Op Zee
Gemeenteraad van Ter Neuzen.
Uit Rusland.
De duikboot- en mijnoorlog.
De ondergang wan de Fransche
onderzeeboot „IMonge".
steund door verklaarde tegenstanders van
vrouwenkiesrecht, werd het verworpen met
291 tegen 25 stemmen. Ten slotte werd de
clausule, waai bjj aan de vrouwen het kies
recht werd toegestaan, in het ontwerp opge
nomen. Bjj de stemming waren er 214 stem
men vooi en slechts 17 tegen.
By de volgende clausule stelde Cave een
reeks regeering-amendementen voor. Hij legde
uit, dat de nieuwe voorstellen beoogde, aan
alle soldaten en zeelieden in actieve dieust
het recht te geven, om te stemmen in de plaats
waar zij woonden. Er was een afzonderlijke
regeling gemaakt voor de beroepssoldaten en
zeelieden, die de betrekking met hun woon
plaats hadden verbroken.
KEULEN, 31 Juni. (Part.) Volgens de
Kölnische Zeitung verneemt de Corriere della
Sera uit St. Petersburgin Rusland neemt
de vredespropoganda hand over band toe.
Uit gevangenkampen in Duitschland en Oos
tenrijk ontvluchte gevangenen trachten de ge
moederen ontvankelijk te maken voor ver
broedering aan het fronten een afzonderlijken
vrede. De richting van de uiterste linkerzijde
vindt daarin krachtigen steun. Agenten van
Lenin zijn over het heele front verdeeld.
ST. PETERSBURG, 21 Juni. (Reuter)
De spoorwegarbeiders van de ljjn St. Peters-
burg--Moskou hebben den arbeid neergelegd
zonder af te wachten, tot welk resultaat de
verzoeningscommissie, die de eischen van het
spoorwegpersoneel onderzoekt, zou komen.
PETERSBURG, 21 Juni. (Reuter.) De
vele moorden en diefstallen, gepleegd door in
vrijheid gestelde misdadigers die aan den op
roep om in dienst te treden niet hebben voldaan
en door gewapende anarchisten, hebben geleid
tot de afkondiging van den staat van beleg
voor Tomsk.
Naar men verneemt, was er een samenzwe
ring in voorbereiding, die ten doel had, de
banken en magazijnen te plunderen en de lei
ders te vermoorden. Meer dan 1500 menscben,
wien amnestie was verleend zijn opnieuw ge
vangen genomen alsmede 800 op plaatsen, die
geregelde door misdadigers werden bezocht.
Er is eenige tegenstand geboden, met gevolg,
dat ongeveer 20 menschen gedood en andere
werden.
MADRID, 21 Juni. (Havas.) De te San
Sebastian verschijnende bladen melden, dat
een Fransch schip en een Duitsche duikboot
Zondag op eenige mijlen van San Sebastian
schijnen te zijn slaags geweest. Het Fransche
schip van 4200 ton, dat zuidoostwaarts koerste,
werd door de duikboot aangevallen. Een gra
naat raakte het schip op de plek, waar de
smeerolie geborgen was. Dientengevolge brak
er brand aan boord uit.
Het Fransche schip was bewapend en be-
gcb.oot de duikboot zoo nauwkeuiig, dat ze,
toen ze al half was ondergedoken, door een
granaat werd geraakt en zonk.
BERLIJN, 21 Juni. (Wolff) De duik
bootoorlog doet zijn invloed op de Fransche
munitie-nijverheid gelden. In Parijs en in de
provincie ligt tengevolge van stakingen en
gebrek aan grondstoffen het werk in tal van
fabrieken stil. De groote munitiefabriek van
Peugeot is nog niet klaar. Een groot deel
van de in Amerika bestelde machines is on
derweg in den grond geboord
Het Marine-blad vertaalt uit »Moniteur de
la Flotec
Den 29sten December 1915 werd de onder
zeeboot »Monge«, welke zich op een nacbte-
Ijjken kruistocht bevond nabij de kust van
Dalmatië, verrast door drie Oostenr jjksche
torpodojagers. Deze jagers waren te Cattaro
uitgeloopen om Durazzo te gaan bombardeeren.
Op het moment dat de »Monge< zich gereed
maakte om eén der tegenstanders te torpedee-
ren, werd zjj geramd en tot zinken gebracht
door een der andere.
