Haagsche brieven.
No. 2889
Zaterdag 29 Juni 1918
29e jaargang
lijst 14.
DE ÜUftALT,
Onze Candidaten.
Eene vreemde handelwijze.
Hoe zuilen we stemmen?
Als men ons vraagt,..
jÓmueniand.
Ook dezerzjjds een laatste woord.
Woensdag 3 Juli a.s. is de groote dag, dan
valt de beslissing, dat wordt uitgemaakt in
welke richting ons land in de eerst volgende
vier jaren zal worden bestuurd. Het is wel
licht goed er nog eens op te wjjzen, dat on
der bet nieuwe stelsel van Evenredige Ver
tegen woordigfng geen herstemmingen meer voor
komen, de zaak wordt thans op één dag be
slecht.
Dat door het Algemeen kiesrecht alle Ne
derlanders van 25 jaar en daarboven thans
het recht om te kiezen hebben en dat hun
daarnaast door de Stemplicht de plicht om te
gaan slemm n is opgeleg 1, wjj behoeven aan
dat alles niet meer uitvoerig te herinneren.
Een ieder weet, dat deze nieuwe bepalingen
zjjn ingevoerd, al zal daarbij niet steeds het
feit voor oogen staan dat wy deze verande
ringen, welke tegelyk groote verbeteringen
zjjn, aan de politiek der Vrijzinnigen hebben
te danken. Vooral voor de Liberale Unie is
het een groote voldoeninger is daardoor
weer eens te meer bewezen, dat haar be
dachtzame en tegelijk vooruitstrevende poli
ties de juiste is.
Zoo zullen wy dus op den 3en Juli a.s.
onze stem gaan uitbrengen. Eenmaal in dé
vier jaar wordt ons de gelegenheid gegeven
om invloed uit te oefenen op de richting
welke aan 's Lands zaken dient te worden ge
geven. Welnu, dan willen wy daarvan een
goed en wèl-bewust gebruik maken en dan
zullen wij ons nog eens eerst driemaal be
denken vóór wy onze ééne stem gaan uit
brengen.
Het gaut om het bestuur van het land, om
het algemeen belang. Door deze opvatting
staan wy lynrecht tegenover de belangen-
partytjes en -groepjes, die in deze dagen als
onkruid opschieten. Of juister gezegdzy
plaatsen zich tegenover ons, tegenover het al
gemeen belang. Veel zullen die afzonderlijke
groepjes natuurlyk niet uithalen, maar de
stemmen, wélke zy hier en daar nog zullen
krjjgen, worden uiteraard van de vrijzinnigen
afgehaald. Dat geeft dus nog meer verdeeld
heid en versnippering dan er onder de link-
schen toch al reeds bestaat. Vergelyk daar
tegenover de vast aangesloten, sterke Roomsch-
Katholieke Staatspartij, die zich jmst in deze
dagen krachtiger dan ooit organiseert. Laten
wy, al ware het alleen maar uit tegenweer,
onze Liberale Unie dus steeds flinker, steeds
grooter en sterker maken. Eendracht maakt
macht, het bljjve ook nu ons aller devies
Wy willen geen vermenging van godsdienst
en politiek, maar integendeel scheiding van
deze beide, elk op zichzelf zoo scboone zaken.
En wanneer de Liberale Unie dit haar be
ginsel onvermoeid en onverzwakt blijft voor
staan, dan doet zy dit èn in het belang van
den godsdienst èn in het belang van de poli
tiek. De politieke strjjd in ons vaderland zou
ontegenzeggelijk winnen in klaarheid en waar
heid indien het element van den godsdienst
van dit terreiü verwyderd kon blyven. En aan
den anderen kant, wie zou willen beweren,
dat de hoogheid van den godsdienst gediend
wordt door de wjjze, waarop men van rechts
speculeert op de godsdienstige gevoelens van
de natie in het belang van politieke motie
ven Het boetekleed van Dr. Kuyper mis
stond dien staatsman naar eigen getuigenis
niet o, ijdelheid der ydelhedeu maar
dat de zaak waarom het werd aangetrokken
er een van hooge waarde is geweest zal zeker
niemand willen beweren. En toch matigt i^en
zich van die zijde nog maar steeds het recht aan
van te spreken van «christelijke» beginselen
in de politiek. De Liberale Unie erkent en
billy kt het recht van een ieder te leven vol
gens eigen godsdienstige overtuiging, maar zij
wil van den godsdienst geen reclamebord voor
een politieke nering gemaakt zien.
