Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Zeeland.
j(aigsch« BrieVea
So. 2870
Zaterdag 20 April 1918.
29e Jaargang;
Officieele Berichten,
BINNEjNLaND.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden la cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
Telef. latere. No. 31.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-adres: Westkolkstraat 10, Ter Neuzen.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den Uitgever M. DE JONGE, te Ter Neuzen.
I.
De dag van de stemming voor de Tweede
Kamer is thans definitief aangewezen Dins
dag 3 Juli.
Op dien dag zal beslist worden, hoe de
meeiderheid in de Kamer er voor de eerst
volgende vier jaar zal uitzien.
Op dien dag alleen.
Want in het nieuwe kiesstelsel, dat on
langs is ingevoerd, is de herstemming ver
vallen. De herstemming bestaat niet meer.
Bet wordt in één klap beslist. Op Dinsdag
3 Juli is de stemming en op Woensdag 4
Juli zullen we weten, hoe de meerderheid in
de Tweede Kamer is samengesteld. En van
die meerderheid zal dan natuurlijk weer de
Regeering afhangen.
Iedereen is verplicht aan de stemming op
3 Juli te gaan deelnemen. En aangezien wij
hier voornamelijk schrjjven voor hen die vrij
zinnig willen stemmen, zeggen wifiedere
vrijzinnige is verplicht zjjn stembiljet te gaan
invullen.
Om twee redenen.
Ir. de eerste plaats omdat het moet.
Vroeger was iedere kiezer vrjj om al dan
niet te gaan stemmen. Wie geen zin bad,
wie uit z'n humeur was, wie aan kiespijn
leed, wie hekel had aan de politiek, en zoo
voorts, die bleef kalm thuis. Dikwijls zag
men dan ook dat bjj slecht weer de opkomst
der kiezers heel wat minder was dan wanneer
het zonnetje scheen. Dit alles zal nu uit zjjn.
In de Grondwet staat nu uitdrukkelijk *De
uitoefening van het kiesrecht is verplicht.Men
heeft nu geen keus meer. De wetgever heeft
stemplicht ingevoerd. Hjj oordeelde terecht,
dat een zoo belangrijke plicht van den staats
burger als het kiesrecht is, door dien bur
ger niet mag worden verwaarloosd.
Eigenlijk is het treurig, dat de invoering van
stemplicht nog noodzakelijk was. Iedereen
had uit zich zelf moeten begrjjpen, dat wie
het kiesrecht heeft, ook zedeljjk verplicht is
er gebruik van te maken. Nu echter deze
overtuiging nog niet algemeen bestond, heeft
de wetgever den knoop doorgehakt en ge
zegd »Gjj moet gaan stemmen.*
Natuurljjkmen kan een geldige reden
hebben om weg te bljjven. Bijvoorbeeld ziek
te. Het spreekt vanzelf dat de wet daarin
voorziet.
Maar wie zulk een geldige reden niet heeft,
dient te gaan stemmen.
Wy, vrijzinnigen, hebben nog een speciale
reden om ons over den stemplicht te verheu
gen. Laat het ons maar ronduit erkennen
er was geen richting, waarvan zooveel kiezers
altjjd wegbleven van de stembus, als de onze.
De onverschilligheid voor de stembus was on
der ons gewoonlijk onrustbarend. Dikwijls
was dit een gevolg van de redeneeriug »Och,
we winnen bet toch welmaar éven dik
wijls zag men dan, dat we er juist niet kwa
men. En als we er dan niet kwamen, werd
door velen geroepen, dat de liberalen op ape
gapen lagen.
Zóó ging het.
De zweep van den stemplicht zal nu ech
ter al onze kiezers naar de stembus jagen.
Dit is de eerste redeD, waarom iedereen zjjn
stemrecht dient te gaan vervullen.
De tweede reden is, dat het nu meer dan
ooit op elke stem aankomt. Vroeger waren
er districten, waar inderdaad het niet veel
gaf, of de liberale kiezer zjjn plicht ging
vervullen. Speciaal in het zuiden des lands.
Daar waren de katholieken zóó overheerschend
en de liberalen zóó in de minderheid, dat
men als liberaal eigenlijk gerust kon weg
blijven. In vele gevallen werd dan ook niet
eens een candidaat door ons gesteld.
