Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Haagsche brieven.
No. 2897
Zaterdag 27 Juli 1918
29e jaargang
Ons Standpunt.
Binnenland.
en.
öio
iwen.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 76 cent, voor het buitenland met verhooging
der bekomende porto's.
Advertentien worden aangenomen by den boekhandelaar M. I )e Jonge
te Ter Neuzen en den drukker A. P. Huijbregsen te Goep,
ADVERTENTIEPRIJS'
Van 1 tot en met 6 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-Adres: Groote Kade 27, Goes. Telef. No. 74.
Deze Courant verschept eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de N.V. Zeeuwsch Nieuwsblad, gevestigd te l'e. Neuzen.
Hoort «De Standaard» spreken over de
kleine politieke partgen.
Daar zjjn in de eerste plaats de Christen-
Demoeraten, die het moeten ontgelden. De
partg van Staalman, goed anti-revolutionair
indertjjd, maar die het aandorst een eigen
meening te hebben én dies werd uitgedreven.
Nu heet het van hem
Staalman uit Den Helder, om slechts dit
ééne voorbeeld te noemen, die door wijlen
minister Talma uit den nood werd geholpen,
en door dezen op officieel terrein gebruikt is,
zou toch vanzelf volgaarne medewerken om
eindeljjk dan toch Talma's wetsontwerp, dat
reeds wet wierd, ook als wet tot uitvoering
te brengen.»
Prettig, zoo'n iet of wat persoonlijke her
innering voor een a.s. geachten afgevaardigde,
een dergelijke opvatting van broederlijke wel
willendheid doet weldadig aan. Het «Wjj Cal
vinisten» klinke wederom harteljjk op
Ook de andere afzonderljjke groepjes bjj
Rechts worden niet vergeten
«Veeleer dient 't wel verstaan te worden,
dat juist in die half verwante eenlingen voor
ons het meest dreigend gevaar schuilt, zoo
we ook maar een halve hand uitsteken om
hen op bepaalde punten naar ons toe te lok
ken. Veeleer moet van alle zoeken van deze
eenlingen door ons zoo beslist als 't slechts
even kan worden afgezien.»
Deze betoogtrant wekt herinneringen op.
Zij haalt ons weer in gedachten het «verre
van Rome's stemmen voor uwe candidaten af
te bedelen, paste het u veeleer op middelen
te zinnen, om die stemmen van uw candidaat
te weren. Keurt elk overleg met Rome in
uwe leidslieden af, waar ge die ook op het
spoor komt.»
Dit was in den vóór-coalitionairen tjjd, toen
het «tegen Rome» ging waarom zou men
deze wjjze van betoogen niet weder aannemen
in den na-coalitionairen tijd I De waarschu
wing tegen het winnen ven Roomsche stem
men op anti-revolutionaire candidaten is ove
rigens onnoodig, men weet er daar heusch
zelf wel weg mee en al gaven de 30 zetels
reeds een Kabinetsformateur, het "excelsior»
is voor deze partij heel wat meer dan een
leuze alleen.
Thans gaat de banvloek van den Standaard-
i paus voornamelijk tegen de meest aanver
wante groepen. Een verschijnsel, wat in deze
tjjden meer voorkomt en wat als een symp-
toon van wilden concurrentie-geest, voorna
melijk zich uitende onder het stelsel van
evenredige vertegenwoordiging, moet worden
beschouwd.
«Eens en voor goed moet thans op die af
zonderingsmanie der dissidenten het brand
merk worden gedrukt» hopen we voor hen
dat althans deze woorden in figuurlijken zin
zjjn bedoeld.
„Op voor heel het land doorzichtige en
tastbare wjjze moet thans vooral duideljjk
worden gemaakt, dat al zulke dissentieerende
eenlingen niets dan ongelukskinderen zjjn,
met wie noch overleg gepleegd noch zakeljjk
onderhandeld kan worden en aan wie reeds
eenigljjk om hun dissentieerend drjjven dior
de Antirevolutionaire partij alle vertrouwen
en alle sympathie moet worden ontzegd."
Dit aan het adres van een Siaalman, die
desgevraagd verklaarde „te belgden opper
hoogheid Gods in Staat en in recht van den
Staat."
Dit aan een Van de Laar, die zoowel vóór
als na zjjn verkiezing zich openljjk voorstan
der der z.g.n. christelijke politiek toonde.
Dit aan een Kruyt en aan zoovele anderen,
die, zjj het dan in onze oogen ten onrechte,
het „Christen" vóórop in hun partjjnaam
stellen.
