Zceuwsch-Vlaaniimn.
jtaagsclu gricVen.
Van hei Westelijk oorfogstooncel.
De bons voor gerantsoeneerde levensmidde
len staat men af aan de centrale keuken.
Verschillende soorten van soep en pap, ook
hutspot en gestampte kool kunnen verstrekt
worden.
De prijzen der porties varieeren van 9 tot
16 cent, gemiddeld is het 12 cent. Ook werd
nog voor kleine plaatsen als maximum een
prijs van 20 cent genoemd.
tiet doel is, dat de centrale keuken zich
zelf bedruipt.
Voor eerste inrichting is natuurlijk eene
zekere som noodig, die spreker door particu
liere bedragen zou willen verkrijgen.
De heer N. Hamelink is tegen die particu
liere bijdragen en wijst op Watergraafsmeer.
Ook is geene gelegenheid geweest voor de
noodige bekendmaking.
De heer Huizinga stelt de zaak van Water
graafsmeer in een ander licht en meent, dat
het moeilijk zal zijn van de gemeente eene
bijdrage te vergen.
Op eene opmerking van den heer Hamelink,
dat bij particuliere exploitatie de 75°/0 door
het Kon. Nat. Steuncomité niet verleend wordt,
antwoordt de spreker, dat deze hier W6l zal
gegeven worden.
Wat de publicatie betreft, zijn verschillende
vereenigir.gen aangeschreven.
Ds heer Hamelink blijft er bij, dat hij tegen
een centrale keuken is, zoo door een collecte
het geld bij elkaar wordt gebracht. Dat is
liefdadigheid en hij kan daar geen gebruik
van maken. Hij wil een recht.
De spreker meent, dat hier van geene lief
dadigheid moet gesproken worden. Dat is
het inderdaad niet. Dan kan men ia anderen
zin ook van liefdadigheid spreken.
De heer Jansen vraagt, in welken zin over
portie's gesproken is. Zoo het portie's per
persoon zijn, dan kan het eene beduidende som
worden voor een gezin van 7 of meer personen.
De heer Huizinga deelt mede, dat een huis
gezin, als het uit 10 personen bestaat, nog
geene 10 portie's noodig heeft. Met de grootte
van het gezin zal naar verhouding het aantal
portie's afnemen.
Een ander maakt de opmerking, hoe het gaan
zal met hen, die zelf groente en aardappelen,
dikwijls ook een varken hebben.
Voor deze zal ook gelegenheid zijn hun even
redig deel naar de Centrale keuken te brengen.
Opgemerkt wordt dat in de zomer een Cen
trale keuken meer recht van bestaan heeft,
doordat men in den winter toch moet stoken
voor verwarming Tegelijk kunnen aan de
sprijzen op dezelfde kachel bereid worden.
Hiertegen wordt aangevoerd, dat men niet
zoo lang en veelvuldig een kachel zal moeten
branden, als men van de bereiding der spij
zen af is.'
De heer Huizinga dankt voor de opkomst
en deelt mede, dat nog meerdere bijeenkom
sten zullen worden gehouden om meerdere
bekendheid, aan de Centrale keuken te geven.
Wij meenen, dat het comité een goed werk
heeft verricht door deze zaak in het openbaar
te bespreken.
Wij hopen, dat bij eene volgende bijeen
komst de zaal geheel gevuld zal zijn.
Een heel bijzonder, maar geen verheffend
artikel heeft de Standaard over onze streek,
over Zeeuwsch-Vlaanderen.
Het anti rev. blad zou willen hebben, dat
meer soldaten, veel meer, in Zeeuwsch-Vlaan
deren werden geplaatst.
Om ons gewest niet te doen schenden door
de troepen der entente
Verwacht het blad een doorbraak in Vlaan
deren Daar ziet het voorloopig nog niet
naar uit.
Maar hoogst stuitend is het voor ieder eerljjk
mensch te zien, hoe een blad, dat intertjjd de
schending van België 's neutraliteit door Duit-
schland trachtte goed te praten (de Chr.-hist.
Nederlander gaf destijds de Standaard hiervoor
eene welverdiende afstraffing), nu opeens bang
is van schending dezer streek door de Entente.