Ook dit nu is heelemaal veranderd. De
districten van vroeger bestaan niet meer. Zjj
zjjn verdwenen. Eigenljjk is het heele land
één groot district geworden, dat, om de zaak
wat te vereenvoudigen, in verschillende kies
kringen is verdeeld. De stemmen van het ge-
heele land worden btj elkander opgeteld. Vroe
ger was de stem van een kiezer uit het dis
trict Oostburg of Hontenisse alleen in dat
district geldig. Nu echter is die stem gel
dig in liet geheele land. Iedere stem heeft
dus evenveel waarde, onverschillig waar zjj
wordt uitgebracht. Iedere kiezer heeft even
veel te zeggen. Het komt er dus niet lan
ger op aan, of in uw district veel meer ka
tholieken wonen dan liberalen. Het is immers
niet meer de vraag, wie in een bepaald dis
trict, maar wie in het geheele land de meer
derheid heeft. Hieruit volgt, dat de stem van
iedere kiezer kan meehelpen, om die meer
derheid aan zjjn partij te geven.
Een voorbeeld
Stel wjj nemen nu maar eens een ruw
cjjfer dat er in het heelc land worden uit
gebracht 1 l/3 millioen geldige stemmen.
Er zjjn 100 kamerzetels. Daïi zijn voor
iedereu zetel noodig 1.500.000 gedeeld door
100 15.000 stemmen Zoo dikwijls nu een
partjj, over het geheele land opgeteld, 15.000
stemmen bezit op haar lijsten, zoo dikwijls
krjjgt zjj een zetel in de Kamer. Welnu, het
kan dan van één stem afhangen of een partij
een zetel méér of minder ontvangt. Ook nog
om een andere reden. Als er zetels overblij
ven (immers, het totaal-aantal stemmen van
een partjj zal nooit of bjjna nooit precies een
veelvoud zjjn van het aantal stemmen dat
voor één zetel noodig is) worden die verdeeld
tusschen de lijsten met. de grootste overschot
ten. Welnu, ook hier kan het van één stem
afhangen of een overschot nog in aanmer
king komt voor een zetel. Zoodat gjj ziet:
door uw stem, die vroeger in uw district
misschien altjjd waardeloos was, kan nu wor
den beslist of uw party een zetel meer of
minder heeft.
Dit alles moge de vrijzinnigen reden
zjjn, om zich met trouw te wjjden aan de
propaganda voor hun beginselen.
En vooral Zeeland dient in Juli van dit
jaar een goed figuur te slaan.
Daarover de volgende week.
XXXI.
Het zal geen verwondering wekken wanneer
wjj dezen brief wjjden aan de algemeene ver
gadering van de Liberale Unie. Weliswaar
is dit geen specifiek Haagsch onderwerp, maar
wjj achten die vergadering van zoo overwe
gend belang, dat wjj niet willen nalaten daar
over op deze plaats nog een en ander in het
midden te brengen, zelfs na het uitvoerig
verslag in het vorige nummer
Deze Unie-vergadering is uitnemend ge
slaagd, beeft op allen die daar aanwezig moch
ten zjjn grooten indruk gemaakt. Dit ver
heugend feit nu is niet alleen toe te schrjjven
aan de uitstekende opkomst, maar vooral aan
den geest van samenwerking die er heerschte.
Men gevoelde het. al die vertegenwoordigers
van aangesloten kiesvereenigingen, die daar
te Amsterdam samenkwamen, waren bezield
met één gedachte en met één doelde ver
wezenlijking van de geliefde beginselen, de
vooruitgang van de partjj.
Een jaarlijksche algemeene vergadering, in
het byzonder die van een organisatie welke
zich over het geheele land uitstrekt, is steeds
een graadmeter van het vereenigingsleven,
zoowel voor het afgesloten als voor het aan
gevangen tjjdvak. Welnu, op deze Unie-ver
gadering kon het oog zich met evenveel
voldoening naar het verleden als met vertrou
wen naar de toekomst wenden. Is er in het
afgeloopen vereenigingsjaar in de Liberale
Unie inderdaad ontzagljjk veel tot stand ge
bracht, de geest der aanwezigen gaf te dier
zake ook waarborgen voor de toekomst. De
Liberale Unie werkt door.
