Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland,
Zeeland.
jUajsche iriden
No. 2872
Zaterdag 27 April 1918.
29e Jaargang.
.a
Perskroniek.
Öffieieele Berichten,
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 cent, voor liet buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
Telef. latere. No. 37.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-adres: Westkolkstraat 10, Ter Neuzen.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den Uitgever M DE JONGE, te Ter Neuzen.
Wjj hebben in ons vorig artikel uiteenge
zet, dat voor de verkiezing van de Tweede
Kamer het land niet meer verdeeld is in
districten, die ieder op zich-zelf een afgevaar
digde kiezen, maar dat de stemmen die over
het geheele land zijn uitgebracht op een bepaalde
party, by elkander worden opgeteld. De party,
die in bet geheele land de meeste stemmen
krygt, ontvangt dus ook het grootste aantal
zetels.
Om de regeling nu echter niet te ingewik
keld te maken, is bet land verdeeld in 18
kieskringen.
In iederen kieskring worden dan de stemmen
die zijn uitgebracht op iedere partij, by
elkander opgeteld. En de uitslagen van de
kieskringen gezamenlijk vormen dan de totaal
uitslag over het geheele land.
Laat ons een voorbeeld nemen.
Er zijn, zeiden wy, 18 kieskringen. De
geheele provincie Zeeland vormt één kies
kring, namelyk kieskring nummer XII. Het
hoofdstembureau van dezen kieskring i« ge
vestigd in Middelburg. In iedere gemeente
is een stembureau. De kiezer stemt nu in
zjjn woonplaats, het stembureau van iedere
gemeente maakt 's avonds den uitslag voor
die gemeente op en deelt die onmiddellijk
mede aan het hoofdstembureau te Middelburg.
Het hoofdstembureau stelt daarop den uit
slag vast voor den aeheelen kieskring (de ge
heele provincie Zeeland), en deelt dien uit
slag mede aan het centraal stembureau, dat
in den Haag is gevestigd. Het centraal stem
bureau stelt den uitslag voor het geheele land
vast.
Ziedaar de wyze van werken. Nu moet
men echter niet denken, dat de verdeeling in
kieskringen enkel en alleen administratieve
beteekenis heeft.
Neen.
Er zit in deze verdeeling nog een klein
overblijfsel van het oude districten-stelsel.
Immers, wanneer de cijfers van alle kies
kringen by elkander zijn opgeteld, en wanneer
dan uitgemaakt is, hoeveel zetels iedere partij
krjjgt, moeten die zetels nog over het land
worden verdeeld. Laat ons eens aannemen,
dat de Unie-liberalen (wy noemen nu maar
een cijfer) 18 zetels zullen krijgen. Aan welke
personen moeten die zetels dan worden toe
gewezen Immers, een party mag in iederen
kieskring uitkomen met een lyst, en die lyst
behoeft niet oveial gelyk te zyn. Men voelt
dus, dat de zetels die eenjparty krjjgt over de
kieskringen moeten worden verdeeld. Er zyn 18
kieskringen Wanneer de Unie-liberalen nu
eens 18 zetels krjjgen, beteekent dit dan dat
iedere kieskring er 1 ontvangt
Neen, dat gebeurt niet. Het is best moge
lijk dat dan «en bepaalde kieskring geen
enkelen zetel krijgt en een andere er twee
ontvangt.
De vraag, of een kieskring een Unie-liberaal
afgevaardigde zal hijgen, hangt geheel en al af
van ds vraag hoeveel Unie-Liberale stemmen er
in dien kieskring zijn uitgebracht.
Laat ons eens aannemen, dat er over het
geheele land worden uitgebracht 250.000
stemmen op de Liberale Unie en dut deze
recht geven op 18 zetels. Dan moeten we,
volgens de wet, gaan deelen, nameljjk
het aantal zetels op het aantal stemmen
250.000 18 13.888 zoo dikwjjls nu de Unie-
Liberale lyst van een bepaalden kieskring
13.888 stemmen heeft gekregen, zoo dikwjjls
krjjgt die kieskring een Unie-liberalen afge
vaardigde. Men kan hieruit nu aanstonds
zélf de conclusie trekken een kieskring,
waarin geen 13.888 stemmen waren uitgebracht
op de Unie-liberale lyst, krijgt ook geen Unie-
liberale afgevaardigde. Wil men het duidelijker
hebben gemaakt met een iets vollediger voor
beeld
Ziehier dan
Naam Aantal Aantal
van den Unie-liberale Unie-Liberale
Kieskring stemmen zetels
Amsterdam 42 000 3
den Haag 17.000 1
Leeuwarden 25.292 1
Zeeland 9.430 0
Wy hebben bier slechts 4 van de 18 k'°s-
kringen genomen. Met bovengenoeruden stern-
mencjjfers (n.l. 250 000 over het geheele
land, en 18 zetels250.000 gedeeld door
18 13 888) zou Amsterdam 3 Unie-Liberale
afgevaardigden krijgen, Leeuwardeu en den
Haag ieder 1 maar Zeeland geen enkele.