Als men het eene goedkeurt, mag men het
andere niet vreezen en vooral geen vermoedens
uiten, die op niets steunen.
De geschiedenis van tiezen oorlog leert gansch
andere dingen.
Maar deze beschouwing van het blad vinden
wij niet het ergst.
Wij hebben het blad al zoo dikwijls moeten
signaleeren om zijne on-Nederlandsche artike
len (men denke maar om het torpedeeren
onzer schepen.)
Wat de Standaard even wel zegt over Zeeuwsch-
Vlaanderen is bespottelijk, ja ergerlijk.
Het blad drukt de meening uit, dat de be
volking van Zeeuwsch-Vlaanderen zoo lang
zamerhand van Nederland vervreemd is.
Want hoe langer, zoo meer zjjn er uit Bel
gië in deze streek zich komen vestigen.
En dit is vooral gekomen schrik niet
lezersinds geen anti-revolutionair hier
een kamerzetel heeft.
Eens was er hier één. Indertijd zat Glin-
derman voor het distrist Oostburg.
Maar die is vervangen en sinds dien tijd
was geen anti-revolutionair meer lid derTweede
Kamer voor ons gewest.
Laten wij beginnen met te zeggen, dat na
dien tijd juist meer landerijen in Nederland-
sche handen zijn gekomen.
Maar het gekste is, dat met het oog op de
verkiezingen der laatste jaren vooral in het
IVe district vele Belgen genaturaliseerd zijn
om te kunnen stemmen op den anti
revolutionairen candidaat
Wat de bevolking van Zeeuwsch-Vlaanderen
betreft, deze is Nederlandsen en wenscht
Nederlandsch te blijven.
Ze wil niet ingelijfd worden bjj België,
maar ook niet bij Duitscbland.
Bij bezoeken der Koningin, bij verschillende
andere gelegenheden is duidelijk gebleken,
wat Zeeuwsch-Vlaanderen wil.
En het Zeeuwsch-Vlaamsche volkslied, zoo
pas in de feestweek te Ter Neuzen gezongen,
vertolkt voortreffelijk de gevoelens der
Zeeuwsch Vlaamsche bevolking.
De Standaard is van Zeeuwsch-Vlaanderen
gansch niet op de hoogte en de voorlichters
evenmin, zoodat het blad wijzer had gedaan
het bewuste artikel in da pen te houden.
Of zit er weer eene of andere duistere strek
king achter
Is het soms tegen de coalitiebroeders ge
richt?
Ook dan raakt het kant noch wal.
En nu nog iets.
De bevolking van Zeeuwsch-Vlaanderen
toont bij iedere gelegenheid, dat het van
geene invasie gediend is.
Het doet dit vooral, om geene enkele
mogendheid gelegenheid te geven rechten op
deze streek te doen gelden.
En de zoo erg pro-Duitsche Standaard tracht
de meening ingang te doen vinden, alsof de
gevoelens der bevolking minder nationaal
waren en speelt zoodoende in de kaart van
den vreemdeling,
Moedwil of stommiteit?
IV.
De jongste wethoudersbenoemingen alhier,
inzonderheid de herkiezing van Mr. Verbroek,
hebben heel wat stof doen opwaaien. Gelijk wij
reeds in het nummer van 8 dezer opmerktéb,
bestonden er tegen dezen functionaris, of juis
ter gezegd tegen diens beleid, verschillende
bezwaren en zulks niet het minst bij zijne
politieke geestverwanten, de vrijzinnigen, in-
tusschen werd hij herkozen, zij het ook eerst
bjj herstemming.
En wat zien wjj daarop gebeuren De af-
deeling Onderwijs, tot dusver aan Mr. Ver
broek toevertrouwd, gaat over aan den nieuw-
benoemden wethouder Albarda. Dat was
bepaald een verrassing, daar algemeen verwacht
werd dat de nieuw gekozene belast zou wor
den met de Bedrijven evenals zijn voorganger.
Het college van B. en W. besloot evenwel
anders.