Naast ons vryzinnig beginsel staat dat van
den vooruitgang. Zy behooren by elkaar Het
verkiezingsprogram van de Liberale Unie be
vat ook ditmaal tal ven wenschen ten aanzien
van den staatkundigen vooruitgang, welke wy
in de eerstvolgende periode verwezenlijkt zul
len zien.
Voorop staat de eisch Regeenng van het
Volk door het Volkvoorzeker geen overbodig
punt in deze dagen. Naast zjjn groote ver
diensten vertoond het zittend Ministerie ook
zyn groote bezwaren. Met billyke wenschen
van de meerderheid der Volksvertegenwoor
diging wordt weinig of geen rekening gehou
den, Dat mag niet blyven voortgaan, de in
vloed van het Parlement, moet weder ten
volle tot haar recht komen, terwyl aan den
anderen kant de verantwoordelijkheid der Re
geering zich duidelyker dan thans moet doen
gevoelen.
Ten aanzien van de buitenlandsche verhou
dingen wenschen wy ingry pende veranderin
gen. Aangestuurd moet worden op ontwape
ning en beslechting van internationale geschillen
door scheidsrechterlijke uitspraak. De vrede, die
toch wel eens zal komen, moet een duurzame
vrede zijn en Diet een, welke de kiemen van
nieuwe oorlogen in zich draagt. Misschien
dat het niet gemakkelijk zal zijn, onze Wen
schen op dit punt aanstonds verwezenlijkt te
zien, maar des te krachtiger moet dan de pro
paganda daarvoor zyn. De zaak zelve is het
zoo alleszins waard.
Naast deze hoofdlijnen bljjft de Liberale
Unie krachtig yweren voor Vrouwenkiesrecht,
Staatspensionneering, Openbaar Onderwjjs, om
alleen maar deze enkele en zeer voorname
punten te Doemen. Wilt gjj dus de Vrjjheid
en den Vooruitgang, stemt dan de Liberale*
Unie. Er zullen partyen zyn die meer beloven
geen enkele geeft die waarborgen, welke
de Liberale Unie door haar verleden kan geven.
Geen woorden, maar daden verlangt men
overalde Liberale Unie heeft vele en goede
daden verricht en zy is bereid die taak voort
te zetten. Daarvoor heeft zy noodig den steun
en de stem der vrijzinnige kiezers. Ook thans
komt zy die vragen.
De Ijjst van de Liberale Unie in den kies
kring Zeeland is
Stemt een van de candidaten van die ljjst
en wel by voorkeur No. 1, den heer
den bekwamen ingenieur, den voortdurenden
stryder voor Staatspensioen, den vurigen kamp
vechter voor do Openbare School. Zyn tronw
aan onze beginselen is ruimschoots gebleken,
bljjke op 3 Juli ten aanzien van dezen can
didaat wat Zeeuwsche trouw vermagOp,
Zeeuwen, op voor onze heilige zaak 1
J. B. AMENT.
M. I. W. J. BIJLEVELD,
onze achtste cundidaat van de. gezamenlijke
lyst voor s Hertogenbosch, Tilburg, Utrecht
en Middelburg, is geboren te Batavia in 1874.
Hy studeerde te Deltt voor O. 1. ambtenaar.
Na ontvangst van dit diploma en na vérdere
studie in de handelswetenschappen, vertrok
bjj naar Engeland. Aldaar is hy werkzaam
geweest in handel en industrie en Directeur
geworden van een der groote handelsonder
nemingen in Londen, In 1905 is hy, na een
benoeming te hebben gekregen bjj de Ne-
derlandsche Gist- en Spiritusfabriek te Delft,
uaar Nederland teruggekeerd en hy is thans
belast met de Directie van het» bedrijf te Rot
terdam van de Nederlaadsche Gist- en Spiri
tusfabriek.
