Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland,
jhr. R.L de Muralt.
No. 2880
Woensdag 29 Mei 1918
29e jaargang
LIBERALE ÜN1E.
Candidatenlyst
Unie-Libi rale Landdag
te Ter Neuzen.
Landbouw.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij den uitgever M. De Jonge
te 'Ter Neuzen en den drukker A. P. Huijbregsen te Goes.
Telef. Interc. No. 37.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-adres: Westkolkstraat 10, Ter Neuzen.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bjj den Uitgever M DE JONGE, te Ter Neuzen.
der LiK Je Lai your de gecombineerde
kieskiinge. Aiidü org, iilburg, s Rei-
togeubo.se u ecln (de provincies Zee
land, a -lat eu Utrecht) vermeldt:
1. jhr. R. R. L. de Muralt te 's Hage.
2. mr. it. van Iiaalte te 's Hage.
G. L. Breedveld te Halsteren,
mr. dr. A. F. baron van Ljjuden te Baarn.
da. 11. Siemelink u Vlissingen.
Fh. van Dixhoorn te Axel.
ds. T. Kielstra te Zeist.
M, 1. VV. J. Bijleveld te 's Hage.
mevr. F. S. van BalenKlaar te's Hage.
J. B. Anient te 's Hage.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
In de j.l. algemeene vergadering van de
Liberale Unie, gehouden te Amsterdam werd
met algemeene stemmen de navolgende-motie
aangenomen
»De Algemeene Vergadering acht het
wenschelpk, dat door de officieele organen
der Liberale Unie de propaganda gevoerd
worde voor de ipsien in haar geheel, in dier
voege, dat als den kiezers wordt geadviseerd,
den eersten naam der iyst te stemmen, uit
drukkelijk worde vermeld, dat het den kiezers
vrjj staa van hunne voorkeur voor een
andèren eandidaat der lijst te doen blijken.*
In verband me" bovenstaande motie verzoe
ken wp 'I, kiez< ngei'd, bp de verkiezing
voor de Tweede Kamer, op 3 Juli aanstaatide,
hun stem uit te brengen op ingenieurjhr.
R. K. L. HE MURALT. Hoor aldus te
stemmen kan worden bereikt, dat de twee
bekwame altredende Kamerleden jhr. R. R. L.
de Muralt en mr. L. vau Raait» in de
nieuwe Tweede Kamer wederom zitting zullen
krijgen. L)e kiezers behoorende hij de Liberale
Unie zijn geheel vip om ook in plaats van den
eandidaat jhr, R. R. L. de Muralt, een van
de andere candidaten dei U. U. Ipst te stemmen.
Toch waarschuwen w(j ten sterkste
tegen een ersnippermg van stemmen, die
inderdaad tot vei w arnng aanleiding kan geven.
Stemt daarom als één man op
Elke kiezer mag Maar één eandidaat
Stemmen Maakt hp meer dan één witte stip
zwart, dan is het stembiüet ongeldig.
begunstigd en voor de Liberale Unie en in 't
bijzonder natuurlijk voor de Kiesvereeniging
»De Vrijheid* een zeer groot succes is gewor-
deD, in spijt van de pogingen van enkele aan
wezige socialisten, welke door de meest banale
interrupties de eer van hun partij meenden te
moeten handhaven.
Nadat de »Vereenigde Werklieden* eenige
stukjes ten beste hadden gegeven, werd te on
geveer hall drie de Landdag geopend door
den heer
J. van der Pejjl,
die de aanwezigen hartelijk dankte voor hun
opkomst, zooals spr zeide, aan den vooravond
van de verkiezingen, die weder beslissen zullen
over een nieuwe politieke periode.
;ir. i« er trotsch op, dezen Landdag te mogen
openen en herinneit er aan hoe ten tijde van
den oorlog met Transvaal een vrijzinnig mi
nisterie, met Goeman Borgesius aan het hoofd,
de eer van Nederland heeft gered.
.Ook thans is bet een vrijzinnig ministerie,
dat onze onafhankelijkheid en eer heeft weten
te haudhaven.
Vervolgens gaf spr. het woord aan
Ds. T H. Siemelink,
uit Vlissingen, voorzitter van de Liberale Kies
vereeniging in den kieskring Zeeland.
Mannen en vrouwen van Zeeuwsch-Vlaan-
deren, aldus ving spr. zjjn rede aan, we staan
voor een nieuwe Staatsinrichting Ons volk
Meuwe Aldeeliugeu.
