Van het Westelijk ooriogstooneel,
Op Zee
Gemeenteraad van Ter Neuzen.
Hp is niet alleen Rijkskanselier geworden,
maar ook minister-president in Pruisen. Hier
door is een einde gemaakt aan het gerucht,
dat von Loebel dit ambt zou overnemen.
Het leger van Amerika»
De „Morning Post" over een
nieuw Duiftsch vredesvoorstel.
De koning en de koningin van
Engeland aan 't front.
Beschieting van
Duitsche schepen op onze kust.
soon van bjjzondete kracht. Dat dr. Michaelis
geen bureaucraat is in den slechten zin van
het woord, spreekt vanzelf. Maar hjj heeft
zich tot dusver toch slechts binnen het bu
reaucratische terrein bewogen. Niet eens de
binnenlandsche politiek, om niet te spreken
van de ingewikkelde paden der buitenlandsche
politiek, zpn door hem betreden. Desondanks
kan hp zich toch wel ontpoppen als politicus.
Ten slotte mag men niet vergeten, dat Bis
marck, bij den aanvang van zijn loopbaan,
eigenlijk niets meer was dan een verknoeide
referendaris, en dat de staatslieden in andere
sfateu dan Duitschland advocaten zpn geweest
of alle mogelijke beroepen hebben bekleed.
Indien zou blijken, dat bij behalve redenaars
gaven, wilskracht, en zelfvertrouwen, ook nog
de gave bezit politiek te maken, dan zou hij
boven anderen van hetzelfde slag zelfs nog
het voordeel bezitten, op financieel en econo
misch gebied, theoretisch ^evenzeer als prak-
tiseh, thuis te zijn. Deze economische kennis
was ook een der redenen, welke den blik van
de personen, die hem hebben voorgesteld, in
de eerste plaats op hem gericht hebben. Mocht
bet blpken, dat Michaelis niet een rijkskanse
lier is, die met het Duitsche parlement kan
werken, dan kan de Rijksdag later daaruit
zijn gevolgtrekkingen maken. Maar eerst zal
deze moeten afwachten, welken geest de nieuwe
man heeft. Wjj zullen afwachten, welke
nieuwe ministers en staats-secretarissen en
andere personen de rijkskanselier zal kiezen,
om hem "ter zpde te staan.»
Michaelis wordt wel op een moeilijk oogen-
blik met de hoogste verantwoordelijke positie
in den staat belast.
Want niet alleen vraagt de Neu-Orientierung
in Pruisen eD in het Rijk zpn zorg, de invoe-
riug van het kiesrecht en van de parlementa-
riseering van den regeeringsvorm, ook de oor
logsbedoelingen, met alles wat daarmede sa
menhangt, zullen zpn geheele aandacht vragen.
De strijd aan het oostelijk front, bij Kaloetsj
en aan de Lorunitza wordt krachtig voortge
zet. De Russen melden, dat thans de Duitsch-
Oostenrijksche troepen tot het offensief over
gingen bij Kaloetsj werden de troepen, die
de lijn Dobroslianyi-Novitza bezet hadden,
aangevallen, doch zonder succes. Aan de Lom-
nitza poogden de Duitschers, door krachtige
aanvallen de Russen over de Lomnitza terug
te drijven. De regens deden de Lomnitza en
de Dnjester zeer sterk wassen. De aanvallen
der Duitschers werden afgeslagen, maar het
Russische offensief ondervindt zeer veel tegen
stand bij Jasin, waar de Duitschers krachtig
Opdringen.
Het Duitsche bericht meldt, dat Russische
aanvallen bp Kaloetsj werden afgeslagen. Van
de gevechten, in de Russische legerbericht ge
noemd, melden de Duitschers nog niets.
Aan het Westeljjk front is, terwijl de koning
van Engeland het Engelsche front bezocht, aan
het Fransche front hevig gevochten, voorna
melijk aan den Chemin des Dames, waar de
Duitschers eeöige F.-ansche stellingen verover
den. Het Fransche bericht erkent, dat de Duit
schers in de Fransche linies doordrongen, maar
het zegt dan, dat de^ Duitschers, behalve op
enkelen gedeelten va" de eerste linie, over een
frontbreedte van 380 Meter weder werden ver
dreven.
