Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
gtnilracht de kas
pe Vrijzinnig-Democraten en
Sociaal-Democraten zijn
(in pot nat!
PersHronieH-
No. 2862
Woensdag 20 Maart 1918.
29e Jaargang.
mÏÏNEJNLAND.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
T«l«f'. luiere. V». li.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-adres: Noordstraat 10, Ter Neuzen.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den Uitgever M. DE JONGE, te Ter Neuzen.
In het Weekblad vóór Zeeuwtch- Vlaanderen»
Oostelijk en Wettelijk deel", kwam in een der
laatste nummers de navolgende corresponden
tie voor
»Mtt dit nummer is een begin gemaakt
met een geheele omwerking van ons
blad, ten einde het meer en meer te doen
beantwoorden aan het doel waartoe 't be
stemd is, nl. propaganda te maken voor
de Vrijzinnige beginselen in deze streken.
Met het volgend nummer zal naar wij
hopen ook het uiterljjke van het blad
een groote verandering ondergaan. Een
en ander is het gevolg van de overname
van het Weekblad* door eene combina
tie, welke zich ten doel stelt ons blad
geleidelik uit te breiden tot een goed
nieuwsblad voor Zeeuwsch- Vlaanderen.
Voor dit doel wordt daarom de steun
ingeroepen van alle Vrjjzinnigen, zoowel
in het Oosteljjk als in het Westelijk deel
van Zeeuwsch-Vlaanderen. Dien steun
kan men ons verleenen, eerstens door
abonné's van ons blad aan te werven,
verder door medewerker te worden en
ons berichten te zenden, en vooral door
advertentien in ons blad te doen opne
men. Wy hopen dat de werkelijk vrij
zinnigen uit Zeeuwsch-Vlaanderen zullen
willen inzien welk groot nut ons blad
in de toekomst kan stichten en daarom
ons hun krachtigen steun niet zullen
onthouden. Wjj van onzen kant zuilen
trachten ons blad zoo aantrekkelijk mo
gelijk te maken, en door het voeren van
een kraehtige vrijzinnige politiek de gee9t
in Zeeuwsch-Vlaanderen vaardig te ma
ken. Correspondenten kunnen zich aan
melden bjj' den drukker den heer C. J.
Cujle te Hulst. Abonnementen worden
dagelyks aangenomen. De prjjs van het
abonnement wordt met ingang van 1
April 1918 verhoogd tot f 0,60 per
kwartaal, zulks met het oog op den hoo-
gsien papierprijs, doch jwjj vertrouwen
dat deze kleine vurhooging door onze
abonné's gaarne zal worden bijgedragen.*
(Redactie.)
Wjj wenschen even de aandacht te vestigen
op deze correspondentie vooral met het oog
op het door ons gecursiveerde.
immers houdt het blad zich hieraau, dan
hebben wjj een medestander in onzen strjjd
voor de vrjjzinnige beginselen, zooals wjj het
ook in het verleden hadden.
Wjj zouden kunnen vragen of in dat geval
één algemeen orgaan niet wenscheljjker ware.
Wjj doen dit evenwel niet, omdat de ge
schiedenis ons geleerd heeft, dat het z g.
Land van Hulst een geheel eigenaardige plaats
inneemt bjj den politieken strjjd.
En wjj erkennen met dankbaarheid, dat
zoowel het vroegere blad van den heer Van
Dalsum, als later het Weekblad veel gedaan
hebben om de toestanden in het land van
Hulst klaarder te maken en licht te brengen
in de duisternis, die er niet minder was en
is dan in Noord-Brabant en Limburg.
We zjjn «venwel eenigszins twijfelmoedig
gestemd, omdat we gemeend hebben te be
speuren, dat het vrjjzinnig beginsel gaat wor
den het beginsel der vrijzinnig-democraten.
Al willen we het Weekblad niet verwarren
niet de kiesvereeniging te Hulst, die eerst bjj
de Liberale Unie was aangesloten en toen
overzwaaide naar den Vryz.-Democrat. Bond,
ontkend kan niet worden, dat een zeker ver
band bestaat, omdat juist in kleine plaatsen
dezelfde personen by beide betrokken zjjn.
Nu is de werkzaamheid der Vrjjz.-Democr.
in ons land, niet het minst in onze provincie,
zoodanig, dat deze weinig aanspraak op sym
pathie kan maken.
