Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland,
Jltdcrlaud en de
Geassocieerde Regeeringen.
pe heading der Regeering en
de 5cbeeg$rttinteqnae$tie.
No. £863
Zaterdag 23 Maart 1918.
29e Jaargang,
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Adver-tentien worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
T«lef. latere. No. 15.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-adres: Noordstraat 10, Ter Neuzen.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den Uitgever M DE JONGE, te Ter Neuzen.
Wanneer wjj, nu, op het punt zjjn, een be
schouwing te schrijven over hetgeen de laatste
dagen tusschen ons en de Geaisocieerde Re
geeringen voorviel, is de reeks van gebeurte
nissen en feiten nog steeds niet gesloten door
een bericht, dat een oplossing brengt van deze
zoo netelige kwestie.
Ons laud heeft in deze oorlogsjaren meer
in moeiljjke omstandigheden verkeert, zeer
zeker, maar nimmer zjjn de gerezen moeilijk
heden, zooals thans, niet al heel spoedig door
een ontspanning-brengend bericht gevolgd.
Toen Minister Loudon, in het begin dezer
week reeds, in de Tweede Kamer zjjn verkla
ring aflegde omtrent de onderhandelingen met
de Geassocieerde llegeeringen bleek dit geen
oplossing, die bjjval, bewondering vond, zoo
als vroeger steeds bet geval was.Minister
Loudon sprak in een geruischlooze stilte,
maar ook na zjjn rede bleef het stil, geen
bravo's, geen bewjjzen van instemming.
In de verklaring van minister Loudon wordt
o. m. gezegd
Uit de Nota die ik U 11 dezer deed toe
komen, is het aan de Kamer bekend dat de
regeering in afwachting van de vertraagde tot
standkoming eener definitieve economische
regeling met de geassocieerde regeeringen,
dezen heeft verzocht om een voorschot van
100.000 ton tarwe op de 400.000 ton, welke
aan Nederland zouden verzekerd worden bjj
een definitieve regeling op den voet der
Londensche »basis of agreement.De geas
socieerde regeeringen stemden daarin toe, doch
onder voorwaarde, dat dan ook voorloopig
't gedeelte onzer scheepsruimte, dat bjj de
definitieve regeling ter beschikking der geas
socieerde belangen zou komen, reeds aanstonds
daarvoor zou worden afgestaan. Met het oog
op een bjjeenkomeo der geassocieerden te
Londen op 18 dezer werd ik verzocht de be
slissing der Nederlandsche regeering vóór dien
dag te doen kennen. De regeering te rade
gaande met de belangen der volksvoeding,
stond gereed op die voorloopige schikking in
te gaan, toen van geassocieerde zyde plotse
ling de eisch werd gesteld, dat de evenbe-
doelde tonnage ook in de z. g. »gevaarljjke
zone* zou varen. Bet varen buiten het ge-
vaarljjke gebied was te Londen van Neder
landsche zjjde als een principieels voorwaarde
voor het tot stand komen van een schikking
gesteld en van geassocieerde zjjde bad men
zich met bet opnemen van die voorwaarde
vereenigd.
De rechtmatigheid van zoodanigen eisch
kan de' Ned. regeering niet erkennen.
De Nederlandsche regaering gaf na rjjp be
raad aan de geassocieerde regeeringen te
kennen, dat zjj zoowel uit politiek als uit
economisch oogpunt de ernstigste bezwaren
tegen den gestelden eisch had, doch schortte
haar definitief antwoord nog op.
Dat onza regeering zich tot Duitschland
heeft gewend met de vraag of dit rjjk in
staat was ons binnen twee maanden 100.000
ton graan te leveren, het antwoord van Duitsch
land en de voorwaarden waarop toen onze
Regeering haar toestemming heeft gegeven
zjjn onze lezers bekend.
De Kamer was verontwaardigd èn over de
houding der Geassocieerde Regeeringen, èn
over de >smadeljjke {capitulatie* onzer re
geering.
En ook in de vergadering der Tweede Ka
mer van Dinsdag was het oordeel over het
voorwaardeljjk aannemen van de eischen
der Geassocieerden, ten aanzien van onze
scheapsruimte, eenstemming afkeurend.