Het Duitsche bericht daarentegen zegt, dat
de Fransche stellingen over een breedte van
1500 Meter en een diepte van 300 Meter
werden genomen, en na hevige tegenaanvallen,
konden worden behouden,
Ook in Campagne werden hevige gevechten
geleverd, waarin de Franschen aan den Mont
Haut en den Teton eenige winsten behaalden,
waarom nog wordt gestreden.
Aan de rest van het front was-strjjd onbe-
teekend.
LONDEN, 16 Juli. (Reuter.) De Daily News
verneemt uit Washington, dat de Amerikaan-
sche gewapende macht- tegen Duitschland uit
twee millioen man zal bestaan. Dit feit is
opgemaakt uit de beraning van het departe
ment van oorlog van troepen-soldij, uniformen
en andere leveranties voor den volgenden zomer.
Zoozou het troepen-aantal dus dubbel zoo
groot zijn als aanvankelijk berekend was. Er
zpn aanduidingen, dat Amerika zijn voornemen
gev.jjzigd heeft en zich een grooter inspanning
zal getroosten in korter tijd dan aanvankelijk
beraamd was. Het departement van oorlog
ontwerpt met deze nieuwe plannen voor oogen
een nieuwe fii ancieele regeling en men zegt,
dat er aan het Congres een krediet van dui
zend milioen pond sterling gevraagd zal wordeD.
Het eerste wets-ontwerp, waarbp ongeveer twee
derden van dat krediet gevraagd werd, was
gebaseerd op eeD leger van een millioen man.
Bevoorrading, soldp, transport, de maatregelen
voor de hygiëne en munitie voor het leger,
dat de Vereenigde Staten aanstaande zomer in
Frankrijk werschen te hebben, zullen een
tweede krediet-aanvrage noodig maken-.
LONDEN, 16 Juli. (Eigen bericht.) De
Morning Post» zegt, dat in Duitsche kringen
te Kopenhagen wordt verklaard, dat weldra
een nieuw vredesvoorstel van Berlijn is te
wachten. De correspondent van de »Morning
Post« beweert, dat de algemeene meening in
Duitschland schijnt te zpn, dat het nieuwe
voorstel om op den grondslag van wederzijdsche
tegemoetkomingen een eind aan den oorlog te
maken door de Entente goed zal worden ont
vangen.
Da koning van Eugeland heeft zooals Rau-
ter bericht, ten vierden male een bezoek ge
bracht aan bet front der Britsche legers en voor
zijn vertrek een legerorder uitgevaardigd, waar
in hij zpn bewondering en erkentelijkheid uit»
spreekt voor hetgeen reeds gedaan is en zijn
vertrouwen in bet succes van latere prestaties,
terwpl bij tevens zijn hooge waardeering uit
voor de mannen vrouwen van het industrieel
leger, die zorgen, dat de soldaten met den dag
beter toegerust worden voor den strijd, die hen
nog wacht.
Hij deelt verder mede, dat de koningin, hem
met genoegen op zijn tocht vergezeld heeft, om
dat deze haar gelegenheid heelt geboden te zien
wat er te velde gedaan wordt voor de zieken en
gewonden, wier toestand haar zoozeer ter harte
gaat.
Maandagmorgen vroeg zpn ter hoogte van
Bergen aan Zee twee Duitsche koopvaardij
schepen door Britsche torpedojagers beschoten.
Beide booten werden op het strand gezet.
Een der vaartuigen werd in brand geschoten.
Een oogetuige, de heer Zeiler, directeur van
het bad-hotel «Nassau-Bergen», deelde hier
omtrent het volgende mede
Vanmorgen omstreeks half zeven werd ik
gewekt door een hevig schieten. Ik ging naar
buiten en zag een schip op het strand zitten,
ongeveer twee K M. ten noorden van Bergen
en, naar mijn schatting, 4 a 500 meter uit
de kust. Een eind verder zag ik een tweede
boot, die eveneens gestrand was.
Een aantal groote torpedojagers, vermoedelijk
Britsche (ik telde er veertien), was in de na
bijheid en beschoot de schepen. Na een poosje
zag ik het grootste deel dezer oorlogschepen
in noordelijke richting verdwijnen. Twee tor
pedojagers bleven achter eo schoten het schip,
dat ik het eerst had waargenomen, in brand.
Zij bleven d roischieten, terwpl de opvarenden
zich reeds in de boot hadden begeven, waarmee
zp naar Bergen uon Zee kwamen. Naar ik
hooide, was één der inzittenden gewond.