Het jaarverslag van den bekwamen secre
taris, den heer Otto, gaf omtrent den vooruit
gang van het aantal aangesloten kiesvereeni
gingen en hunne leden cjjfers, die meer zeg
gen dat welke beschouwing ook Sedert Au
gustus 1917 hebben zich 241 afdeelingen met
totaal 12.978 leden bij de Liberale Unie aan
gesloten. Twee-honderd-een-en-veertig nieuw
toegetreden kiesvereenigingen, bjjna dertien
duizend nieuwe leden. Dat de kieskring Zee
land in de kieskringsgewjjze opgave een
uitnemend figuur maakte, is voor onze lezers
geen verrassing, het is nu wel algemeen be
kend, dat de Liberale Unie in deze provincie
groote vorderingen maakt. Ook ter algemee
ne vergadering wist men bljjkbaar van deze
krachtige actie en het resultaat daarvan werd
met applaus begroet.
Maar men was daar in Amsterdam niet
alleen bjjeen om den oogst te bergen. Een
nieuwe tijd van arbeiden staat voor de deur,
de komende verkiezingen vragen aller aan
dacht. Organisatie, hoe nuttig en noodig, is
slechts middel, doel is bet bergen van die
welken, wetten welke ons volk in zjju geheel
ten goede kunnen komen.
Had de voorzitter van de Liberale Unie,
Prof. Heeres, in zijn welverzorgde en over
tuigende openingsrede den politieken toestand
scherp eu juist geteekend, de vergadering
heeft zich de woorden van haren leider ten
nutte gemaakt. Bleek menigmaal, hoe zou
het anders hebben gekund in een zoo talrjjke
vergadering, van verschil omtrent uitwerking
i of onderdeden, omtrent principiëele vraag
punten vertoonde zich een algemeene over
eenstemming.
Vrouwenkiesrecht, buitenlandsch beleid,
openbaar onderwijs,"staatspensionneering. eco
nomische weerbaarmaking -— laten onze te
genstanders nu nog eens durven beweren, dat
de Liberale Unie niet één is in de groote
Ijjnen Wjjzen wij met trots Daar onze al
gemeene vergadering.
Ja, zoo zal men wellicht zeggen, maar
inzake de staatspensionneering wenschte men
toch eerst den 70jarigen leeftijd te handha
ven en is deze bjj amendement op 65 jaar
gebracht. Volkomen terecht, maar wat leert
dit feit
In de eerste plaats dat in de Liberale Unie
niet alles maar van boven af gereaeld wordt,
maar dat het tenslotte de algemeene vergade
ring is, die beslist. Welnu, daar bleek een
krachtige strooming te zjjn voor den öojarigen
leeftjjd. Het desbetreffende amendement-Zwolle
dat door den heer Priems goed gedocumen
teerd verdedigd werd, vond steun bjj den heer
Vos en niet het minst bij den heer de Muralt.
Men wilde zich niet bepalen tot het vastleg
gen van de^jdenkbeeldeu der Staatspension
neering in de wetgeving, maar men streefde
ook naar een zoodauige regeling, dat de ou
den van dagen ook werkelijk in de gelegen
heid zullen zjjn van het hurt dan eindeljjk
toevallend staatspensioen gebruik te maken.
Natuurljjk was de kwestie 65 of 70 jaar er
niet een van beginselJa, we moeten dit er
heusch nogbjj zeggen, anders vertelt men
later (of misschien wel spoedig) dat de L. U.
op dit punt.... in éénviel. De meerderheid
voor 65 jaar was overigens overwegend
Het Unie-liberale verkiezingsprogram is
thans vastgesteld en wel met algemeene stem
men. Hetgeen dus wel eenige eensgezindheid
beteekent
Thans moeten wjj dit program tot uitvoe
ring zien te brengen. Daarvoor vragen wjj
den steun der kiezers, hun vertrouwen bun
stem. Misschien dat andere partjjen meer
geven althans meer beloven, zonder nochtans
eenige waarborg te schenken voor de uitvoe
ring. De Liberale Unie kan ten deze wjjzen op
haar geschiedenis eens was haar leider Goe
man Borgesius, daarna was hjj minister in
het ministerie van sociale rechtvaardigheid.
Zjjn geest bljjft in ons voortleven.
Unie wil zeggen vereeniging. Liberalen,
vereenigt U, Uw plaats is in de Liberale
Unie J. B. AMENT.
De arrondissements-rechtbank te Zierik-
zee heeft ter vervulling van een vacature van
rechter in haar college, de volgende alphabe-
tische ljjst van aaubeveling opgemaakt: mr.
