Sea nooit aVond.
jtaagsctu Drieën
Provinciaal Nieuws.
Men trachte het echter niet voor te stellen,
alsof de Economische Bond geen politieke
partij is en plaatse zijn program niet in een
Vakblad als het Landbouwblad. Het was
ditmaal voornamelijk mijn doel om protest
aan te teekenen tegen de opname van het stuk
van den Heer Hombach in het Zeeuwsch Land
en Tuinbouwblad.
Ik hoop t. z. t. op den Economisehen
Bond terug te komen en aan te toonen, dat
deze beweging de vrijzinnigen nog meer zal
verdeelen en de landbou warbeiders in de open
armen van het Socialisme zal jagen.
H.
Met een enkel woord wenschen wjj nog
terug te komen op den avond van 29 December,
toen de unie-liberale kiesvereeniging uDe Vrij
heid" eene welgeslaagde vergadering hield,
toegankelijk voor alle vrijzinnige!).
De volheid der feestelijk versierde zaal bewees
de belangstelling.
Velen konden geen toegang meer vinden en
moesten onverrichter zake terugkeeren.
En dat ondanks het feit, dat in Hoek dien
avond de heer Ament had gesproken, waardoor
de stroom der bezoekers beduidend werd ge
broken.
Leerzaam is de avond geweest.
Duidelijk heeft onze afgevaardigde Jhr. De
Muralt een beeld gegeven van de Evenredige
Vertegenwoordiging, die voor velen zooveel
onduidelijks inhield. De duidelijk, ook van
achter uit de zaal waarneembare kieslijsten
verhelderden het gesproken woord ten zeerste.
De wijze, waarop de verschillende mogelijkheden
bij evenredige vertegenwoordiging werden
geïllustreerd, was ook voor den minder ont
wikkelde bevattelijk.
Het is ongetwijfeld eene goede gedachte
geweest, aan de bezoekers een exemplaar te
overhandigen van de gedrukte rede van Jhr.
De Muralt, te Dordrecht gehouden. Daardoor
kan het gehoorde na lezing van deze rede
beter worden vastgelegd. Het is eene ge
schikte repetitie in den buiselijken kring.
Het was ongetwijfeld waar, wat Mevr. Van
Balen-Klaar van Zeeuwsch-Vlaanderen had
gehoord de belangstelliug voor Vrouwen
kiesrecht is hier gering. Bij velen, van welke
partij ook, werd en wordt het aangezien als
een onwelkome gast.
Wie de spreekster gehoord heeft, zal onge
twijfeld milder in zijne gevoelens geworden zijn.
De kalme, bezadigde en toch warme voor
dracht van deze vrouw, met zoo innige over
tuiging uitgesproken, oefende eene werkelijke
bekoring op de aanwezigen, zoodat men een
speld kon hooren vallen. Het viel in goede
aarde, dat ze de taak der vrouw in het huis
gezin niet over het hoofd zag, maar als voor
naamste levensdoel van deze bleef beschouwen.
Doch daarnaast kwam ze op tegen de eeu
wenlange achterstelling der vrouw.
En onvergetelijk is zeker de indruk voor
ieder geweest, toen ze als haar meening uit
sprak, dat geen gruweljjke oorlog zou ont
ketend zijn, als moeders en zusters der geval
len slachtoffers medezeggenschap hadden gehad.
Want hierin toonde'ze juist de vrouw in
het voortreffelijkste, dat zij bezit, in het gevoel.
Eene krachtige opwekking richtte de heer
Ament tot de jongeren.
Want meer dan vroeger is politieke ont
wikkeling noodig, opdat, zoo de oudereu ^yn
heengegaan, andere krachten de taak van hen
kunnen overnemen.
Mogen zijne woorden in goede aarde gevallen
zijn. Dan zullen de jongeren van dezen tjjd
naast hun maatscbappelijken werkkring ook
tijd en lust gevoelen, om zich voor te bereiden
voor het politieke leven, leder staatsburger
dient de noodige belangstelling te koesteren
voor de ontwikkeling van onzen staat eu onze
maatschappij. De mannen van thans blijven
niet immer. Er moeten strijders en aanvoer
ders ook zijn voor de toekomst.
De voorzitter vau dezen avond de heer Sie-
melink heeft niet het minst tot het welslagen
medegewerkt.
Het verdraagzaamheid brengende woord van
hem, zijn wensch naar eenheid in de rijen
der vrijzinnigen, het pakkende slotwoord vooral,
hebben allen zeker het gevoel bijgebracht, dat
er onnoodig scheuring en uiteengaan bij de
vrijzinnigen is. Ze zullen het besef hebben
bjjgebracht, dat ieder naar die eenheid en die
samenwerking moet streven.