Het schieten moet reeds om halt zes begon
nen zijn. Naar rnpn meening waren de Engel
sche oorlogsvaartuigen ongetwijfeld binnen de
Nederlandscbe territoriale wateren.
Verschillende granaten zpn in de omgeving
van Borgen neergekomen, echter, voor zoover
ik weet, zonder persoonlijke ongelukken te
veroorzaken. Eén granaat kwam neer op bet
Russenduin, twee granaten belandden bij den
Franschman, een boerderp halverwege Bergen
aan Zee en Bergen-Binnen. Een ervan kwam
terecht in den tuin van een landhuis in de
buurt van den Franschman. Zslfs is een gra
naat in de Sparrelaan te Bergen-Binnen neer
gevallen.
De Duitsche schepen warea, naar ik hoorde
op weg van Rotterdam naar Denemarken.
Te ongeveer negen uur verdwenen alle Brit
sche torpedojagers (de overige hadden zich weer
bij de eerste twee gevoegd) in zuidwestelijke
richting. Kort daarop verschenen een Hol-
landsche kruiser en twee Hollaudsche torpedo
booten.
Ik heb nog twee andere schepen gezien, die
in zuidelijke richting voeren en geëscorteerd
werden dcor torpedobooten. Ik weet natuur
lijk niet, of dit Hollandsche schepen waren
dan wel Duitsche, di6 door de Eugeisehe wer
den opgebracht.
De namen der beide Duitsche schepen kon
onze zegsman ons niet meedeelen.
Uit Maassluis meldt men dat bij Bergen
twee Duitsche schepen in den grond geboord
ziju twee zijn gestrand, terwpl er hwee zijn
opgebracht naar Engeland.
De beide schepen, die bij Bergen gestrand
zijn, zijn de „Lavinia" 1049 ton bruto, van
de reederij A.' Kirsten te Hamburg, en de
„Heidelberg", 1661 ton bruto, van de stoom-
vaartrap. Argo" te Bremen.
(Vervolg.)
Ons overzicht van de laatste raadszitting
vervolgende, zijn we gekomen tot de »clou«
der vergadering, een schrijven van Z.Exc. den
Minister van Binnenlandsche zaken, naar aan
leiding van de door het gemeentebestuur ge
opende onderhandelingen om onze H. B. S.
aan het Rijk over te geven. We waren tot
hiertoe van meening, dat de Raad daartoe
wensehte over te gaan om financiëele redenen,
dat men de kosten die onze gemeente voor
deze inrichting, die in het belang der geheele
streek is, maken moet op den duur te zwaar
zullen worden, in verband met al het andere
dat we ook te verzorgen hebben. In elk geval
is dit toch ook wel mede een der oorzaken,
ofschoon tijdens de discussie bleek, dat men
er ook gaarne van af wil zijn, wegens de be
staande oneenigheid tussehèn het hoofd der
M. U. L. O. en het personeel der H. B S., daar
gedurig blijkt, dat eerstgenoemde, ge-of misbruik
makende vau de hem bij de lager onderwijs
wet verzekerde macht, ten slbtte maling blijkt
te hebben aan hier bij de stichting der inrich
ting voorgezeten hebbende bedoelingen, aan
Raadsbesluiten, aan Schoolcommissie enz, en
de hem toegekende macht ten volle gebruikt
of ook bij hoogere autoriteiten pogingen aan
wendt genomen raadsbesluiten krachteloos te
maken. Er is in den Raad ook wel eens op
gemerkt, dat de andere partij evenmin vrij uit
gaat en dat het ook wel hier zal zijn «waar
twee kijven hebben twee schuld», doch dien
aangaande zijn we nooit veel te weten gekomen,
aangezien alles wat de H. B. S. en de M. U.
L. O. betreft zooveel mogelijk in den doofpot
gehouden werd, alsof dat zaakje, dat aan de
gemeente jaarlijks in een ronde som f 10.000
kost en waarbp het wel en wee van zoovele
kindaren betrokken is, ten slotte een liefheb
berij zaakje was van den Raad en de School
commissie. We willen volstrekt niet beweren,
dat alles geschikt is om aan de groote klok
te hangen, maar dat het ook evenmin in het
belang eener zaak is, om alles te doofpotten.
Een publieke opinie, die zich vestigen kan op
bekende feiten, kan somtijds ook een invloed
ten goede hebben.