B. P. Enklaar, substituut-griffier bjj de ar
rondissements-rechtbank te Groningen mr. A.
N. L. Otten, griffier by het kantongerecht te
Almelo; mr. Th. Portheine, subsituut-griffiier
by de arrondissements-rechtbank te Middelburg.
(St.ct.)
Door den Commissaris der Koningin is
benoemd tot zetter voor 's ryks directe belas
tingen in de gemeente Ouwerkerk de heer
J. C. Verstraate, ter vervanging van den heer
A. van de Stolpe, die overleden is en in de
gemeente Hoek de heer J. D. de Fejjter ter
vervanging van wylen de heer P. Riemers.
Bjj Kon. besluit van 10 dezer is, met
ingaug van 1 September, benoemd tot direc
teur van en leeraar aan de Rjjks- hoogerb
burgerschool te Goes, dr. N. Bakker, thans
leeraar aan de gemeente hoogere burgerschool
met vijfjarigen cursus te Haarlem,
De S. D. A. P. en <le Kaïnerontbinding.
Het Tweede Kamerlid Schaper, deelt mede,
dat onjuist is het bericht, dat in de pers de
ronde heeft gedaan, als zou het party bestuur
zich hebben uitgesproken voor Kameront
binding.
liet mijnengevaar.
Volgens den marinestaf is het waarschjjn-
Ijjk, dat zich verankerde mjjnen bevinden in
het oosteljjk gedeelte van de z g. vrjje vaar
geul in de Noordzee.
I)e broodkaarten.
Naar het Vad. meldt, zal met ingang van
27 dezer de broodkaart voor een termjjn van
7 dagen geldig zjjn thans 14 dagen
doch ze zal dan ook van dien datum af de
halve waarde aan bons hebben. Men ver
wacht hiervan, dat zjj, die in den aanvang
van een broodkaartenperiode te veel brood
koopen, voortaan minder dagen achtereen zon
der bons zullen zjjn.
Koffie.
Wegens de voortdurende inkrimping der
aanwezige voorraden koffie kan tusschen 1 en
15 Mei op bon 28 der koffie- en teekaart
niet meer dan i/i ons koffie worden beschik
baar gesteld en tusschen 16 en 31 Mei een
zelfde hoeveelheid op bon 29.
liet Amerikannsche graan.
De hier te lande teruggekeerde vroegere
Nederlandsche gezant in de Vereenigde Staten,
ridder van Rappard, door »de Nederlander*
ondervraagd, liet zich als volgt uit
»Wjj hier zullen ons moeten voorbereiden
op desillusies ten aanzien van den graantoevoer
van daar. Niet omdat de Regeering der Vereen.
Staten, ons niet helpen wil, maar er zjjn drie
categorieën, die geholpen moeten worden eerst
Amerika zelf, dan de vrienden, en eindeljjk
de kennissen. Wjj hooren tot de derde cate
gorie. Dus zjjn we aangewezen op de pro
ductie van eigen land, en misschien van Zuid-
Amerika.*
Over dit laaste zeide de heer v. Rappard nog
»Graan uit Argentinië te halen, daar is
genoeg. Maar voor dat graan zijn we afhan-
keljjk van de bunkerkolen, die de Vereenigde
Staten ons moeten verschaffen, en die we in
scheepsruimte zullen moeten betalen. Dit heeft
ons al 84 schepen gekost*.
Kamerverkiezing Amersfoort.
In het district Amersfoort is tot lid der
Tweede Kamer (vacature-mr. de Beaufort) bjj
enkele candidaatstelling gekozen de heer A. G.
A. ridder van Rappard (V.-L te Tiel.
Aardappelen.
Naar het Hdbl. verneemt, zal van regeerings-
wege worden getracht in de periode van 23
dezer tot 20 Mei aan de gemeenten kleiaard-
appelen te verstrekken tot een maximum van
vijftig procent van het verbruik. De dan nog
resteerende voorraden van de kleinardnppelen
zullen worden gedistribueerd in de laatste
periode voor den nieuwen oogst.
Versche groenten.
De N. U. M. heeft, bericht, dat er weer
uitvoervergunningen kunnen worden verleend
voor alle versche groenten, welke tot heden
geheel of gedeeltelijk voor het buitenland
mochten worden geveild.
Vervoer vnn riet.
Het vervoer van riet per spoor is zonder
consent van het bureau vau crisiszaken ver*
boden.
-