Nu is er nog wel eeu kans. dat een kieskring
die beneden de 13 888 blyft, toch een afge
vaardigde krijgt. Wanneer namelyk het aan
tal zetels niet precies is verdeeld kunnen
worden, en er laat ons zeggen 1 zetel over
bluft, wordt deze toegewezen aan den kies
kring wiens lyst het grootste overschot heeft.
Maar in bovenstaand voorbeeld zou Zeeland
dien zetel toch niet krygen. Immers, Zee
land heeft wel 9430 Unie-liberale stemmen
over (want al heeft een Ijjst nog geen enkelen
zetel gekregen, dan spreekt men toch van
een overschot), maarLeeuwarden heeft
er nog méér over, nl. 25 29213 888=
11.404. De overblijvende zetel kouil dus aan
Leeuwarden.
Waarom wjj dit alles nu zoo uitvoerig
meed eel en
Om u op te wekken.
Om de Zeeuwen aan te sporen, toch vooral
trouw te gaan stemmen op de Unie-Liberale
lyst, op een Unie-Liberalen candidaat. Alleen
dan, wanneer er zeer vele stemmen worden
uitgebracht, is er kans dat op de Zeeuwscbe
ljjst één of meer Unie-liberalen worden ge
kozen.
Wat die Zeeuwscbe lijst betreft, daarover
schrijven wjj in ons volgend artikel.
Ergerlijk.
Het Vaderland schrjjlt
De »Standaard« ontziet zich niet de relletjes,
die onlangs in de groote steden hebben plaats
gehad, dienstbaar te maken aan politiek voor
deel het blad verklaait op den meest stelii-
gen toon, dat met name de belhamels van 10
a 18 jaar, die vooruitschoven en schik in
't spektakel haddeu, zoo goed als zonder uit
zondering van de openbare scholen waren.
Het bijjkt dus, dat de hoofdredacteur van het
hoofdorgaan der anti-revoiutionaire partij zich
daarvan persoonlijk op da hoogte heeft ge
steld. Hoe dut echter mogelyk is geweest is
voor ons een onoplosbaar raadsel. Want zelfs
al bid hij als vijjwillig agent van politie te
paard de bedwinging der relletjes bijgewoond,
dan zou hjj toch voor zijne conclusie niet an
ders ter beschikking hebben gehad dan zijne
bestaande of vermeende pbysionomiekenuis, die
een monsch echter vaak mnar ai te zeer doet
mistasten.
Wat is dat alles echter van buitengewone
smakeloosheid. Wy hebben in Nederland deu
tjjd gehad, toen overdreveu liefde voor de
openbare school tot fanatieke uitingen leidde
als bjjv. dat bet openbaar onderwjjs onze ge
vangenissen en krankzinnigengestichten zou
ontvolken, en de man die zoo sjx-ak deed deu
ernstigen paedagoog natuurlijk pjjDljjk glim
lachen. Wjj zijn dien tijd te buven, wel over
tuigd, dat een jongen een jongen bijjft, en
dat de brave Hendrik een type is, dat op geen
school gekweekt wordt. Waarom kan men
zich aan de zjjde van de voorstanders van het
bjjzonder onderwjjs nu niet onthouden van
aanvallen op de openbare school, die niets
anders bedoelen dan de ophomeling van het
confessioneel onderwjjs door resultbteu te fin-
geeien, die nimmer werden verkregen Eu
die ook geen Christelijk onderwyzer voor zich
vindiceert. Maar Dr. Kuyper heeft wel
gelyk als Juni in het zicht komt, beleeft
mon rare dingen.
XXXII.