Deze portefeuile kwestie nu heeft heel wat
tongen en pennen in beweging gebracht en
vond in breede kringen afkeuring. Ook in
den Gemeenteraad werd de zaak ter sprake
gebracht en wel door den Roomsch-Katholieken
Heer Wesseling. Weliswaar is hij algemeen,
laten we maar zeggen, bekend om zijne, laten
we het noemen, vrijmoedigheid, maar deze
keer heeft hij toch kans gezien zijn eigen
record te verbeteren. Het regende compleet
persoonlijke aanvallen tegen Mr. Verbroek.
Al kunnen wij den loop van zaken aller
minst toejuichen een dergelijk optreden is
daardoor nog niet goedgekeurd. Wij hadden
gaarne gezien dat deze geestverwanten wat
krachtiger tegen den Heer Wesseling waren
opgetreden. Voor hem, en wie zou dat kwalijk
nemen, zat er natuurlijk vóór alles „politiek"
in de zaak
Nu gelooven wij, dat velen de kwestie niet
geheel juist zien. Niet de portefeuille-wisse-
ling, hoe merkwaardig op zichzelf, was de
quintessens van de zaak, maar de herbenoeming.
De verdeeling toch van de werkzaamheden
tusschen B. en W. is aan henzelven overge
laten, daar bljjft de Raad geheel buiten.
Er wordt nu beweerd, dat de vrijzinnigen
den Heer Verbroek alleen daarom herkozen
zouden hebben om hem in de gelegenheid te
stellen zich als wethouder van onderwijs „te
beteren," m. a. w. een krachtiger beleid te
toonen dan tot dusver. Door de portefeuille-
ruil was hem die kans ontnomen en, voegen
wij erbjj, aan de vrijzinnigen de onderwjjs-
afdeeling tevens, daar deze nu in handen komt
van een sociaal-democraat.
Ziet, dit nu is ons bezwaar tegen deze
zaak. Weliswaar vreezen wij niet, dat de heer
Albarda aan het onderwijs, en met name aan
het openbaar onderwijs, schade zal toebrengen,
maar wjj zien dezen belangrjjken tak van ge
meentedienst toch maar het liefst in handen
van een vrjjzinnige.
Het slot van de historie is dat Mr. Verbroek
als wethouder heeft bedankt. Wij kunnen
ons zulks voorstellen, al hadden wjj een der
gelijke oplossing dan liever eerder gezien. En
had dan voorkomen kunnen worden dat over
zjjn persoon op een wjj/e gesproken en ge
schreven is die hij, gezien zijn bekwaamheid
en rechtschapenheid, allerminst heeft verdiend.
Niet tegen hem, maar tegen de meerderheid
van de vrjjzinnige Raadsleden is dan ook onze
grief gericht.
In de jongste vergadering van de Kiesver-
eeniging „Gravenhage" is de crifiek niet uit
gebleven. Daar de agenda niets omtrent deze
aangelegenheid vermeldde, moest nadere be
spreking tot een volgende vergadering uitge
steld worden. Zonder hierop te willen voor-
uitloopen, willen wij toch nu reeds wtl zeggen,
dat de vrjjzinnige Raadsleden goed gedaan
zouden hebben met zich van te voren op de
hoogte te stellen van wat er onder hunne geest
verwanten te dezen aanzien wordt gedacht en
gesproken. Geen ruggespraak, geen spreek
machines volksvertegenwoordigers, maar ook
niet het tegendeel
Of de gulden middenweg ten deze bezwaar
lijk te vinden is? Misschien wel, maar het
zal onzen lezers niet moeilijk vallen aan te
wijzen waar wèl een gezonde verhouding tus
schen afgevaardigde en kiezers bestaat.
J. B. A MENT.
DE OORLOG.
Officieele communiqué's.
PARIJS, 27 Sept. (Havas.) Co mmuniqué
van 's namiddags. Aan het Aisne-front waren
de Duitschers gisterenavond en in den loop
van den nacht bjjzonder actief. Na een he
vige beschieting van onze stellingen van Vaux-
merófts tot westeljjk Cerny, deden de Duit
schers ten zuiden van Cerny een aanvalzij
werden door ons vuur gedwongen terug te
trekken op hun linies en leden zware ver
liezen. Een tweede- aanval, vanmorgen vroeg
ondernomen tusschen het Casemates-plateau
en het California-plateau, werd eveneens af
geslagen. Een detail-operatie, door ons on
dernomen ten oosten van de hoeve Froide-
ment, leverde ons gevangenen op. Twee
Duische overvallen, een aan den rechteroever
van de Maas in de strook van Beaumont en
een in den Elzas, mislukten volkomen.
