Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland.
Jia de Grondwetsherziening.
pe Motit-Xettlaar c j.
No. 2842.
Dinsdag 8 Januari 1918.
29e Jaargang.
BINNENLAND.
Provinciaal Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 cent, voor het buitenland met verhooging
der bijkomende porto's.
Advertentien worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
Telef. Intcrc. No. 15.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 5 regels 50 cent; elke regel meer
10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letter naar plaatsruimte
Redactie-adres: Noordstraat 10, Ter Neuzen.
Deze Courant verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den Uitgever M. DE JONGE, te Ter Neuzen.
Het ia al meer gezegd, dat het moeilijk is
zich te wagen aan eene voorspelling over den
afloop der verkiezingen voor de Tweede Kamer
in 1918.
Behalve dat de Evenredige Vertegenwoor
diging haar invloed zal doen gelden, terwijl
nieuwe partijen zjjn gevormd, vormt vooral
het Algemeen Kiesrecht met stemplicht een
element bij de kansberekening, dat iedere voor
spelling kan doen mislukken.
Het kiezerscorps zal zeer versterkt worden.
De stemplicht erbij maakt, dat tienduizenden
meer naar de stembus zullen gaan dan vroeger.
In Ter Neuzen b. v. zal het kiezerscorps
niet minder dan 2200 man tellen eene ver
meerdering van meer dan 30 preeent. Er
zjjn plaatsen, waar de kiezerslijsten met 40
percent en meer versterkt worden.
Onder die talrijke nieuwe kiezers zullen de
meesten behooren tot de jongere generatie.
En juist het jongere geslacht kan bij voor
lichting eene aanwinst worden voor de liuksche
partyen.
De jongeren kunnen zich gemakkelijker
ontworstelen aan clericale invloeden, aan on
derdrukking der ideeën.
Zjj zijn meer ontvankelijk voor de moderne
begrippen van dezen tijd.
Zij kunnen opgevoed worden tot de strijders
der toekomst.
Dit wordt door alle partijen ingezien en
iedere partij beijvert zich het jongere geslacht
voor hare richting te winnen.
Het is ook onze plicht, de plicht der Libe
rale Unie om onze ideeën, onze beginselen
ingang te doen vinden bjj de jongeren.
Juist de idee der algemeene vrijzinnigheid,
die wij voorstaan, de eenheid, die wij trachten
te bevorderen, kunnen moeilijk hun invloed
missen op het gemoed van het jongere ge
slacht.
Mits wij zorgen die beginselen bekend te
maken, algemeen te verbreiden, mits wij op
voedend te werk gaan
Ieder kan hiertoe het zijne doen, de een
meer, de ander minder naar den aard zijner
ga^en en klachten.
Maar ieder doe, wat zijne hand vindt te
doen.
Het zaad te rechter tijd gestrooid, zal niet
nalaten goede vruchten af te werpen.
Andermaal zal de Tweede Kamer zich de
vraag hebben te stellen of het aangaat den
bitteren nood, die door tal van gepensioneer-
pen en op wachtgeld gestelden geleden wordt,
te laten voortduren, dan wel of het goed is
daaraan door het geven van een duurtetoeslag
tegemoet te komen. Wij hopen van harte dat
de motie-Ketelaar zal worden aangenomen.
De nood van deze mensehen is zoo schrijnend
vaak, en zij behooren niet tot hen, die op
straat kunnen of willen gaau betoogen, en
nog minder kunnen ze aankloppen bij een
steuncomité; dat kan nu wel allemaal onge-
pasten trots genoemd worden door hen die in
hunne liefdeloosheid de armoe het recht ont
zeggen er eer.igen trots op na te houden,
maar het is in onze oogen een gepaste trots
voor wie al zjjn leven geheel in eigen onder
houd wist te voorzien.
Nu kan men er een grooten boom over op
zetten of er nog eenige band bestaat tusschen
den Staat en zijn gepensioneerde ambtenaren
men kan daarover een staatsrechterlijk debat
houden, sprankelend van vernuftige vondsten,
maar daarom gaat het niethet gaat om de
onmiskenbare waarheid, dat deze menschen
geholpen moeten worden, dat de bijzondere
tijdsomstandigheden, waaronder wij leven, dit
gebieden. De motie schept dan ook geen
enkel precedent, daar zij zich vóór den duurte
toeslag aan de gepensioneerden verklaart onder
de tegenwoordige moeilijke omstandigheden.
