Vrijzinnig Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen. ZAALPLAN 1917. Onze afgevaardigde jbr. de jftnralt Voor de Vrijzinnigen te Ter jVenzen. No. 2754. Zaterdag 24 Februari 1917. 28e Jaargang. ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 maanden 76 cent voor binnen en buiten Ter Neuzen. Voor België 95 cent bjj vooruitbetaling. Abonnementen worden aangenomen bij alle Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever. ADVERTENTIEPRIJS: Van 1 tot en met 5 regels 60 sent; elke regel meer 10 cent. Bij abonnement aanmerkelijk ver minderd tarief. Grooters letters naar plaatsi uimte. Redactie-adresNoordstraat 10, Ter Neuzen Deze Courant verschijnt eiken Woensdag- en Zaterdagmorgen bij den Uitgever M DE JONGE, te Ter Neuzen. TER M1ZENSCH VOLKSBLAD Telef. Intere, No IS De Burgemeester van Ter Neuzen maakt bekend DE MINISTER VAN LANDBOUW, NIJ VERHEID EN HANDELy Gezien de artikelen 6 en 8 der Distribu tie wet 1916 IIEEFT GOEDGEVONDEN te bepalen, dat met ingang van heden zal zijn verboden I. 'het marineeren van maatjes- en van volle haring zonder staart, aüders dan voor eigen gebruik II. bet leveren, verkoopen of te koop aan bieden van baring, gemarineerd in strijd met het sub I bepaalde III. het leveren, verkoopen of te koop aanbieden van maatjes- en van volle haring zonder staart (al of niet gerookt) en van gemarineerde haring zonder kop, voor zoo ver deze niet in oorspronkeljjken of bewerkten toestand door bemiddeling der Regeering is verstrekt. Ter Neuzen, den 28 Februari 1917. De Burgemeester voornoemd, J. HUIZINGA.. De Burgemeester der gemeente TER NEU ZEN, brengt ter openbare kennis dat bij be schikking van Z E den Minister van Land bouw, Nijverheid en Handel van 16 Februari 1917 Directie van den Landbouw, No. 4045, Afd. 6b, is bepaald dat vcor den verbouw in het oogstjaar 1917 van een of meer der gewassen Cichorei, Westerwoldsch raygraszaad, radijszaad, sluitkool- en bloernkoolzaad, kool rapen- en knollenzaad, peen, koolrapen, knollen, kool, spinazie, snijboonen en spersieboonen een Vergunningsbewijs moet worden aangevraagd aan den Burgemeester vau de woonplaats van den verbouwer vóór 1 Maart H)17. Land- en tuinbouwers, wier landerjjen in twee ol ineer gemeenten liggen, dienen hunne aanvrage om een vergunningsbewijs in te dienen bij den Burgemeester der gemeente, waarin de bedrijfsgebouwen zijn gelegen. Aanvraagformulieren zijn van af heden ter gemeente-secretarie verkrijgbaar, waar tevens nadere inlichtingen zijn te bekomen omtrent de beperkende voorwaarden voor den verbouw van genoemde gewassen. Ter Neuzen, den 24 Februari 1917. De Burgemeester voornoemd, J. HUIZINGA. De Hoofdcontroleur Boekhouder van het Distributiebureau maakt be kend, dat de nieuwe zeepkaaten vuor de maand Maart, verk-ijgbaar zullen zijn op het gemeentebuis, op Dinsdag en Woens dag 27 en 28 Februari, tegen inruï- ling van de oude kaart. Beide dagen van 912 en van 25 uur. Kaarten voor de inwoners van Sluiskil zijn t6 bekomen op dezelfde datums bij den heer C. Meulbroek, aldaar. De Hoofdcontroleur Boekhouder, L. W. RIJNBERG. In een openbare vergadering van vrij zinnige kiezers te sTer Neuzen trad Woens dagavond op de heer jhr. De Muralt, afge vaardigde naar de Tweede Kamer van het kiesdistrict Oostburg. De vergadering was zeer druk bezocht en werd ook bijgewoond door vele vrijzinnigen uit andere plaatsen ten Oosten van den Braak man Spreker had tot onderwerp gekozen »Even- redige vertegenwoordiging en de partijkeus*. Alvorens tot zijn onderwerp over te gaan, wijdde spreker eenige woorden van hulde aan het krachtige rainisterie-Cort van der Linden, dat in de dagen na den eersten Augustus 1914 Nederland zoo wijs en kloek bestierde. Hierop zette spreker het stelsel van de evenredige vertegenwoordiging in het kort uiteen, waarna hij tot de conclusie kwam, dat het noodzakelijk is dat de vrijzinnige kiezers zich aansluiten bij een van de drie vrijzinnige groepen, namelijk bij de Oud-Liberalen, Vrij zinnig Democraten of bij de Liberale Unie. De heer De Muralt herinnerde er aan, boe de vrijzinnigen van Z.