Tegen die allen, tegen die ongelukskinde
ren, toornt Dr. Kuyper, omdat zij „afge
scheidenen" zjjn. Wel sterk laat het machts
bewustzijn en het machtsgebruik zich gelden
in een partjj, die in het verleden, wanneer zjj
daartoe reden vond niet naliet juist die afge
scheidenen" tot zich te trekken.
Nu bljjkt daar een gansch andere kracht
dan die, welke een Groen van Prinsterer m
zjjn isolement zocht.
Wjj voor ons zjjn geenszins voorstander
van de versnippering in allerlei partgen en
groepjes, zooals men inzonderheid bjj de laatste
verkiezingen heeft gezien. Integendeel. Wg
gelooven trouwens dat velen ten deze op de
dwalingen huns weegs zullen terug komen en
dat inzonderheid aan de belangenpartijen geen
lang leven zal zjjn beschoren. Vele van deze heb
ben het niet tot één vertegenwoordiger in de
Kamer kunnen brengen de op hunne can
didaten uitgebrachte stemmen zjjn dus vrijwel
waardeloos te beschouwen. De enkele groe
pen, die thans een Kamerlid verkregen heb
ben, staan er evenwel nog moeiljjker voor.
Van een dergeljjk Kamerlid wordt niet ver
wacht, dat hg zal medewerken aan de uit
voering van bepaalde beginselen op staatkun
dig gebied ten dezen opzichte heeft men
slechts at te wachten wat Zjju Edelmogende
zal behagen te doen of niet te doen maar
men verlangt van hem dat hg zal opkomen
voor bepaalde groepsbelangen. En daarbjj
wat tot stand zal brengen dat is ten slotte
het voornaamste en het moeiljjkste tevens.
Natuurljjk zjju bjj velen de verwachtingen
hoog gespannen, hun man is nu gekozen
De tjjd zal het uitwjjzen en al doen wjj hier
geen bepaalde voorspellingen, een meening
hieromtrent hebben we zeer zeker.
Wjj zjjn dus beslist tegen de belangen
groepen. Ook de vele kleinere politieke par-
tjjen achten wjj niet gelukkig. Maar daartegen
te toornen en te ketteren, gelijk «De Stan
daard» doet, getuigt nu niet bepaald van breed
inzicht. Vooral wanneer men zelf een kleine
partjj geweest is. Dat doet denken aan poli
tieke «O.W.»
J. B. AMENT.
»De Vrjjzinnig-Democraat" zet den strjjd
tegen de Liberale Unie voort.
Wie gedacht had, dat deze onverkwikke
lijke actie in de laatste weken vóór de stem
bus niet alleen haar hoogte maar tevens ook
haar eindpunt zou hebben gevonden, ziet zich
in die verwachting bedrogen.' Ook thans nog
wordt de onderlinge strjjd der vrijzinnigen
op kunstmatige en onnatuurlijke wjjze aan
gewakkerd en tracht men van die zjjde niet,
wat de meerderheid der vrjjzinnige kiezers
wenscht, maar wat men om welke reden dan
ook thans »de taktiek" acht, door te zetten.
In hoeverre zulks democratisch is te noemen,
laten wg gaarne aan anderen ter beoordeeling
over.
Onzerzjjds gaan wg da.irop natuurljjk niet
in. Wg achten dien strijd funest en boven
dien met de eerste grondbeginselen eener ge
zonde taktiek in lijnrechte tegenspraak.
»De Vrijzinnig-Democraat" zet den strjjd
tegen de Liberale Unie voort, schreven we
en wg voegen er aan toe met een jjver een
betere zaek waardig. Alles en allen worden
daartoe gemobiliseerd. Vond (Mr. H. P.)
M(archant) het noodzakelijk in het eerste
nummer na den uitslag als zjjn indruk te
constateeren dat een partjj, die dan toch in
elk geval nog een zetel meer heeft verworven
dan de zjjne »naar den kelder gegaan" was,
in het volgende nummer toonon anderen het
signaal van den Leider te hebben verstaan en
begrepen.
Schier alle rubrieken van het partjj-orgaan
worden tot dit loffeljjk werk benut, waarvan
de lezing dan, behalve aan fanatieke partgge-
nooten, ook aan de sociaal-democraten mits
gaders aan auti-revolutionnairen en roomsch-
katholieken aangename oogenblikken kan
verschaffen. De advertentie-rubriek bleef tot
dusverre nog ongebruikt, maar de bekende
vindingrijkheid van de redactie, gepaard met
de koopmansinzichten van de administratie
kunnen ten deze nog veel doen verwachten.
Vooral wanneer het wat warmer wordt
Wjj gaan op dat alles niet in, constateeren
slechts betreurenswaardige feiten. Nog een
staaltje van de wjjze, waarop men zich uit.