Het was een mooie avond, een leerzame tevens.
Bij den strijd, die voor de deur staat, zul
len meerdere vergaderingen volgen.
Deze zullen in het teeken van den strijd
staan. Het zullen de toespraken zjjn tot de
strijders aan den vooravond van den slag.
Maar de avond van 29 December heeft de ge
voelens ontplooid, heeft de bezieling gebracht,
de geestdrift voor het ideaal gewekt.
XVIll
Door B. en W. is bij den Gemeenteraad
een voorstel ingediend, dat weliswaar geen
hooge principiëele strekking of diepgaande be-
teekenis heeft, maar dat wij niettemin van
harte toejuichen, bovenal om de practische
gevolgen, welke de aanneming daarvan zal
brengen. Het betreft het opruimen door ont
eigening van stoepen en hekken in de oude
binnenstad.
Nu stellen wij op den voorgrond, dat wij
oog en hart hebben voor het oud-Hollandsche
stadsschoon in het algemeen en voor dat van
onze goede stad 's-Gravenhage in het bijzonder,
Maatregelen om zonder dringende noodzaak
over te gaan tot het dempen van grachten,
het albreken van oude gevels of het sloopen
van ouderwetsche gebouwen, zij werden steeds
door ons betreurd en vaak door ons bestreden.
Ja, wij gaan zelfs nog verder en staan heel
sceptisch tegenover die heel-grqotsche-en ook
heel-dure-plannen tot het maken van nieuwe
verkeerswegen, dwars door bestaande straten
en bebouwingen heen.
Het ontwerpen van dergelijke wereldstads
wegen lijkt ons, wanneer met het bestaande
weinig of geen rekening behoeft te worden
gehouden, nu niet het allermoeilijkste. De
daarvoor noodige geldmiddelen te vinden, en
vooral die op te brengen, komt ons heel wat
wat lastiger voor! Wanneer men kan vol
staan met op een plattegrond in al dan niet
breede ljjneu aan te geven, hoe het wel zou
kunnen worden, och, dat is weer een kwestie
van smaak en van fantasie. Maar wanneer
men bij het ontwerpen van verbeteringen, die,
we geven het gaarne^toe, met het oog op het
zich steeds uitbreidende verkeer dikwijls noo
dig zjjn, daarbij gehouden is rekening te hou
den èn met den toestand van het heden èu
met dien van de gemeentekas, dan is meer
noodig dan 'n breede blik alleen. Juist deze
uoodzakelijkheid, allerlei belangenjtejdoen we
gen, maakt de voorbereidende en de uitvoe
rende taak in een gemeente dikwerf zoo moeilijk.
Zijn we dus niet maar dadeljjk geneigd in
toejuichingen uit te barsten bij elk voorstel
dat tot verkeer3verbetering gedaan wordt, het
"voorstel, dat thans door B. en W. aan den
Raad is voorgelegd, heeft onze algeheele in
stemming.
Of wij dan niets zouden gevoelen voor oude
stoepen en hekken, als een gedeelte van de
vroegere inrichting van huizen en steden, als
herinnering aan de oud-Hollandsche bouworde
en aan de oud-Hollandsche gemoedeljjkheid
tevens Die oude hekken, ze dienden toch
om een stukje straat of stoep af te scheiden
van het algemeen domein, om een eigen hoekje
te scheppen, waar men zomersavouds een bank
of wat stoelen zette om daar eens rustig te
kunnen zitten. En dan kwam men daar eens
uitblazen van de vermoeienissen van den dag,
zich vermeien in de rustige rust, welke de
straat dan bood op zoo'n stillen zomeravond.
Of ook, er werd wat gekout met een enkelen
voorbjjganger, die niet in het gelukkig bezit
van een »eigen« stoep, op de openbare straat
de frisehheid moest gaan zoeken, welke zijn
huis hem tevergeefs deed zoeken. En, mis
schien, werd er in die tijden wel eens zacht
gefluisterd, werd er weieens geminnekoosd
daar op de afgesloten stoepen in rustige, zo-
mer8che tijden. --
Maar thans niets meer van dat alles De
Hagenaar zoekt nu niet in de eerste plaats,
de rust en de kalmte, maar de drnkte en het
vertier: de Pier en het Kurhaus zijn overvol
en de stoepen blijven leeg. Ze liggen daar
onbruikt en nutteloos. Maar dit niet alleen.
Nu het verkeer zich vertienvoudigd heeft,
schijnen de straten smaller te zijn geworden.