-Vlaanderen eerst den oud-liberaal Hennequin kozen, daarna aan den vrjjzinnig democraat Vorstei'man van Oyen de voorkeur gaven, om ten slotte spreker, een unie liberaal, naar de Tweede Kamer af te vaardigen. Spreker hoopt dat de kennismaking van de vrijzinnigen met de Liberale Unie, door mid del van spreker als afgevaardigde, hen er toe zal brengen zonder, aarzelen, zich bjj die Unie aan te sluiten. Op dien uitslag hoopt hijja rekent hij. Er zip) er wel die een voortzetting van de concentratie van vrijzinnigen verlangen. Spreker is daar niet tegen en merkt op dat de be zwaren van verschillende zijden daartegen ge opperd niet alle even ernstig zijn. Ook hoort men van plannen om te geraken tot twee groote vrijzinnige groepen, nameljjk een con servatieve partjj en een vrjjzinnige volkspartij. Spreker wil daarover zjjn oordoel nu nog niet zeggen. Het kon wel eens zjjn, dat de praktijk van de verkiezingen voor de evenre dige vertegenwoordiging, noodwendig, daartoe leiden, maar voorshands ziet spreker dat niet in. Mocht het daartoe komen dan zal de aanleiding daartoe moeten worden gevonden in een verkeerden koers die de Unie na den oorlog zou inslaan Spreker verwacht echter een verstandige leiding in dezen. Hierna gaf spreker een kort overzicht van het streven en werken van de liberale partjjen en in het bijzonder van de Liberale Unie. De Liberale Unie werd in 1885 opgericht, om de verdeelde liberale partij te hereenigen. Nadat de liberalen onder Thorbecke aan het volk de vrijheid van spreken, aenken en schrij ven hadden gebracht, werden zij later, tot de tachtiger jaren, door den schoolstrijd nog sa men gehouden, om na Kappeine's schoolwet uit elkaar te gaan. De Liberale Unie van 1885 kenmerkte zich in het bijzonder hierdoor, d*at zij in zich wenschte te vereenigen alle mannen van vrij zinnige beginselen, zonder af te dalen in de tails, zooals die door latere partijprograms zijn aangegeven. Hoofdzaak was waakzaam te blijven voor de openbare school, te strijden tegen hen die kerkelijk gezag in den Staat wilden overbrengen, te streven naar het in stellen van maatregelen, die de economische vrjjheden van het volk zouden brengen, uit breiding van kiesrecht enz. »Bjj verscheidenheid van streven eenheid van willen« stond bij de Unie in de eerste jaren en ook daarna, op den voorgrond. Spreker beschrijft hierop den tijd dien de Unie doormaakte vóór en na de grondwets herziening van 1887, de geschiedenis van de wet Mackay in 1889, die de eerste subsidies bracht aan het bjjzonder onderwijs, den strijd in en buiten de Kamer over het kiesrecht- voorstel van Tak van Poortvliet in 1892. Uitvoerig besprak spreker hierbij de eerste aderlating die de Unie onderging, toen in ver band met de uitbreiding van het kiesrecht, de conservatief-liberalen de Unie verlieten met den heer rydeman aan het hoofd. Deze con- .rvatief-liberalen hebben later den Bond voor vrij- of conservatief-liberalen opgericht, in 1906. De tweede aderlating onderging de Unie, toen in 1901 de meest democratische elemen ten de Unie verlieten, omdat de meerderheid in de Unie, hoewel volstrekt niet tegen de in voering van algemeen kiesrecht gekant, de noodzakelijkheid