Van het Westelijk oorlogstooneel.
Op Zee
BINNEJNLAND.
UIT QH2E OMGEVING.
DE OORLOG.
Oe algemeene toestand.
Het bombardement van Essen.
Mf*. Troelstra over de
vredeskansen.
Benauwde uren onder zee.
Het conflict met Engeland
De Rijstaanvoer.
Gaat thans langs deeboschvijvers, waardeboo-
meu het oudst zijn en het bosch het dichst is,
waar zij in hun hprtsttooi van groen en bruin
en geel en rood aaD den waterkant oprijzen
als beelden geen beelden naar kunstenaars
hand, met kleuren van kunst, hoe wélgekozen
ook maar beelden daar door de Natuur
zelve geplaatst. En wanneer de goude herfst
zon datallesmethaarwarmenglansbelichten ver
levendigt en het zoodoende tot volkomen schoon
heid brengt, dan wij herhalen het
is het Haagsche Bosch op z'n mooist.
Maar, wij weten het, deze schoonheid zal ver
dwijnen. Straks, wanneer de najaarsstormen
de bommen doen schudden en buigen, dan val
len de bladen. Dan worden zij van de takken
gerukt en bedekken den grond met een veel
kleurig tapijt, waarin slechts nog korten tijd
te herkennen zjjn de kleuren, die het vormen,
groen, geel, bruin en rood. Het is een schoon
heid, welke sterven gaat, die weelde der herfst
tinten
Die kleuren, die verschillende tinten, die
soms ineen schijnen te vloeien en dan weer
scherp tegen elkander afsteken, zij doen ons
deuken aan de kleuren, de tinten en de ver
schillen op politiek gebied. En wanneer dan
de rust welke de Natuur in de herfstdagen
vaak op ons doet inwerken, ons tevens tot
werken opwekt, dan worden wy' door de kleur-
schakeeiingen herinnerd aan de plicht, welke
ook onze politieke kleur, ons staatkundig be
ginsel ons oplegt.
Ook op dit gebied is er een oogsten, moet
er dus tevens een zaaien zijn. Welnu in deze
dagen, by het oogstfeest der vrijzinnigen dat
door hun program en hun streven mede, een
grondwstsherzienning met algemeen kiesrecht,
evenredige vertegenwoordiging, stemplicht en
onderwys gelijkstelling brengt, worden onze
geestverwanten tegelijk weer opgeroepen tot
den nieuwen strijd J. B. AMENT,
Van de verschillende oorlogstooneelen is
er weinig nieuws. Opmerkeljjk is alleen het
Russische marinebericht, waarin met zooveel
lof wordt gesproken van het krachtig vuur
en het flinke optreden van de Russische oor
logsschepen in den strijd om Oesel. Uit den
loop Jer gebeurtenissen zou men anders zeker
niet hebben opgemaakt, dat de Russische
Oostzee-vloot een rol heeft gespeeld, die met
haar nummerieke sterkte in eenige verhouding
staat. 1 rouwens tot dusver hadden wy eigen
lijk nooit anders vernomen, dat de revolutie
op de gevechtskracht van deze vloot een zeer
noodlottige werking had geoefend. Tegenover
de verzekeringen van Duitsche zijde dat geen
schepen bjj de actie verloren gingen,
stelt nu het Russische bericht mededeelingen
van ooggetuigen, dat eenige vijandelijke tor
pedobooten te gronde gingen en andere zwaar
werden beschadigd. En zelfs ontvangen de
Russen de troostiijke verzekering, dat b'ijkt
uit het van Engelsche zijde openbaar gemaakte
draadlooze Russische bericht, dat ook een vij
andelijk slagschip zeer ernstig beschadigd is.
Veiligheidshalve echter onthoudt men zich van
bepaalde mededeelingen omtrent het lot van
dit schip. Het zal wel nader blij ken, wat
hiervan alles waar is.