Mevr. VAN BaLEN-KLAAR,
onze negende candidaat van de gezamenljjke
ljjst v .or 's Hertogenbosch. Tilburg, Utrecht
en Middelburg, werd in 1861 te 's-Graven-
bage geboren. Zy volgde de Normaallessen te
Middelburg en legde met goed gevolg de
examens af voor lager onderwjjs en de nut
tige en fraaie handwerken. Als onderwijzeres
was zij werkzaam op de openbare scholen te
Schiedam en Nieuw-Lekkerland. Na haar hu-
weljjk met den heer C. L. van Balen vestig
den zy zich aan de Mjjl hij Dordrecht.
Nadat de heer Van Balen in 1898 was
aangesteld als hoofdredacteur van de Zutfen-
sche Courant vond zjjn echtgenoóte de gele
genheid hare belangstelling in allerlei vraag
stukken van openbaar belang te bevredigen.
Al spoedig werd zy bestuurslid, later pre
sidente der aid. Zutten van de Ver. vóór
Vrouwenkiesrecht, bezocht als afgevaardigde
de algemeene vergaderingen der vereenigin-
gen, waar hare heldere en weloverwogen ad
viezen zoozeer op prjjs gesteld werden, dat
zy eerst tot lid van liet Hoofdbestuur, later
le vice-presidente dér vereeniging Werd.
In 1906 werd haar man hoofdredacteur
van „Het Vaderland" tn vestigde het gezin
zich in Den Haag, waar mevrouw Van Ba
lenKlaar al spoedig op velerlei gebied tot
de vooraanstaande vrouwen behoorde. Zoo was
zy eenjgen tjjd presidente der Haagsche af-
deeling van de Ver. voor Vrouwenkiesrecht,
en is het thans nog van de afdeeling der Ned.
Ver. van Huisvrouwen, aldaar. Toen het vraag
stuk der voedselvoorziening tengevolge van
den wereldoorlog buitengewoon moeiljjk werd,
gat zy den stoot aan de opriehting der keu
ken van de Ver. van Huisvrouwenook is
zy lid van de Commissie van Toezicht voor
de Centrale keuken, aldaar.
Door al deze functies en ook door haar
artikelen in verschillende tjjdschriiten en bla
den, o.a. de (oude) Groene, »De Vrouw en
haar Huis», »Het Vaderland*, (waaraan zy
vast medewerkster is) een bekende figuur in
den lande geworden, was zy, die reeds vele
jaren was aangesloten by de Liberale Unie,
de aangewezen persoon, toen men in den zo
mer van 1917 een vrouw in het Hoofdbestuur
oDzer party wenschte op te nemen Zy werd
dan ook met een groote meerderheid als zoo
danig gekozen.
De door de nieuwe Grondwet geopende ge
legenheid om vrouwen uaar de Tweede Ka
mer af te vaardigen, deed het oog van velen
zich op haar vestigen.
De Liberale Unie is gelukkig deze vrouw
onder haar candidaten te mogen opnemtn.
J. B. AMENT,
onze tiende candidaat van de gezamenlijke
ljjst voor 'B-Hertogenbosch, Tilburg, Utrecht
en Middelburg, werd in 1885 te 's-Graven-
hage geboren. Na een H. B. S. doorloopen
te hebben, was hij eenigen tjjd in den han
del werkzaam en werd vervólgens na afge
legd examen aangesteld tot ambtenaar by een
der Departementen van Algeméén Bestuur.
In de vrjjzinnige beweging kan hy, on
danks zyn drie-en-dertigjarigen leeftyd, reeds
op een staat van dienst wjjzen. Zoo was hy
achtereenvolgens bestuurslid van de Vrjjz.
Propaganda-Vereenigingen te 's Gravenhage
en te Rotterdam, 2e secretaris van de Unie-
Liberale Kiesvereeniging »'s-Grivenhage«,
ondervoorzitter van den Bond van Vrjjz. Prop.