Te Garmerwolde is een nieuwe aldeeliug
der Liberale Unie opgerient met aanvankelijk
12 leden. Dé samenstelling van het bestuur
zal nader worden medegedeeld.
Te Streefkerk is een nieuwe afdeeling
der Liberale Unie opgericht, aanvankelijk met
14 leden. De samenstelling van het bestuur
zal nader worden medegedeeld.
Te Eenrum is een nieuwe aldeeliug der
Liberale Unie opgericht met 72 leden. Het
bestuur bestaat uit de heeren W. Heidema,
voorz. L. van Gorzel, 2e voorz.J. Web-
bens, Je secr.K. van Zeeff, 2e secr.J.
Wolthuis, penningm.
De Vrijz. Kiesvereeniging te Oldehove
heeft zich aangesloten' bij de Liberrle Unie.
Het aantal leden, bedraagt 30. Het bestuur
bestaat uit de heereu Wiersma, de Bou, J,
A. Siccetna, secretaris.
'Ie 't Zand is een nieuwe afdeeling dei-
Liberale Unie opgericht, aanvankelqk met 30
laden. Het bestuur bestaat uit de heeren E.
E. Cleveringa, voorz.H. van Hoorn, T. Bu-
rema, D. L. Nieb'arg, J. Vonk.
Zondag 19 Mei werd ia de Buitensocieteit
te Ter Neuzen een Lanculag gehouden, van
wege de Unie-Liberale Kiesvereeniging »De
Vrjjheid*, welke door schitterend weder werd
werd tot heden geregeerd van bovenaf. Thans
komt daarin verandering en dat danken wij
aan het algemeen kiesrecht.
recht eu de evenredige vertegenwoordiging, zal
een einde gemaakt worden aan het oude systeem.
Onze Staten-Generaal zal meer dan voorheen
een arbeidskamer worden.
Spr. legt er den nadruk op dat, indien er
nu maar een enkel woord in dien zin gespro
ken wordt, alle vrouwen het kiesrecht ver
krijgen.
Spr. ontleedt dan de aard in de evenredige
vertegenwoordiging: Elke geleding in ons
volksleven kan nu zpn vertegenwoordiger
krijgen in de Tweede Kamér. Thans is er de
kans op een regeering, die bp uitstek een
wto-regeering zal zijn, omdat wij door en uit
ons midden een man kunnen kiezen, wien wij
de behartiging van onze belangen en het voor
staan van onze beginselen durven-toevertrouwen.
Aan u thans het woord om de daad bjj het
woord te voegen.
Tot de bespreking van liet z.g. Christendom
komend roept spr. uit: waarvoor strjjden zjj,
strjjden zij voor God, voor 't hooge, voor het
redelijke NeenZjj strijden voor hun clandisie.
Wat betreft de nieuwe partpen. wjjdt spr.
eerst etnige woorden aan de eenvoudigen van
hart, die denken door het oprichten van een
partij, zooals bpv. de »Politiepartjj«, zoo maar
een vertegenwoordiger i.i de Tweede Kamer
te kunnen krijgen, die in 't bijzonder hun be
langen voorstaat.
Tot de «geblindeerde* partpen komend, deed
spr. een ernstig waarschuwend woord hooren
tegen deze partpen, zooals genoegzaam uit de
betiteling van spr. blpkt.
De gedachten, die in het volk leven, moeten
werkelijkheid worden.
Daarvoor strpdt de Liberale Unie.
Stelt daarom in het hoogste college Unie-
Liberalen, de dragers van uw gedachten, opdat
de door u gewenschte wereld kome.
Nadat het applaus, hetwelk op deze rede
gevolgd was, een einde had genomen, werd het
woord gevoerd door
Jhr. R. L. L. de Muralt,
lid der Tweede Kamer van de Staten-Generaal,
uit 's Gravenhage, welke zou spreken over den
schoölstrjjd.
Allereerst herinnert spr. er aan, hoe reeds
iu 1878 de Liberalen onder den bekenden vrij
zinnigen minister Kappeyne waren voor «een
school voor heel de Natie*. En er geen plaats
voor de bjjzondere school was, als zpnde niet
goed voor 't volk.