Het rijvak wordt door trams en rijtuigen,
automobielen, fietsen, karren en wat niet al,
voor den voetganger onveilig en vrijwel on
begaanbaar. Dies zocht hij toevlucht op de
trottoirs en ziet, op verschillande punten staan
ijzeren hekken en steenen palen om hem zelfs
dien uitweg te verhinderen afgesloten stoep,
particulier eigendom. Zoowel in de nauwe
straten als op de drukke verkeerswegen wordt
zulks als een hinderlijkheid als een gevaar
lijkheid gevoeld. De gemoedelijke rust-stoe-
pen van weleer, ze zijn tot lastige sta-in-den-
weg's geworden. En door de schaarsche straat
verlichting van deze dagen wordt de noodza
kelijkheid van hun verdwijnen meer dan ooit
gevoeld. De palen en hekken worden ver
wijderd vóór de Hagenaar overredeu is
Daartoe strekt het desbetreffende voorstel
van B. en W. Het schijnt, dat door minne
lijk overleg met de eigenaren weinig resul
taten verkregen zijn daarom wordt thans de
weg van onteigening ingeslagen. Onteigening
ten algemeene nutte, deze uitdrukking is in
derdaad hier op zijn plaats.
Zoo zullen dus vallen de steenen palen, ver
dwijnen de ijzeren hekken of kettingen, welke
die stukjes eigen-grond afsloten. Over die
palen hebben we vaak gesprongen, aan die
hekken gehangen, op de kettingen geschom
meld. Maar toch zien we dat alles niet met
weemoeid heengaan. Want meer dan het be
trekkelijke voordeel van ongebruikt bezit, meer
dan de genoegens van de schoolsche jeugd,
is toch de veiligheid van het verkeer en de
gemakkelijkheid voor de voetgangers.
Ook hier wijken bijzondere belangetjes voor
het belang van het algemeen.
J. B. AMENT.
Tegen een tweetal personen te Oostburg
is proces-verbaal opgemaakt wegens vermoede
lijk gepleegde valscbheid in geschrift. Op eenige
inslagbiljetten voor goederen, die in eene grens
gemeente moesten afgeleverd worden, zijn na-
menlijk verschillende goederen, voornameljjk
cacao, zeep en chocolade bijgeschreven na
tuurlijk niet de bedoeling, om die meerdere
goederen aan smokkelaars af te leveren tegen
hoogeren prijs, dan men van winkeliers kon
bedingen, de winkeliers ontvingen dan de door
hen bestelde goederen, terwjjl de meerdere goe
deren, valscbeiijk bjjgeschrevem, hun weg dan
wel vonden.
Vlake. In het StationskofFiehuis van den
heer Lnyk bevonden zich een zestal Duitsche
deserteurs. Ze hadden tegen de Russen ge
streden en waren nu naar het Westfront ge
zonden om doel te nemen aan het offensief,
dat daar in voorbereiding is. Het krijgsmans
leven stond hen echter niet meer aan, ze
wisten ongemerkt den electrischeu draad te
naderen, knipten dien door en waren op
neutraal gebied.
Schore. In den laatsten tjjd komen er te
Schore herhaaldelijk diefstallen voor. Nu weer
werden er van den timmerman van K. 15
palen gestolen.
Hansweert. Voor KruiningenHansweert
en Schore is een Centrale Keuken in voor
bereiding, die te Hansweert gestationeerd zal
worden. Een zestal ketels zijn reeds gearri
veerd, zoodat zeer spoedig met de verstrekking
van eten zal begonnen worden.
Kapelle. Dinsdagavond had alhier een
bijeenkomst plaats van vrijzinnigen om te ko
men tot de oprichting van een Liberale Unie-
kiesvereeniging. Niettegenstaande de hevige
sneeuwstorm was de vergadering goed bezocht.
De heer de Muralt gaf een beeld van de
politieke toestand, terwjjl de heer Siemelink
een warm pleidooi hield voor aansluiting bij
de Liberale Unie. Staaude de vergadering
werd een Liberale-Uoiskiesvereeniging opge
richt met aanvankeljjk 22 leden. Als voor
zitter trad op de heer Van der Have en als
secretaris de hser v. d. Bruggen, beiden van
Kapelle. De vrijzinnigen zijn te Kapelle niet
op één nacht over het ijs gtgaan.
In de laatste maanden hebben verschillende
vooraanstaande politici daar het woord gevoerd.
