Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland,
De Vrijzinnigen.
Haagsche brieven.
No. 2893
Zaterdag 13 Juli 1918
29e jaargang
Heeren Correspondenten
Binnenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij den boekhandelaar M. De Jonge
Ter Neuzen en den drukker A. P. Huijbbegsen te Goes,
ADVERTENTIEPRIJS.
tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
Van 1
10 cent. Bij
minderd tarief.
Redactie-Adres Groote Kade 27, Goes. Telef. No. 74.
abonnement aanmerkelijk ver-
Grrootere letter naar plaatsruimte
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de N. V. Zceuwsch Nieuwsblad, gevestigd te Njmzen
gelieven hunne eventneele Gem. Verslagen
en nieuwstijdingen zoo beknopt mogelijk
te maken. Re(f
De slag is verloren.
De nederlaag, door de vrijzinnige groepen
bjj de Kamerverkiezing geleden, is zoö groot,
dat zjj het karakter van een debacle heeft
gekregen.
Over Zeeland kunnen wjj althans, wat de
Liberale Unie betreft, nog ten deele tevreden
zjjn. Onze eerste man van de ljjst, de heer
de Muralt, werd gekozen. Maar het totaal
■temmencijfer was niet groot genoeg, om ook
de heer Van Kaalte wederom in de Kamer te
kragen.
Er zal alle gelegenheid zjjn, om op de
oorzaken van de nederlaag nader in te gaan.
Laat ons thans alleen constateeren, dat noch
de vrijzinnig-democraten, noch de vrij-liberaleu
succes hebben gehad met hun bestrijding van
de Liberale Unie. Of ja Misschien hebben
zjj er wèl eenig succes mee gehad. Misschien
hebben zjj er hier en daar onze partij door be
nadeeld. Maar zij hebben er zelf niets door
gewonnen. En dat is de hoofdzaak. De folie
campagne, vooral door de vrjjzinnig-democra-
tec tegen de Unie gevoerd, heeft hun geen
enkel positief resultaat opgeleverd. Zjj reken
den op winst, zjj kregen slechts verlies.
Het is dan ook volkomen juist, wat Dr.
Kuyper in De Standaard schreef, en dat wjj
hier laten volgen
„Vooral de heer Marchant, als leider der
Vrjjzinnig Democraten, kreeg een harde les.
De entente van de Vrjj Liberalen, de Unie-
Liberalen en de Vrjj zinnig Democraten, wier
samenstelling men vooral aan wjjlen mr.
Drucker te danken had. bestond nog en is
toen door mr. Marchant opzettelijk te niet
gedaan, daar hjj stellig verwachtte, dat dit
maal verreweg het grooter deel der liberale
kiezers zich tot hem zou wenden. Hoe men
hem ook waarschuwde, hjj zette door. Zjjn
partg zou de troef erlangen. En duideljjk
bleek, dat hjj op een zeer beduidende ver
sterking van zjjn groep hope koesterde
Toch is deze hope ook voor hem in bittere
teleurstelling ondergegaan. Hjj won niet,
maar verloor. Ging niet vooruit, maar ach
teruit. En telt nu op een Kamer van hon
derd leden nanweljjks meer mede. Bljjkbaar
had de heer Marchant niet met de gevolgen
van den oorlogstoestand gerekend. Geljjk
het nu ging, hielp hjj de Socialisten, eu
verloor zeil het hoog opgezette spel."
Dit stukje van dr. Kuyper is volkomen juist.
De Unie heeft vele zetels verloren, maar zjj,
die vroeger onze vrienden waren en ons nu
zoo fel bestreden eveneens. Zjj hun dit een
kostbare les
En wat nu Allereerste eisch is, dat de
vrjjzinnigen deze nederlaag begrijpen en er hun
voordeel mee zullen doen. Op welke wjjze dit
geschieden zal, moet nader worden overwogen.
