men goed is legio.
Dan weer krjjgt o.a. de handlanger van
smokkelaars een boerenkar met dubbelen bo
dem, waarop zjj dagen lang loerden voor hjj
werd in béslag genomen, op rechterlijk bevel
terug. Geen wonder dat zoodoende de jjver
der ambtenaren verslapt en zjj met of zonder
douceurtje wel eens een oogje toedoen Voor
al in deze voor onze voeding enz. benarde
tjjden is dat doodjammer.
tf
birjvcm ii ct ovg g- viok4