van de »directe invoering» van het A. K. niet inzag. Deze afgescheideneu hebben toen den Vrjjzinnig-Democratischen bond opgericht. Hoe ook eenerzyds het verlies aan leden te betreuren was, dient toch anderzijds te worden opgemerkt, dat de beide aderlatingen voor de Unie geen doodbloeden tengevolge hebben ge had. In de Kamer teekenen de verhoudingen van de drie liberale groepen V. D O. L. en U. L. als 7, 8 en 23. Spreker toont aan, dat de rechterpartjjen bet alléén hebben kunnen winnen wanneer links d.w.z. de liberalen verdeeld waren. Hoe vast aaneengesloten ook, de coalitie ver loor bet steeds, wanneer de vrijzinnigen één lijn trokken. Wanneer het samengaan lukte, dan was dit steeds te danken aan de Liberale Unie. Spreker wijst in dit verband op het werk van Goeman Borgesius en anderen. Het feit alleen, dat die groote middenpartij, genaamd de Liberale Unie, herhaaldelijk de verstrooide vrijzinnigen heeft hereenigd, al zij het tijdelijk, en daarmede herhaaldelijk het clereiale régime heeft weten omver te werpen, is al een reden om het voortbestaan dier party te verzekeren en zich er bij aan te sluiten. Eén partij kenmerkt zich niet in hoofdzaak door zyu program. De drie vrijzinnige groepen hebben alleen het concentracie-manifest on derschreven. Dat manifest ademt een democra- tischen geest. Toch zijn niet alle drie groepen democratische groepen. Elke partij kenmerkt z ch door de personen die haar vormen en door haar karakter. Neem alieerst.den oud liberaal. Hij is beslist vóór de openbare school. Veelal goed protestant eu dikwerf anti-Roomsch. Hij is niet tegen algemeen kiesrecht, maar er zeer slapjes vóór. Hij is niet tegen vrouwen kiesrecht, maar als het van hem afhing kwam het er nooitHij is niet voor het opdrijven van indirecte belastingen, is in beginsel zelfs voor directe belastingen, maar zachtjes aan Hij gaat met staatspensionneering mede omdat hij er politiek niet aan weet te ontkomen, enz. Hij hinkt bij de vrijzinnigheid altijd achteraan. Zijn grondbeginselen vau yrijheid van het individu» enz. zijn dezelfde als die van de twee andere groepen. De propaganda is anders De vrijzinnig-democraat holt steeds vooruit. De bond vormt een groep van intellectueelen. Het contact met het volk is er wel ik naam maar niet in der daad. Door vooruitstrevend heid, dikwerf ontijdig ten toon gespreid, zooals bijv. betreffende algemeen manneukiesrecht of vrouwenkiesrecht, dreigen schoone maatre gelen, die zij wenschen te trelfen, te mislukken. De overdreven eisch die zij zich stellen, vooral »niet te schipperen» in de politiek, deed mannen als Treub, Marchant, Drucker, van Gijn, Pleyte enz. bij elkaar komen, maar dezelfde karakter trek deed van Gjjn, Treub, Drucker, v. d. Feltz, Pleyte de party weer verlaten. De V. D. partij maakt inderdaad op spreker den indruk van te zjjn de meest betrouwbare partij op democratisch gebied, maar tot nu toe niet de beste om veel te bereiken. Intusschen blijft spreker zich vooralsnog aangetrokken gevóélen tot de groote midden partij, de Liberale Unie, al ontveinst hij niet zijn sympathie voor de frischbeid der vrijzin nig-democraten. De unie liberaal is bedacht zaam. Hij overweegt de bezwaren van de con servatieven, maar onderschrijft ze nooit. Houdt er in hel belang der democratie wel eens re kening mede, waar het geldt »alles of niets.» I^e unie liberaal laat zich niet overduvelen door heftige betoogen, Hjj richt zich in Let belang van het bereiken van noodige instellm- naar de omstandigheden. Al is hy sterk voor stander v n A. K. hy »eischt« pas de in voering, wanneer vast staat dat in breede lagen van het volk die invoering