Laat ons voor het oogenblik volstaan met iets
over te nemen uit een stuk, dat jhr. de Mu
ralt in de V. R. Grt. van 9 Juli (Ochtend
blad) schreef, en dat velen uit het hart ge
grepen zal zjjn. De heer de Muralt wjjst er
eerst op, dat de vrjjzinnige partjjen, toen zjj
nog geconcentreerd waren, herhaaldelijk over
winningen hebben behaald. En dan gaat hjj
als volgt voort:
«Daar liggen nu de Vrjjzinnige partjjen aan
scherven 1
Zullen wjj trachten aan te toonen wie naar
onze wjjze van zien de schuldigen zjjn van
de verdeeldheid
Laten wjj dat kleine gedoe varen. De toe
stand is daarvoor te ernstig.
Vier soorten Socialisten staan in de nieuwe
Kamer aan de linkerzjjde tegenover ons. On
gezocht zullen deze ons nader aantoonen, dat
er niet alleen geen sprake is van «een inter
nationale socialistische party», maar dat er
zelfs van «een nationale socialistische party»
niet kan worden gesproken.
Vflf soorten politieke-Christenen staan aan
de Rechterzjjde tegenover ons.
Die twee groepen links en rechts zyn on
derling wel is waar verdeeld, maar op andere
wyze dan de Vrjjzinnigen. Zoowel de Socia
listen als de Politieke-Christenen zullen elk
als groep eendrachtig zjjn, wanneer zy de
Vrjjzinnigen zullen hebben te bestreden.
De Vrjjzinnigen zitten reeds tusschen de
knjjptang van rood en zwart.
En nu vraag ik my af, is de tjjd niet rijp
om elkaar weer zoo spoedig megeljjk op te
zoeken en terug te vinden V
Ik erken dat de L. U. percentsgewyze den
grootsten klap kreeg, daarna de V. L. party
en als derde de V. D. party.
Intusschen hebben althans voorloopig
zeker de drie partjjen nog reden van be
staan. Daarmede dient rekening gehouden te
worden. Aan de zelfstandigheid van de par
tyen mag voorshands niet worden getornd.
Maar zy moeten elkaar weer terugvinden met
behoud van zelfstandigheid op een vast om-
Ijjnd program.
Wat kan de machinist op de locomotief
uitrichten zonder stoker? Wat kunnen beiden
uitrichten zonder conducteur als treingeleider
Alleen deze drie mannen kunnen vereenigd
den trein veilig door de wissels brengen.
Welnu, zoo roep ik Marchant toe, ziet niet
alleen naar uw functie als stoker, maar over
leg met den machinist en den conducteur En
aan Visser van IJzendoorn vraag ik samen te
werken met den stoker en den conducteur.
Aan Heeres de taak om broederschap te
sluiten met machinist en stoker.
Zóó alleen en niet anders zal het mogelyk
zyn om den Vrjjzinnigen Politieken trein te
brengen door het mengelmoes van politieke
wissels.
Thans is het déraillement volslagen. De
vjjzels aan het werk gezet om de omgevallen
wagens, die niet alle verbryzeld zyn, weer op
het spoor te zetten. En dan weer bedachtzaam
vooruit, maar vast en zeker vooruit
Een wederopvoering van het onverkwik-
keljjk schouwspel, dat in Zeeland de Muralt
wordt afgebroken door een Herman Snyders
(niet persoonljjk) en ongekeerd, moet worden
voorkomen. Beiden konden samen beter een
andere afbraak onder handen nemen. Zoo is
het ook in andere kieskringen gegaan, al was
niet overal de situatie zoo zonderling als in
Zeeland.
Vryzinnigen, komt tot bezinning Vermorst
uw tyd niet met op te zoeken wie de oorzaak
is van het leed, dat ons allen trof, en wie de
scherven maakte.
Wjj allen hebben verwarring gesticht. Dres-
selhuys werkte met het roode spook tegen de
L.U. Wy hanteerden dat spook met succes
tegen de V. D. En tot groote hilariteit van
vele kiezers bezigde Marchant den rooden
duivel tegen Troelstra om zyn hachje te
redden.
Het roode spook en de rechterzjjde lachten
C'.s gezamenlijk uit en gingen met den buit
er van door.
Aan het sportief genoegen van de Vryzin
nigen en aan een ouderlingen strijd moeteen
einde komen in 's-Lands belang.
