Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
KaagscSte BrieVea
Zetland.
No. 2873
Zaterdag 4 Mei 1918.
29e Jaargang.
3
BINNENLAND.
Provincie Nieuws
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen by alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
Telef. latere. No. 37.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-adres: Westkolkstraat 10, Ter Neuzen.
Deze Courant verschynt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond by den Uitgever M DE JONGE, te Ter Neuzen.
111.
Wij hebben geschetst, hoe iu iederen kies
kring voortaan door de politieke partijen bjj
de verkiezingen een ljjst van eandidaten zal
worden ingediend, ten einde de kiezers in de
gelegenheid te stellen hun stem nit te brengen.
De ljjst, die de Liberale Unie heeit inge
diend voor den kieskring Zeeland, ziet er als
volgt uit:
1. jhr. U. R. L. de Muralt, 's Oravenhage.
2. mr. E. E. van Raalte,
3. G. L. Breedvelt, Bergen op Zoom.
4. mr. dr. A. F. baron van Lynden, Baarn.
5. ds. T. H. Siemelink, Vlissingen.
G. Ph. J. van Diihoorn, Axel.
7. ds. T. Kielstra, Zeist.
8. M. C. W. J. Bjjleveld, s' Gravenhage.
9. mevr. F. S. van Balen-Klaar,
10. J. B. Ament,
De Unie heeft in eenige andere kieskrin
gen precies dezelfde lijst ingediend.
Maar dat doet er nu niet toe.
L)e Zeeuwen zullen op deze lijst verschil
lende bekende namen vinden. De nummers
1 en 2 zjjn beiden op bet oogenblik lid van
de Tweede Kamer. Over den heer de Muralt,
die thans voor Oostburg zit, behoeven we
weinig te zeggen. Wie in Zeeland kent hem
eigenljjk niet? Hy is de bekwame ingenieur,
die cp tecbnisch-wetenscbappeljjk gebied een
naam heeft verworven. Op politiek terrein
de groote voorstander der staatapensioune8-
ring, de jjverige propagandist der Unie. In
economisch opzicht de strjjder voor zoo me
nig goeden maatregel, laatstelijk nog voor de
drooglegging der Zuiderzee. De heer van
Raalte, de tegenwoordige afgevaardigde van
Middelburg, is oud-minister van justitie in
het kabinet-de Meester. Eveneens een zeer
bekwaam man, an op het oogenblik de voor
zitter van de Unie-liberale fractie in de Twee
de Kamerook bjj heeft al veel belangrijken
arbeid in het parlement verricht en gesteund.
Ook onder de 8 andere eandidaten zijn
mannen, die den Zeeuw goed in de ooren
klinken.
Flinke figuren, als van Lynden, Siemelink,
Kielstra. Voorts hebben ook de industrie en
de landbouw op deze ljjst haar vertegenwoor
digers. En ook een vrouw komt er op voor.
Ziedaar de Unie-ljjst.
Het is nu de plicht van vrijzinnig Zeeland
om deze lijst zooveel mogelijk stemmen te be
zorgen.
Wjj willen bij de manier van stemmen nog
een oogenblik stilstaan. Want de kiezer moet
goed weten wat bjj doen moet. Tot dusver,
als hjj stemmen ging, kreeg hjj een klein
stembiljet, waarop slechts enkele namen voor
kwamen. Voor ieder zoo'n naam stond een
hokje en één daarvan moest hjj zwart maken.
Welnu, het stembiljet zal voortaan anders
uitzien. De kiezer ontvangt nu een groot
biljet, waarop verschillende ljjsten staan af
gedrukt. Als hjj het in banden heeft, zaijhij
vermoedeljjk een oogenblik vreemd staan kjj-
ken, want hjj zal zoo ongeveer honderd
namen voor z'n oogen zien dwarrelen.
Misschien nog méér.
Immers: iedere party neemt met een eigen
lijst aan de verkiezing deel, en stellen we nu
eens dat er 10 partjjen zjjn en ieder een ljjst
met 10 namen indient, dan zjjn dat in totaal
reeds 100 namen. Zeer waarschjjnljjk echter
zal het nog méér zjjn.
Wat moet nu de kiezer doen Hij begint
met de lijst van zijn partij op te zoeken. De
kiezer, die op de Liberale Unie wil stemmen,
zoekt dus de ljjst op van de Unie, dat is dus
de ljjst waarop de heer de Muralt bovenaan
staat. Heeft de kiezer die ljjst gevonden, dan
zoekt hij den naam op van den candidaal waar-
op hij stenmen teil. Op de ljjst van de Unie
staan 10 namen. De kiezer mag stemmen op-
wien hij wil. De manier van stemmen is
preeies dezelfde als vroeger hjj moet het wit
te hokje, dat voor den naam van den candi-
daat staat, zwart maken.