Het deed ons werkelijk genoegen, dat ver
schillende leden, zoowel van links als van
rechts bezwaar maakten tegen het door den
Voorz. geuite voornemen, om ter behandeling
van dat schrijven de deuren te sluiten en het
publiek, dat thans bij uitzondering (en wel
in hoofdzaak uit belangstelling voor dit punt)
aanwezig was buiten de deur te zer.deh. Het
leek weer eens een frische wind die er waaide.
Het is reeds geruimen tijd geleden, dat in
den Raad bezwaar gemaakt werd tegen die
gedurige beraadslagingen in comité-generaal,
die zoo uiterst geschikt zijn om in sommige
opzichten den leden in openbare vergadering
den mond te snoeren. Dhr. D. Scheele, die
den heer Nolson in zijn krachtig pleidooi
vóór openbaarheid bijviel, liet dat duidelijk
uitkomen. Toch heeft, naar onze meening
een Raadslid dat steeds in de hand, door,
als een zaak in openbare zitting opnieuw in
behandeling komt, te doen alsof er niets ge
beurd is en dan desnoods in openbare zitting
maar te herkauwen.
De Voorz. stelde den heer Scheele gerust en
zeide hem behoud van zijue volle vrijheid toe.
Burg. en Weth. wilden gaarne eerst in comité-
generaal den Raad enkele cijfers noemen, en
dan kon alles zijn gang gaan. Dhr Dees
bevestigde dit en voegde er bp, dat hij het
overigens eens was met het betoog van dhr.
Nolson aangaande de openbaarheid der behan
deling van deze zaak. Dhr. Nolson wilde
zich wel bij den wensch van den Voorzitter
neerleggen, waar feitelijke openbare behande
ling werd toegezegd. Hp is van gevoelen,
dat het publiek, dat de zaak betaalt, gerechtigd
is er ten volle van op de hoogte te worden
gesteld en dat er over deze school al veel te
veel in het geheim gesproken is.
Toen gingen de deuren dicht en wij konden
even een luchtje scheppen. Door deze om
standigheid konden wij, toen na een poos de
deuren weder opengingen, de dikke rookwol
ken in de Raadszaal waardeeren.
Nu kregen we een opsomming van de voor
waarden waaronder de Minister van Binnenl.
Zaken bereid is, ons van de school af te
helpen. Dat viel niet mee. We hadden er
op gerekend van een fiinaneiëel voordeeltje
te hooren gewagen, maar, ha maar't Zou
in de toekomst wellicht voordeeliger - zijn,
maar voor het oogenblik moet er nog wat
bij, tenzij de Minister alsnog besluit, evenals
zijn voorganger, de school in Zeeuwsch-Vlaan
deren, dat op dit gebied zoo misdeeld was,
genadiglijker te behandelen, dan de daarvoor
elders gestelde regelen.
We moeten in de eerste plaats het gebouw
met toebehooren afstaan. Dan acht de rijks
bouwmeester, die reeds een kijkje kwam ne
men, noodig, dat er een terrein naast de school
voor uitbreidiog wordt afgestaan. Dan zou
het noodig zpn, dat we Elfrink, die daar bouw
grond kocht, wat naar het westen laten op
schuiven. Er wordt nooiig geacht uitbreiding
en verbetering van materieel, terreinafschei-
ding, het bouwen van een conciërgewoning
enz. De raming voor een en ander is f 39,000
en van dat bedrag moeten we 4 °/0 rente
betalen (eeuwigdurend? vroeg de heer van
Hasselt.) erder moeten we ook een voet
balveld van 140 maal 110 M. beschikbaar
stellen. Om nog op de begrooting voor 1918
een bedrag te kunnen uittrekken werd een
spoedige beslissing gevraagd. Burg. en Weth.
legden over een opgaaf waaruit bleek, dat het
te kort op de H. B. S. bedraagt f 9477 (de
ontvangsten zijn f 13,800 en de uitgaven
f 23.277.)
Van de M. U. L. O. school ook. in het ge
bouw gevestigd, zijn de ontvangsten 5550
en de uitgaven f 6116, zoodat het nadeelig
verschil 566 bedraagt.
Volgens mededeeling van den Voorz.achten
Burg. en Weth. het aanbod van den Minister
van dien aard, dat er op ingegaan kan worden,
al zpn zp van meening, dat het noodig is
ouderhandelingen te voeren, teneinde den
Minister te bewegen wat van zijne eischen te
laten vallen. Dat is een kwestie van koop
manschap, zei de Voorz. in een vorige ver
gadering.