Niets overigens te melden.
LONDEN, 27 Sept. (Reuter.) Officieel.
Het ochtend-communiqné luidt
Latere rapporten toonen aan, dat de strijd
gistermiddag en -avond buitengewoon scherp
wasde vjjand deed al het mogeljjke om ons
de belangrjjke terreinwinst afhandig te makeD.
Tusschen vier en zeven uur in den avond
werden vier aanvallen met groote kracht ge
daan tegen ons nieuw front van Tower Hamlets
tot den St. Julien-Gravenstafelweg. Zeer hevig
weid gestreden ten zuiden van het Polygoon
bosch, waar herhaalde pogingen om in onze
stellingen door te dringen werden verijdeld,
's Vjjands aanvallen werden a le afgeslagen na
hevigen strjjd, waarbji de Uuitecher zware
verliezen leden in ons artillerie- en infanterie-
vuur. Later op den avond verslapte de strjjd
onze troepen bleven in het bezit van het ter
rein gedurende den dag door hen veroverd.
BERLIJN, 27 Sept. (W.B Officieel. Leger
groep-Prins Rupprecht: De slag in Vlaande
ren woedde gisteien, van den vroegen morgen
tot diep" in den nacht onafgebroken voorten
gedurende den geheelen nacht tot aan den mor
gen werd de strjjd in kleine gevechten vervolgd.
Opnieuw weerstond de vierde armée den Brit-
schen aanval. De troepen van alle Duitsche
streken hebben deel aan het succes van den
dag, die den vijand nog geringen terreinwinst
bracht dan op 20 September.
Trommelvuur van ongehoorde kracht leidde
de aanvallen in. Achter een muur van stof en
rook rukte de Engelsche infanterie op tasscben
Mangelaare en Holleke, op vele punten ver
gezeld van pantser auto's.
Aan beide zijden van L ngetnarek werd de
herhaaldelijk aanstormde vjjand steeds door
-vuur eu in het handgemeen afslagen.
Van de streek oosteljjk van St. Julien tot
aan den straatweg Meenen—Yperen slaagden
de Engelschen erin tot één kilometer diepte
in onze afweerzone door te dringen. In dit
gebied hadden den geheelen dag verbitterde
en afwisselende gevechten plaats.
Door het vooruitbrengen zjjner artilleristiscbe
vuurconcentratie poogd de vjjand vooruit te
komen, en het optreden van onze reserves te
beletten. De wilskacht van onze reserves brak
zich baan door het vuur. De vjjand werd op
vele plaatsen in nieuwe aanvallen afgeslagen.
Bjjzonder hardnekkig werd aan de van Zon-
nebeke naar het Westen loopende straatwegen
en in het terrein om Gheluvelt gevochten. Het
dorp bleef in ons bezit.
Meer naar het zuiden tot aan het Kanaal
Comines—Yperen werd de herhaalde aanval der
Engelschen met groote verliezen afgeslagen.
De vjjand hernieuwde tot nog toe zjjn aanval
len niet.
Minstens 12 Engelsche d visies waren aan
het front bezig; zij ki ndeu den krachtigen af
weer onzer troepen niet schokken.
Op andere punten aan het Vlaamsche front
en ii Aitois was de vuuractie slechts tijdelijk
toenemend.
De beschieting van Oosteinde in den nacht
van 25 op 26 Sept. bracht schade aan ge
bouwen en kostte 14 Belgen het leven; 25
werden er zwaar gewond.
UIT Q2TZS OMGEVING.