Spr. releveert het woord van minister Kap
peyne, die van meening was dat wanneer de
minderheid niet van onze (deze) meening was,
deze onderdrukt moest worden, om er dan de
aandacht op te vestigen dat deze rondborstige
uiting van minister Kappeyne de aanleiding
is geweest tot de coalitie tusschen Anti-Revo
lutionairen eu Roomsch-Katholieken, hetwelk
sp.. een monsterverbond noemde.
De Liberalen hebben geen leerstelling, in
dien zin dat zp de slaven zijn van een bepaald
dogma, zooals in andere partpen maar zoo
vaak het geval is, met name bp socialisten en
clericalen.
De vrijzinnigen staan tusschen de socialisten
eu de clericalen in als een geheel vrije, on
afhankelijke partjj, die slechts zjjn steun ver
leent aan wetsontwerpen, waarin, naar zjj
meenen de geest van het volk wordt uitge
sproken.
Spr. legt er in dit verband de nadruk op
dat toen het de vrijzinnigen gebleken was
dat het bjjzonder onderwjjs door het volk ge-
wenscht werd, de Liberale Unie er ook toe
heelt mede geholpen een gelijkstelling van
openbaar en bjjz. onderwijs te bevorderen.
Het bjjzonder onderwjjs was niet te keeren.
In 1887 liet de grondwet reeds subsidie toe,
in 1889 werd deze door de wet Mackay ge
geven, waarop in 1901 Borgesius deze bjj deLeer-
pliehtwet uitbreidde, Kuyper in 1905 een
subsidie voor deu bouw wist te doen vast
stellen enz. Dit alles was de voorbereiding
van de nederlaag van het openbaar onderwjjs
welke volledig werd, toen in 1917 de door
Cort van der Linden voorgestelde Grondwets
herziening in tweede lezing werd aangenomen.
Spr. en prof. Eerdmans hebben toen een
amendement ingediend, waarop de waarborgen
van bpzonder en openbaar onderwijs in de
groidwet gelijk werden gesteld.
hebben het succes, gehad dat vastgesteld werd
dat overal' openbare scholen moesten zjjn.
Nu komt de heer de Muralt tot bespreking
van de Ec. Bond en merkt op dat Treub vroe
ger zich tegen staatspensioen verklaarde en
jaloersch op het succes in de Liberale
Unie, die het eerst iets voor Staatspension-
neering voelde - zeide dat de L. U. maar
zoowat scharrelde met die Staatspensionnee-
ring om stemmetjes.
In 1916 kwam Treub zelf met een wets
ontwerp inzake de Staatspensionneering in
het kabinet 1
Nog meer dergeljjke staaltjes'wan verder
felijkheid bracht spr. naar voren om te ein
digen met er de nadruk op te leggen dat
wee wil dat de openbare school bljjtt bestaan
moet stemmen op de Liberale Unie.
Door een luid applaus betuigden de aan
wezigen met deze woorden hun instemming.
Daarna ving de laatste spreker, de heer
J. van Kleef
uit Dordrecht zjjn rede aanMannen en
vrouwen in Zeeland. De vele weken, die ik
nu reeds door Zeeland gereisd heb om voor
de idee der Liberale Unie te strjjden heb ik
in mannen zoowel als in vrouwen zooveel
goeds ondervonden dat het hart van de Zeeuw
meV recht van goud genoemd mag worden,
zooals men dat in Holland zelden aantrett.
De heer van Kleet had daarom gaarne gevolg
gegeven aan de uitnoodiging van de kiesver
eeniging „De Vrjjkeid'' te Terneuzen om te
komen spreken.
Spr. releveert dan wat onder het kabinet
van de Unie-Liberaal Goeman Borgesius is
tot stand gekomen, de ongevallen-, de wo
ning-, de ziektewet, de wet op de persoonlijke
dienstplicht enz. enz.
Wat hebben de S.D.A.P.ers gepresteerd,
vraagt spr.
Toen zp in de geldgenheid waren mede te
werken tot iets goeds hebben zp geweigerd.
Spr. legt er den nadruk op hoe door het
zitting 'nemen van vrouwen in de regeering
een oorlog als de huidige waarschpnlpk niet
ontketend zou zjjn.
Op dus voor het actief vrouwenkiesrecht.
Op voor de L. U. op wier program deze
eisch staat.