Ver. in Nederland en is thans een der adj.-
secretarissen van de Liberale Unie.
Voorts bleek het vertrouwen, dat men in
zyn party in hem stelt, door zyn benoeming
tot secretaris van de Commissie voor het Ge
meenteprogram, van die voor de Indische pa
ragraaf van het Hervormicgsprogram en laat
stelijk van de Commissie voor het Verkie-
zingsprogram.
De heer Ament behoort tot de bekende
sprekers van de Li bei ale Unie en frad als
zoodanig tal van malen op ter verdediging
barer beginselen ook met de pen neemt hy
aan den politieken stryd deel. Hy was ge
durende eenige jaren redacteur van »Jong
Holland" en is thans medewerker aan ver
schillende bladen, terwyl in »De Vaderlan
der" herhaaldeljjk artikelen van zyn hand
verschijnen.
Ook buiten de politiek geeft hjj bljjken
van daadwerkelijke belangstellingals warm
voorstander van de vredesbeweging is hy iid
van het Comité voor binnenlandsche propa
ganda van Vrede door Recht" en den Ne-
derl. Anti-Oorlogsraad, de Bond van Depar
tementsambtenaren koos hem tot voorzitter
en redacteur van het orgaan.
Het «Zeeuwsch Nieuwsblad» is in de plaats
gekomen van het Vryzinnig Weekblad, dat
jaren aaneen met kracht de vrjjzinnige be
ginselen aan de Zuidzjjde van de Schelde
heeft gepropageerd.
Onder waardeering voor de stuurmanskunst
van dit kabinet, waardoor wjj tot nog toe
buiten deze verschrikkelijke wereldramp ble
ven, hebben we, toen het nog tjjd was, in
1915, '16 en '17 er telkens op gewezen, dat
de uitvoer van ons land te groot, te onbe
perkt was, dat er genoeg moest blyven voor
de eigen bevolking, dat we ook voorraden
moesten houden als ruilmiddel.
Ook hebben we reeds vroegtjjdig in het
licht gesteld dat ^e verbouw van speculatieve
gewassen, als maanzaad, koolzaad enz. diende
beperkt te worden en die van vo^ingsge-
wassen voor mensch en dier bevorderd.
Toen de distributiewet was aangenomen
schreef het Vryzinnig Weekblad, dat er in
,de eerste plaats gezorgd diende te worden,
dat er genoeg te distribueeren viel.
In dien stryd tegen ongebreidelden uitvoer
en voor genoegzame voorraden in het eigen
land vonden wjj noch steun by het anti-rev.
blad in Zeeuwsch-Vlaanderen, noch bjj de
R.-K. «Zelandia», noch ook bij de soc.democr.
«Baanbreker».
Van dit laatste blad was dit geen wonder.
Toen de soc.-democr. sprekers in 1916 den
boer opgingen werd door hen de uitvoer ver
dedigd en het Kamerlid Schaper beweerde op
het Soc.-dem. Congres te Arnhem, dat de
distributie nergens zoo goed geregeld was als
.in ons land.
Een vreemden indruk maakt het, dat de
sociaal-democraten thans bjj voorkeur het
hebben over den te grooten uitvoer en cri-
tiek oefenen op de distributie, dat hunne aan
vallen zich richten op Posthuma, dien zy het
sterkst hebben gesteund.
wenschenj.zich voor te stellen als de
redders in den m>od, zy trachten de treurige
omstandigheden van thacs uit te buiten om
kiezers te werven.
Het kan geen kwaad daarom even in het
licht te stellen, dat een gewoon liberaal blad
eerder de fouten zag of aanwees dan de so
ciaal-democraten.
Toen het nog tijd was, zwegen dezen, nn
trachten zjj er politieke munt uit te slaan.
Die veranderde houding mogen de kiezers
wel in het oog houden, als zy op 3 Juli ter
stembus gaan.
Met te meer kracht mag het Zeeuwsch
Nieuwsblad al* opvolgster van het Vryzinnig
Weekblad aanbevelen de ljjst der unie-libe
ralen, no. 14 van het stembiljet.
