Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Haagsche brieven.
No. 2901
Zaterdag 10 Augustus 1918
29e jaargang
Landbouw en Veeteelt
Doorzichtige tactiek
5.ll
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij den boekhandelaar M. De Jonge
te Ter Neuzen en den drukker A. P. Hüijbregsen te Goes.
ADVERTENTIEPRIJS
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-Adres: Groote Kade 27, Goes. Telef. No. 74.
rw fW-nt verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de N. V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te Ter Neuzen.
schrjjft de
In de «Vrjj zinnig-Democi aat»
heer Wagner over «Lichtpunten»
Op zichzelf een verdienstelijk werk. Dat
men van vrijzinnige zjjde na de nederlaag
naar lichtpunten gaat zoeken, wie zou dat
niet toejuichen,. Jammer alleen, dat het zulk
een eigenaardig licht is, da. de heer TV
meent te moeten ontsteken.
«Onze eerste taak moet zijn de midden
partij finaal dood te drukken» aldus de
quintessence van het artikel. Omtrent de
vraag, welke die middenpartij is, worden wjj
niet lang in het onzekere gelaten, want in de
daarop volgende zinsnede heet het«nog tal
van democratische kiezers, die wij niet be
reikten, hebben, in goed vertrouwen op het
democratisch program, de Unieljjsten ge
stemd.»
In een volgend nummer komt J. W. S.
dit betoog nog een weinig aandikken en met
een aan naïveteit grenzende openhartigheid
vertellen, waarom de middenpat tij finaal moet
worden doodgedrukt
«Wjj willen hopen, dat de «smak» het ont
bindingsproces van de Liberale Unie zal ver
haasten die ontbinding zal ongetwijfeld den
Bond van Vrjje Liberalen evenals onzen Bond
ten goede komenmaar bovenal zuiverend
werken. op de politieke atmosfeer.»
Aldus schrjjft men in deze dagen in de
redactioneele kolommen van de «Vrjjzinnig-
Democraat» over de Liberale Unie. Inder
daad, dit lezende zou men wenschen, dat er
zuivering kwam in de politieke atmosfeer
Ons houdende aan den regel, dien wjj ons
ten deze gesteld hebben, zullen wjj de heeren
niet met geljjke wapenen bestrjjdeü. Wel wil
len wjj een enkel woord zeggen over het
«ideaal», dat thans zoo menig vrijzinnig-de-
moeraat voor oogen schjjnt te zweven, de
Liberale Unie moet uit elkaar.
Het ljjkt geen hooge politiek, wanneer men
er voornamelijk op uit is, een geestverwante
partjj te bestoken om zoodoende voor eigen
groep wat meer leden te krjjgen. Want nie-
►mand, zelfs de meest fanatieke vrjjzinnig-
democraat, zal toch willen beweren, dat door
een dergeljjken overgang een groote politieke
verandering plaats heeft. Zjj, die van unie
liberaal vrjjzinnig-democraat worden of om-
gekeeerd (hoe ongelooflijk dit voor sommigen
moge kbnkendoen dat veelal om zuiver
practische of tactische redenen, beginselen
spelen daarbjj geen rol. Hoe zou het ook
anders kunnen
Gesteld e«ns, dat morgen aan den dag,
hetzjj door de artikelen in de «Vrjjz.-Dem.»
hetzjj om andere redenen, alle Unie-liberalen
en corps vrjjzinnig-democraat werden, dan zou
die wereldschokkende gebeurtenis geen enkele
verandering in politieke beginselen met zich
brengen. Het eenige gevolg zou zjjn, dat de
nieuwbakken vrjjz.-dem, in die partjj de meer
derheid zouden hebben, hetgeen voor de
„wasechte" demociatie op zjjn beurt weer de
noodlottigste gevolgen zou kunnen hebben.
Eenige matiging zjj den heeren Wagner c.s.
bjj hun opbouwend werk dus aanbevolen, de
uiterste consequenties van hun streven zjjn
voor henzelf gevaarljjk.
De Liberale Unie in haar geheel overnemen
wil men feiteljjk niet, onze partij moet finaal
doodgedrukt. Men kan dit denkbeeld wat meer
parlementair uitdrukken door te spreken van
de wenscheljjkheid van de verdeeling dervijj-
zinnigen in twee partjjen, een conservatieve
en een democratische.
