Van liet Westelijk ooriogstooneel.
Van het Italiaanscü-Gostenrjjksch
gevechtsterrein,
Op Zee
binnenland.
Een overwinning der Franschen.
Gemeenteraad van Ter Neuzen.
DE OORLOG.
Het gezonken Engelsche
vliegtuig.
Een angstige tocht.
De afgevaardigde van Zierikzse.
De zand- en grinfquaesfie.
gadering, die van tevoren al onze belangstel
ling had, waarover we dagen in spanning wa
ren hoe het zou afloopen of wie zou worden
gekozen is eenmaal de zaak achter den
rug, dan mogen de gevolgen daarvan nog her
haaldelijk onze aandacht vragen, tnaar'de ver
gadering zelve is spoedig vergeten. Zoo ook
gaat het met andere feiten in ons leven, ja.
zoo gaat het zelfs met het groote wereldge
beuren, met op een gegeven oogenblik wereld
schokkende voorvallen. De Zuid-Afrikaansche
oorlog, de Dreijfus-affaire, of ons tot het ei-
g^n land bepalende, de spoorwegstaking van
1903, de lintjeszaak van Lehmann en de Pa-
pendrechtsche strafzaak ja, bij het hooren
van die namen herinneren wij ons die wel,
maar hoe die feiten tenslotte zich hebben toe
gedaan, dat zijn we heuscb vergeten, dat-staat
ons niet meer voor den geest.
De tijd gaat ook zoo snel
We hebben het druk.
Ja wij menschen van den twintigsten eeuw
hebben het druk. Ook hier kan in het alge
meen worden gespreken. Niet alleen zij, die
hunne dagelijksche bezigheden, hunne ver
plichte werkzaamheden moeten verrichten,
hebben het druk, maar ook zij, die den tijd
»aau zicht weten, vallen onder deze rubriek.
Voor een mensch, die ook maar eenigzins oog
heeft voor hetgeen er om hem heen voorvalt
en zelfs maar eenigermate belang stelt in de
feiten van den dag en den loop van zaken
in het algemeen, is er ook zooveel wat zijn
aandacht en zijn tijd vraagt. Ja, ook zij die
alleen maar voor zichzelf leven en alleen aan
zichzelf denken, hebben het druk, ja dezen
soms het meest! Zij, die daartegenover ook
aan aigemeene belangen hunne aandacht plegen
te geven en daarvoor hun tijd en werkkracht
beschikbaar stellen, hebben veelal desondanks
toch ^og gelegenheid ook voor de persoonlijke
belangen van anderen wat te dosn en weten
daarvoor den tijd te vinden. Het schijnt, dat
de tijd, dien men wil gebruikt, zich verdubbelt.
Voor hem of haar, die werkelijk leeft en
zich niet beschouwt als een machine-onderdeel
in de wereldfabriek, is er zooveel en zoo
velerlei, wat aandacht en belangstelling vraagt.
Naast de plichmatige komt dan de vrijwillige.
Naast den arbeid, het werk de bezigheid,
in welken vorm dan ook, wordt onze aandacht
gevraagd en onze sympathie verlangd voor
allerlei. Kunst en wetenschap, genoegen en
vermaak, spel en sport de keuze voor onzen
vrije tijd wordt vaak moeilijk. En vergeten
we ook niet datgene, wel al is het dan
geen verplichte arbeid in den eigenlijken zin
des woords, toch als plicht tegenover ons zelf
en tegenover de gemeenschap op ons rust!
Met name voor ons vrijzinnigen de plicht
datgene voor de beginselen van vrijheid en
vooruitgang te doen, waartoe onze kennis,
onze geschiktheid en onze bewegingsvrijheid
ons in de gelegenheid stelt.
De tijd gaat snel en wij hebben het druk,
maar toch is er voor ons allen, elk op zijne
wijze, een taak ten aanzien van onze begin
selen te vervullen.x Ook de enkele zaadkorrel
kan vruchten geven. J. B. AMENT.