Wie «lus uit de 10 eandidaten de Mnralt
kiest, maakt het bokje vóór de Muralt zwart.
Wie van Raalte kiest, of Breedvelt, of van
Dixhoorn, of Bjjleveld, of mevr. van Balen
Klaar, maakt het hokje zwart voor den naam
van zjjn candidaat. leder is dus volkomen
vrij. Maar de Unie kiezer moet goed zorgen,
dat hjj eerst- de lijst van de Unie heett opge
zocht.
Win is nu gekozen
Ook daarover nog een enkel woord. Laat
ons aannemen dat (volgens de methode die
wjj io ons vorig artikel hebben geschetst)
de Liberale Unie over het geheele land recht
beeft op 22 zetels, en dat van die 22 zetels
de kieskring Zeeland er 2 krjjgt. Dan moeten
van de 10 eandidaten van bovenstannde ljjst
er 2 gekozen worden. Wie zjjn dat nu Dat
behoeven dan niet de bovenste twee candida-
tan te zjjn. In de eerste plaats is gekozen
degene, die de meeste stemmen op zich ver
eenigde. Heeft de Muralt de meeste stemmen,
dan is hjj gékozen. Heeft van Lynden de
meeste, of van Dixhoorn, of Kielstra, dan
gaat hjj de Kamer in.
Maar dan Er bljjft dan nog 1 zetel over,
Dan wordt de zaak een beetje minder een
voudig. Wanneer een candidaat van de ljjst
gekozen is, en bjj bad méér stemmen dan
noodig waren om gekozen te worden, dan
worden de stemmen die hij overhoudtgegeven
aan den candidaat die bovenaan de ljjst staat,
net zoolang tot hjj er ook genoeg heeft om
gekozen te jjjn. Wanneer b.v. van Raalte
de meeste stemmen heeft dan worden de
stemmen die bjj te veel heeft, gegeven aan de
Muralt. Wordt de Muralt gekozeD, dan gaat
zjjn overschot naar van Raalte. Wordt Bjj -
leveld het eerst gekozen dan krjjgt de Muralt
het overschot. Enzoovoorts.
Maar hier behoeven wjj nu niet verder op
in te gaan.
De hoofdzaak is maar, dat iedere Unie-kiezer
de ljjst van de Unie opzoekt. Dan mag hjj
van die ljjst stemmen wien bjj wil.
XXXIII
De laatste pagina van de »Haagsche Post*
van Zaterdag j 1. wordt ingenomen door één
enkele advertentie, aaneengesloten tekst en
kleine letter. Elk die met het formaat van
»het rose blad met den aardigen inhoud* be
kend is, kan zich voorstellen, dat die ééne
advertentie heel wat bevat. Inderdaad bet is
heel wat
Het is een oproep aan het Nederlandsche
volk, afkomstig van, althans onderteekend door
een zekeren mynheer Jae S. J. Jzn. te Rot
terdam. Zjjn volledige naam bn ook zjjn nader
ndres worden ona onthouden, wat wel eenigs-
zins vreemd aandoet. Niet alleen dat de hooge
toon, dien bjj zich over veel en over velen
veroorlooft te voeren, op zjjn minst een vol
ledige onderteekening wenscheljjk zou maken,
maar het ontbreken daarvan is te meer be
vreemdend met het oog op de uitnoodiging
tot het inzenden vun adhaesie-betuigingen.
De heer S. J. heeft anders groote plannen,
plannen welke in deze dagen zeker belang
stelling zouden kunnen wekken indien
maar hierover later. Eerst de plannen zelf.
De geachte schrjjver heett het over het
vraagstuk van de voedselvoorziening, op zich
zelf voldoende om zich allerwegen een aan
dachtig gehoor te verschaffen. Of zou men
eindeljjk »zjjn buik vol* krjjgen van al die
critiek, die zoo weinig geeft?
