Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Jle economische Boni
De aap uit de mouw.
No. 2860
Woensdag 13 Maart 1918.
29e Jaargang.
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
Telef. latere. No. 15.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-adres: ï^oordstraat 10, Ter Neuzen.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den Uitgever M. DE JONGE, te Ter Neuzen.
»Het kan ons niet bommen, wat of het
kost*!! aldus liet zich, in December 11.,
een vooraanstaand Economische Bond«'s-man,
te Middelburg uit.
Wanneer men de protzige advertentie leest,
door het Katholieke Statenlid van Zeeland,
de heer F. Hombach te Hulstin de Middel-
burgsche Ct. en andere bladen van 7 Maart 1.1.
geplaatst, komt men werkelijk tot de over
tuiging, dat de »menschen met de duiten*,
de »0. W.'ers* bij den Ecomischen Bond
zijn te vinden maar gelukkig dat de kiezers
er wel verre van zullen bljjven.
In ons nummer van II Januari 1.1., wees
de heer H. op de beginselen van den Econo-
miscben Bond, naar aanleiding van het inge
zonden stuk vau het Katholieken Statenlid
F. Ilombach te Hulst. Zooals men zich zal
herinneren wees de inzender er toen op, dat
de heer Hombach zich daarin voordeed als
wars te zijn van partij-politiek en dat hij als
Katholiek Statenlid van de kleinste party-
politiek heeft mede gedaan, om de zakenman
Niftrik te Vljssingen uit het college van
Gedeputeerde van Zeeland te dringen, zoodra
de rechtsche Coalitie in de Staten in de meer
derheid was.
De vrijzinnigen zullen zich in Zeeland door
den heer Hombach niet in de luren laten
leggen, of de Katholieken zich dat wel zullen
laten doen weten wjj niet. Dit laat ons ook
koud. Eigenljjk zien wij liever dat de Katho
lieken zich bij de E B. aansluiten, dan dat
zij roomsch stemmen, maar het zij herhaald,
bet laat ons koud
Het is wel de moeite waard er op te wij
zen, dat de »Economische bond's-man met
voor Zeeland aan 't hoofd, de heer Hombach,
die een zakenman is, zelfs in zijn eigen
zaken de godsdienst mengt. In de Mid.
delb. Crt. van 26 Januari 1.1. vraagt de heer
b. Hombach te Hulst een chef de bureau
boven de 30 jaar en Roomsch-Katholiek,
Verder moet de chef de bureau ook kunnen
boekhouden enz.
Dacht de Economische bond werkelijk, dat
de vrijzinnigen want van hen moet de
E. B. het hebben zulke knullen zijn, dat
zij met den millionair Hombach zullen mede
gaan en hun partyorganisatie in den steek
laten, omdat de Hulster rentmeester ('t heeft
hem geen windeieren gelegd) ook wel eens
aan breedere politiek wil gaan doen, ja?
Wie weet zelf wel lid der Kamer wil
worden.
Dat zou nog de mooiste mop wezen, als
ten slotte bleek, dat het geheele optreden
van den heer Hombach zou blijken daarop
uit te draaien, dat hij zelf'op de can-
didateolijst van de E. B. wilde komen, met
de werkelijke bedoeling om Kamerlid te
worden.
En dat in plaats van mr. van Kaalte en
jhr. de Muralt.
Zou de man, die nog pas by het nationaal
wetsontwerp betreffende de drooglegging van
de Zuiderzee zulk een uitnemende economische
zakeljjkè en technische rede hield de plaat
moeten poetsen voor de Hulster rentmeester
KomaanDat kan geen ernst zijn.
In de advertentie en den E. B. komt nota
bene de volgende passage voor:
„Verkeerswegen in binnen- en buitenland
moeten onderhouden en geschapen worden,
drinkwater en goedkoope beweegkracht dient
alom door Nederland ter beschikking te wor
den gesteld, door het droogleggen van de Zui
derzee moet uitbreiding worden verkregen
voor het nationale landbouwbedrijf; alle mis
bruik van bezit ten schade van huurders,
moet wetteljjk onmogelijk worden gemaakt".
In de advertentie wordt de droogmaking
van de Zuiderzee nog wel cursief gedrukt.