wordt ge- wenscht. Zoo staat hij ook ten opzichte van het vrouwenkiesrecht. De unie liberaal was voor dwangverzekering, totdat de volkbeweging zijn oogen opent, en de volkswil zich manifesteert vóór staatspen sionneering, van dat oogenblik is hij vóór staatspensionneering. Merkwaardig hoe dan de V. D. Bond nog lang heftig blijft strijden tegen staatspensioen, o. a. de heeren Tasman en vele anderen, niet tegenstaande de volkswil reeds lang anders wilde. Ten slotte moest de V. D. Bond met de conservatief liberalen het hoofd in den schoot leggen, om, ook zonder ernstig onder zoek. het staatspensioen te aanvaarden. Spre ker zegt niet dat unie-mannen als de Meester enz, ook niet het staatspensioen hebben be streden, maar zij kwamen eerder terug van het verkeerde pad. In den breede toont spreker aan hoe ook de oud-liberalen zich verzet hebben tegen het staatspensioen. Spreker geeft tal van citaten uit de brochures van den heer Marchant en van de heeren Drion en Ter Spill. Op het gebied van den schoolstrijd is het merkwaardig, hoe bij de behandeling van art. 192 der Grondwetsherziening, de oud-libe ralen krachtig aandringen op betere redactie dan die voorgesteld door de grondwetscom missie. De V. D. gaan slechts schoorvoe tend mede en verklaren dat de gewenschte redactiewijziging niet veel beteekent. De Unie bleek hier weer onmisbaar, .en bet is bekend, dat de meest degelijke oppositie, in dezen, althans in de Kamer zelf niet is gevoerd door de oud-liberalen, maar door prof. Eerdmans, van Raalte en Otto. Hulde dient gebracht te worden aan de nagedachtenis van Tydeman, die in elk geval in de grondwetscommissie een beteekenende oppositie liet gevoelen, waar op vele anderen, dit dient ook erkend, slechts voortbouwden. Intusschen, ook bjj de behan deling van art. 192 bleek weer de onmisbaar heid van de Liberale Unie. Indien de Unie alles overnam van de V. D. en hier en daar iets overnam van de oud liberalen en ook veel van de socialisten, dan zou de reactie het hoofd opsteken en sociale verbetering nog langzamer opschieten dan het al doet. Spreker wijst er verder op, hoe indien de V. D. steun hadden gehad van de Unie, wel licht de directe invoering van vrouwenkies recht in de Tweede Kamer zou zijn aange nomen, maar tegelijk hiermede de heele Grond wetsherziening in de Eerste Kamer niet zou worden aangenomen. Gelukkig hebben .de unie-liberalen dit in de Tweede Kamer ver hinderd en door bedachtzaamheid mislukking voorkomen. Tenzij dat de indiening van het amendement door de socialisten, dat directe invoering van vrouwenkiesrecht en de steun van de V. D. verkreeg, slecht comedie was In dat geval beteekent het heele streven niet zoo veel, al erkent spreker, dat men ook met comedie wel eens een ernstige zaak vooruit kan brengen. Spreker gaat hierop na het program der Liberale Unie, dat inderdaad alles omvat wat bereikbaar is, al is voor een groot deel slechts in de verre toekomst bereikbaar. De dienst staat van de Liberale Unie is schitterend Spreker noemt een groot aantal Ministers die uit de Unie voortkwamen en stelt daartegen over wat de andere partjjen in dezen presteer den. Hij raadt de vrjjzinnigen aan, die groote, bedachtzame middenpartjj te steunen 'en zich daarbjj aan te sluiten. Hoewel het hier een vergadering van vrjjzinnnigen gold besprak spreker nog kort het standpunt van de S. D. A. P. en de kerkeljjke partyen. De heer de Muralt verklaarde verder, dat hy niet van plan was geweest de aansluiting bjj de Unie te komen bepleiten en deze had

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensch Volksblad / Zeeuwsch Nieuwsblad | 1917 | | pagina 1