Het kan beksnd zjjn, dat ons blad het reeds
het vorige jaar betreurde, dat de vrjjz.-de-
mocr. het tafellaken tusschen zich en de an
dere vrjjzinnige partijen met ruwe hand door
sneden.
Daardoor geen oog toonden voor de prac-
tische politiek, ook geen begrip bleken te
hebben van eendracht in den strjjd.
En toch blijkt telkens ook in de jongste
tjjden, dat de linksche partijen elkander t.oo-
dig hebben.
Hier in Zeeuwsch-Vlaanderen is het dubbel
noodig, dat de vrjjzinnigen als één man op
trekken.
De macht van het clericalisme is te groot,
dan dat we ons hier de weelde kunDen ver-
oorlooven van het op den voorgrond schuiven
van allerlei verschillen en nuances welke het
publiek ook van ondergeschikt belang vindt.
Wjj hebben het indertijd toegejuicht, dat
de kiesvereenigingen in deze streek zich
aansloten bjj de Liberale Unie, omdat deze
de middelpartjj vormt en het eenig goede
vereenigingspunt is voor allen, die vrjjzinnig
voelen en denken.
In ons blad zullen wjj dan ook telkens op
het groote belang wjj zen van eenegezindheid
en samenwerking van alle vrijzinnigen.
Het algemeen vrjjzinnig begu sel blijft bjj
ons op den voorgrond staan.
Dat is het, wat de Liberale Unie heeft ge
tracht te bewerken.
Dat ze hierin niet geheel slaagde, is niet
hare schuld.
Voor onze provincie, voor Zeeuwtch- Vlaanderen
in het bijzonder ie het noodigdat ieder zich
schaart onder dezelfde banier, dat is die van
de algemeene vrijzinnigheid.
Alleen zoo zullen wjj vooruitgaan en sterk
staan in den komenden strjjd.
Moge dat ook ingezien worden door de
kiesvereeniging ta Hulst en door het Week
blad, aldaar uitgegeven.
De afzakking van de Vrjjzinnig-Democraten
naar de Socialisten wordt meer en meer
een feit.
De lezing door den beer P. J. van Rave-
iteyn gehouden te Middelburg is er weer een
bbwjjs van.
Deze spreker heeft gewezen op de ver
schillen van de V. D. en de S. D. en gaf
voor als vrijzinnige ver van hun af te staan.
Teekenend is iutusschen zjjn uitlating:
Bjj de a. s. verkiezingsstrijd zal men staan
tegenover de Sociaal-Democraten, maar niet
als tegenover personen met wie alle samen
werking later onmogeljjk zal zjjn.<
»Het is niet onmogeljjk dat de V. D. beter
zal kunnen tarnen werken met de Socialisten dan
met het grootste deel der Unie-Liberalen.
De Vrjjzinnigen in Zeeland, die nog een
keus hebben te doen tusschen de drie vrijzin
nige fracties weten dus waar zjj mede uit
zjjn, wanneer zjj de V. D.-party kiezen.
Ons dunkt, dat het optreden van de V. D.
in dezen er toe moet leiden, dat de vrijzinnige
gedachte spoedig bjj hun zoek zal raken en
dat zjj van halve, in heele Socialisten zullen
overgaan.
Theoretisch misschien niet, maar zeer zeker
wèl in de prakfjjk.
En op de praktjjk komt het toch aan
Een waarschuwing te meer voor de werke
lijke vrjjzinnigen in Zeeland om het Vrjjzin
nige vaandel onbevlekt te laten en de groote
Liberale Unie te versterken.
Niet met halve Socialisten in de praktjjk,
maar met echte democratische onvervalschte
vrijzinnigen als de heereu mr. van Raalte,
Dt. Sitmelink. Ds. Patlist, Jhr. de Muralt,
Ph. van Dia:hoorn, mevr. van Balen-Klaar e a.
kan de toekomstige politiek van Nederland
in behoorljjke paden worden geleid tot zegen
van Land en Volk.
Liberalen, steunt daarom ons streven en maakt
ons sterk tegen het roode gevaar.