Uit het telegram van een Parijschen be
richtgever blijkt, dat de zaak Nalvy, met de
officieele verklaring omtrent diens onschuld
nog volstrekt niet geëindigd is en dat, terwijl
aan de eene zijde nog twijfel aan deze onschuld
wordt uitgesproken, aan de andere zijde nu
wordt geëischt, dat een vervolging zal worden
ingesteld tegen Daudet, wegens de lasteringen
waaraan hij zich heeft schuldig gemaakt. Met
een eenvoudige regeeringsverklaring kan de
zaak niet uit zijn meent men, straf moet er
zijn, of voor verraad of voor laster. En de
houdig van den ministerpresident, wien men
gemis aan doortastendheid en vastberadenheid
verwjjt, vind dan ook eigenlijk bij niemand
instemming. Vermoedelijk zal het kabinet
Panlevé dan ook wel den langsten tijd hebben
geleefd, vooral nu naar het schijnt de socia
listen, die spijt hebben zich aan de regeering
te hebben onttrokken, wel eens weer een
kansje te willen wagen om mede op het
kussen te komen.
BERLIJN, 18 October. (Wolff.) Over de
vliegeraanvallen op Londen in Juli, waarbjj
zooals bekend het hoofd-telegraafkantoor, de
Bank van Engeland, het station Charing Cross
en de Londen Bridge zwaar zijn beschadigd,
meldt een betrouwbare particuliere brief uit
Londen [van den 27en Sept. dat de schade,
door de van militair standpunt goed uitgevoerde
aanvallen veroorzaakt, reusachtig is. De offi
cieele ljjst geeft voor één aanval 200 dooden
en 400 gewonden op, maar men is te Londen
algemeen overtuigd dat de verliezen ver boven
de 1000 zjjn.
Den 24en Sept. moeteo, volgens de officieele
opgave, maar 2 toestellen de verdedigingslinie
hebben doorbroken. Als dat werkeljjk het ge
val is, dan hebben zij een geweldige vernieling
aangericht. De aanvallen zullen Engeland uiterst
veel ongeriet veroorzaken indien zij met groote
smaldeelen worden uitgevoerd.
In de bladen wordt op bevel van den over
heid de aangerichte schade geringer voorgesteld
dan ze is, teneide bjj de bevolking de goede
stemmig er in te houden. Niettemin wordt
die stemming zeer zenuwachtig.
De Daily Chronicle* verneemt uit Parjjs,
dat de werken van Krupp te Essen voor de
tweedemaal gebombardeerd zjj door een Frausch
vlieger. De sergeant-vlieger Luc Jardin, d e
den tocht onderbam, landde op zijn terugtocht
in Zwitserland, waar hij thans geinterneerd is.
In een brief aan den commandeerenden offi
cier deelt hjj mede, dat hjj om kwart v,óór
negen Nancy verliet, om ruim half elf over
den Rijn vloog en om 10 minuten vóór 12
tieD bommen op Essen wierp, van een hoogte
van 9000 voet.
Op zjju terugtocht verdwaalde hjj door mist
en wind en toen hjj op 1500 voet van den
grond was gedaald, werd hjj door afweerge
schut beschoten. Hjj steeg zoo snel mogeljjk
weer en vloog in W.-Z.-W richting gedurende
45 minuten over bergen. Hjj dacht over de
Vo. ezen te vliegen in de streek van Alikirch
en besloot daarom te dalen, wjjl bij dan op
Frai)8ch grondgebied was.
Door 'n dichten mist, vloog hjj bjj het landen
nog tegen een boom, waardoor zijn machine
vuur va'te. Hjj kwam echter ongedeerd op den
grond en rende naar een gebouw in de nabjj-
heid, waar licht brandde. Tot zijn groote ver
bazing zag hjj een uithangbord met'n Duitsch
opschrift en dacht reeds dat hjj verloren was.
Een juist voorbijkomende boer vertelde hem
echter, dat hjj zich in Zwitserland bevond, 3
mijlen van de Duitsche grens.
Jardin ondernam op eigen initiatief den tocht
naar Essen. Hjj en zijn kameraden hadden be
vel ontvangen een tocht naar Frankfurt te doen.
Het >BerI. Tagebl.c verneemt uit Stockholm
Troelstra die Woensdag Stockholm heeft
verlaten, liet zich voor zyn vertrek door een
medewerker vau het blad Socialdemocraten
intervieuwen.