Wanneer zulks inderdaad gewenscht ware,
zou het moeten gebeuren. De invoering van
het stelsel van Evenredige Vertegenwoordi
ging is toch zeker een bewijs, dat de Liberale
Unie niet nagelaten heeft een, zaak, die zij
billjjk en rechtvaardig achtte, te bevorderen,
ook al biv.cht zulks voor haarzelf nadeelige
gevolgen met zich. Wjj hebben ons in de
Liberale Unie gelukkig nooit laten leiden tot
daden, die alleen en uitsluitend op partjjbe-
lang berustten. Waartoe zulks kan voeren is
in deze dagen wel waar te nemen.
Door een ontbinding van de Liberale Unie
en de vorming van twee vrijzinnige groepen
zouden de beginselen der vrjjzinnigen even
wel niet gediend zjjn. Men zou dan krjjgen
twee vrjjziunige partjjen. In de. eerste plaats
zou het de vraag zjjn of ieder vrjjzinnige be
reid en in staat zou wezen ten deze een keuze
te doen. Het tweede bezwaar is nog grooter.
Twee vrijzinnige partjjen, tegenover elkaar
staande, elk trachtende zooveel mogeljjk vrjj
zinnige kiezers onder haar vaandel te ver
eenigen, tot -.elk een wilden concurrentiezucht
zulks, althans van ééne zjjde, zou leiden, is
helaas nu reeds maar al te duidelijk te voor
zien. En dit is juist wat zoovele vrjjzinnigen
niet willen, zjj wenschen geen onderlingeu
strjjd.
Ook wjj wenschen dien niet. Maar wel is
het noodig, dat men in onze partjj op zjjn
hoede zjj. Op onze organisatie, met zooveel
moeite en zorg opgebouwd, stellen wjj prjjs,
die willen wjj handhaven, uitbreiden zelfs, zjj
't ook niet met gebruikmaking van alle mid
delen. Geen bestriding van geestverwanten,
maar van politieke tegenstanders en vóór
alles verdediging van eigen beginselen. An
deren mogen meer iiï het negatieve, in het
afbreken hunne kracht zoeken en vinden, wjj
willen voortgaan met scheppen, opbouwen,
onze vooruitstrevend-vrjjzinnige beginselen
meer en meer verbreidend, ook daar waar zij
onbekend of onbegrepen zjjn.
J_. B. AMENT.
reeds van zelf voor de
benepenheid" gebrand-
clericale heerschappij
grootere schare als
merkt zjj.
Wjj gunnen den heeren hun politieke truc
jes gaarne. Zjj weten evengoed als wjj, dat
het zoogenaamde anti-clericalisme van Tyde-
man e. a. alleen hierin bestond, dat zjj, bjj
het aanvaarden der financieele geljjkstelhng
op het gebied van het lager onderwjjs, de
openbare school wenschen te behouden en
tegen uitroeiing te beschtrmen. Zij moeten
in gebreke bljjven, als men hen vraagt feiten
te noemen, die van onverdraagzaamheid ge
tuigen. Doch zjj schermen op zeer d orzich-
tige wjjze met hun anti clericalisme, om daar
door des te gemakkeljjker den gehat3n vjjand,
die, naar zjj zeer goed weten, bjj lange na
niet dood is, in de toekomst geheel onder de
knie te krjjgen. Hoe meer de oogen geopend
worden over den geestelijken dwang, dien de
heeren willen, hoe minder hen dat bevalt.
Wanneer bet maar eens zoover gekomen is,
dat liberalen op grond van hun verdraagzaam
beginsel, al wat gevraagd werd hebben ge
geven, zal ons wel getoond worden, dat het
clericalisme zich verplicht zal zien aan niet-
clericalen op grond van hun onverdraagzaam
beginsel alles te weigeren. Dit mag echter
niet bijjken voor men het heft in handen
heeft.
Zooiang nog niet alles is verkregen, heet
daarom iedere opwekking om op behoud van
rechten voor eigen beginsel bedacht te zjjn,
anti-clericaal in den slechten zin des wooids.
Daarby wordt dan op de bekende liberale ver
draagzaamheid gespeculeerd, als op een macht,
die van gebrek aan breedheid toch niet zou
willen weten Een speculatie, die van liberale
zjjde, wegens reden van gansch anderen aard,
in een enkel geval zelfs in de hand is ge
werkt.
Vooral zjj, die zich liberaal noemen, doch
eigenljjk geen geestelijke overtuiging bezitten
en wier meest vaste beginsel is, dat zjj aller
eerst op eigen positie letten, zjjn nog al eens
geneigd zich door dit lokmiddel te laten van-,
gen. De voorbeelden daarvan behoeven niet
verre te worden gezocht.