Een in het redactioneele gedeelte opgenomen
artikel van den heer Kalma eindigt met de
woordeuSlechts door ons werk kan de
vrgzinnige gedachte hersteld worden". Was
to- dusver de democratie alleen maar bjj de
vrjjz.-dem. veilig, thans schjjnt deze partjj
zich ook het monopolie van de vrgzinnige
gedachte te willen toeëigenen.
Dit en meer in dien geest kan men thans
lezen in een orgaan, dat bljjkens den onder
titel zich ten doel stelt, »de verspreiding van
de vrijzinnig-democratische beginselen". Zou
het niet meer in overeenstemming met de
werkelijkheid zijn indien men in het vervolg
sprak van»de bestrjjding van de Liberale Unie"
Het is niet dan met tegenzin dat wjj op
een dergeljjke handelwjjze de aandacht vestigen.
Nochthans ware het struisvogelpolitiek zulks
geheel te verzwijgen. Bet zijn niet meer op
zichzelf staande gevallen van een of ander al
te heet gebakerd part jj man, het gaat thans
tot een systeem, een stelsel worden.
Daarvoor willen wjj onze geestverwanten
waarschuwen. Laat men zich onzerzjjds voor
een navolging hoeden. Zeker, speldeprikken
zjjn onaangenaam, vooral waunter die komen
van naar men dacht bevriende zjjde. Bet
beste middel cfaartegen is, dat men den lieden
uit den weg gaat, waartoe men te eerder ge
neigd zal zjjn wanneer men zichzelf tot hooger
werk geroepen acht.
Wjj, in de Liberale Unie, wjj willlen de
groote Ijjnen houden.
Wjj weten, dat werkeljjke vooruitgang
slecht gediend is door ontijdige maatregelen,
al zjjn deze ook nog zoo »radicaal". Wjj
beseffen, dat wie waarljjk vooruitstrevend is,
de kunst moet verstaan om met besliste be
dachtzaamheid voort te schrijden. En wjj zjjn
niet van zins ons van dezen historischen weg
door theoretische bespiegelingen af te laten
troonen.
Ook in de eerstkomende tjjden zgn wjj ons
van onze groote en grootsche taak bewust.
Die willen wjj zoo goed mogeljjk vervullen.
Daartoe gaan wjj, meer nog dan vroeger, in
elk geval meer naar vast plan en meer op
regelmatige tjjden, onze beginselen verkon
digen, verdedigen, verbreiden. Tusschen het
Rood van de sociaal-democratie en het Zwart
van hat clericalisme zal altijd plaats bljjven
voor het Blauw van den vooruitgang en de
vrjjzinnigheid.
De taak van de partjj van Goeman Borgesius
is vóór alles een opbouwende, voortwerkende
aan wat door hem werd begonnen.
J. B. A.
Het Nieuwe Kabinet.
De volgende personen zouden volgens het
persbureau Yaz Dias te Amsterdam, deel
uitmaken van het nieuwe kabinet
Jbr. Mr. de Savornin Lohman (binnenl.
zaken), Jhr. Mr. Dr. J. de Geer (onderwjjs),
Jhr. Mr. B. C. de Jonge (oorlog), Prof. Mr.
A. A. H. Struycken (justitie), Mr. Th. Beems-
kerk (buitenl. zaken), Mr. Dr. D. P. A. N.
Kooien (financiën), A. W. F. Idenburg (kolo
niën), Prof. Mr. P. J Aalberse (landbouw),
M. A. E. Bongaerts (waterstaat).
Voor de portefeuille van buitenlandsche
zaken zou ook Jhr. Mr. van Karnebeek, bur
gemeester van Den Haag in aanmerking
komen, en de heer Coljjn zou in geen geval
deel uitmaken van het kabinet.
(Het Ned. Corr.-bureau in Den Haag weet
omtrent de samenstelling van het nieuwe
kabinet nog niets, zoodat wjj bovenstaand
bericht onder sterk voorbehoud geven, temeer
omdat er officieel nog niets gemeld is van
een ontheffing van de opdracht aan dr. Nolens).
De Statendam getorpedeerd.
Naar van Duitsche zjjde gemeld was, zou
j.l. Zaterdag de voormalige »Vateiland", de
tegenwoordige Levithiam" getorpedeerd zjjn,
thans bljjkt dit te zjjn een schip van de
White Star Line, n.l. de Justitia, groot
32,000 ton bruto.