Toch zal het blijken, dat zonder de E. B.
dit vraagstuk tot oplossing komt. Het is
toch bekend, dat de heeren de Muralt en
teenstra een amendement hebben ingediend
betreffende de Groninger dijken. De heeren
Uuymaer van Twist en de Muralt dienden een
amendement in om alle personen tegemoet te
komen, die door de drooglegging der Zuider
zee schade zouden ondervinden. De heer de
Mwalt en Bongaerts dienden samen een motie
in om de verhooging van de meerdijken te
verkrijgen. Ook andere amendementen, be
treffende de defensie werden door kamerleden,
tot verschillende partyen behoorende, onder
teekend.
Wij zien dus nu reeds, waar het zakelijke
kwesties geldt Viyzinnigen, Katholieken, An-
ti-revolutionnairen samen werken. Daarvoor
is dus geen Economische Bond noodig. Die
zelfde mannen, zooals Bongaerts en Van Raalte
zitten elkaar straks in 't haar als het een po
litiek onderwerp geldt. Dat kan de E. B.
toch niet voorkomen.
Stel eens dat de heer Hombach Kamerlid
werd. dan zou de zakenman, die in een ad
vertentie op den voorgrond stelt, dat zijn chef
de bureau roomsch moet zijn, als het er op
aan komt, Dr. Nolens in de Kamer naluopen.
Daar moeten wij niets van hebben
In den oproep van den heer Hombach lezen
wij nog het navolgende
»Den onderwijzers moet een behoorlijk bestaan
worden verzekerd, opdat geen buitengewone
huiselijke zorgen beletten, zich met harf te
kunnen wijden aan de opvoeding der jeugd
Dacht de rentmeester, die zich nog het iets
van de »schoolmeesters« zooals hij ze verder
in de advertentie noemt heeft aangetrokken,
dacht hij, dat de onderwijzers op dat gebral
zullen ingaan
De onderwijzers moeten het niet hebben
van de heeren, die er stoombooten voor eigen
pleziervaart op na houden en zich nooit iets
vaD hun lot hebben aangetrokken.
Verderop lezen wij in de advertentie:
Belastingen worden naar evenredigheid van
draagkracht geregeld.*
Maar dit staat in alle vrijzinnige program ma's
In het bijzonder de Liberale Unie-mannen
(denkt aan Piersou met zijn inkomstenbe
lasting en de afschaffing van accijnzen) hebben
altyd in die richting gewerkt.
Waarom hebben de mannen, die nu de
E. B. gaan vormen ons nooit in die richting
geholpen.
De party van het Katholieke Statenlid
Hombach beeft altijd geijverd voor tarief
rechten en nu komt de heer Hombach daar
geuren met het beginsel van alle vrijzinnige
partyen en net doen alsof het een fonkel
nieuwe uitvinding is.
Dat mannen, die stoombooten „voor hun
genoegener op na houden met heeren en
damesbedieniug zoo te vertrouwen zijn op
het gebied van belasting naar draagkracht
gelooft immers niemand; werd dit werkelijk
nauwgezet ingevoerd, dan kwam er van het
heele spelevaren van den rentmeester niets
meer terecht.
Verder lezen wy in de advertentie deze
brutale passage:
»Gij nu, die u vereenigen kunt met deze
gedachten van billijkheid voor allen, die van
meening zyt, dat de Staten-Generaal niet
moeten zyn de vergaderingen, waarin alleen
«m godsdienstige kwesties wordt ge
vochten, maar wel bijeenkomsten van lieden,
die voorop stellen het verzekeren in maat
schappelijke welvaart voor alle klassen en
dit doen door korte, zakelijke besprekingen,
gy die mannen daarheen wilt sturen uit de
praktijk, der zaken kundig, en niet alleen
advocaten of schoolmeesters, welnu, ver-
eenigt u onder de vlag van den Economischen
Bond*. Alsof er in de Tweede Kamer alleen
over godsdienstige kwesties wordt gevochten.
Ja in den tijd dat Dr. Kuijper aan het be
wind was, leek het erop, maar is het niet
onwaardig van den Hulster rentmeester het
te laten voorkomen alsof de vrijzinnigen dien
godsdienststrijd willen
Zeer belangryke zaken heeft de Tweede
Kamer onder Cort van der Linden tot stand
gebracht.