Eerst de heer Ament, daarna de heer Snijders
uit Middelburg, daarna Mr. Oud, het V. D.
kamerlid, eu ten slotte de heeren de Muralt
en Siemelink. Wel een succes voor de L. U.
dat een krachtige kiesvereeniging van haar
richting thans is opgericht
Een poging, om een V. D. kiesvereeniging
op te richten, scheen vroeger te lukken, maar
al spoedig is gebleken, dat deze partij daar
geen levensvatbaarheid heeft. De voormannen
hebben zich bjj de L. U. aangesloten.
's Gravenpolder. De bevolking dezer ge
meente bestond op 1 Jan. 1918 uit 1048 in
woners n.l. 546 mannen en 502 vrouwen. Ze
vermeerderde in 1917 door geboorten met 10
m. ec 15 vr., terwjjl 10 manuen en 4 vrouwen
overleden. Op 1 Jan. 1917 was het bevol
kingscijfer 546 mannen en 498 vrouwen,
totaal 1044. Het aantal mannen bleef con
stant, dat der vrouwen vermeerderde met 4.
*s Heer AbtskerUe. De bevolking bedroeg
op 31 December 1916
175 m. 193 v. totaal 368,
Ze vermeerderde in 1917 door
Geboorte 5 ai. en 3 v.
Vestiging 5 m. en 5 v.
10 m. en 8 v.
Verminderde in 1917 door
Overljjden
Vertrek
1 m. en 2 v.
5 m. en 14 v.
6 m. en 16 v.
Vermeerdering 10 m. en 8 v.
Vermindering 6 m. en 16 v.
Totale vermindering 4 in. en 8 v.
4 m. en 8 v.
Totaal 31 Dec. 1917 179 m. 185 v. 364.
Huweljjkeu kwamen in 1917 niet voor.
Spoorweg Tholeu Wesl-Braband.
Deze week vergaderden commissarissen der
N. V. Spoorweg-Maatij. „Tholen-West-Bra-
band" te Bergen op Zoom ten Stadhuize,
welk gebouw welwillend beschikbaar was ge
steld door den heer Burgemeester.
De fg. Directeur vroeg en verkreeg mach
tiging om de aanvragen te doen ter verkrjjging
van vourschotten door Rjjk en Provincie en
zoo noodig van concessiën. Deze aanvragen
geschieden alleeu voor Braband. Naar we
hopen, zullen die voor Tholeu spoedig kunnen
volgen. De heer Ankersmit, Ing. S. S. geeft
een overzicht van het tracé in Braband en
legt de geheel in onderdeelen uitgewerkte
kaart van den Spoorweg over. Zoodra, naar
verwacht mag worden, binnep n et te varren
tijd, Ged. Staten van Braband bun arbitrage
bekend gemaakt en de gemeenten geteekend
hebben, ztl een vergadering vaD aandeelhou
ders bijeengeroepen worden volgens de Sta
tuten der Vennootschap. Ter sprake komt
het hoog8tation te Tholen, waarbjj de heer
Ankersmit er op wjjst, dat op zuiver tech
nische gronden, de lijn onmogeljjk anders ge
legd kan worden, dan ze nu geprojecteerd is,
wat in verband staat met de hooge ligging
der brug op de Kruinshoogte van den dijk.
Tholen. Ds. A. Jansen, predikant bjj de
Gereformeerde Gemeente alhier, is sinds eeni-
gen tjjd niet meer in staat, als zoodanig op
te treden. Een beroerte schjjnt hem het spraak
vermogen bjjna geheel te hebben ontnomen.
Oud-Vosmeer. Mej. Chr. de Wilde' vo
lontaire aan de o.I. school alhier, is benoemd
tot tijdelijk onderwijzeres aan de o.I. school
te St. Annaland.
Poortvliet. Uit een negental solicitanten
naar de betrekking van Secretaris-Penning
meester der landbouwvereeniging alhier werd
benoemd de heer B. Krijger Mkz. De aftre
dende voorzitter, de heer J. de Wilde, werd
herbenoemd.
St. Maartensdijk.
over 1917.
Geboren in 1917
Gevestigd
Vermeerdering
Overleden in 1917
Vertroken
Vermindering
Loop der bevolking
40 m. en 38 v.
54 m. en 48 v.
94 m.^en 87 v.
23 m. eD 20 v.
73 m. en 63 v.
96 m. en 83 v.
1427 m. 1452 v, vermindering 2 m, vermin
dering 4 v.
Totaal op 31 Dec, 1917 2881 zielen.
24 Huwelijken werden gesloten.
4 Levenslooze aangiften.
Voor ruim drie jaar van Krimpen aan de
Lek naar hier overgekomen, als Pred. der Ned.
Herv. Kerk, overleed Woensdagmiddag in den
leeftijd van ruim 47 jaar de WelEerw. heer
Ds. J. A. Braekers.