Over |de vredesvoorstellen wilde hjj zich
echter niet uitlaten hjj deelde alleen mede,
dat de sociaal-democraten van beide oorlog
voerende partijen over deze voorstellen niet al
tc vreden zouden zjjn. Deze vredesvoorstellen
zijn tot de sociaal-democraten van alle lan
den gericht io een manifest, dat door hel Hol-
landsch-Scandinavisch-Russi.-ch comité binnen
kort zal worden gepubliceerd, Tioelstra wilde
bljjkbaar in het publiek pr den nadruk op
leggen, dat de voorstellen met eenzjjdig zyn.
Voor 3 maanden, zeide Troelstra, waren van
de centrale mogendheden Dog gunstiger voor
waarden te verkrjjgon geweest dan thans, om
dat'de politieke invloed der Russische revo'u-
tie toentertijd grooter was. Troelstra gelooft,
dat, indien de oorlogvoerende mogendheden
niet spoedig tot overeenstemming geraken, de
Russische revolutie van deze verdeeldheid het
eerste slachtoffer zal zjjn. Hjj beschouwt het
daarom als dpn plicht van de socialisten in En
geland en in Fraukrjjk, om met grooter ener
gie dan tot nog toe op te treden tegen de
weigeriug der passen door hunne resp. regeerin
gen.
Over de houding der Duitsche socialisten be
staat in het comité volkomen eensgezindheid,
hetgeen in het manifest tot uitdrukking zal
worden gebracht. Indien Kühlmatm spreekt
over Elzas-Lotharii gen, beteekeut dit practisch,
dat by aan een vrede door vergeljjk niet mede
wil doen. De weigering om over Elzas-Lot-
haringen te willen onderhandelen is in tegen
spraak met een mogeljjken vrede door ver-
geljjk.
Op de vraag, wanneer hjj naar Stockholm
terug zou keeren, antwoordde Troelstra Z o-
dra het aan Lloyd George, Ribot en Sonnino
gelegen komt.
In de »Norddeutsche Allgemeine Zeitang*
leest meu het volgende uit bet rapport van
een duikboot. Zjj had eeu groote stoomboot
getorpedeerd en deze had, door haar draadloos
toestel alle wachtschepen in de buurt gealar
meerd. De boot was gedwongen voor de van
alle kanten toesnellende vjjaoden te duiken.
Voortdurend hoorde men het slaan van de
schroeven aan de oppervlakte en om half negen
's morgens ontplofte een waterbom dicht in da
buurt, die echter geen schade aanrichtte. Schu
rende geluiden verriedden, dat de vjjanden met
netten en sleepljjnen den bodem afzochten.
Toen dit ten slotte niets opleverde, kwamen
er opnieuw waterbommen naar beneden, waar
uit men moest opmaken, dat de vijand vrjj
nauwkeurig wist, waar de boot lag. Deze had
aan een van haar electrische machines een
gebrek gekregen, dat onder water verholpen
moest worden. Ook het luchtververschings-
toestel staakte plotseling. Aan opduiken viel
niet te denken, daar zonder eenigen twjjfel de
vjjand met zjjn kanonnen tot schieten gereed
op dit oogenblik lag te wachten.
De lucht werd slecht. Met alle inspanning
werkte de bemanning om de gebreken te vei-
helpen, maar ondai ks een groot verbruik van
zuurstof werd het niets beter. De mannen
ademden nog slechts hijgend en hielden zich
met de grootste energie overeind. Een stoker
viel flauw. Men kon elkaa'r haast niets meer
mededeelen, daar het spreken uiterst zwaar
viel. Was het maar eerst avond, opdat men
nnder be cherming van het duister kon op
duiken en frissche lucht binnen lat6n. Lang
zaam gingen de uren voorbjj. Het werk aan
de machines moest worden opgegevpn, omdat
de mannen niet iu staat waren eenig werk te
verrichten. Toen men eindeljjk kon uitrekenen,
dat de schemering ingevallen moest zijn, gaf
de kapitein bevtd f m op te duiken. Snel ging
de boot naar boven 6n bjj den eers'on uitkjjk
zag meu, dat zjj zich in een kring van vjjan-
deljjke wachtvaartuigen bevond. Die moesten
dus weten, waar de boot lag. Een oogenblik
gingen de duikdeksels open en stroomde de
frissche lucht in de boot. Toen dook ze on-
middelljjk weer weg blijkbaar zonder dat de
vjjanden iets van haar opduiken hadden ge
merkt. Nu kon het werk onder water weer
met succes worden voortgezet en 's avonds om
elf uur gelukte het cm ongemerkt te ontsnappen.