Allereerst de grondwetsherziening, welke
bracht het Algemeen kiesrecht, de Evenredige
Vertegenwoordiging, de verkiesbaarheid voorde
verkiesbaarheid voor de vrouw in den Raad,
I rov. Staten en Staten-Generaal. De finan-
cieele gelijkstelling tusschen bijzonder en
openbaar onderwijs kwam tot stand. Belang
rijke economische wetten werden aangenomen
als die betreffende de sluizen te Ijmuiden,
de Rotterdamsche waterweg, de Dordtsche
waterweg en nu de drooglegging van de
Zuiderzee. Te Wageningen verrees een Hooge
school voor den Landbouw. De Veeartsenij
school te Utrecht werd ook een Hoogeschool
enz. enz.
Merkwaardig is de navolgende zinsnede in
de advertentie:
»Geen staatsmonopolie, maar vrije ont
wikkeling den landbouwers moet zoo spoedig
mogelijk hun vrijheid van handelen worden
teruggegeven, vrije beschikking dienen zij te
hebben in hun landbouwbedrijf, vrije beschik
king over hetgeen zij voortbrengen*
Het is bekend, dat alle vrijzinnigen par
tijen o.a. de Lib. Unie, de V. D. en ook de
V. L. wenschen, dat alle dwingende noodbe-
palingen, die den landbouwer hinderen, moe
ten worden ingetrokken zoo spoedig dit mo
gelijk is. Maar het is ook bekend dat Treub
de stichter van dan Economischen Bond, de
man is, die het juist stuurt in de richtiug
van staatsmonopolie en reeds het voornemen
te kennen gaf om het Levensverzekeringsbedrijf
te brengen in handen van den Staat.
De oprichting van de Nederlandsche Uitvoer
Mij. (de N. U. M.) is ook al het werk van
Treub.
Deze laat hiermede de boeren een verkapte
belasting betalen. De export-winsten toonen
in de Staatskas, waardoor in de naaste toekomst
de prijzen van de landbouwexport-productea
zullen worden gedrukt. Op zichzelf is daar
niets tegen. Indien dit rechtvaardig geschiedt
en niet alleen de boeren maar ook de Hulster
rentmeester, door de belastingen even zwaar
wordt gedrukt, zal geen enkele landbouwer
zich daartegen verzetten.
Maar zooals Treub optreedt, en noodwendig
ook door Posthuma moest worden gevolgd,
gaat de regeling den onbillijken kant op.
En nu wordt getracht Treub. de man van
de Economischen Bond voor te stellen als
»de redder der boeren*, 't Is om te lachen.
Zoo stom zyn onze Zeeuwsche boeren niet
om daar in te loopen.
Neen waarde heer Hombach, de opzet
is aardig en er zullen wel van Uwe
vriendjes zijn, ook van l afhankelijke mannen,
die schijnbaar met U medegaan maar stelt
U er niet te veel van voor.
Het zal u gaan als de candidaat te Zeve
naar, die met zijn kas 14 kiezers veroverde
(hij mende zelf) naar het stembureau ter
wijl hij ten slotte met 12 stemmen uit de
bus kwam.
Smijt met geld!
t Kan uw partij immers „niet bommen wat
of het kost"
U zult net zoo bedrogen uitkomen als de
candidaat te Zevenaar.
U zult wel stemmen krijgen, die echter
Treub in de Kamer helpen en U met de ge
bakken peren in Zeeland laten zitten als
Katholiek-Coalitie Statenlid.
Een belangstellend landbouwer in Zeeland
schrijft ons:
Met belangstelling las ik hetgeen in Uw
blad over de Plattelandersbond is gezegd. Doch
ook de Akkerbouwersbond mag wel eens een
beurt hebben. Ook deze bond heet neutraal;
doch wat zien wij? Ellenlange advertenties
om op te wekken tot aansluiting van Chris
telijke Boeren- en Tuindersbond. Wie zit hier
achter? De heer Colyn, lid der Tweede
Kamer, A.-R. hoofd dezer beweging en dit
zelfde hoofd is toevallig ook voorzitter van
den Akkerbouwersbond.
Begrijpen de landbouwers dan niet, dat,
nu het tegen de verkiezingen loopt, men op
hun grieven, op hun gemoed werkt en hun
wil doen aansluiten bij allerlei politieke land
bouworganisaties, die plotseling als padden
stoelen uit den grond komen Allen beweren
uwe eigen organisatie komt niet voor uwe
belangen op, sluit u aan bij ons. Ik geloof,
dat zij het werkelijk maar al te goed be
grijpen, dat die organisaties, die in eens te
voorschijn komen, na de verkiezingen en na
den oorlog (als zij het tenminste zoo lang
volhouden) het werkelijk belang der boeren
niet zullen bevorderen doch alleen het poli
tiek belang van hun voormannen.