De overlevenden, die werden opgenomeD,
door de Oostenrijkers zjjn krijgsgevangen ge
maakt; één van hen, de bootsman Jeffiy, uit
geleverd als zwaar gewonde, is kort geleden in
Frankrjjk teruggekeerd. Zjju getuigenis, waar
in wij de beknoptheid en eenvoud hebben ge
ëerbiedigd, stelt ons in staat verslag te doeu
van de laatste oogenblikken van de »Monge«
en haren commandant, den luitenant ter zee
Rolant Marillot, die weuschte te sterven op
zjjn schip
We vertrokken den 27steD December 's mid
dags om half vjjf van Brindisi en zetten koers
op Cattaro den volgenden morgen zagen wjj
in de schemering witte vuurpijlen, welke het
binneoloopen en uitgaan van schepen bedui
pen we doken snel onder en kruisten gedu
rende dertien uren onder water, voor de toe
gangen. Het was een heldere lucht, maar de
see was verlaten geen schip in 't zichtde
motoren liepen goed. We kwamen 28 Decem-
eï bom kwart voor zes 's middags weer b'oVen.
Deo 28sten 's nachts kalme zee en noorden
wind. Af en toe gaat de maan schuil achter
de wolken; de poolster flikkert boven'den
boeg; aan bakboord schittert een brand,*®die
weer dooft
Om kwart over twee werden rookpluimen
gezien »klaar voor onderwater*, beveelt de
commandant en even daarna: »de boot iefs te
zwaar maken*
De onderzeeboot draait tijdens bet onder
duiken reeds naar bukboord om aan te vallbn
wjj moeten op dit oogenblik 15 myl bezuiden
Cattaro zijn in den commandotoren bevitfflen
zich de commandant, de ondergeschikte stuur
man en de roerganger (verticale roer).
De commandant blijft met den nachtpiVis-
coop de vijandeljjke schepen observeeren, w#lke
heel snel schijnen te naderen, wunt wij hooren
hem weldra bevelen »pen uit »Opgepast
één van de drie zal ik wel krijgen.* j
Op dit oogenblik 't is kwart over twee
een zwaar lawaai achteruit, gevolgd door een
hevigen schok in den toien en door een twellen
op het voorschip: de toren is lek gestooten:
de commandant, de stuurman en de roegaqger
worden naar omlaag gespoeld door eep sR)rl_
vloed van waterDadeljjk sluit mpn de
waterdichte deuren en de kranen der spreek
buizen, maar de sluitingen der deuren zjjn
ontzet, de deuren lekkende geheele romp
traant door ai zjjn naden als een mandje het
zoute water dat zich verspreidt iu de accumu
latoren maakt er kortsluitingen, er ontstaat
brand iu de stuurboordsbaltery waaruit pen
regen van vonken sproeit
»Diepte: 20 meter, beide machines achter
uit, 4U0 ampère, lenspomp aanzetten heeft
de commandant dadelijk na de aanvaring be
volen maar stuurboordsmotor wil niet meer
aangaan, de pompen evenmin, de bakboords
motor draait twee minnten en stopt langzaam
de boot krjjgt een helling van 40 graden ach
terover en zakt weg wjj zjjn allen naar het
achterschip geworpen alle lampen zjjn ge
doofd op den tast probeert men de batterijen
vonken slaan uit de schakelaars, maar niets
worlt er ontstoken; nit de rook, die zich heeft
verspreid, dringt een sterke chloor-lucht uit
de accumulatoreu en wjj allen zitten daar te
samen, opgehoopt tegen het schot van het
centraal-station, onbeweegljjk in de duisternis
De commandant, die zjjn volle kalmte be
waart, grjjpt op dit noodlottig oogenblik in
en schreeuwt eenige malen Blazen !s Maar
het schip bljjft zinken de bootshuid kraakt
geweldig de stalen binnenwand van de »Monge*
reaonueertwjj moeten 60 a 70 meter water
boven ons hebben, misschien wel meer. Den
kende dat dit het einde is, hieven wjj de vMar-
seillaise* aan en riepen »Vive la France!*
»Na enkele minuten schjjnt het, dat de boot
lichter wordt en rjjstde tweede officier strjjkt
een lucifer afinderdaad de wijzer van den
manometer raakt met een ruk los en kc)mt
terug op 30 meter: „Moed houden zegt bij,
»alles is nog niet verloren wjj rjjzen weer
Naarmate de boot hare normale positie weer
herneemt, snelt iedereen naar zjjn post nog
steeds bljjft de »Monge« rjjzen Emdelyk
aan de oppervlakte, dan komt de gedachte van
oorlogvoeren weer opdagen. Voor alles moeten
wjj kunnen uitkyken. »Pe<iscoop opvoeren*,
zegt de commandant. Oumogeljjkdo
brug moet geheel geraseerd zyo door den
schok wjj zjju blind, weerloos, en de vijand
moet ter plaatse zjjn, heel dichtbjj om ons te
pakken
Iedereen heeft echter zjjn post weer inge
nomen men controleert de schakelaars, en de
zekeringenoveral wordt geconstateerd, dat
de zekeringen zjju gesprongen, dat de bakken
der cellen zjjn gebarsten en de contactstrooken
verwrongen; men kan niets aanraken of men
voelt een hevige ontlading: ternauwernood kun
nen we nog ademhalen
»Op de posten roept plotseling de com
mandant, die met één sprong weer zjjn plaats
in het centraalstation heeft ingenomen.