Omtrent het neerschieten van een smok
kelaar te Koewacht meldt men ons nader
In den nacht van Maandag op Dinsdag
trachtte een 7-tal persoften een hoeveelheid
tarwe naar den draad te brengen. Op hun
weg daarheen stieten zjj op twee rijksambte
naren, die hen aanriepen halt te houden aan
dit bevel werd niet voldaan en elk zocht met
zjjn vracht op den rug zoo spoedig mogelijk
een goed heenkomen. Er werden door de
ambtenaren schoten gelost en een zekere J.
v. D., van Moerbeke afkomstig en in den
vorigen winter op een eigenaardige wijze uit
België ontvlucht, werd in de zijde door een
geweerkogel getroffen.
Geneeskundige hulp werd spoedig inge-
ïoepen de toestand van v. D., een gehuwd
maD, wiens vrouw en kinderen nog te Moer
beke verbljjven, is hoogst ernstig.
oensdagnamiddag brandde een schuur-
tje op het eif van P. O. te Koewacht geheel
af. Niemand was bjj O. thuis De oorzaak
is onbekend men. denkt aan onvoorzichtig
heid van spelende kinderen. Een kleine hoe
veelheid vlas verbranddeeen en ander was
tegen brandschade verzekerd.
In een Donderdagavond te Breskens ge
houden bjj eenkomst van kiezers is besloten
tot oprichting van een afdeeling der Liberale
Unie. Als leden van bet voorloopig bestuur
werden gekozen de heeren D. H. van Zujjen
tot voorzitter, C. Uieleman tot secretaris-pen
ningmeester, J. de Hullu, J. P. Saiomé en
H. J. YVejjkman, terwijl tot afgevaardigden
naar de te Middelburg te houden provinciale
kiesvergadering werden benoemd de beide
eerstgenoemden met dr heeren J. de Hullu
en Joh. Verschelling tot hunne plaatsvervan
gers.
Te Biervliet zjjn in den nacht van Dins
dag op Woensdag vjjf koeien uit de weide
gehaald en in de richting der Belgische gren
zen door de dieven vervoerd.
De koeien zjjn echter door de politie in
beslag genomen eu de dieven-smokkelaars
gevangen genomen.
Duitsche vlieger boveu Sluis.
Dinsdagavond omstreeks 9 uur vertoonde
zich boven Sluis een vliegmachine, die zeer
laag vloog. Het hevige geraas, dat het toe
stel maakte, riep iedereen buitenshuis, en zoo
kon men het in groote kringen zeer snel
boven de gemeente zien vliegen. Nu en dan
was de machine verlicht en herhaaldeljjk liet
de vliegenier lichtbollen vallen, waaruit-op te
maken viel, dat hjj zjjn koers kwjjt was.
Toen de seinen van de grens beantwoord
werden, richtte de machine, nog laag vliegend,
^ich naar België, 't Was dus een Duitsche
vermoedeljjk.
Zoolang ze zich boven ons grondgebied
bied bevond, werd er door onze wacht enkele
malen op geschoten.
Over grint en kolen.
Men schrijft aan de Miad. Ct. uit Z.-Beveland:
Daar naar het oordeel van onze regeering
genoeg zand en grint door de Duitsche regee
ring was aangevoerd voor de verbetering van
de wegen in België, werd de doorvoer van
deze artikelen door het kanaal van Zuid-
Bevelaud tegen half Augustus verboden. Nu
schijnt men er wat anders op gevonden te
hebben. Het zand en de grint worden op de
rivier de Waal gebaggerd en door Duitsche
schepen uitgevoerd.
Nu de schepen, die zand en grint vervoeren,
niet meer in Duitschland komen, brengen ze
in hun erven ook geen Duitsche kolen meer
mede, waarin op het kanaal door Z.-Beveland
een drukke handel werd gedreven. De aan
voer dezer smokkelkolen is dus schaarsch ge
worden, waardoor ze zeer in prijs zjjn ge
stegen. Op het oogenblik worden nog partjjtjes
verhandeld tegen f 8 den H.L.
De iuteruecring vau twee Duitsche
vliegtuigen.
Omtrent de interneering van de twee Duit
sche vliegtuigen, vinden wjj in Tel. en Va
derland een verhaal, dat een zonderling licht
werpt op de houding van de Duitsche vliegers.
Men zou er uit afleiden, dat hier een brutale
en welbewuste sqhending van onze onzjjdigheid