De Provinciale statenverkiezingen staan voor
de deur. Een even gewichtige verkiezing als
die, welke achter ons ligt."-
Vrjjzinnige leiders, komt tot bezinning De
nu geschapen toestand mag niet geconsoli
deerd worden. Dat zou politiek misdadig zyn.»
Tot zoover de heer de Muralt.
Mogen zyn woorden overdacht worden door
bder, die nog geloot koestert in de vooruit
strevend-vryzinnige politiek.
De vryzinnigen hebben den strijd verloren
het zou struisvogelpolitiek zjjii dit te willen
ontkennen.
Do Liberale Unie is er slecht afgekomen
men heeft in het politieke leven in de
eerste plaats de feiten te zien. zooals zy zyn.
Maar daarnaast overdrjjve men niet. Er mogen
zich dan betrekkelijk weinigen achter ons
vaandel geschaard hebben, zulks bewjjst niets
tegen onze beginselen. Hoogstens kan men
hiernit lezen, dat andere denkbeelde ot -
dere motieven meer ingang hebben gevonden,
onze beginselen bljjven die zij zjjn. V>eor Lire
aanhangers hebben zjj niets in aantrekkelijk-
heid verloren. Het aant&l onzer Kamer! 'den
moge aanmerkelyk verminderd zjjn, onze be
ginselen staan onaangetast.
Wy hebben verloren, maar wjj moesten ook
verliezen. Zeker, wy handen niet- gedacht in
zoo groote mate, maar dat wjj in Kamerleden
achteruit zouden gaan, stond voor elk inge
wijde vast.
Daar was in de eerste plaats de evenredige
Vertegenwoordiging. Geen herstemmin gen meer
met de dan zoo gunstige plaats als midden-
party, ditmaal elke groep voor zichzelf. Dit
bezwaar was nog onnoodig vergroot door bet
niet doorzetten van de vryzinnige concentratie,
waardoor men er tevens in geslaagd was 'eze
ongunstige factor tot een drietal uit te bi ei-
den de onderlinge strjjd tusschen de Vryzin
nigen bracht wèl het verwachte élan, maar
niet aan de onzen. Dat kwam Economischen
Bond en Sociaal-Democraten ten goede.
Dat het Algemeen Kiesrecht den vryzinnigen
gouden vruchten beloofde, niemand der vry
zinnigen die het voorspeld heeft. En de prak-
tjjk heeft ze dan ook niet gebracht.
Stemplicht, waarvan velen onzér wat ver
wachtten, zy heelt de kiezers wel naar de
stembus gebracht, maar vooval de politiek der
belangengroepen in de hand gewerkt «Als
ik dan toch moet stemmen, dau maar i'er
Hall
De nieuwe wyze van verkiezen was ons na-
deelig, geljjk wy vooruit wisten. Dat wy des
niettegenstaande de veranderingen hebben hel
pen brengen, omdat wy die billjjk en recht
vaardig achtten, het eert onze politiek. Op
ons verleden kunnen wjj met trotsch terug
zien, de toekomst gaan wy met vertrouwen
tegemoet Want dadeu zullen ten slotte be
slissend bljjken te zijn.
Wy hadden dan ditmaal wèl den politieken
wind tegen. Al was het zi> tend Ministerie dan
feitelijk niet het onze, een liberaal Kabinet
was het ongetwjjfeld. Wy zou 'en dit trouwens
niet gaarne ontkennen van het Ministerie, dat
de Grondwetshei ziening bracht, de Zuiderzee-
drooglegging aanpakte en, lest best, door zyn
verstandige neutraliteits-polit ek ons buiten den
oorlog wist te houden. Maar het was öok
het Ministerie van Posthuma. Wie zou daar
niet tegen zyn
Alle ontevredenheid in Nederland in deze
dagen, rechtvaardige en vooral ook onrecht
vaardige, zy (concentreerdezich tegen Posthuma,
tegen het Kabinet, waarvan hjj deel uitmaakt,
tegen de partyen, waaruit dit is voortgekomen.
Anderen lieten niet na daarvan misbruik te
maken.