In „De Vaderlanderwordt in een artikel,
getiteld: Posthuma en de sociaal demoeraten",
er op gewezen, dat by alle critiek, die in den
laatsten tjjd op den Minister van Landbouw
geoefend is, de stem ontbroken heeft, die
i 'Jjjk liet voelen: Ik, die zoo veel critiek
oefen, ben, als het niet anders kan, bereid
de taak, die op uw schouders rust, vau u over
te nemen. „Als Posthuma dan ook, zooals
wij verwachten", schrijft „De Vad." verder,
„per slot van rekening zal bljjven staan, is
het niet omdat, zooals de heer Troelstra het
wil verstaan hebben, zjjn verschillende be-
atrjjders zoo gansch verschillend uitgangspunt
hebben voor hun bestrjjding, maar omdat zoo
goed als niemand overtuigd is, ddt door zjjn
heengaan het land zal worden gebaat, waarbjj
clan nog komt, dat de verkiezingen voor de deur
staan, zoodat een nieuw optredende functienaris
naar alle waarschjjuljjkbeid slechts een vjjftal
maanden aan het bewind zou kunnsn bljjven".
De critiek van den heer Troelstra ontaard#
aau bet slot in een doodgewone verkiezings-
speech. Het werd een aanbeveling om op de
S. D. A. P. te stemmen, waarvoor overigens
ieder wel stichteljjk zal bedanken, die zich
herinnert hoe in 1913 het aan de S. D. A. P.
gelukte door allerlei schoone leuzen en be
loften hun aantal zetels i:i de Tweede Kamer
zeer uit te breiden, terwjjl.gtoen bet er op
aan kwam hun woorden achter de ministers
tafel in daden «m te zetten, hun de moed in
de schoenen zonk.
Overigens is de geheele Posthuma-zaak zeer
moeilijk voor de socialisten; aan de eene kant
zouden zjj wel gaarne zien dat Posthuma
blyft zitten (uit vrees Treub te veel macht
t« bezorgen), aan de andere kant moeten zjj
toch kunnen zeggen, dat, indien da Tweede
Kam n- uit enkel S. D. A. P.'ers had bestaan,
de distributie veel beter zou zjjn.
De artikelen vun prof. Struyckeu iu Van
Onzen Tjjd (r. k.), waarin voor het behoud
der antithese-politiek werd gestreden, worden
beantwoord in „De Vad." Onder de titel „J/sn
moet maar durvenwordt geschreven:
Als de voortzetting der Coalitie-politiek
door hem bepleit wordt met het oog op alls
vraagstukken,_die het godsdienstig en zed«ijjk
leven van ons volk raken, wordt het iemand
toch vreemd te moede, vooral als dan onder
die vraagstukken genoemd worden de eeds
plicht, de Zondagsrust en het Proces8itver-
bod. In zake den eedsplicht toch is de Coalitie,
zooals gebleken is, jammerlijk verdeeld met
de Zondagsrust staat bet niet anders Talma
zei ons eens: Als er ooit sene goede Zondags
wet zal komen, zal dit van Links moeten zjjn,
daar Rechts geen oplossing zou kunnen geven,
die niet oi van den eenen of van den andersn
kant der Coalitie hevige bestryding zou vinden.
En opheffing van het processieverbod is nooit
van de Calvinisten te verkrjjgen, daarvoor
zullen de Roomschen hulp moeteu vinden
bjj die liberalen van Thorbeckiaanscben huize.
Ten aanzien van de sociale wetgeving wordt
'net volgende opgemerkt:
Het compromis, dat geleid heeft tot de
aanneming van Talma's wetgeving, die voor
Rechts even bitteren smaak had als de door
haar verworpen Bakkerswet, had den aller-
bedenkeljjksten grondslag, die zoo'n compromis
hebben kan. Het kwam toch tot stand uit
de vrees, om met leege handen voor de stem
bus te komen, niet uit onderling overleg, hoe
men bjj verscheidenheid van inzicht het beste
koü verkrjjgen. De Radenwet is reeds ver
oordeeld, en de toen uitgesproken wensch der
vrijzinnigen, dat bjj de Ziekteverzekering de
verzekerdheid van geneeskundige hulp zou
komen, waartegen geheel Rechts zich ver
klaarde, wordt thans op hare programma's
gebracht en de vrijzinnigen in het geljjk ge
steld. Niet anders staat het met de verzekenug
van den ouden dag van de niet-arbeiders, al
tracht men dan ook van Rechts het s;eeds
aanwassend verlangen in eigen kring naar
Staatspensionneering zooveel mogeljjk te
3moren.
TWEEDE KAMER.