De wed. D. v. d. R. alhier, had Dinsdagmorgen
door de gladheid het ongeluk te vallen, inge
roepen geneeskundige hulp constateerde boven
armbreuk.
De groote hoeveelheid gevallen sneeuw
bracht in de verzending der post naar hier,
en de naburige gemeenten Stavenisse en St.
Annaland, een groote vertraging,
De dag en nacht-postkar kon het niet verder
brengen dan deze gemeente, terwjjl de ver
zending naar de andere gemeenten van hieruit
per voet moest worden ondernomen.
St. Philipslaiul, 10 Jan. 1918. Gisteren
avond had alhier een vergadering plaats van
de vrjjzinnige kiezers.
Als spreker trad op Jhr. de Muralt. Niet
tegenstaande het noodweer en de sneeuw
stormen Wiis de vergadering, die ook door
menschen van buiten was bezocht, stampvol,
zoodat velen zich met een staanplaatsje moes
ten vergenoegen. De heer de Muralt, ver
klaarde bjj den aanvang van zjjn rede niet
meer dan 4 a 5 bezoekers verwacht te heb
ben en het trol hem dat in een gemeente,
waar z. g. het politiek leven dood wordt ge
noemd, met zulk weer nog 125 bezoekers aan
wezig waren.
In een gloedvolle rede zette spreker uiteen
het standpunt van de rechtsche partjjen tegen
over dat van de vrjjzinnigen. Ook werd
uiteengezet de toekomstpolitiek, de concentratie
en de verwarring, onder de vrjjzinnigen ont
staan door de opheffing van de concentratie.
Het politiek leven te St. Philipsland is ont
waakt. De Liberale-Uniekiesvereeniging telt
thans ruim 30 leden.
Brouwershaven. Voor lid van den ge
meenteraad zjjn candidaat gesteld de heeren
C. W. den Boer, P. D. Bos, C. Gast Jz. en
D. de Kater. De stemming op 15 dezer zal
gehouden worden volgens het oude systeem
d i. volgens de bestaande kiezerslijst op dezelfde
wijze als in de laatste jaren.
Noortlgouwe. Het besluit vau den Raad
dezer gemeente voor dezen winter geen her-
halingsonderwijs te doen geveu is op een schrjj-
ven van Ged. Staten van Zeeland ingetrokken.
Ingeval de Raad niet tot intrekking overging,
zou zjjn besluit ter vernietiging aan H. M.
de Koningin worden voorgedragen.
Renesse. Alhier is eene vereeuiging „Ons
dorpsbelang" opgericht, ten doel hebbende de
belangen van de ingezetenen in den uitge-
breidsten zin te behartigen. Inzake benoe
mingen en het vergeven van posten en be
dieningen zal zij haar invloed trachten uit te
oefenen.
Seliarendijke (S.) Tijdens den h-evigen
sneeuwstorm in den nacht van 8 op 9 dezer
sloeg een uit zee aanspoelende mijn tegen
de bazaltglooiïng van den zeedjjk onder deze
gemeente Zij ontplofte onder geweldige ex
plosie. Belaugrjjke 3chade werd aan gebou
wen veroorzaakthonderden ruiten werden
ingedrukt.
Noorilwelle. Tot hoofd der openbare school
is benoemd de heer W. H. Smits te Dubbeldam.
Bruini88e, 8 Januari 1918. Maandag
avond vergaderde alhier de Gemeenteraad dit
jaar voor 't eerst. Zjj werd door alle leden
bjjgewoond behalve de heer Krapel. De Voor
zitter wenscht den leden voor zich en bunne
gezinnen met eenige welgekozen woorden een
gelukkig Nieuwjaar, hjj hoopte dat het voor
de Gemeente in haar geheel een recht ge
zegend jaar zou zijn.
De notulen werden gelezen en goedgekeurd.
Ingekomen was een brief van den Comm. der
Koningin houdende mededeeling, dat tot Secre
taris van de Gezondheids-commissie was her
benoemd de heer Mr. Polvliet.
Ingekomen was een schrjjven van het hoofd
der school, waarin kenuis werd gegeven, dat
een der onderwijzeressen wegens ziekte af
wezig was.
Ingekomen was het goedgekeurd suppletoir
kohier van den Hoofd. Ornsl.
Bjj de kasopname was alles in orde bevonden
en bleek er f 6806,66 in kas te zjjn.
Ingekomen was eeu schrjjven van H. de
Ronde waarin deze mededeelt, dat hjj zjjn Zate
in de haven ingeeft.
Naar aanleidjng daarvan was een schrjjven
ingekomen van Iz. Jumelet Stz. waarin deze