Waar wij ook meer dan één maatregel
moesten afkeuren van dit extra parlementaire
ministerie, dat de leiding der regeering heeft
in ons land, daar dringt zich nochtans ééne
groote, alles overheerschende gedachte naar
voren: Dit ministerie heeft ons welhaast vier
jaren lang buiten den schrikkelyken wereld
brand gehouden.
In dit opzicht heeft het zich een eérezuil
gesticht, heeft het recht op de erkentenis van
het gansche Nederlandsche volk.
Zoo sterk en levendig is dit besef doorge
drongen in de ziel van de natie, dat in 1915
en de jaren daarna verschillende uitingen van
de rechtsche pers en van rechtsche personen,
zoogoed bjj antirevolutionairen als by Katho
lieken, hunne groote ingenomenheid te kennea
gaven, dat niet de rechterpartyen, ma.vr juist
de linksche in 1913 de overwinning by de
stembns hadden behaald.
By de rechterpartyen zelf dus heerschte de
overtuiging, dat een Kuyper-régime ons dichter
bjj den oorlog zou gebracht, ja er midlenin
zon gestort hebben.
Zoo werd ook bij onze tegenstanders de
zegen van een vrjjziinig bewind gevoeld en
door velen erkend.
Zyn die stemmen reeds verklonken
Aan ons de plicht ze weer in herinnering
te brengen
Wjj bleven buiten den oorlog, omdat we
hadden eene vrijzinnige regeering.
Dit zjj ons een spoorslag, ook thans de
vrjjzinnige idee te doen zegevieren.
Wie niet willens en wetens doof bljjft voor
deze stemmen, hij kiest op 3 Juli links.
Als- men ons vraagtHoe komt bet, dat nog
de staatspensioneering niet is ingevoerd, jal zjj
het ook, dat velen thans eene ouder iomsrente
genieten krachtens het bekende art. 369, dan
is ons antwoordDe linkerzyde heeft haar
woord, in 1913 gesproken, gestand gedaan. Ze
heeft met alle kracht hare belojte probeeren
in te lossen. Het was de rechtsche Eerste Kamer
die deze goede wet heeft tegengehouden, nadat
ook de rechterzijde in de Tweede Kamer had
tegengestemd
Waar het volk van Nederland in zjjne breede
lagen voor staatspensioneering is, daar dient
het hiervan te getuigen op 3 Juli a.s.
Op de voortdurende tegenwerking der rech
terzijde past maar één antwoord
Stemt op 3 Juli links.
Standaardschoenwerk.
De minister van landbouw heeft vastge
steld nieuwe algemeene voorschriften voor
standaardschoenwerk, waaraan het volgende
is ontleend
Het standaardschoenwerk wordt vervaar
digd in drie klassenhet wordt uitsluitend
in zwart vervaardigd.
De volgende maximumprijzen voor den
kleinhandel zjjn vastgesteld in nummers 40
tot en met 47 manspantoffels en fietsschoe-
nen f7.75 tot til; mansrijgbottines en der-
byrygbottines van f 11.50 tot 123.25 mans-
rjjgmolières en derbyrjjgmolières van f 13.25
tot f21: man8werkscboenen f9.50 en f 11.50
nummers 36 tot en met 43 vrouwenknoop
laarzen, schachthoogte 13 c.M. f 10 25 tot
f 20rjjg- en derbylaarzen voor vrouwen,
schachthoogte 13 c.M. f 10 tot f 19.25 vrou
wen lage rjjg- en derbyschoenen 18.75 tot
117 vrouwen bandschoenen met hak, een
voudig model 17.75 tot f 10.50 vrouwenpan
toffels f5.75 tot f8; nummers 20 tot en met
35 meisjes- en kinderknooplaarsjes f 4.75 tot
f 15 meisjes- en kinderryg- en derbylaarzen
t 4.25 tot f 14.50 nummers 24 tot en met
39: jongensryg- en derbybottines van f5.75
tot f 18.50nummers 20 tot en met 39
jongens meisjes- en kindersandalen en band
schoenen 13,75 tot f 12.75.