In da avondvergadering der Kamer van
Donderdag 1.1., waarin het wetsontwerp der
drooglegging van de Zuiderzee aan de orde
was, werd het woord gevoerd door de heer
mr, H. Smeeuge (u. 1., Meppal) over de ver
betering vau den waterstaatkundigen toestand
welke wordt verkregen bjj uitvoering van het
plan. Eindeljjk zal dan een behoorljjke af
watering voor rondom de Zuiderzee gelegen
provinciën verkregen worden. Nadat de heeren
van Hamei (u. 1. Amsterdam IV) en Eland
(u. 1. Arnhem) gesproken hadden trachtte
minister Lely, het woord verkrjjgend, aller
eerst de heeren De Muralt an Teenstra
voor zich te winnen. Iets dergeljjks als het
amendement door genoemde heeren ingediend
bedoelthet risico voor een toekomstig
grooter gevaar voor de zeeweringen vau hat
N. van Friesland en Groningen zal door
het Rjjk worden gedragen, zeide spr. kan ge
lezen worden in artikel 1 van mjjn wetsont
werp.
Daar staat n.l. o m., dat voor rekering van
den staat worden uitgevoerd de werken tot
voorziening in de belangen van de w&terkee-
ring, van zooveel deze door de afsluiting
en de droogmaking geschaad worden. Ook
niet voorziene schade, welke later bjjv, de
provincie Groningen zou ljjden, kan dus, aldus
de minister, onder dit artik»! vallen. Voorts
betoonde spr. zich bereidwillig genoegop
enkele tonnen moeten wij, als er gevaar dreigt,
niet zien.
In de vergadering van Vrjjdag heeft minister
Posthuma zjjn rede geëindigd. 3 zittingen
heeft hij omstreeks volgepraat. En hoe men
ook overigens over den minister mag denken,
zjjn verdiging was goed. Toen minister
Posthuma zjjn rede geëindigd had gingen er
dan ook bravo's op, minister Cort van der
Linden, minister Loudon en Rambonnet
drukten hun collega van Landbouw de hand,
ook minister Treub deed zulks. Een over
zicht in den rede van den minister is ondoen
lijk in klein bestek te geven. Volstaan wjj
dus met te melden, dat medegedeeld werd,
dat met de scheiding van distributie en uit
voer, hetwelk leidt tot oprichting ven rijks
bureaus zal worden voortgegaan dat wets
ontwerpen tot herziening van de onteigenings
wet, de Distributiewet, de Schepenvorderings-
wet, de Jachtwet, een wet op de kettinghan-
del enz. in bewerking zjjn.
In dezelfde vergadering werd z. h. s. na
eenige discussie de Huuropzeggingswet aan
genomen.
Nadat in de zitting van Maandag der Tweede
Kamer minister Loudon zjjn verklaring aan
gaande de onderhandelingen met de geassoci
eerde regeeringen had afgelegd was aan de
orde de behandeling van het verzoek van den
heer Van Doorn om tot den minister van
Binnenl. Zaken eenige vragen te mogen rich
ten betreffende het tjjdstip van de aanstaande
verkiezingen.
De interpellatie zal gehouden worden ne
behandeling van het wetsontwerp houdende
bjjzondere maatregelen met betrekking tot de
lichting 1909. Hierna komt aan de orde het
wetsontwerp tot invoering van den zomertjjd.
De heer Van Doorn heeft hierop een serie
amendementen ingediend met de bedoeling
den zomertjjd definitief in te voeren.
De heer Gerretsou (Rotterdam) betuigd zjjn
instemming met het ontwerp en bepleit voorts
do invoering van den midzomertjjd. De heer
Koster (v. d., Assen) wjjst er op dat met l
April de petroleum op is. Men zette petro
leum distributie voort tot 1 Mei. De heer
Teenstra (v. d., Zuidhorn wjjst op de bezwaren
van de landbouwers tegen den zomertjjd. De
minister van binnenlandsche zaken wjjst den
heer Gerretson op de overwegende bezwaren
door den landbouw tegeu den midzomertjjd
ingebracht. De minister van landbouw kan
zich daarmede ten volle vereenigen.
Vervolgens kwam miuister Treub aan het
woord.
I)e economische onderhandelingen met
de geassocieerde Kegeeringeu.
Men seinde ons gisterenmiddag uit 's-Gra-
veuhage
ln de Tweede Kamer verklaarde Minieter
Loudon hedeu, dat nu Duitschland op de
desbetreffende vraag verklaarde ons onmoge
ljjk binnen twee maanden 100.000 ton graan
te kunnen leveren, de Regeering zich gedwon
gen ziet de eiachen van de geassocieerde
O