Enkele voorbeelden
»Zoo er ooit aanleiding was, het geheele
volk, vertegenwoordigd door zjjn wettige ver
tegenwoordigers, te raadplegen, dan zeker bjj
deze gelegenheid,en te eer nu wjj te doen
hebben met democratieën. Had niet in co
mité-generaal de toestand moeten worden be
sproken, niet aan de vertegenwoordigers moe
ten zjjn gevraagd wat de beste elementen des
volks liever doen honger ljjden of zjjn rechten
prijsgeven? Of meent men dat bet Neder
landsche volk zoo gedegenereerd is, dat het
niet, als andere volken, tjjdeljjk zjjn vrjjheid
van handelen wil prjjsgeven ten einde zjjn
eer te redden Heeft ons volk niet in zjjn
historie, ook in Amerika bekend, anteceden
ten die het tegendeel doen vermoeden (de
Savornin Lohman.)
»Het kan zoo niet langer. Is de Itegeeriog
van plan, op deze wjjze voort te gaan
Hare overrompelende wjjze van werken gaat
bedenkeljjke proporties aannemen.* (Troelstra.)
»Zjj heeft een beslissing genomen, die bjj
het volk en de Kamer geen weerklank vindt.*
(Van Raalte
>Een blad uit het neutrale Zweden schreef,
te verwachten dat de Nederlandsche regeering
tegenover dit geweld de eervolle overlevering
van haar land waardig zal zjjn. Ik ben daar
van tot mjjn leedwezen niet overtuigd.... De
volksvoeding is van groot belang, een goede
koopmansvloot is na den oorlog van onschat
bare waarde maar méér dan de volks
voeding, meer dan die vloot is de naam van
ons volk*. (Van der Voorst van Zijp.)
»Ons volk behoort als één man te kennen
te geven, dat het niet wil toegeven dat het
prjjs stelt op het behoud van zjjn eer als
vrjje onafhankelijke natie (De Kanter.)
»Wjj, Stateu-Generaal, hebben ook onze
verantwoordeljjkheid tegenover de lasten
ik zou bjjna zeggen de schande van deze
schikking. Wij hebben de verantwoordeljjk
heid, of wjj deze regeering kunnen hand
haven, die een dergeljjke schikking anngaat.
Het komt my voor, dat wjj den weg uitgaan
van Griekenlanddit is een eerste stap.*
(Van Doorn.)
Het eenige rustige, kalm overwogen woord
werd gesproken door de heer Patjjn.
De afgevaardigde van Zierikzee betoogde,
dat ons volk rechtmatig verontwaardigd is over
de handelswijze der Geassocieerden, die ons in
de armen van Duitsehland drijven. Hoewel de
regiering ver-gaande concessies deed, wilde spr.
hare houding thans niet bteriiisetren. De re
geering alleen is slechts tot oordeelen volkomen
bevoegd. Spr. legde zich zij het noode
bij de houding der regeering neer, en hoopte, dat
zij bij machte zou zijn onze. onafhankelijkheid
en neutraliteit te handhaven.
De pers was van een zelfde gevoelen als
hst meerendeel der Kamer-leden.
Hst Hbl. noemde het voorwaardeljjk toe
staan van den eisch der geassocieerden, het
voor een linEenmaal verkoopen van onze oo-
afhankeljjkheid. welke onjuiste beeldspraak
door schier de geheele pers werd nagepraat.
De Nieuwe Crt. spreekt van da pjjnljjke
teleurstelling, zjj mist in de verklaring ieder
spoor van fierheid. De N. Rotterd. Ct. rele
veert de ontsteltenis door het bericht der
capulatie gswekt en heelt het over een zwarte
dag in onze geschiedenis. Het blad meent
dat de voedselnood, die een doorslag gaf reeds
lang te voren tot beperking van net gebruik
had moeten aanleiding geven. HetN. v. d. D.
kan het hooger argument niet rjjmen met
Posthuma's verklaring, dat wjj nog graan ge-
Doeg hebben tot Juli of Augustus. Het
Utrechtsch Dagblad vreest, dat de genomen
beslissing het voorspel vormt van erger diugen.
Aan de N. R. C. schrjjft men
Toen in 165G Engeland met ons in vrede
en met anderen in oorlog was, matigde het
zich aan de Nederlandsche handelsvaartuigen,
zelfs indien deze door onze oorlogsschepen
geconvoyeerd werden, te onderzoeken en in
beslag te nemen. Aan Admiraal de Ruyter
werd order gegeven zich daartegen te verzetten.