Men vergete toch niet eindelijk, dat de
duurtetoeslagen op de salarissen der Rijksamb
tenaren hun grond daarin vinden, dat door de
gansch onvoorziene omstandigheden, die wij
doormaken, die salarissen niet meer voldoende
zjjn voor het levensonderhoud. Wjj zouden
willen vragen of ook de pensioenen niet zjjn
vastgesteld met het oog op de behoeften van
de gepensioneerden. Als dat pensioen minder
is het genoten salaris dan is het toch zeker
daarom, omdat verondersteld wordt, dat de
gepensioneerde voor heel wat minder gezins
zorgen staat dan de 50-jarige, wat ook in den
regel, maar helaas niet altijd, het geval is.
De nood is hoog, en niet alleen bjj de ge-
pensionneerde lagere ambtenaren. Laat men
zich eens voorstellen hoe b v. in dezen tjjd
een luiteuant-kolonel er aan toe is, die een
20 jaar geleden werd gepensioneerd, die zonder
eigen middelen van zjjn f 1800 moet rond
komen. Nu zullen wjj het nog maar op zjjn
gunstigst nemen, en geen geval veronder
stellen, waarin Jjet budget ernstig verzwaard
wordt door eigen gezondheidstoestand of door
die van de vrouw, of door de hulpbehoevende
dochter, die niet in staat is in haar eigen
onderhoud te voorzien. Is het te ontkennen,
dat zoo'n hoofd-officier, zelfs met de grootst
mogeljjke bezuiniging op voeding en kleeding,
tot opgeven van alle levensgenot veroordeeld
is, tot een kluizenaarsleven tevens, omdat alle
omgang met anderen hem onmogelijk is ge
worden, daar die altjji kosten met zich brengt
Ziehier één geval uit velekan de Staat
het op zijne verantwoording némen deze men
schen ongeholpen te laten En wie heeft het
hart tegen deze hulp staatsrechterlijke argu
menten aan te voeren, waar wjj reeds zooveel
moesten doen, wat staatsrechterljjk niet door
den beugel kan Moeten het juist de ge
pensioneerden, dat zjjn zij, die den vollen
arbeid, die van hen werd gevraagd, voor het
Rjjk hebben gepraesteerd, zjjn, die het slacht
offer zullen zjjn van den oorlogsrazernjj, die
over de Europeesche machthebbers gekomen
is? Wjj hopen dat de Kamer zich uitspreken
zal, dat dit niet het geval moet wezen.
D. V.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer is bjjeengeroepen op
Dinsdag 15 dezer, des oamiddahs te half een
ure.
Liberale Unie.
Zaterdag heeft te Amsterdam de verkiezings-
raad der Liberale Unie vergaderd. Deze raed
wordt gevormd door drie leden van het hoofd
bestuur en een afgevaardigde, een zoogenaam
de partijgevolmachtigie, van elk der achttien
rjjkskieskringen.
De vergadering werd geleid door den voor
zitter der Liberale Unie, prof. mr. J. E. Heeres,
terwijl van het h'ofdbe9tuur verder aanwezig
waren de heeren mr. P. Rink, onder-voorzitter,
en P. Otto, secretaris. Van de achttien kies
kringen der Liberale Unie zjjn alleen die voor
s'-Hertogenbosch en Limburg oog niet georgani
seerd. De overige zestien hadden alle hun partjj-
gevolmachtigde afgevaardigd.
Besproken werd het advies, aan de kieskringen
te geven inzake de op te maken candidaten-
ljjsten voor de Tweede Kamer en inzake de
groepeering der kieskringen voor h< t eventueel
indienen van geljjkluidende candidatenljjsten.
Niet kokende peulvruchten.
Het bureau voor mededeeling inzake de
voedselvoorziening meldt
Het is bekend dat erwten en boouen van
den vorigen oogst vaak »niet koken*, zooals
de vakterm luidt. Zjj worden zelfs na lang
durig koken niet zacht, ook al wordt aan het
water wat dubbelkoolzure soda (zuiveringszout)
toegevoegd. Ook bjj de distributie van ver
schillende partjjen erwten van den oogst 1916
in September j.l. heeft zich bij velen dit on
aangename verschijnsel voorgedaan. Wanneer
men nu bedenkt, dat nog eenige tienduizenden
balen van deze »niet kokende* peulvruchten
hier te lande aanwezig zjjn, is het duideljjk,
van hoe groot belang het bij de bestaande
krapheid van voedingsmiddelen is, een middel
te vinden om deze erwten en boonen beter
voor consumptie geschikt te maken.