De »Times« schrjjvende over den doorvoer
van zand en grint door Nederland naar Duitsch-
land, vraagt of het gezonden erts en de stuk
ken metaal gebruikt worden voor sauspannen
of munitie en geweren. Welke zedeljjke ge
volgtrekkingen kan men uit de bekende feiten
maken
De Duitschers, die België te vuur en te
zwaard hebben verwoest, en de bewoners ver
moord en tot slaveD hebben genjaakt. op een
in de moderne oorlogvoering ongekende wijze,
vragen nu den Nederlanders ernstig te ge-
looven, dat zjj uit ztfivere bezorgdheid voor
die bevolking de wegen herstellen en nieuwe
aanleggen. Goede wegen en spoorwegen zyn
van het allergrootste belang voor een leger,
dat vooruit moet rukken of terugtrekken.
Het is nutteloos, te beweren dat het aldus
gebruikte materiaal voor iets aoders zou wor
den gebezigd dan voor oorlogsdoeleinden.
Deze materialen mogen inderdaad zjjn ge
bezigd voor vredesdoeleinden en uitsluitend
bestemd zjjn geweest voor menschlievende doel
einden, waarvoor de Duitschers bereid zijn de
bewjjzen te leveren.
Doch met de ervaring van de laatste drie
jaren voor oogen is het kinderachtig van de
Nederlandsche regeering bjj ons de Duitsche
verklaringen als bewjjzen aan te voeren.
Wijzende op de Èngelsche welwillendheid
tegenover de Nederlandsche belangen, zegt de
Times* >Wij hopen en verwachten, dat de
Nederlanders ons in staat zullen stellen voort,
te gaan met het verleenen van deze gunsten
maar laten ze zich niet misrekenen. Zjj kunnen
van ons geen gunsten verwachten, nu noch
later, noch Engelsche ko'en invoeren en de
Engelsche kabels gebruiken, wanneer zij den
vijand bljjven toestaan materiaal door hun
land te voeren, dat voor oorlogsdoeleinden
dient*.
Het Ned. Indische Telegraaf-Agentscbap
meldt uit Batavia
Naar we vernemen is een uitvoerverbod
uitgevaardigd van rjjst uit Rangoon (Britsch-
lndië) naar Nederland en Nederlandsch-Indië.
In wel ingelichte kringen vermoedt men, dat
dit verbod in verband staat met den doorvoer
van zand en grind door Holland naar België.
Verder vernemen we, dat dit verbod spoedig
zal gevolgd worden door een uitvoerverbod
voor Saigon.
Volgens de beste inlichtingen zjjn groote
voorraden te Rangoon opgeslagen, zoodat van
een tekort aan rjjst aldaar geen sprake kan
zyn. Deze maatregel is in het bjjzonder voor
Deli noodlottig, dat belangrjjke hoeveelheden
rjjst uit Rangoon steeds ontvangt.
De Nederlandsche- Duitsche
overeenkomst.
De voorloopige overeenkomst tusschen de
gedelegeerden der Nederlandsche en der Duitsche
Regeering, in zake de levering van. kolen enz.
door Duitschland, is door de Duitsche regee
ring geaccepteerd.
'Vanaf heden zullen extra-treinen voor den
aanvoer van steenkolen uit Duitschleud via
Emmerik en Zevenaar loopen naar Amsterdam,
Haarlem, den Haag, Rotterdam, Oldenzaal en
tusschengelegen stations.
De kolenwagons zullen bij het uitrangeeren
en lossen op de stations vöor al het ander
goederenvervoer gaan.
Dagelijks zullen 35 waggons van 10.000 K.G.
elk, ons land binnenkomen
Daarnaast heeft evenwel ook aanvoer per
schip plaats.
Ingevolge Koninkljjke machtiging is
de heer F. W. Fuller erkend en toegelaten
als vice-consul van Groot-Brittannië en Ierland,
te Ter Neuzen.
- De SLcrt. no. 244 bevat de acte van
oprichting der N.V. Scheepvaartmaatschappij
Cornelia* te Ter Neuzen, ten doel hebbende
het in eigendom hebben en exploiteeren van
een zeilschip of ander vaartuig, ruef dien ver
stande, dat de N.V. nimmer meer dan eén
vaartuig tegeljjk in eigendom zal hebben.