Zelden, of laten wjj maar gerust zeggen,
nooit, heeft een verkiezingsstrijd onder zoo
bjjzondere omstandigheden plaats gebad als
(lie welke thans gevoerd wordt. Tusscken
haakjes zjj er de aandacht op gevestigd, dat
thans niet meer van een aantsaanden of ko
menden stembusstrijd gesproken kan worden,
maar dat de verkiezingsactie allerwegen be
gonnen is. onze geestverwanten zij zulks, al
thans voor zoover noodig, bij deze gelegenheid
nog eens herinnerd
Niet alleen dus dat de omstandigheden,
waaronder de verkiezingsstrijd van dit jaar
plaats heeft, van zoo ongewonen en helaas
tevens zoo droeven aard zijn, maar zjj dreigen
den zuiveren beginselstrijd in zeer bedenke
lijke mate te vertroebelen. Van alle kwes
ties, welke in deze dagen onze aandacht vra
gen, is het vraagstuk der voeding ongetwij
feld een der belangrijkste, ieder kan dat da-
geljjks aan den lyve gevoelen. Wjj willen
het dan ook niemand ten kwade duiden, dat
hjj daarover zyn hart wenacht te luchten,
maar wel moet het naar onze meening ernstig
betwijfeld worden of het èn om de zaak zelve
èn om onze volksgeest in het algemeen aan
beveling verdient het onderwerp tot een >shib-
boletkc in den politieken strjjd te maken.
Als een staatje van de minder gewenschte
gevolgen, waartoe dit zou kunnen leiden,
willen wjj wijzen op de polemiek, die zich
dezer dagen tusscben de Christeljjk-Historische
»Nederlander< en de »Vrjjzinnig-Democraat«
afspeelt.
»De Nederlander* behandelde onlangs de
levenskwestie van het oogenblik in een hoofd-
aitikel, getiteld voorzorg en voorraadt,
waarin verschillende wenken gegeven werden
en dat eindigde met bet volgend^ verhaaltje:
»Een arme kerel, die voor een oesterrestau
rant had staan kijken, sprak er schande van
dat de rijken maar oesters konden eten, ter-
wyl hjj niet genoeg brood kreeg.
Wat wou je dan wel? vroeg iemand.
Dat al die dingen gedistribueerd werden,
zeide de arme drommel
Hm, zeide de ander. De jaarljjksche
opbrengst van de oesterteelt is ongeveer twaalf
millioen stuks Als die gedistribueerd werden,
kreeg iedere Nederlander er twéé... per jaar.
Jjj ook.
Ikke? zei de man. Ik zou die smerige
beesten niet lusten. Merci*.
Nu willen wjj onzerzijds aanstonds verklaren,
dat wjj deze »aardigheid* evenzeer misplaatst
als slecht-gekozen achten. Misplaats, omdat
het onderwerp te ernstig is om een behandeling
daarvan in een dagbladartikel op dergeljjke
wijze te besluiten en bovendien slecht-gekozen
omdat men daardoor den indruk wekt, dat
oesters »smerige beesten* zouden zyn. In het
onderhavige geval gold toch zeker het »onbekend
maakt onbemind* en had de persoon in kwestie
zeker nooit het voorrecht gehad methet beroemde
Zeeuwsche product kennis te" maken. Intus-
echen, over smaak valt niet te twisten
maar over een dagblad-artikel wel.
Dies stoof de Vrijzinnig-Democraat* op
om het Christelyk-Historisch hoofdorgaan te
tuchten, hetgeen geschiedde onder het op
schrift »Iaeh om den honger!* Hiermede
wilde het v.-d. orgaan klaarbljjkelyk te kennen
geven, dat het de christeljjk-historische aar
digheid als zoodanig beschouwde, terwjjl het
verder de gelegenheid benutte om zyn mee
ning over het vraagstuk der voeding uiteen
te zetten. En de >Vrjjz.-Dem.« besloot met
uit te roepen Straks zullen de kiezers oor
deel en
Nu is het hek heelemaal van den dam.