Deze order werd echter kort daarda ingetrok
ken en indrukwekkend is de brief, die toen
door de Ruyter aan de Admiraliteit van
Amsterdam geschreven is in December 165Ö
van de reede van Texel
»De Heer K everden, UEd.Moog. Gede
puteerde, heeft my genotificeerd, dat Haar
HoogMoog. hadden goedgevonden de secrete
acte van den 3en November, aan mjj voor
ons eskader gegeveD, weer in te trekken
't welk zeer vreemd is en voor 's Lands
dienaars en soldaten ondraagljjk. Want wjj
zullen op de eene of andere tjjden een
groot affront ljjden, tot groote schande van
onzen Staat, en aizoo zullen wjj bjj onze
kooplieden en onze gemeente voor eerlooze
schelmen uitgemaakt werden. Want niemand
kan zoo zjjn konvooi beschermen. De minste
van den Staat van Engeland zal ons zoeken
te affVonteeren, en onze schepen tot haar
conter.tement visiteeren, en dan op de minste
pretentie met onze koopvaardjjschepen door
gaan en ons nog voor Jangats uitlachen
wat voor eerlyke dienaars van deD Staat
zeer droevig is te verdragen
Dezen brief, die tot gevolg had dat men
op de intrekking van de order terugkwam,
sloegen wjj nog eens op, toen wjj de smade-
Ijjk capitulatie onzer regeering vernamen.
Het ons thans aangedane affront i3 onein
dig meer vernederend dan dat, waartegen de
Ruyter zich verzette. Het is in staat goeden
patriotten het schaamrood naar de kaken ts
jagen en zich te doen afvragen of Nederlan
ders na den oorlog buiten hunne grenzen nog
het hoofd zullen kunnen ophouden, dan wsl
door de onderdanen van beide thans oorlog
voerende groepen zullen worden aangezien
als Jangats."
Het ljjkt ons goed op enkele punten nog
eens in bet bjjzonder de aandacht te vestigen.
Het meerendeel der Kamerleden en bet
grootste aantal couranten is tot beden
van meening, dat de eisch der geassocieerde
Regeeringen niet ingewilligd had moeten
worden en het argument is dan: zoo erg is
het met onze voedsel- (in het bjjzonder graan-)
voorziening nog niet gesteld, heeft niet Mi
nister Postbuma in de Tweede Kamer ver
klaard, dat er tot. 1 Augustus graan zal zjjn
Waarom aan Duitschland bet verzoek gesteld
15 April reeds 100 000 ton graan te leveren
misschien bad Duitschland na dien datum ons
wel aan graan kunnen helpen er. hadden
wjj den eisch der geassocieerde Regeering
met een fiere weigering kunnen beantwoorden.
Dit na ljjkt ons een gedachtengang voort
gekomen uit het niet objectief beschouwen van
den toestand.
Daarom willen wjj even naar voren bren
gen dat Nederland zjjn onaihankeljjkheid tegen
over Duitschland prjjsgegeven had, wanneer
het gegaan was zooals hierboven omschreven
werd.
De economische politiek, van de geassoci
eerde regceringen maakt ons land toch al
afhankeljjk genoeg van Duitschland »voert
ons in de armen der Centralen*, zeide de
heer Patjjn zeer terecht. Zjj die boven alles
de neutraliteit willsn handhaven, mogen niet
verlangen naar een positie van ons land,
waarin wjj datgene wat onontbeerljjk is voor
de voortzetting van het leven aan de centralen
moeten betalen, hetzjj met grof geld, hetzjj
met onze onbankeljjkheid.
Voorts willen wjj doen opmerken, dat de
graanvoorziening van ons land slechts een
zeer onbelangrjjke rol (in de geheele onder
handelingen speelt.
Laat men toch niet over het hoofd zien,
dat wanneer wjj niet een gedeelte van onzt
vloot afstaan de geheele vloot wordt gerequireerd.
Dit is wel nimmer als een officieele be
dreiging uitgesproken maar door de ofïïcieuse
pers in Engeland sn Amerika is het herhaal-
deljjk onomwonden gezegd dat het voornemen
bjj de geassocieerden bestaat, onze geheele
buitengaatsche vloot ongeveer 1 mülioen
ton in beslag te nemen, als wjj niet een
deel daarvan afstaan. Wanneer dit dus ge
beurt bljjft ons niets dan een kleine
300.000 ton scheepsruimte over, die thans
werkeloos in Nederland ligt.
Een ieder die objectief eu met kennis van
zaken de toestand beoordeelt zal tot da
conclusie komen, dat het aangezien wjj vrjjwel
machteloos zjjn aan de Geassocieerden te
beletten de in Amerika en elders liggende
Nederlandsche schepen te requireeren, 't beter
is vrijwillig een deel van onze vloot in bruik
leen te geven dan de geheele in beslag te
laten nemen.