De politieke strijd is -een mooie stryd. Zy
gaat, behoort altham te gaan, om de vraag
op welke wyze het algemeen belang dient te
worden behartigd. Deze vraag maakt vele en
velerlei antwoorden mogelyk, ziehier de stryd
der politieke partyen, die elk op hare wyze
het algemeen belang wenschen te behartigen.
Maar de zuiverheid daarvan is hier te lande
eerst «angetaSfc "door het misbruik dat men van
zekere zjjde van den godsdienst voor politieke
oogmerktn h eft gemaakt. En thans heeft
men er van een anderen kant het voedsel-
vraagstuk bijgesleept.
Aan verschillende stembureaux in Den Haag
stonden borden met de volgende aankondi
gingEen Leege Maag wekt ontevredenheid.
De Economische Bond wil ons geheele volk
als een man eendrachtig doen samenwerken
tot verbetering der Levensuii idelenvoorzie-
ning. Kiest daarom een candidaat van ljjst
no. 13. (Van den E. B.)
Och, als er alleen maar gesiaan had, dat
wie niet houdt van een leege maag op ljjst
no. 13 moest stemmen, dan wa; het allicht
ook wel voldoende geweest.
En dan die belangengroepen. Van politieke
beginselen niets te merken, persoonlijke en
groepsbelangen op den voorgrond. Ook bier
voor zyn de tjjden thans vruchtbaarder dan
ooit te voren, al zal het te bezien zyn ot dat
alles inderdaad ook vruchten zal opbrengen.
Rechts schoof, gelyk immer, den godsdienst
naar voren De eeuwige beginselen, op zich
zelf zaak van het allerhoogste gewicht, werden
als trekkracht voor den politieken zegewagen
gespannen. Hoeveel eenvoudigon van harte
zullen ook dilmaal weer den candidaat van
dominé of pastoor gestemd hebben in de mee-
ning, daardoor reeds een goed werk gedaan
te hebben 1
Rood bleef de ontevredenen trekken, en zal
dit bljjven doen tot Nieuw-Rood ïpetireuwere
en betere middelen daarvoor zal komen.
Vrijheid en Vooruitgang, wjj bljjven deze
beginselen getrouw. Al zal er in de eerst
komende tjjd door ons weinig voor de bevor
dering van den vooruitgang kunnen worden
gedaan, om het behoud van de vrijheid zal
wellicht een zware stryd gestreden worden.
Onze vrienden houdi n zich deswege gereed.
J. B. AMENT.
Klein verlof.
Officieel. Behoudens onvoorziene omstandig
heden zullen in het genot van onbepaald
(klein) verlof worden gesteld
op 28 September 1918
a. de onderofficieren, korporaals en man
schappen van de militie-lichting 1913 der be
reden korpsen, die zijn ingeljjid in het tijd-
vak van 1-5 October 1913;
b. de paarde: oppassers en paarden verzor
gers van de militie-lichting 1914 die bjj de
cavalerie zjjn ingeljjtd in het tijdvak van
16—20 Maart 1914;
op 1 November 1018;
de onderofficieren, korporaals en manschap
pen van de militie-lichting 1915 der genie en
bestemd voor opleiding tot milicien-telegra
fist ot teletonist, die zyn ingeljjtd in hettyd-
vak van 16 -20 Juli 1915;
in het tijdvak van 8—12 October 1918:
de onderofficieren, korpoiaals en manschap,
pen van de landstorm jaarklasse 1915 die zjjn
in dienst gesteld in het tjjdvak 2425 Au
gustus 1915 bjj de infanterie, de wielrijders
en de genie.
Noodslachtingen.
De Minister - van Landbouw heeft tot de
burgemeesters de navolgende circulaire ge
richt
Het is in den laatsten tijd meermalen voor
gekomen, dat in geval van noodslachtingen of
frauduleuze slachtingen daarvoor advies wordt
ingewonneu bjj Rjjkskantoren, welke niet be
voegd zijn tot oordeelen in die aangelegen
heden. Ik vestig er derhalve uwe aandacht
op, dat in die gevallen steeds te rade moet
worden gegaan met de afdeeling Crisiszaken
van mijn Departement.
Dit zal dan o »k den gang van zaken in