Dan bespreekt en vergelpkt de heer van
Kleef de verschillende stelsels in staatspen-
sioneering, welke hel alle droevig afleggen
tegen de staatspensioneering zooals de L. U.
die wil, n.l. op 65-jarigen leeftpd, om dan te
herinneren aan Zeeland's zinspreuk «Luctor
et Emergo* en hoe zoo menige polder door
toedoen van jhr. de Muralt, getrouw aan deze
spreuk, aan het water is ontrukt, en hoe vele
polders thans door werken van o: volgens het
systeem van ingenieur jhr. de Muralt worden
beschermd tegen de wateren.
Schaart u daarom om de banier van de
Liberale Unie en stemt op No. 1 van de lijst
der Liberale Unie in Zeeland, jhr. de Muralt,
de man die met Zeeland één is, onverbreekbaar
aan dit geweat is verbonden en daarvan niet
kan en mag gescheiden worden.
Daarom, stemt de Liberale Unie.
Een langdurig applaus volgde op deze met
geestdriftige overtuiging uitgesproken rede.
Nadat de heer
van der Pejjl
de Landdag na oen enkel woord voor gesloten
had veikla <rd, verspreidden de ruim *1500 aan
wezigen zich onder den indruk van het ge
hoorde.
Mr. E. E. van Iiaalte was evenals mevr.
van BalenKlaar verhinderd te kotnen.
's Avonds werd door den heer de Muralt nog
in de bovenzaal van Hotel de Commerce het
woord gevoerd over het staatspensioen.
Eeu tooneels'chets getiteld Blijde Oudjes*,
opgevoerd in Schouwsch dialect door de dames
Griep em Fokker ffh de heer Blom, maakte op
aanschouwelijke wjjze duidelpk hetwelk de
heer ,de Muralt betoogd had.
Ook de heer van Kleef voerde nog het woord,
terwijl mej T. Nachtweh eeriige liederen zong
welke algemeen een groote bjj val vonden en
een orkest je op zeer verdienstelijke wijze tot het
Door ds. T. H. Siemelink werd de verga
dering met een woord van dank aan de spre
kers gesloten.
fiieuwe RijkskatRoreu.
De minister van landbouw heelt:
a. met ingaDg van 23 dezer benoemd tot
-directeur van het Rjjkskantoor voor Melk en
Kaas (R. M. K.J de heeren G. J. Blink te
's Gravenhage, en Th. J. A. Diephuis, te
Amsterdam
b. goedgekeurd, dat genoemde heereu van
1 dezer at in bovengenoemde hoedanigheid
zjjn werkzaam geweest.
De minister van landbouw heelt met in
gang-van l Junii
I. opgeheven de Rijkscommissies van Toe
zicht óp de Yereenrgingen «Groenten-Cen
trale»; «Fruit-Centrale» «Zaad-Centrale»;
Zeevischvereeniging: Paardenvereeniging en
Ylasvereer.iging;
II. de sub i genoemde Rijkscommissies ge
machtigd tot atwikkeling van zaken, voor
zoover deze niet voor overdracht aan de na
te noemen kantoren in aanmerking komen;
III. ingesteld
a. een Rjjkskantoor voor Groenten eu Fruit
en daarvan te benoemen
tot president-directeurC. van Spronsen
tot directeuren T. S. Goslinga, wien meer
in het bpzonder de zorg voor de groenten
en W. Kooiman, wien meer in het bqzonder
de zorg voor het Iruit wordt opgedragen,
terwpl alsnog een derde directeur zal worden
benoemd, meer in het bjjzonder belast met
de zorg voor het conserveeren errde conti61e;
b. een Rpkskantoor voor Zaden" en daarvan
tot directeur te benoemendr. K. Tjebbes
c. een Rjjkskantoor voor Visch en daarvan
tot directeur te benoemenF. J. H. Schnei
ders
d. een Rjjkskantoor voor Vee en Paarden
en daarvan te benoemen tot president-direc
teur F. J. Dysselhol en tot directeurH.
Welt, wien meer in het bpzonder de afdeeling
«Paarden» zal worden opgedragen
e. een Rjjkskantoor voor Vlas en daarvan
tot directeur te benoemenJ. C. Hoos
IV. aan ieder der vorengenoemde Rijks
kantoren toegevoegd een commissie van ad
vies, van welke de samenstelling nader zal
worden bekend gemaakt.
De minister van landbouw heeft met in
gang van 1 Juni
Jrtci tvo invuciii-ig 7~*T -----
1/6 uiiit-jjioomai TCTii ivumi tv -
yrcnrmgv;» -tt*"* U