Een officieel avondbericht van den 23 Octo
ber meldt het volgende
Ondanks mist en regen heeft onze aanval
ten noorden van de Aisne op de geweldige
organisaties van den vijand, die door Duitsch-
laud beste troepen verdedigd werden, zich
sohitterend ontwikkeld. De linie Fruly-steen-
groeven tot Bohé.y is in één zet genomen;
vervolgens viel het tort van Malmaison, niet
tegenstaande den wanbopigen tegenstand van
den vijand, die uit de steengroeven van Mont-
parna8se verdreven werd. Aan den linkervleu
gel zijn de dorpen Allemant en Vaudesson
genomen rechts bereikte onze linie de heuvels,
die Parquy en Filain beheerschen. Tu het cen
trum hebben wij, de versche reservetroepen
van den vijand omverloopend, Chavignon ver
overd, waar onze vooruitgang 3'/2 K.M. diepte
bedraagt. De verliezen van den vijand zijn
aanzienlijk. Het aantal gevangenen gaat 7500
te boven er is een zeer groote hoeveelheid
materiaal buit gemaakt, waaronder 25 kanon
nen.
De correspondent van Keuter bij het Fransche
leger seint, dat de Franschen Dinsdagochtend
voor h9t aanbreken van den dag de stellingen
der Duitschers aanvielen op het plateau, van
waar meu het dal van de Ailette tot Vauxail-
lon overziet. Het aanvalsfront heeft een breedte
van tien kilometer van Vauxaillon tot de hoeve
Koyè'-e. Na den gebruikelijken wervelwind
van artillerievoorbereidiug io den nacht ver
liet de Fransche infanterie om kwart over vijf
de loopgraven. Er was geen ander licht dan
dat van de mondingsöitsen der kanonnen en
van de barstende granaten. Nog voor dal de
dag aanbrak, hadden zij het meerendeel van
hun eerste oogmerken al genomen en storm
den zij voorwaarts naar het volgende doel.
De vooruitgang wordt met methode voortge
zet. Het schijnt, dat de heele linie op hat
Westelijk deel van het plateau zal moeten
zwichten, niettegenstaande de geweldige po
gingen van den vijand om het te behouden.
Hij bracht op het bedreigde trontsttrk uiet
minder dan zes diviesies, waarbij de tweede eti
•de vijfde divisie van de garde. e vierde gar
dedivisie behoorde tot zijn reservestrijdkraebten
eau de overzijde van de Ailette. Deze troepen
hadden bevel om tot eiken piijs stand te
houden. Het moreel van de Duitsche troepen
was blijkbaar erg geschokt door het sreeseljjke
bombardement van de Franschen, waarin zij
het weken lang hadden moeten uithouden.
Een deserteur van de Pruisische garde, die
aangekomen is, vertelde, dat zijn bataljon dien
avond was afgelost, na slechts drie dagen aau
het front te zijn geweest, daar het vuur de
mannen in zulk een staat van wezenloosheid
had gebracht, dat van ben niets meer was te
verwachten.
Een merkwaardig incident in de eerste uren
van den slag was, dat twee Duitsche vliegers
werden gevungeu genomen, die in den mist
den weg waren kwijt geraakr. De strijd woedde
met name om -het plateau, dat zich tusschen
de dalen van Aisne en Ailette verheft en den
toegang tot Laon afsluit. Dit plateau is een
steike natuurlijke vesting en de hoeksteen van
de Hindenburg-linie. Wie in he"t bezit is van
den kam van dit plateau, beheerscht het dal
van de Aisne Zuidwaarts en het dal «-an de
Ailette Noordwaaits. Vau Chrevrigny af naar
het Oosten houdt de vijand den kam bezet en
heeft hij een reeks goede observatiepunten
naar beid9 kanten. Een van de voornaamste
oogmerken van dezen slag is, om hem dit
voordeel langs den heelen kam te ontnemen.
De stiijdende legers lagen hier op zeer korten
afstand tegenover elkaar, op sommige plaatsen
waren de wederzijdsche loopgraven slechts 16
meter van elkander verwijderd. Wat dezen
slag van de slagen bjj Verdun, aan de Somme
en in Vlaanderen ouderscheidt, is, dat hij moet
worden uitgevochten op een sruallen kam. Er
is geen ruimte om te wjjken.
Als de vijand wijkt, ^geefi hij alles op. Hij
moet dan wjjken in het dal van de Ailette
en daar kunnen wij hem dan bet verblijf fei
telijk onmogelijk maken. Dus is er nu geen
sprake van elastisch terugbuigen. De Duit
schers moeten de frontlinie zien te behouden.