Vier granaten slaan juist aan stuurboord in
boven onze hoofden, zonder de huid te door
boren een vjjtde treft precies den steunkoker
van den periscoop, slaat er een gat in waar
door het water als een hoos naar beneden
komt storten.
Ditmaal is de »Monge« voorgoed verloren
de commandant besluit, ten einde zjjn equipage
te redden, zelf de veilgheidsgewichten (valkfel)
los te gooien toen dit gedaan was, heeft bjj
zich tot ons gewend met de woordeD Dit is
er uu geworden van onze mooien boot, gjj bebt
uw plicht gedaan snelt nu heen tot weerziens
en goed succes 1 Roept nog eenmaal »Vive
la France*. Daarna geeft hij bevel om het
luik boven de stookplaats (deze Fransche boot
bezat een stoomketel-installatie, zooals op
bjjna alle Fransche onderzeebooten voor den
oorlog het geval was) open te makenhet
gelukte nietdit luik is zeker door de
aanvaring ontzet of door de granaattreffers.
Het luik boven de machinekamer is onder
waterde toren is vol waterer bljjft dus
niets ander over dan bet vóórluik er valt geen
oogenblik meer te verliezen haastig snellen
de mannen naar het voorluik zonder elkander
te verdringen, maar geen tjjd hebbende om de
reddinggordels te grjjpen.
De commandant, (die met zijn eene hand het
handel van den iuvloei der lucht van den bal
las tt ank vasthoudt slaat aandachtig den diepteme
ter gade en, zonder zjjn oogen af te wenden, her
haalt hij tegen diegenen van ons, die bjj hem
gebleven zijn. »Haast je
De »Monge« zakt snel de eerste mannen
die door het luik zjjn outkomeu sprongen reeds
te waterwij op onze beu^t loopen nu ook
naar vooruit de Marseillaise zingende en uit
roepende „Vive la France
Maar eenige der mannneu zijn iu hun verwar
ring naar het achterluik gegaan, dat gesloten
is; de commandant waarschuwt hen houdt
ben tegen en grjjpt hen bjj hunne armen »Niet
daarheen, mannen, door het vóórluikDit
zjjn zjjne laatste woorden.
Wjj kruipen door het vóó.luik en op eens
voelen wjj niets meer onder onze voeten Het
schip zinkt met zjju commandantAdieu
»Monge«
Drie zwarte massa's belichten ons met zoek
lichten een oogen zjjn wjj onthutst eu verrast,
daarna meegesleurd door een draaikolk, krjjgen
wjj een slok water binnen en voelen een krach
tigen schok in het zinkende schip is een
explosie geweest.
De wrakstukken van de brug komen boven
drjjveu en bieden ons drjjfnout wjj zjjn met
z'n twaalven en houden ons allen vast aan
één plank, ter wjj l wjj zwemmen met onze
beenen zoo lossen wjj elkaar af om weer
krachten te verzamelen. Dichtbjj ons drjjft
een torpedo rond zonder ladingkamer. Op
een gegev-m moment hebben wjj den kwartier
meester Morel om hulp hooren roepen kwar
tiermeester Garlandat zwemt naar de plek waar
hjj de stem meent gehoord te hebben, maar
vindt niets meer.
Pas na een halt uur besluit de vjjaüd om
ous te helpen. Een van de torpedojagers ver-
wjjdert zichdeukende, dat de twee andere
hetzelfde zullen doen, beginnen wjj hem als
krankzinnigen toe te roepen. Gelukkig echter
zecten zjj beiden een sloep uit en worden wjj
opgepikt. Wjj waren krjjgsgevangenen ge
worden, 18 man op de sBalaton* en 7 man
op de »Djebel«.