Wanneer in deze dagen we zyn slechts
ongeveer twee maanden van den dag der
stemming verwijderd de kiezers worden
opgeroepen om te oordeelen, dan is het niet
te verwonderen dat de wederpartij het er niet
bij laat zitten ür. Kuyper heeft eens van
zjjn pers verklaard, dat deze onder zeer bij
zondere drukking staat, wanneer »zekere Juni-
gebeuitenissec* op til zyn, deze uitlating heeft
ook in casu hare volle waarde, al betreft het
hier oók »maar« een christ.-hist. blad en heb
ben de »zekere gebeurtenissen* eerst op den
derden van hooimaand plaat3
»De Nederlander* antwoordt in een artikel,
dut het woord »vuil« tot opschrift draagt en
met het woord »bah« eindigt. Het tusschen-
liggend^ zullen wij onze lezers sparen, het
beste is maar aan te riemen, dat gelyk in een
goed artikel past, het laatste woord ook op
het eerste betrekking heeft
Tegen fdergelijk actie-materiaal in deze
dagen, van welke zjjde het ook gebezigd wordt,
willen wy met nadruk waarschuwen. Zeker,
het vraagstuk van de volksvoedig is hoogst
ernstig, maar juist daarom komen wjj er tegen
op, dat dit gebruikt zou worden als strijd
middel tegen de eene of als politieke winst
voor de andere party. Laat men integendeel
trachten door samenwerking op dit gebied te
komen tot het hoogst bereikbare. Men spele
hier niet met vuur, van geen enkele zjjde.
Vaak was men er op uit den beginselstrijd
te doen beïnvloeden door belangen en belan
getjes van bjjzondere groepen of personen.
Maar dat men thans de voedselnood zou willen
misbruiken terwille van zekere politieke
groepen, wjj kunnen n:et gelooven dat men
op deze wjjze het record van politieke onbe
hoorlijkheid zou willen iverbeteren*.
De politieke strjjd is er een van beginselen.
J. B. AMENT.
Rechterlijke uiaeht.
By Kon. besluit van 22 dezer is aan L.
Ruyssenaers. op zyn verzoek, met ingang van
1 Mei, eervol ontslag verleend uit zjjne be
trekking van kantonrechter-plaatsvervanger in
het kanton Goes, onder dankbetuiging voor
de als zoodanig bewezen diensten.
Burgemeesters.
By Kon. besluit van 23\ dezer is J. Groo
tenhuis benoemd tot burgemeester der ge
meente RillandBatb.
Bij Kon. besluit van 23 dezer zyn benoemd
lo. tot burgemeester der gemeente Burgh,
W. G. Boot, secretaris dier gemeente2o. tot
burgemeester der gemeente Haamstede, J. A.
van Zujjen, secretaris dier gemeente.
Met ingang van 12 Mei, tot burgemeester
der gemeente Oudelande, P. Bruggeman, se
cretaris dier gemeente
met ingang van 8 Mei, tot burgemeester
der gemeente Serooskerke (Walcheren) jhr.
W. Z. van Teylingen, secretaris dier gemeente.
Nederland eu Dnitschiand.
Het Alg. Handelsblad wijst in een artikel
onder bovenstaanden titel op den weder ont-
wakenden annexionistischen geest in Duitsch-
land. Na een herinnering aan den inval in
België schryft het blad
Het is een zuiver wegen van voor- en na-
deelen. Wjj moeten dat wel voor oogen houden.
Mocht bjjv. ooit de positie van het Duitsche
leger zoodanig zyn, dat, naar de meening van
het Duitsche legerbestuur het gebruik maken
van onze communicatiewegen, ook al brengt
dat een oorlog met Nederland mede, de kans
op een snelle en volledige overwinning aan
het Westfront zou vermeerderen, dan moeten
wjj vreezen, dat van die communicatiemiddelen,
als de geest van het Duitsche volk blyft
zooals hjj is gebruik gemaakt zal worden.
Men make zich daarover geen illusies.
Het Hbld. zegt dan, dat »een van de moei
lijkheden, welke den strjjd om het gebruik
van Nederlandscbe communicatie-wegen heeft
gebracht, de zand- en grind-quaestie is*.
De 47sde broodkaart.
De directeur van het Centraal Broodkan
toor maakt bekend, dat de broodkaart van
het 47ste tydvak geldig is van 27 April tot
en met 3 Mei.
De bons der broodkaarten geven recht tot
koop en verkoop van de helft van het brood
gewicht, dat op de bons is aangegeven.
Verhooging
van dc OorlogNWinstbelasting.
Het dezer dagen door den minister van
financiën in de Tweede Kamer aangekondigde
wetsontwerp tot verhooging van de Oorlogs-
winstbelastiDg van 30 op 50 pCt. is thans
by den Raad van State ingekomen.
Motorschip tot zinkeu gebrncht.
De Nederlandsche motorboot Meeuw, is
Zondag met een lading pek op reis van Lon
den naar Rotterdam, door een Duitsch vlieg
tuig tot zinken gebracht. De bemanning is
gered en te Greath Yarmouth geland.
ZEEUWSCH NIEUWSBLAD.