Daarom waren de Duitschers gedwongen hun
voorste linies met uitgelezen troepen te be
zetten. Dezer dagen nog bevond zich de vijfde
gardedivivie aan het front Gewaarschuwd
door het vreeseljjke bombardement, brachten
de Duitschers nog twee gatdedivisies en een
Beiersche keurdivisie naar voren.
Gevangenen, die tijdens de overvallen van
Me laatste dagen ziju gemaakt, hebben trou
wens gezegd, dat zij bevel hadden de posities
tot eiken prijs te verdedigen en dat dagelijks
versterkingen aankwamen. In alle geval is
het zeker, dat de vijand de ocdergrondvch'e
holen met goede troepen had gevuld om da
delijk tegenaanvallen te kunnen doen en zoo
krachtig mogelijk te kunnen vechten. De
voorbereiding voor dm opmarsch van de Fran
schen was ontzaglijk moeilijk geweest. Voor
honderden kanonnen hadden zij emplacementen
moeten bouwen, nieuwe wegen en spoorwegen
hadden mobten worden aangelegd.
De vijand wist natuurlijk, dat er een aanval
dreigdp, maar hij kon den tijd van den aanval
niet gissen, noch de plaats waar hij zou los
breken, want het bombardement was overal
even krachtig geweest. Het terrein, waaiover
de Franschen zijn opgerukt, is bezaaid met
putten en gaten, die voor deze streek ken
schetsend zijn. Er ziju verschillende uitgra
vingen in den grond, waar hondarden m.tnneD
dekking kunnèn vinden.
Volgens een particulier telegram van Reuter,
meldt zijn correspondent bij het Fransche leger
van" 23 dezer, 10 uur 's avonds nog:
Taliijbe Duitsche reservetroepen, die in het
Ailettedal opgehoopt waren, zijn dour de Fran
sche projectielen gedecimeerd, zonder dat zij
bij machte waren voor- of achteruit te gaan,
om huu kameraden op de hoogvlakte hulp te
brengen of zich in veiligheid^terug te trekken.
Velen zjjn eeo etmaal zonder voedsel geweest.
Uit een artilleristisch oogpunt is de slag
een van de belangrijkste van den oorlog.
Nooit, behalve dan bjj enkele gelegenheden in
Vlaanderen dezen zomer, is er zulk een oi t-
zaglijke samentrekking van artillerievuur ge
weest.
De voorbereiding van den aanval door de
Franschen had vele dagen geduurd en de finale
van beukend vuur, die in den loop van den
nacht steeds heviger werd tot zij tusschen drie
en vijf uur 's ochtends tot eeo orkaan groeide,
was schrikbarend. Het was een van de wei
nige gelegenheden in dezen oorlog waarbij een
aanval van de infanterie op belangrjjke schaal
in dep donker ondernomen werd.
Toen de dag een uurlater aanbrak was het
slagfiont al achter den horizon komer, te liggen
en was er niets van te zien dan flitsen van
projectielen en rookwolken, die de plaats aan
duidden waar het gevecht om Malmaison toen
nog niet beslist was. Het lort Malmaison werd
vetdedigd door een beroemd regiment van het
eerste regiment Pruisische garde-grenadiers.
Haves correspondent seint verder Het fort
Malmaison, dat het voornaamste doel van den
aanval was, werd niet alleen vermeesterd, maar
ook definitief gehouden,- Voortrukke -de voorhij
deze stelling, welke de sleutel v.m de geheele
keten van den Chemin des Dames is. bezetten
de Franschen hoogte 278 meer naar het Noorden
en rukten op voorbij de li lliugen van den rug
tot aan het dal van de Ailette.
Tal van natuurlijke schuilplaatsen werden
verwoest door granaten van de stukken van
40 c.M. en de bezetting werd onder den wrak-
hoop bedolve-i.
De slag van heden was misschien een van
de belangiijkste sedert 1914.
De Du'tschers zelven hadden getoond hoeveel
belang zij aan de stellingen hechten, die zij
nu in een enkelen ochtend Verloren hebben,
door hun beste troepen en hun sterkste ma
terieel tegen de Franschen op te hoopen.