De landbouwers in Zeeland begrijpen het
wel, want het succes, dat die vereenigingen
hehben is maar bitter klein.
Politiek is daar alles, de werkelijke belangen
der boeren bijzaak En dan zien wij liberale
voormannen en groot-landbouwers in het
Hoofdbestuur van den Akkerbouwersbond
zitten, den politieken bond van den A -R.
heer Colyn
In verband met het bovenstaande wyzen
wij er op, dat de Plattelandersbond in de
drie Noordelijke provincies van ons land
vooral onder die boeren, welke linksche kie
zers waren aanvankelijk tamelijk veel aan
hangers had gewonnen; dank zy, natuurlijk,
de slechte toestanden veroorzaakt door de
crisis en het verlokkende, fantastische program
van dezen bond.
Al spoedig kwam er echter eenigen twjjfel
op bij de aangesloten boerenof meD wel op
den goeden weg was. Eu onlangs werd in
een vergadering van een afdeeling van den
Plattelandersbond er op gewezen, dat de leden
nu toch per slot van rekening tot een poli
tieke partij zullen gaan behooren.
En tot welke partij dan? En met welke
voormannen? Betere, dan die thans hun be
langen behartigden
Er werd gezegd, lezen wij in „DeFakl el",
dat de Plattelandersbond hoogstens zal bereiaen,
dat er Ersatz-candidaten zullen wordeD ge>
steld, waaraan de kiezers evenveel zullen
hebben als de Duitschers thans aan hun
ersatz-koffie.
En dat eventueel gekozenen van dat slag
spoedig door gewiekste politici in de af-
deelingen zoowel als in de openbare Kamer
zittingen zouden worden doodgepraat.
Ofschoon op bedoelde vergadering enkele
aanwezigen den Plattelandersbond in zyn
daaraan door de heeren Braat en Kruidenier
gegeven karakter verdedigden, waren het toch
de hier boven weder gegeven woorden, welke
bijval vonden.
TWEEDE KAMER.
In de avondvergadering van Donderdag 1.1.
tegen half elf is een aanvang gemaakt met
de behandeling van het wetsontwerp tot af
sluiting en gedeeltelijke droogmaking van de
Zuiderzee. Zooals men weet had een groot
aantal bekende persoonlijkheden een adres tot
de Tweede Kamer gericht, waarin verzocht
werd het wetsontwerp ten spoedigste aan te
nemen Requestranten waren van meening dat
de afsluiting en gedeeltelijke droogmaking der
Zuiderzee voor ons land van bet allergrootste
gewicht waren, zoowel wegens de aanwinst van
vruchtbaren grond waarop duizenden Neder
landers een welvarend bestaan zullen kunnen
vinden en die ons land in de toekomst voor
zijn voedselvoorziening minder van het bui
tenland afhankelijk zal doen maken, als wel
wegens de verbetering van den waterstaat
kundigen toestand van een groot gedeelte van
ons land, welke hiervan het gevolg zou zijn,
en dat ook de aanneming van het bedoelde
wetsontwerp door de S. G. er toe zal bijdra
gen het aanzien van ons land tegenover het
buitenland te verhoogen.
En de behandeling werd geopend door jhr.
De Muralt.
Naar men weet, *zal de afsluiting en ge
deeltelijken droogmaking der Zuiderzee ten
gevolge hebben, dat ons land vergroot wordt
met i 200.000 H. A. vruchtbaar land, d w.
z. met vier polders, die te samen aanmerke
lijk grooter zyn dan de geheele provincie
Zeeland. Dit werk zal voigens raming 222,
millioén kosten. De geraamde kosten worden
echter meestentyd door de werkelijke cyfers
verre overtroffen. De onkosten van het Man
chester-kanaal waren bijv. op 70 millioén
geschat, maar bleken werkelyk 195 millioén
te bedragen bij het Suez-kanaal waren deze
cijfers resp. 100 en 228 millioénbij het
Panama-kanaal 150 millioén en meer dan
een milliard.
ZEEUWSCH NIEUWSBLAD