Er valt niet aan te twjjfelen of dit schip
is het grootste schip van de Nederlandsche
vloot, de nieuwe Statendam, van de Holl.-
Amerikaljjn. In uiterlijk kwam de ex-Staten-
dam veel overeen met de Vaterland, hetgeen
dus de vergissing van den Duitschen duik
boot kapitein kan verklaren. De plaats waar
de be veerde torpedeering van de Vaterland
had plaats gevonden, n.l. ter hoogte van de
Noordkust van Ierland had reeds bjj de directie
der Holl. Amer. Ljjn het vermoeden doen
rijzen dat het getorpedeerde schip de ex-
Statendam moest zjjn gew est. De vaste route
van de Justitia ging n.l. langs de noordkust
van Ierland, terwjjl de ex-Vaterland geregeld
voer tusscben de Ver. Staten en een Fransche
•haven, dus bezwaarljjk ter Noordkust van
Ierland had kunnen zgn aangetroffen.
Wellicht voer de ex-Statendam zonder be
geleidende oorlogschepen, op. haar snelheid
vertrouwende voor haar veiligheid,
De ex-Statendam voer niet voor Neder
landsche doch voor Engelsche rekening en
risico.
De ladingen der gerequireerde
schepen.
Uit goede bron verneemt men dat de in
Britsche havens opgeslagen ladingen der ge
requireerde schepen van de Nederlandsche
handelsvloot, successieAeljjk naar ons land
zullen worden overgebracht. Voor dit doel
zgn reeds eenige schapen uit onze havens
vertrokken, andere zullen volgen en binnen
enkele maanden hoopt men een belangrjjk
deel van deze voorraden hier te hebben gelost.
Monopoliseering van hetLevens-
verzekeringbedrjjf.
De Commissie voor de monopoliseering van
het Levensverzekeringbedrjjf heeft bjj den
Minister van Financiën thans ingediend het
rapport inzake de bedrjjlsresultaten van het
levensverzekeringsbedrjjt in Nederland.
Geen intrekkirg militaire
verloven.
Dp het verzoek van een Vereen iging voor
Volksgezondheid om wegens de Spaansche
ziekte de militaire verloven voorloopig in te
trekken, heeft de opperbevelhebber het vol
gende geantwoord
ln antwoord op uw schrjjven en onder
waardeering van uw zorg voor de volksge
zondheid, voor wat betreft voorkoming van
uitbreiding der Spaansche ziokte door intrek
king van militaire verloven, heb ik de eer u,
na gehouden overleg met den inspecteur van
de geneeskundigen dienst der landmacht, mede
te deelen, dat het door u aangeduide middel
niet zal worden toegepast. Omtrent de uit
breiding der bedoelde ziekte is nog zoo goed
ais nieis met zekerheid bekend, doch op dit
oogenblik komt het niet onwaarschjjnljjk voor,
dat de uitbreiding plaats heeft door een zich
snel verspreidende smetstof, meer dan door
inflectie van persoon op persoon.
Het intrekken van alle militaire verloven,
acht ik derhalve een maatregel, die voorals
nog niet is gerechtvaardigd.
De Broodvoorziening.
Het Bureau voor Mededeelingen iu zake de
Voedselvoorziening meldt
Met ons broodmateriaal is het op dit oogen
blik zóó gesteld, dat, rekenende met de ten
vorige jare opgedane ervaring, over de inle
vering van den graanoog-st in de maanden
September en October, aangenomen mag wor
den, dat de overgang va i den oogst 1917 op
dien van 1918 zonder stoornis voor de brood
voorziening, met handhaving van het tegen
woordige rantsoen, zal kunnen plaats vinden.
Graan uit Amerika.
Bjj het Departement van Buitenlandsche
Zaken is bericht ontvangen dat „de Zjjldjjk"
met een lading grondstoffen voor broodberei
ding Dinsdag uit New-York naar Nedérland
is vertrokken.
De plaatsvervanger van het
Kamerlid Bongaerts.
Naar verluidt, zal de heer J. Beckers, uit
Jabeek, indien het Tweede Kamerlid, de heer
Bongaerts, zou worden benoemd tot Minister
van Waterstaat, zgn plaats als Kaïnerlid (op
schuivend) overlaten aan den heer Jules
Schaepkens van Riempot Jr. te Maastricht,
Rjjwielbanden.
Er liepen geruchten, als zouden met 1
Oct. van overheidswege alle rijwielbanden in
beslag worden genomen, waardoor het wiel-
7.22
7.46
7.55
8.05
8.10
8.20
8.30
ZEN.
3.25
3.18
4.40
i 4.50
5 05
5.10
5.20
5.80
7.17
EUWSC
NIEUWS
7EN.
3.28
6.45
6.55
7.20.
V