De Oostenrijksche flottilje zet haar reis voort
en gaat Durazzo bombardeeren. Een der jagers
stoot op een Italiaansche tnjjn, een andere
krjjgt ernstige averjj deze laatste moet op
sleeptouw genomen worden. De Oostenr jj kers
keeren nu te«ug, zig-zag koersend en schietend
als dollen op alles wat ze maar zien drjjven.
Tegen tien uur ('s morgens) versperren twee
Engeische kruisers ons den weg die ons naja
gen. Dadeljjk gooien de Oostemjjkers de sleep-
ljjn los eu vluchten vollekracht naar de Ita
liaansche kust. De Engelschen openeu het vuur
en komen nuderbjj de projectielen vallen op
twintig meter van het schip, de schildwacht,
die ous bewaakt krjjgt het te kwaad heeft ons
alleen gelaten.
Wjj maken hiervan gebruik om de scherm-
kleppen der patrjjspoorten iu het volkslogies
las te maken en volgen nu het gevechttevens
maken wjj banken en tatels los en del rap ou
der het luik alles klaar om er mee te water
te springen, voor het geval dat een goed schot
ons Zou treffen maar om vier uur staken de
Engelschen de vervolging.
Tegen den nacht trachten wy in Cattara
binnen te loopen, van waaruit ons schepen
tegemoet komen, welke de Oostenrjjkers meenen
te heikennen. Zjj schreeuwen »Hoera«. Op
helzellde oogeublik volgt voor hen de ont
goocheling het zjjn Fransche en Engeische
schepen. Opnieuw volgt ren vuurgevecht en een
vlucht naar het Noorden. Emdeljjk den 30
sten debarkeeren wjj te Sebenico blootshoofds
en op bloote voeten gaan wjj door de stad en
wotden naar de gevangenis geleid.
Voor het eerst, sinds een vjjftal jaren, was
de gemeenteraad in vollen getale bijeen. Er
waren 13 vroede mannen, benevens de Voor
zitter en de Secretaris aanwezig. Aan die volle
bezetting waren we niet meer gewoon.
Onder de ingekomen stukken was een ver
zoek van dhr. O. de Kleijn, om te worden
aangesteld als makelaar in huizen, boedels,
machineriën en andere zaken. Het werd om
bericht en raad gesteld in handen van B en W.
Aangaande de voorgestelde wjjziging der
verordening op het keuren van vleesch en
visch, was thans gunstig advies ingekomen
van de Gezondheidscommissie. De kwestie is
bekend. De keurmeester van visch, dhr. Koe-
voets, beklaagde zich, dat er visch wordt gevend
zonder dat deze gekeurd wordt, en dat de ge
meentepolitie daarop geeu toezicht uitoefent.
In de eerste plaats wordt op die wjjze de ge
meentelijke strafverordening niet nageleefd en
voorts heeft dit ook aanleiding tot schade voor
hem. Hjj schatte het nadeel hierdoor in ver
loop van eenige jaren beloopen op een f 400
en vroeg die van wege de gemeente te ver
goeden. De Voorz. merkte naar aanleiding
van enkele vragen op, dat deze zaak geruimen
tyd bjj B en W. in onderzoek is geweest en
uat zjj als resultaat daarvan het voorstel doen,
dat ook de keurmeesters zelve met de opsporing
van overtredingen belast worden en dus zelf
aanleiding kunnen geven tot het opmaken van
procesverbaal. Dit is noodig, aangezien er
verschil van opvatting* blijkt te bestaan over
da toepassing der verordening tusschen den
keurmeester van visch en den inspecteur van
politie. We dachten zoo, dat over zoo'n zaak
toch zoo geen langdurig onderzoek zoude uoodig
zijn, evenmin als eene tusschenkomst van den
Raad voor wjjziging der verordening om an
deren dan de politie met het opsporen van
overtredingan te belasten. We meenden, dat
gemeentepolitie behalve dan voor recher
chedienst toch ook zeker geroepen is, om
de gemeenteljjke strafverordeningen uit te voeren
en als ze iu die taak tekort komt, wat bijjkens
het adres van den keurmeester het geval was
en wat B. en W. door hun voorstel schijnen
te beamen, dat het hoofd der politie de macht
bezit zjjne onderhebbenden tot hun plicht te
brengen. Ofbestaat die macht van het
hoofd der politie slechts op papier Het voor-
.stel, ,i,s aangenomen. De keurmeesters kunnen
er nu dus zelf op uit, nalatige vischveuters
tot hun plicht te brengen. Of het veel zal uit
halen Over de andere vraag van dhr. Koe-
voets werd niet gerept. Dhr. Nolsou gooide
nog wel een balletje op over »een andere ge
stelde vraag*, maar de Voorz. was aan dat
oör doof, en bleef er maar over praten dat
»dit* nu werd voorgesteld als voorloopige
maatregel en dat, als er geen verbetering kwam,
op andere wjjze zou worden ingegrepen.