De slag van den Chemin des Dames heeft
dan ook, uithoofde van de langdurige toebe
reidselen die senert vele maanden aau weers
kanten getroffen waren, in werkelijkheid Fran
krijk en Duitschland tot een handgemeen ge
bracht. De Duitschers, die van de Fransche
plannen op de hoogte waren, hadden de uit
daging aanvoerd en Duitschland is uit het
treffen verslagen te voorschiju gekomen.
WEENEN, 25 Oct.- (Korr, B) Officieel.
De twaalfde Isonzoslag, tot welken bet initi
atief genomen is door d& in nood en dood
trouw verbonden centrale mogendheden, is
gisteren met succes ingezet. Om zeven uur
's morgens begon het geschut zijn vernietigend
werk. Een uur later ging de infanterie onder
storm, regen en sneeuwjacht tot den aanval
over. Het weer en het" gebergte stellen de
troepen op een buitengewoon zware proef.
De vijand verdedigde zich allerhardnekkigst,
maar reeds tegen den middag was het Itali-
aansche slagfront tusschen den Romboo en
Au'zza op vele punten doorbroken. Regimen
ten crit de Alpen ramen Flitsch, de Duitsche
troepen wierpen verder zuidwaarts den vijand
bij den eersten stormloop terug,
De hoogten ten W. van Woltschach en ten
N.O. van Auzza waren 's avonds volkomen in
het bezit der bondgenooten. Op het noordelijk
gedeelte van het plateau van Bainsizza Heilige
Geest boden de Italianen gisteren nog den
hevigsten tegenstand aan de aanvallers.
Op den Monte San Gabriele, bij Görz en op het
Karstplateau bereidden plaatselijke acties ver
dere gevechten voor. Het artillerievuur nam in
deze streken tot de grootste kracht toe. Tot
aan den avond zijn meer daD 10.000 gevange
nen gemaakt, waaronder divisie- en brigade
staven.
Bij de legergroep van veldmaarschalk Conrad
artilleriegevechten.
In regen en wind kwam de torpedoboot »G
15» te Vlissi gen binnen on bracht veilig aan
wal vier uitgeputte Britsche amateurs. Het
zijn vlieger-luitenant W. Perham, vlieger-lui
tenant H. C. Googb en de onderofficier-meca
niciens C. W. Sivyer en B. H. Maliichamp.
Samen hadden ze een groot watervliegtuig be
mand, dat door een defect aan den motor in
zee had moeten dalen, met ver van de Noord-
Hinder. Afgemat en uitgeput waren ze, en
geen wonder, want drie-ea-twiutig uor hadden
ze in zee gedreven, toen de machine gedaald
was, kon men de motor niet meer herstellen.
De hydropUac was een di ij veod wrak geworden,
waarop vier jonge vliegers hulpeloos zaten.
Geen vaaituig was natuurlijk in de nabijheid
te ontdekken. De golven sloegen nu en dan
over de schipbreukelingen heen. De kleedereD
werden doorweekt. De wind stak op, het werd
slecht weer. Zoo ging Dinsdag in angstig
wachten voorbjj. Het werd nog erger. De
nacht daalde. De aviateurs maakten een vreese-
1 ijken nacht door. Welk een verlichting, toen
de nieuwe morgen daagde, maar 't gevaar voor
ontdekking door den vijand werd ook grooter.
Welk zalig gevoel, toen een schip op hen af
kwam, waarop de Hollandsche vlag wapperde,
't Was de »G 15« uit Vlissingen. Gered
De Hollandsche matrozen hielpen de afge
matte verkleumde mannen aan boord. Een
van deze kon zich nauweljjks meer verroeren
maar r.u waren er helpende handen genoeg.
Gauw naar beneden. De natte kleeren door
droge jvervangen, warme drank, eten en rust,
In het Hotel Zeeland sproken we de officie
ren. De B itsche consul te Vlissingen, mr. Percy
Jones, had hen reeds begroet en geholpen. De
mannen zagen er nog zeer ve-moeid uit. De
E igelschen waren dankbaar voor het vriénde
lijk en gastvrije onthaal. Or« het Hollandsche
marinevaartuig was het waarlijk a ve-y narrow
es ipe.
De c osul had een onderhoud met den vei-
sperrinscommandant. De officieren gingen naar
Den Haag en de onderofficieren naar Groningen.