Maar nu kwam er ook een audere koopman
aan bet woord, nl. dhr. Nolson, die wel in
principe voor overgave van de H. B-. S., maar
dat alleen wil doen. als de gemeente er beter,
er voordeeliger^door wordt, en hij begon eens
eventjes voor te rekenen, dat daarvan geen
sprake is, dat integendeel, de uitgaven door
al hetgeen de Minister vraagt, nog 5000
booger zullen worden, m. a. w. dat de door
den Minister gevraagde subsidies, de kosten
van een speelterrein en dan niet te vergeten
de kosten eener nieuwe M U. L. O. die we
dan moeten bouwen als deze inrichting een
5-jarige H. B. S. wordt. Dan zullen we, in
plaats van de ƒ10.000 die- we nu op de
exploitatie te kort komen jaarlijks wel een
ƒ15.000 moeten dokken. Onder zulke om
standigheden was hij er tegen, de school over
te geven. Ondanks al de misère met oneenig
heid tus-:chen personeel enz. zou hij dan de
exploitatie nog maar liever aan de gemeente
houden. We moeten er mede vóóruit en
niet achteruitgaan.
Dhr. Waalkes was omtrent het aanbod van
den Minister wat minder pessimistisch gestemd
al merkte hij op, dat hier meer gevraagd
wordt dan van een andere gemeente die de
Minister ook met eene Rijks H. B. S. wil
begiftigen. In Smalliugerland wordt gevraagd
een kapitaal van f 60.000, dan eene bijdrage
van f5000 en ook een voetbalveld. Ons ge
bouw meent hij mag thans veilig op f 100.000
geschat worden en staat dus tegenover die
f60.000, terwijl dan de rente van de f39.000
er nog bij komt, zijnde f 1560. Zooals het
daar ligt, acht hij het voorstel ook niet aan
nemelijk, al valt het niet tegen te spreken
dat in de toekomst de kosten van de school
zullen stijgen en we dan toch ook meer dan
f 10.000 zullen moeten bijpassen. Nu reeds
is niet in rekening gebracht de op f 2500
geraamde meerdere kosten voor de parallel
klassen der M. U. L O. school. Hij was er
voor eene commissie uit den Raad naar den
Minister af te vaardigen en te trachten te
bewerken, dat onze gemeente in deze niet
zwaarder getroffen wordt dan anderen, wat
in aanmerking genomen de aan Smallingerland
gestelde voorwaarden wel het geval is. Min
stens zou die rente van de f39.000 behooren
te worden geschrapt.
Dhr. Van Hasselt trachtte de Raadsleden
wat op te monteren. Hij aebt dat dhr. Nol
son er wel wat diep inhapt, door voor het
bouwen eener nieuwe M. L. O. f50.000
te ramen, dat zal wel voor f 10.000 minder
kunnen en daarvan geeft het Rijk een vierde.
Dat maakt de zaak wel aannemelijker. De
kwestie van dat openluchtspel terrein kan nog
meevallen, het is de vraag of de gemeente
zelf daarvoor een terrein möet koopen of
huren. Hij kan er niet zoo somber over
denken en zou aan den Minister willen vragen
of de gemeente als dat uitbreidingskapitaal
van f39.000 is afgelost ook wordt vrijgesteld
van het betalen der 4°/0 rente. Waar dhr..
Nolson gewezen had op de hooge kosten we
gens M. U. L. O. als een nieuwe school moet
gesticht worden, brengt hij onder de aandacht,
dat nu die kosten eigenlijk ook booger zijn,
daar de rente en aflossing voor het gebouw
gebeel ten laste der H. B. S. zijn gebracht,
doch eigenlijk de helft, of f 1900, bij de kos
ten der M U. L. O. moeten geteld worden.
O.i. zag dhr. Van Hasselt hier over het hoofd,
dat ook de volle subsidie van f 12.000 voor
het middelbaar onderwijs worden gerekend.
Die worden, volgens de letter, ook daarvoor
wel uitgekeerd, maar niemand zal toch willen
beweren dat men dusdanige subsidie ook zou
hebben verkregen voor een 3klassige H.B.8.
Al zijn de H. B. S en de M. U. L. O. vol
gens de letter der wet gescheiden, zoo be
hooren ze toch inderdaad bij elkaar als de
Siamecsphe tweelingen, en het is «eer de