Hjj weet ook de reden daarvan. Nu, dat
is ook niets nieuws, dat is natuurljjk de oorlog,
zal men zeggen. Mis. Volgens de beer J.
is die reden uitsluitend (let wel uitsluitend)
de verdeeling van ons land in politieke par
tyen. Die hebben het dus weer gedaan
Waren die er niet, dan hadden we hier alles
volop.Het is in deze dagen mode, voor
sommigen tot een razernjj gestegen, om af
te geven op »de politieke partjjen*, maar dit
staaltje heeft in elk geval de verdienste, dat
het tot de allermalste behoort. Want wat te
denken van een geschrjjf van die groote, laten
we maar gerust zeggen ellenlange kolommen,
dat begint met de doodsklok over de politieke
partjjen te luiden eu eindigt met de opwekking
tot het vormen van.een comité. Zoodoende
zjjn ook vroeger wel partjjen opgericht. Na
tuurlijk worden ditmaal slechts krachten ge
zocht, die zich niet op den voorgrond plaatsen,
versch bloed, mannen van kracht en durf,
gelijk de geachte inzender zich zoo teekenend
uitdrukt.
Dat Minister Posthuma vooral het gedaan,
of zoo men wil niet gedaan heeft, spreekt van
zelf, het wordt uitvoerig betoogd. Of de
schrjjver zich ook maar eenigszins een voor
stelling kan rnakeu van de ontzettende taak,
van dien bewindsman, weten we niet, maar
wèl bljjkt jjat ook deze criticus geen betere
regeling ook maar tracht aan te geven. In het
comité zal de schrijver nader de wantoestand
op alle gebied verklaren ach, waarom niet
liever op één gebied één verbetering voorge
steld
Over de politieke partyen in het bijzonder
de zonderlingste u tingen, evenveel krachtige
beschuldigingen, zonder nochtans een enkel
bewjjs. Ook het verdienstelijke pogen bljjft
hier zelfs achterwege. Bjj een politieke par
ty, zoo leeraart de heer S. J gaat partybe
lang boven alles. Waaruit bljjkt dat? On-
noodige vraag, in de groote advertentie in de
>llaagsche Post* wordt het gezegd en daar
mede basta.
De geheele volksvertegenwoordiging deugt
niet. Daar moeten dus andere mannen voor
in de plaats komen, mannen die zich niet op
den voorgrond plaatsen, van kracht en durf.
Maar, en dit in onderscheiding van go nieu
we groepen die althans van zichzelf nog al
le heil verwachten, deze wereldhervormer heeft
van zjjn eigen denkbeeld weinig verwachtiag
straks zullen we weder een kamer zien van
louter partymannen, die denzelfden weg zul
len volgen.
O ja, haast vergeten we iets. Het voor
behoud wordt gemaaakt »ais er niets veran
dert.* Dus verandert er iets, komen er veel
bewjjzen van instemming bjj den onbekende
aan het onbekende adres, dan..,. Maar of
er ook dan nog wat zal veranderen
Maar genoeg hiervan. Het is slechts onze
bedoeling te wjjzen op de zeer eigenaardige
denkbeelden, welke in sommiger brein leven.
Haast zouden we het gaan betreuren, dat de
stemplicht is ingevoerd, dat een ieder zjjn
stem moet uitbrengen, ook de critici zonder
meer.
De politieke partijen kennen slechts partij
belang, zoo heet het vragen daarom thans da
mannen in de Liberale Unie het kiesrecht voor
de vrouwenjjveren daarom thans de jongeren
in de Liberale Unie voor hek staatspensioen
aan de ouden van dagen Deed het part jj be
lang en Minister Lely zjjn levenstaak wjjden
aan de plannen tot drooglegging van de Zui
derzee en was het partijbelang, dat een de
Muralt er toe bracht door zjjn opbouwende
critiek daadwerkelijke verbeteringen te ver
krijgen
Of mag met recht van onze party en van
onze voormannen gezegd worden, dat zjj stre
ven om het algemeen belang te bevorderen
Wjj gelooven het laatste. De wetten door
liberale ministeries tot stand gebracht, waren
niet bedoeld voor één groep of part jj, zij be
troffen het geheele volk. Van vele is door de
tegenstanders later verklaard, dat die wetten
het gansche volk tot zege strekken
Op dien weg willen wjj voortgaan, daar
voor vragen wjj met vrijmoedigheid en ver
trouwen den steun en de stem van de kiezers.
J. B. AMENT.
Meel voor geïnterneerde DuJUselicrs.
De eerste bezending meel voor de in ons
land geïnterneerde Duitsche krjjgs- en bur
gergevangenen is, naar de N. R. O. verneemt,
aangekomen.
Onze Amorikaansctie gezant.
De Nederl. gezant te Washington is hier
te lande gearriveerd.
Middelburg. Aan het gebouw van
het provinciaal bestuur in Zeeland te Middel
burg werd Woensdagmorgen herbesteed het
uitvoeren van baggerwerken in en voor de
buitenhavens .te Hansweert en Wemeldinge
gedurende 1918. Inschrijvers waren de heeren
A. Spek en J. Boeren Sliedrecht f 23.880
W. M. T. Thjjssen en firma C. J. Bakker
Co te Amsterdam en Gorinchem f 22.800J.