Daarop kwam in behandeling een voorstel
van B. en W. tot invoering van een verbod
tot verknopen van tabak, sigaren eu sigaretten
aan kinderen beoedeu den leeftjjd van 14 jaar
en een verbod voor die kinderen om te rooken
op de openbare straat of op openbare plaatsen.
Het voorstel overviel ons niet. We hadden,
toen geruimen tjjd geleden een verzoek ter
zake van het Ned. Onderwijzersgenootschap
inkwam, wel vermoed dat dusdanig voorstel
komen zou. Alleen bleef het wat lang uit. Het
is toch genoegzaam gebleken de laatste jaren,
dat, als er maar op een of andere wjjze een
verzoek den Raad bereikt om op openbaar
terrein dwingend op te treden, de meerderheid
van B. en W. er wel voor te vinden is,
om daaraan gevolg te geven evenzeer als
we met spijt hebben moeten ondervinden, dat
er daarvoor ook in den Raad steeds een meer
derheid te vinden was, door hulp van geest
verwanten der partij die steeds op de bres
stond om het openbaar en zaken-leven zoo
weinig mogelijk te belemmeren.
We zeggen „met spijt* omdat we meenen,
dat het irgrjjpen in zulke zaken niet op den
weg der gemeenteljjke overheid ligt, al is het
dan ook dat zij daartoe de wettel ij ke macht
bezit. We zijn het eens met dhr. Waalkes,
dat zulke regelingen behooren te berusten op
eene rjjkswet of minstens provinciaal moesten
zjjn, maar achten het ook geen juiste regeling,
dat een jeugdige rooker aan de nieuwe sluis
nog geen sigaret kan opsteken, zonder dat z'n
ouders gevaar loopen te een of anderen tjjd
te ondervinden s dat hun telg om dat rooken
met den strafrechter in aanraking moet komen,
ten koste van hunne beurs, maar als dat
jonge menscb nog eenige stappen verdergaat
en op Hoeksehen bodein komt, hjj ongestraft
mag dampen als een zeestoomer, evengoed als
hjj daar bjj Ko Meslier zonder gevaar voor straf
zelfs een biertje kan gaan koopen. Werkt
het opvoedend, die verschillende rechtsbedeeling
om het zoo maar eens te noemen, met een aan-
gienzende gemeente? Zeker, het was niets
nieuws, wat B. en W. voorstelden, de Voorz.
kon dit terecht opmerken.
Maar, waar men zich zoo gaarne op andere
plaatsen beroept, hadden de tegenstanders dit
evengoed kunnen doen, met de opmerking
men is er toch in meer plaatsen tegen geweest,
een dusdanig verbod uit te vaardigen Infor
meer eens in Zeelands grootste plaatsen, hoe
bet daar staat met al die zaken die hier de
laatste jaren geregeld of verboden zjjn. Een
rookverbod is in Zeelands hoofdstad althans
ook niet ingevoerd. Wel op kleinere plaatsen
in Walcheren. Dhr. Geelhoedt wenschte het
meer te beteugelen door zedeljjke middelen,
door er de onderwjjzers op te laten wjjzen
en waarschuwingen op te hangen in de seholen.
Dhr. D. Scheele voelde daarvoor niet veel,
daar het niets helpen zal en had met genoegen
de verordening ontvangen. Hjj wenschte alleen
nog wat hooger leeftjjd.
Er werd op gewezen, dat de onderwijzers
schjjnbaar machteloos staan tegen het voort
woekerend kwaad, aangezien zjj zelf om eene
verordening vragen. De Voorz. wilde den
Raad overtuigen, dat het toch raadzaam is,
om in deze wat te doen, nu de onderwjjzers
hèt zelf vragen. Had de Raad dan bezwaar
om het verkoopen van tabak enz. aan jeugdige
kinderen te verbieden, omdat ze dan ook voor
vader of oudere broer die zaken niet meei
zoudeu kunnen gaan koopen, dat men dan