Hoe meer rechts uit dit vaatje tapt en
dergelijke trucjes toepast, hoe meer al wat
liberaal is en op zijn beginsel prjjs stelt, zich
bewust heeft te worden van het heerschzuchtig
doel, dat rechts, taai volhardend, nastreeft.
De «Rotterdammer», het anti-revolutionaire
orgaan uit Rotterdam, heeft zich bezig ge
houden met het voor dit blad piquante onder
werp «de val van het liberalisme.» Het blad
zoekt de verklaring hiervan in de drie grond
trekken van het liberalisme het individualisme,
het intellectualisme en de gekantheid tegen
staatsbemoeiing. Deze hadden wel een goede
zjjde, maar voerden toch tot nog grooter na-
deelen, als te weinig gezag, het opkomen van
het roode spook, en vervreemding van den
godsdienst.
Toch zouden deze schaduwzjjden, meent het
blad, nog niet tot een nederlaag hebben ge
leid, als het liberalisme niet anti-clericaal
ware geweest. Vooral Tydeman, Otto en
Eerdmans legden in de laatste tjjden het anti-
clericalisme er nog eens duimendik op. Daar
door nu zou deze nederlaag vooral bewerkt
zjjn. Bljjft het voortsukkelen in deze benepen
voetsporen, dan zou de profetie niet al te
gewaagd zjjn, dat op den nacht, die thans op
het liberalisme viel, geen lichtende morgen
meer volgen zal. Aldus het betoog van de
„Rotterdammer".
Men zou meenen, dat het blad, van zijn
standpunt, het gaan in deze «benepen sporen»
met vreügdt zou zien en niets dan lof zou
hebben voor hen, die, naar de meening van
de redactie, een zoo gehaat verschijnsel als
het liberalisme slechte diensten hadden be
wezen.
Het is echter minder om objectiviteit dan
om tendenz te doen en deze ligt hier ook
»duimen dik" op. Het clericalisme moet zoo
aantrekkeljjk en onschuldig schjjnen aan allen,
ook aan niet-clericalen. dat ieder verzet tegen
Zaaizaad.
De Minister van Landbouw, Njjverheid en
Handel heeft bepaald, dat art. 5 van zijn be
schikking van 19 Juli zal worden ingetrokken
en zal vervantren worden door het volgende
artikel
Landbouwvereenigingen of handelaren, die
zaaizaad wenschen te koopen voor den weder
verkoop, doen daarvan opga.e aan het zaai
zaadbureau voor de provincie, waarin zjj wo
nen, onder mededeefing van de hoeveelheid
en de soort zaaizaad, alsmede van de(n) land
bouwer, landbouwvereeniging, handelaar of re-
geeringscommissaris. van wie(n) zjj dat zaaizaad
wenschen te betrekken.
Bjj akkoordbevinding geeft het betrokken
zaaizaadbureau de(n) landbouwer, landbouw
vereeniging, handelaar of regeerings-commis-
saris voor deze hoeveelheden een zaaizaadbon
met aangehecht vtrvoerbewjjs af en zend af
schrift van dezen zaa zaadbon aan het zaai
zaadbureau van de provincie, waar de leve
rancier woont.
De landbouwvereeniging of handelaar moet
op den eersten werkdag van iedere week op
gave doen van de juiste door haar (hem) in
de afgeloopen week ontvangen gewichten pro-
vinciesge vjjze en alphubetisch gerangschikt,
alsmede de betrekkeijjke vervoerbewijzen op
zenden aan het zaaizaadbureau voor de pro
viuoie, waarin zjj (hjj) is gevestigd.
Karnverbod.
De groote vetnood, die in ons land heerscht,
heeft het noodzakeljjk g maakt de beperkte
vetvoorraden zoo geljjkmatig mogeljjk over de
geheele bevolking te vcrdeelen. Daar gebleken
is, dat een aanzienljjk deel ven de niet bij
de
Botercontrólestati ms aangesloten produ- L. op het hqut.
centen hun gemaakte boter niet aan de Re
geering afdraagt, doch deze buiten de distri
butie om boven den maximumprijs verkoopt
zonder afgifte van bons, heeft de Minister be
sloten ook de niet gecontroleerde producen
ten onder toezicht te brengen. De Minister
heett een karnverbod uitgevaardigd. Het is
verboden koemelk, geitemelk of schapen
melk, hetzjj afzonderljjk, hetzjj gemengd op
boter te verwerkeneveneeDS is het verboden
wei of room op boter te verwerken. Het is
dus zonder toestemming (over deze ontheffing
hieronder nader) verboden: roomboter, melk-
boter of weiboter te maken. Ontheffing van
het bovenstaand karnverbod moet vóór 19
Aug. worden aangevraagd bjj het Rjjksboter-
inzamelingkantoor (R. B. I.), der provincie
zjjner inwoningmen vrage daartoe een aan
vraagformulier B. aan bjj het R B. 1.