Men heeft dan ook verschillende middelen
aan de hand gedaan o.a. bereikte de regee
ring een aanbod om [een geheim gehouden
bewerkingswjjze te koopen, maar het gevraagde
bedrag was zoo boog, dat daarin niet getreden
kon worden. Intusschen werden van regee-
ringswege proevenfgenomen, [zoowel op plaat
sen, waar men »zacht«, als op die waar men
»hard« water heeftin het laatste geval komt
het »niet koken* het sterkstjvoor.
De uitslag van die proeven nu is, dat men
er in geslaagd is/van deze erwten en boonen,
zoowel met »zacht« als met »hard« water,
een zeer goede soep te bereiden, waarbjj ook
de hardste^erwten en boonen zacht worden.
Het recept is zeer eenvoudig
Het water] wordt aan de",kook gebracht,
waarna er een stukje vet (boter of regeeringsvet)
in wordt gesmolten, Wanneer vervolgens de
erwten of boonen in'.het kokende water wor
den gedaan, koken zjj in denzelfden tjjd fjjn
als andere^erwten.
Aan te bevelen is, de erwten vooraf te
weeken. Daardoor behoeven zjj minder lang
te koken ,$5 hetgeen'besparing van brandstol
oplevert. In streken, waar men »bard* water
heeftj weeke menjde erwten in afkookwater
van aardappelen, maar koke ze in versch
water.
Ook oude bruine|[boonen, die anders ten
deele hard bljjven, worden geheel zacht wan
neer men ze vooraf laat weeken in af
kookwater van aardappelen. Hard kokende
capucjjners worden, op dezelfde wjjze behan
deld, eveneens zacht; de vaakfjvoorkomende
doukere kleur van capucjjners, mits niet te
zwart, wordt daarenboven veel lichter, waar
door zjj oogenljjker zjjn. Toevoeging van
dubbelkoolzure soda is overbodig, wanneer
men erwten en boonen vooraf in afkookwater
van aardappelen weekt. Men neme dus, zoo
noodig een proef met deze methoden van be
reiding.
Voor hen die zich met onderzoekingen op
dit punt bezig houden, zjj hierbjj nog aange-
teekend, dat de aanbevolen methode verband
schjjnt te houden met het zweivermogen van
cellen. Spoedige mededeeling van verdere on
derzoekingen zal gaarne worden ontvangen.
De loop der bevolking in de gemeente Ter
Neuzen over 1917 was als volgt
mann. vr. totaal
Geboren 132 119 251
Gevestigd343 337 680
Bevolk, op 31 Dec. 1916
31 1917
475 456
931
56 57
113
333 328
661
389 385
774
4768. 4882
9650
4854 4953
9807
Levenloos aangegeven 6 m., 3 vr., totaal 9.
Er werden voltrokken 87 huweljjken.
Hulst. Als gewoonlyk was het Maandag,
de eerste marktdag in het nieuwe jaar, druk
in onze plaats.
Er lag echter als eene schaduw over de
anders zoo vrooljjke menigte.
Waar men ook kwam, in herberg of gezin,
de afschuweljjke moord op Oudejaaravond vorm
de nóg steeds het onderwerp van gesprek.
De verdachte, die nog niet bekend heeft,
geniet by het publiek van Hulst en omstreken
eene slechte reputatie.
Het slachtoffer is Zaterdag ter aarde besteld.
De moordenaar moet over het ys der gracht
gegaan zjjn en daarna over eene heg en een
hek gesprongen.
Aan het hek zjjn bloedsporen gevonden,
waar de hand het heeft vastgegrepen. Dit
gedeelte is uitgezaagd, om als overtuigingsstuk
te dienen.
De verdachte moet omstreeks half twaalf
in zeker huis te Hulst gekomen zjjn, waar op
vrooljjke wjjze toen oudejaar uit gespeeld is.
Ilreskcns. Zaterdagavond trad de heer
De Muralt, kamerlid voor het district Oost
burg, voor de lib.-Unie-kiesvereeniging op,
met het onderwerp Evenredige Vertegen
woordiging en de vrijzinnige partyen.
Op inderdaad duidelijke wjjze ontvouwde
hjj het ingewikkelde systeem, dat de Even
redige Vertegenwoordiging moet brengen.