A. van Hattum Voorburg f 22.000 A. Vol-
ker Af z. Sliedrecht f 21.200 J. Kraayenveld
en E. van Noordenne Sliedrecht f 20.500.
Zeeuwschfl genootschap der
weteusehappeu.
In de Woensdagavond te Middelburg ge
houden algemeene vergadering van bovenstaand
genootschap werd door den heer mr. W. Pol
man Krusseman het jaarverslag over 1917
uitgebracht, waaraan wij ontleenen, dat het
genootschap door den dood 8 leden en 3 di
recteuren verloor, terwjjl de 26 verleden jaar
benoemde leden hunne benoeming aannamen
an twee directeuren toetraden. Het aantal
directrices en directeuren bedraagt thans 43,
het aantal leden 517, waarvan 103 te Mid
delburg gevestigd zjjn, volgens het vorige
jaarverslag waren die cjjfers respectieveljjk 44
300 en 92. De verzameling vun het genoot
schap werden in het afgeloopen jaar bezocht
door 2953 personen, waarvan 720 tot den wer
kenden stund behoorden, tegen respectieveljjk
2803 en 737 in het vorige jaar. Met groote
waardeering wordt gewag gemaakt vau een
legaat van f 1000, aan het genootschap door
mevrouw Luteyn- de Kanter. Alle afdeelingen
kregen meer of minder belangrjjke aanwinsten,
waartan speaiaal de aanwinsten van de oudar-
wetsche Kamer en die van Zeeuwsch kleeder
drachten van beteekenis zjjn, o. a. was daarbjj
een geschenk van mevrouw Djjckmeester
Wintgens, bestaande uit kleedingstukken, be-
hoorende tot een Walchersch ksrmispakje van
voor 100 jaar en behoorende tot het beste
wat het genootschap aan oude kleedingstukken
bezit. Voor de ettinograpische verzameling
werd van den heer P. C, van dsr Wolk een
belangrijke collectie Indische wapenen ont
vangen welke een sieraad vau het musaum
vormen. Aan het einde van het verslag her
innert de secretaris ar aan, dat het genoot
schap zjjn 150e jaar van zjjn bestaan is in
getreden en hjj hoopt, dat hjj het volgend
jaar een soort gedankschrift zal kunnen sa
menstellen, en dat er dan gelegenheid zal zjjn
tot een feesteljjko herdenking, te zarnen wel
licht met een vredesfeest, waarop genootschap
en gewest bevestiging zullen ontvangen van
den ouden wapenspreuk »Luctor et Emergo*.
Tot leden van het Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen zjjn benoemd De heeren
H. ,1. Brouwer, gemeentebouwmeester, mr. A.
Mercier, griffier bjj het kantongerecht, W. C.
J. Smidt, vice admiraal, J. C. P. W. Steen
kamp, luitenant-kolonel der artillerie, H. Streef
kerk directeur vau het gemsenteljjk electrisch
bedrjjf en mejuffrouw S. C. Roldanus, leer-
ares aan de Rjjks Hoogere Burgerschool allen
te Middelburg. Verder de heeren N. Bolle,
burgemeester, lid van de Prov. staten te Haam
stede, E B. Dumolejjn, notaris, lid van de
Prov. staten te Hulst, I. D. Fransen van de
Putte, wethouder te Goes, J. A. Hubregtse
te Burg, Alb. Oseh te Veere, J. C. Paap no
taris, lid van de Prov. staten te Vlissingen,
mr. J. P. van Roseus, gemeentesecretaris te
Vlissingen, A. Rothujjzen, gemeente bouw
meester te Goes, mr. J. H. M. Stieger, ad
vocaat-procureur, lid van de Prov. staten te
Goes, jhr. van Vredenburch, voorzitter van
de Maatschappjj tot bevordering van landbouw
en veeteelt in Zeeland te Tholen. Buiten
Zeeland werden benoemd de heeren prof. dr.
A. Eekhof, buitengewoon hoogleeraar in de
de geschiedenis van het gereformeerd protes
tantise aan de Universiteit te Leiden D.
van Epen, genealoog te 's Oravenhage prof.
C. Feldmann, hoogleeraar in de electrotechniek
te Delft, mr. E. E. van Raalte, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal te's Gra
venhage, A. J. Servaas van Roojjen oud ar
chivaris der gemeente 'e Gravenhage, te Zeist,