Iu Den Haag zal over de kwestie van al of
niet interoeeren worden beslist. Het vliegtuig
daalde buiten de territoriale wateren, maar
d-eef binnen het territoriaal gebied tn hier
werden de aviateurs van hun reeds in zinken
den toestand verkeerer.de machine opgepikt.
De hyaroplaan verdween bijna onmiddellijk
daarna in de diepte.
Wij vernemen, dat de heer mr. R. J. H.
Patijn, afgevaardigde van Zierikzee, op van
verscheidene zijden tot hem gerichte vragen
heeft geantwoord, dat hij in 1918 geene Ka-
mercandidatuur meer weuscht te aanvaarden.
(Hbl.)
Havas seint uit Parijs
De Fransche pers meldt, dat de Fransche
gezant in Den Haag aan den Nederlandschen
minister van buitenlandsche zaken een nota
heeft overhandigd, bevattende nauwkeurige
opgaven omtrent het gebruik van zand en
grint voor militaire doeleinden, welke dóór
Holland en België uit Duitschland naar Noord-
Frankrijk worden vervoerd.
Daarbij merkt de Fransche regeering op,
dat het onderzoek der Nederlar.dsche afge
vaardigden noch afdoend, noch beslissend is,
omdat zij zich niet begeven hebben naar de
streek, waar het zand en het grint voor mi
litaire werken worden gebruikt.
Onder deze omstandigheden verklaren de
Fransche bladen, terwijl zij gevoelens van bij
zondere sympathie voor Holland uiten, te
hopen, dat de Nedderlaudsöiie Regeering een
oplossing zal weten te vinden, waardoor haar
plicht van neutraliteit jegens de geallieerden
zal worden geregeld op grond van de rechten,
die haar door artt. 2 en 5 van de Haagsche
Conventie ten opzichte van Duitschland wor
den verleend.
Donderdag 25 dezer kwamen we weer aan
de groene tafel bijeen, tot behandeling van de
gemeentezaken, Behalve dhr. Jac. de Bruijne
waren alle leden present, en laat ons aan-
stoLds zeggen, dat die afwezigheid, zooals
al meermalen -het geval was, weder bepaald
aan te wijzen gevolgen had, daar liet nu enkele
malen voorkwam dat we juist elk voor 50
procent tegenover elkander stonden in meening,
zoodat over die voorstellen pas in een volgende
vergadering definitief kon worden beslist,
terwijl genoemfe Edelachtbare, ware hij aan
wezig geweest, met zijn voor of tegen de
schaal terstond in de een of andere richting
had kunnen doen overslaan. Het bleek hier
ook weer dat het er op 1 stem kan aankomen.
Een erg opgewekte vergadering was het
echter niet. Wé hadden de begrooting te
verduwen en daar zat niet veel aardigheid
aan. Uit hetgeen we daarover in de afdeelings-
vergadering hadden opgemerkt, wisten we al,
hoe de zaken stonden. Er lag een berg ver
zoeken om positieverbetering van menschen
die dat dan toch ook alleen van ons ge
meentewerkgever moeten verwachten, de
buitengewone tijdsomstandigheden stellen aan
de gemeentekas zware eisöhen en van regee-
ringshulp hooren we nog niet veel, ook de
gewone huishouding kost meer geld, ook al
door de aigemeene prijsverhooging, en. de
kas laat meer en meer den bodem zien zonder
dat we nieuwe middelen kunnen bedenken
om die te vullen, ten ware, dat we ten behoeve
der gemeente in »vrijê kolen» gingen handelen,
daar. schijnt nog wel wat mede te verdiénen.
We gevoelden ons thaus evenals onze huis
vrouw. die reeds meermalen de verzuchting
slaakte »'k wou dat maar iemand de porte-
monnaie van me wou overnemen in hare
zorgen om in den tegenwoordigen tjjd puntje
bij paaltje te houden en toch toe te komen.
Al zouden we dus royaal willen zijn, dan
kunnen we het niet, al hebben we nog geen ge
vaar te duchten dat onSi Voorzitter een toespraak
zal gaan houden a la die van zijn collega te
Zaandam. We hebben dus "ten opzichte van
alle verzoekers de koorden van de beurs dicht
moeten houden, al waren we er Zeker in meer
derheid wel van overtuigd, dat de tijdsomstan
digheden voor verschillende onzer werklieden
ten opzichte van hunne inkomens benard zjjn.
Er werd begonnen met ons verschillende