Want in het stadium waarin thans de
wereldoorlog verkeert, is de scheepsruimte de
grootste factor. Wanneer het niet van het
grootste belang was de beschikking over een
millioen ton seheepsruimte te verkrjjgen,
waren de Geassocieerde Regeeringen niet tot
een dergeljjke eisch overgegaan.
Gisteren maakten wjj per bulletin bekend
dat de Geassocieerde Regeeringen besloten
hadden niet, op de door onze regeering aan
haar inwilliging van den eisch der Geasso
cieerden verbonden voorwaarden in te gaan
waarom alle Nederlandsche schepen in Ame-
rikaansche havens werden gerequireerd. He
den was bij het departement van Buiten-
landsche Zaken een officieel bericht van deze
beslissing ontvangen. Ook in Engeland wer
den onze schepen gerequireerd.
Deze weinig te gemoetkomende houding
der Geassocieerden billjjkt de veronderstelling
dat van den beginne af het de bedoeling was
onzs geheele buiteDgaatsche vloot te requi
reeren. Overigens zullen wjj ons van iedere
verdere meeningsuiting onthouden. Nadere
berichten wat onze regeering in dezen zal
doen zjjn nog niet ingekomen.
Men schrijft ong
Nagenoeg allerwegen afkeuring, bijna
nergens verontschuldiging
Dat is de Nederlandsche pers over de hou
ding der regeering tegenover de eischen der
geassocieerde machten.
Verdiend? Op het eerste gezicht misschien,
maar men zal zeggen 'welke de beweegredenen
der regeering zjjn geweest. Zjj zelve in de
Tweede Kamer?
Mjj dunkt, dat de Minister van Buiten-
landsche Zaken na al de stuurmanskunst
waarvan hjj tot heden bljjk heeft gegeven,
een beter een ander oordeel had verdiend,
dan zelfs de bezadigde N. Rott. Courant hem
waardig keurt. Kent zjj, die van „Amster-
dam8che geest" spreekt (kan de groote steden-
najjver zelfs thans niet zwjjgen?) alles wat ii
gebeurd? Ik waag het deze vraag in ont-
kennenden zin te beantwoorden, omdat de
man die thans onze houding bepaalde, niet
dezelfde zou zjjn die bjj enkele weken geleden
nog was, als naar 't geen aan 't publiek be
kend is, door hem kon zijn gedaan wat hjj
deed. Daar moet meer zjjn gebeurd, meer ge
hoord, meer gezegd, dan publiek bekend is
geworden.
Heeft de Regeering aan de Tweede Kamer
meer gezegd, dan is gepubliceerd? Waar-
scbjjnljjk, want de opmerkingen van mr. de
Savornin Lohman op 19 Maart 1918 zjjn niet
de consequentie van hetgeen naar zjjn uit
lating en nog minder naar zjjn houding op
18 Maart 1918 wel te verwachten.
En wat? Heeft Louden of New-York of
wellicht Parjjs sub rose meer doen weten,
dan oppervlakkig schjjnt? Is Berlijn geraad
pleegd en heeft de Wilhelmstrasse meer los
gelaten dan de bladen door velen of doen
voorkomen? Wie ods witboek over de zand
en grintquaestie heeft gelezen, moet dat aan-
nemeljjk achten.
En dan is er maar een conclusie En die is
zwjjger en vertrouwer.
Onze regeering, speciaal onze minister van
Buitenlandsche Zaken heeft daarop een ver
kregen rechtAls hjj niet meer publiceert,
dan heeft hjj daarvoor zjjn goede reden, en
dat die is in 't welbegrepen landsbelang wordt
afdoende gewaarborgd door zjjn optreden tot
den huidigen dag.
Het past m. i. niet dat onze pers die van
't buitenland in de kaart speelt. Haar oordeel,
hoe ongerechtig ook waar zjj niet gedocumeu-
leerd is noch kan zjjn, wordt met beide handen
aangegrepen door een buitenlandsche pers die
daarom een steun wordt voor haar even oo-
gedocumenteerde meening, of wat zjj daarvoor
wenscht te doen doorgaan.
Wat nieuwer geschrijf, wat minder oordeel,
wat meer vertrouwen is zeker by uitstek ia
het belang van ons land, dat beklemd is het
ligt tusschen de groote machten, ieker niet
wordt gediend door de publicatie der raeenin-
gen en meeningkjes van onverantwoordelijke,
zjj het goed meenende personen, die in bjjna
4 jaren nog niet hebben geleerd, wat het
zeggen wil voor een man van karakter, om te
moeten doen, wat verkeerd schjjnt, op gronden