De wjjze van candidaat-stellen, de samen
voeging van ljjsten, de benutting van over
schotten en de voorkeur-stemmen, alles kwam
in een duideljjker licht, waartoe, behalve de
bjjzonder populaire wjjze van voordracht van
den spreker, ook de geïllustreerde voorbeelden
bjjdroegen.
De uitbreiding van het kiesrecht tot aan
de uiterste grens, zal evenwel een groote
krachtsinspanning vorderen van de vrjjzinnige
partyen, temeer nu ze alle drie gescheiden
zullen optrekken.
Van die scheiding gaf hjj ook een heldere
uiteenzetting en een onomwonden verklaring
waarom hjj, hoezeer ook democratisch voelende,
zich niet thuis gevoelde bjj de vrjjzinnig-de-
raocraten, de party van »alles of niets*, doch
bjj de Liberale Unie, die er altjjd op uit is
te gaan met hare bedoelingen zoover als maar
bereikbaar is en als party van »geven en
nemen* dan ook in de praktjjk getoond heeft
heel wat te kunnen bereiken.
Met daverend applaus werd zjjne gloedvolle
rede beloond, terwjjl zich nog een twintigtal
leden aansloot, waardoor de vereeniging tot
een 80tal aangroeide.
Eigenaardig toch, hoe er met de brand
stoffen wordt omgesprongen.
Aan de verschillende brandstoffencommissiën
zjjn een drietal circulaires gezonden, waarin o.
m. verteld wordt dat de toestanden in de bracd-
stoffenvoorziening thans zoo zjjn, dat ook elke
maand eene zekere hoeveelheid kolen kan af
gestaan worden aan kamerbewoners, aan kwar
tiergevers, die inkwartiering verleenen aan 3
of meer militairen en voor kraamvrouwen en
jonggeborenen (voor dezen slechts éénmaal.)
Uit deze circulaires valt op te maken dat
er ruim genoeg steenkolen zjjn en toch zjjn
er o. a in Zeeuwsch Vlaanderen tal van ge
meenten waar de bewoners op verre na hun
kwamtum nog niet hebben ontvangen, terwjjl
men hoort dat ze in Holland, in 't algemeen
aan gene zjjde van de Schelde er lustig op los
stoken.
Op een bjjeenkomst der verschillende brand
stoffencommissiën in W. Z. VI. onlangs ge
houden, was sprake van een telegram door
een der Burgemeesters rechtstreeks aan den
Minister gezonden. Thans bljjkt, dat meer
deren zulke telegrammen moesten inzendeD,
wellicht dat er dan iets meer loskwam.
Nu de wateren allerwegen met jjs bedekt
zjjn en deze toestand reeds geruimen tjjd
duurt, begint de visch door gebrek aan lucht
hoe langer hoe meer naar nog openliggende
vakken water te trekken en komt ze ook in
de gehakte bjjten aan de oppervlakte van het
water. In den omtrek van Oostburg worden
door sommigen in zeer korten tjjd met een
hark verscheidene kilo 's paling gevangen soms
10 a 11 KG. in een paar uur. Men ziet
vrachten van 20 a 30 KG. paling te geljjk
vervoeren. Het behoeft geen betoog, dat deze
ongeloofde vischvangst in korten tjjd nadee-
lige gevolgen moet hebben voor den visch-
stand. Vooral in den Blondrok en het Groo
tegat onder Waterlandkerkje en Oostburg
wordt veel paling op die wjjze gevangen.
De heer N. Aal'oregtse te Aardenburg
is benoemd tot tjjdeljjk klerk ter secretarie
van Oostburg voor distributiewerkzaamheden.
Goes. Maandagmiddag 3 uut had alhier
de opening plaats van de gemeentelijke Cen
trale Keuken, in tegenwoordigheid van het
college van Burg. en Weth. Raadsleden en
vele andere uitgenoodigden.
Als bedrijfsleider werd benoemd dhr. J. J.
van Andel te 's Gravenhage en als kok dhr.
G. Blom te Amsterdam
Herbenoemd tot secretaris van de gezond
heidscommissie zetelende blhier, de heer J. Z.
Risch, en zulks wederom voor een tjjd van
vjjf jaren.
De bevolking dezer gemeente bedroeg op 1
Januari 1918. 7771 waarvan 3762 mannen
en 4009 vrouwen. De bevolking vermeerder
de gedurende 1917 door geboorten met 81
mannen en 65 vrouwen, terwyl 46 mannen en
48 vrouwen zjjn overleden.
ZEEUWSCH NIEUWSBLAD