Het kapitaal bedraagt f 12000. Oprichters
zijn J. J. de Jager, J. A. Klaassen en G.
F. P. v. d. Peijl, allen te Ter Neuzen.
Geslaagd voor vrije- en ordeoefeningen
de heeren I. M. Hoste," Oostburg, L F. v. d.
IValle, IJzendijke, P. J. v. d. Bent, te Ter
Neuzen en de dames L. C. Bronswjjk en S.
Boone, beiden te Oostburg.
Deze week werd alhier van de uit Rot
terdam komende stoomboot »Telegraaf* o. m.
een koffer gelost, geadresseerd aan een
pas aan de grens gestationneerden soldaat-com
mies Door een toeval geraakte de kist stuk
aan den bodem en bleek te bevatten een party
kwatta.
In de Dinsdagnamiddag gehouden raads
vergadering te Hoek werden benoemd tot
boekhouder der Gemeentelijke Electr. Centrale
de heer W. C. van Petegem aldaar tot machi
nist de heer P. van der Linde van Delft.
Aan den telefoonhouder werd f50 ver-
hoogiug van jaarwedde toegekend.
In de maand Juni werd te Hoek beslo
ten tot het inrichten eener electrische centrale.
De N. V. Electra te Vlissingen verzorgde
een en ander. Hoewel de schaarsehte aan mate
rialen ook hier haar invloel deed gelden, kwam
alles gereed en Maandagavond genoot het dorp
van schitterend electrisch licht. Het muziek
gezelschap maakte een muzikale wandeling
en door het gemeentebestuur en de raadsleden
werd het succes van hun initiatief op het raad
huis in een gezellige bjjeenkomst gevierd.
De liberale Kiesvereenijjing te Hulst heeft
zich aangesloten bjj de Liberale Unie. Het
besluit werd met algemeen stemmen genomen.
Alle vrijz. kiesvereeningen van Z-Vlaandoren
zijn thans bjj de L. U. aangesloten.
Naar de Midd. Ct. verneemt is de
uitslag der deze week te Hulst gehouden
conferentie van de commissie tot reorganisatie
der Zeeuwsehe Landbouwmaatschappij met
het Dag. Bestuur en den Geesteljjken adviseur
van den R. K. Boerenbond van Oosteljjk
Zeeuwsch-Vlaanderen van dien aard, dat nauwe
aaneensluiting op economisch gebied groote
kans van slagen heeft.
Te Boschkapelle stelde de gemeenteraad
de volgende regeling vast van de onderwjjzers-
salarissen aanvangssalaris voor het hoofd
f 1100, voor de onderswjjzers f 700; verder
voor allen vjjt tweejaarlyksche verhoogingen
van f 100.
Als een bijzonderheid meldt men
dat van de tien sollicitanten die zich te IJzen-
djjke hebben aangemeld voor de vacante betrek
king van hoofd van school I, allen op één
na werkzaam zjjn aan een R. K. bjjzondere
school.
Van (le grens.
Dinsdagmiddag kwam te Sluis aan een
Belg, stoker op de stoomtram, wonende te
Assebroucke. Toen de tram aan de grens
stond tot het inladen van de uit Holland
aangevoerde visch, nam de ongeveer 20-jarige
stoker de gelegenheid waar om van de loco
motief te springen en over de grens te loopen.
De Duitsche militairen riepen hem na, maar
te laat, hij was over de streep. De bommen-
aanval op Brugge in den vorigen nacht had
hem zóó met schrik en angst vervuld, dat hjj
niet langer durfde blijven waar hjj was.
De vliegeraanval Maandagavond ongeveer
11 uur heeft Brugge erg geteisterd. Dinsdag
morgen vroeg was al bekend, dat er achttien
dooden waren, onder wie een geheel gezin,
nl. een agent van politie met vrouw en vier
kinderen.
Van 10 16 October zjjn de navolgende
besmettelijke ziekten in Zeeland ter kennis
van den Centralen Gezondheidsraad gekomen
Roodvonk 2 gevallen te 's Heer Arends-
kerke, 4 te Koudekerke, 3 te Middelburg. 1 te
Noordgouwe, Veere en Vlissingen.
Diphteritis 1 geval te Breskens, 4 te Groede,
1 te Hoek.