De hoofdvoorwaarde voor het verkrjjgen van
bovenbedoelde ontheffing is, dat de geheele
boterproductie aan de Rijksboterinzameling
wordt afgeleverd (behalve een zekere hoeveel
heid, welke door het Rijkskantoor voor Vleesch
en Vetten wordt vrjjgegeven) om te voorzien
in de normale behoefte van het gezin van den
producent. Men onderwerpt zich aan de voor
schriften betreffende de controle op de boter
productie, bjjkoop en aflevering, slechts dan
wordt aan zelfbereiders van boter ontheffing
verleend, indien hun melk niet kan worden
afgeleverd aan een zuivelfabriek of aan een
melkinrichting. Daar de directeur van het
R. B. I. niet direct weet, welke personen voor
ontheffing van het karnverbod in aanmerking
komen, is als overgangsmaatregel bepaald, dat
bedrijven en *elfbereiders, die vóór 19 Aug.
een aanvraag tot ontheffing indienen, voorloo-
pig ontheffing van het karnverbod ontvangen
tot nader omtrent hun aan"raag zal zijn be
schikt. Zij zjjn intusschen onderworpen aan
de verplichting om alle boter, welke zij berei
den of doen bereiden, in te leveren aan de
daartoe aangestelde opkoopers.
Bovenstaande bepalingen gelden ook voor
melkslijters en eveneens voor de melkleveian-
eiers, die gewoon zjjn alleen de zg. Zondaga-
rnelk voor eigen gebruik te karnen en overi
gens de melk zoet leveren. Ook geldt deze
bepaling voor kaasboeren, die weiboter ma
ken, al plegen zij die boter uitsluitend in hun
eigen bedrjjt te gebruiken.
Daar het hier geldt een zeer noodzakeljjken
maatregel, nl. de eerljjke yerdeeling van de
beperkte hoeveelheid vet over alle burgers,
heeft de Minister strenge strafbepalingen ge
steld. Behalve een gerechtelijke vervolging
wegens overtreding van de Distributiewet, zal
de ^Minister bjj overtreding der voorschriften
de volgende straf opleggsn bjj melkinrichtin
gen en melksljjters zal de door hen ontvangen
melk in bezit genomen worden, dus sluiting
van hun bedrjjfde zelfbereiders (veehou
ders), die de voorschriften overtreden, zullen
in de eerste plaats in aanmerking komen voor
de vordering van slachtvee, in welk geval het
moeiljjk zal bijjken hun zg. gebruiksvee te
ontzien.
Aan de voorschriften van den Minister zal
streng de hand gehouden worden, terwjjl con
troleurs de bedrjjven op ongeregelde tjjden
zullen bezoeken. Elke boterproducent neme
dus goed kennis van het bovenstaande.
Vóór 19 Aug. moet men zijn ingeschreven
als producentdaartoe moet direct een in-
schrjjvingsbiljet B. worden aangevraagd bij
het R. B. 1. zjjner provincie.
De R. B. I. zijn gevestigd voor de provin
cie Zeeland te Middelburg Rouaansche Kade
124.)
Schieten van musschen.
Naar aanleiding vau bjj den minister van
landbouw ingekomen herhaalde en dringende
klachten over de schade, die musschen aan
de veldvruchten toebrengen, heeft de minis
ter den burgemeesters, door fusschenkomst
van de commissarissen der Koningin, doen
verzoeken zeer vrjjgevig te zjjn met vergun
ningen om deze dieren te schieten en aan
vragen daartoe met spoed te behandelen.
Bij de gisteren te Eist (Bet.) gehouden
groote fruitverkoopingen werden zeer hooge
prjjzen besteed, bjj veel k'jplust, en wel voor
de appelen naar schatting f 15 a f 20 pei E.
a ua
5.201
8 3.28
- 5.30
5 5.45
5 5.48
6 5.49
6 5.58
7 6.05
7 6.15
0 6.25
8 6.35
1 6.45
1 6.55