Van het Westelijk oorlogstooneel.
Van het Oostelijk oorlogstooneel.
De verscherpte duikbootenoorlog.
BhNN ONLAND.
Troepen in West-Viaanderen.
Duitsehland wil concessies
doen.
Een veldslag op het ijs.
Ontploffing te Archangel.
De rede wan president Wilson
in het Congres.
Het afbreken der diplomatieke
betrekkingen met Duitsehland.
Broodlooze dagen.
schiedenis zal zijn voorgekomen. De rede
voering, door president Wilson in het Con
gres gehouden, is een der merkwaardigste,
die de wereld ooit heeft gehoord
«Wij wenschen geen conflict met de Duit-
sche regeeridg. Wij zijn oprechte vrienden
van het Duitsche volk en wenschen van harte
in vrede te bljjven met de regeering, die
voor dat volk optreedt. Wij zullen niet ge-
looven, dat zij ons vijandig gezind is, tenzjj
en totdat wij gedwongen worden het aan te
nemen.
«Wij streven naar niets anders dan naar
de billijke bescherming-derontwijfelbare rech
ten van ons volk. Wij willen geen zelfzuch
tige doeleinden nastreven. Maar wij willen
alleen pal staan voor de aloude beginselen
van ons volk, en ons recht handhaven op
>rijheid, rechtvaardigheid en ongestoord leven."
Op dit uiterste kritieke oogenblik in de
betrekkingen tusschen beide regeeringen, nu
Bernstorff zijn passen toegezonden krijgt,
Gerard zijn verblijf in Duitsehland moet ver
wisselen met de reis naar Amerika, weigert
Wilson te gelooven, dat Duitsehland zal doen,
en A merikaansche schepen zal vernietigen,
Amerikaansche levens in gevaar zal brengen
bij de halstarrige voortzetting van de wreede
oorlogvoering ter zee.
Slechts wanneer Duitsehlend dit werkelijk
doen zou, wanneer het diep geworteld ver
trouwen van President Wilson zou worden
geschonden en zoo Amerikaancshe schepen en
levens worden vernietigd, in roekelooze schen
ding van het volkenrecht en de voorschriften
der menschelijkheid, zal de President het Con
gres machtiging verzoeken om maatregelen te
treffen ten einde de zeelieden en het volk te
beschermen bij hun vreedzaam en wettig ver
keer op zee.
En terwijl hij de betrekkingen tot het
Duitsche Rijk afbreekt, zegt Wilson tegelijk
Dit zijn de grondslagen van vrede, niet
van oorlog. Geve God, dat wij niet worden
gedwongen ze te verdedigen, ten gevolge van
daden van opzettelijk onrecht, van de zijde
der Duitsche regeering
De strijd op de fronten is nog steeds van
geringe beteekenis. Van verschillende kanten
komt. nu het bericht, dat de Duitsche leger-
autoriteiten, om zich op het groote offensief
aan het westelijk front te kunnen voorbereiden,
troepen brengen van het oosten naar het
westen, wat een oorzaak zou zijn van den
stilstand der operaties aan het Roemeensche
front. Doch ook het slechte weder en de he
vige koude belemmeren de operaties, zoodat
slechts van artillerie-actie en patrouille-ge-
echten melding wordt gemaakt.
West-Vlaanderen is nu vol troepen mari
niers, infanterie, cavalerie. Het vervoer in
deze richting was in de laatste weken enorm.
De regimenten zjjn over verschillende plaat
sen verdeeld en wisselen voortdurend af. Van
West Vlaanderen naar Frankrijk, van Frank-
rjjk naar West-Vlaanderen. Naar de grens op
bevindt zich veel cavalerie, die q. m. over
kleine Russische paarden beschikt,
West-Vlaanderen biedt nu wel een oorlogs
beeld druk militair verkeer en naar alle
richtingen versterkingen met burgers ais ge
dwongen militaire arbeiders. Over de ver
sterkingen aan de grens sprakeo we menig
maal. Nog steeds worden ze uitgebreid. De
zoogenaamde Zandberg bij Selzaete lijkt nu
wel een fort met verscheidene kanonuen naar
Nederland gericht.
Men spant prikkeldraad langs de spoorlijn
Selzate—Eeclo en versteikt die langs 't Leo-
polds-kanaal. Dezelfde activiteit heerscht ook
aan de kust en achter 't front Armentières
Nieuwpoort.
De bevolking vraagt zich ODgerust af, of da
provincis weer het tooneel vau hevigen strijd
zal worden. De toestand is er in korten tjjd
veel veranderd, want in den voorwinter waren
de garnizoenen vrjj zwak.
De «Weekly Dispatch" verneemt uit New-
York dato 3 Februari
Graaf Bernstorff trachtte gisteren het de
partement van buiteDlandsehe zaken te be
reiken om de Amerikaansche regeering mede
te deelen, dat Duitsehland zich in een laatste
nota bereid zou verklaren tot het doen van
concessies en toestaan, dat zooveel Amerikaan
sche schepen van de haven van Falmouth ge
bruik maken, als de regeering der Vereenig-
de Staten verlangt. (In de nota was dit
eenmaal per week toegestaan.)
De Amerikaansche minister van buiten-
lannsche zaken, Lansing, weigerde den Dnit-
schen ambassadeur te ontvangen, welke plan
nen deze ook zou willen voorstellen.
Bernstorff was genoodzaakt, dit feit aan de
reporters van dagbladen mede te deelen als
een nieuwe beleediging, zjjne regeering aan-
PETROGRAD, 4 Eebr. De Duiischers zijn
druk in de weer, versterkingen aan te leggen
in de stieek van Kovel, in weerwil van het
ruwe winterweerter vergemakkelijking hunner
operaties en concentraties hebben zij hier een
militaire hulplijn aangelegd van Kovel naar
Pinsk. Het vaste voornemen schijnt nog steeds
bij de Duitschers te bestaan, de bier doorge-
diOngeil Russen teiug te werpeD in hun vroe
gere stellingen bij Baranowitsji. Het belang
rijkste gevecht van de laatste dagen, hier ge
leverd, had plaats op het ijs van de bevroren
rivier Schara, ten zuiden van de stad Bara-
t
nuwitsji. De Duitschers zetten 's nachts den
aanval in bij heftige koude, hopende aldus
de Russen te verrassen.
Toen echter de Duitsche aanvalcolonnes in
gesloten formatie over het ijs naderden, open
den de Russen hun concentrische artillerie-en
mitrailleur-vuur. In verwarring trachtten de
aanvallers terug te trekken op hun eigen oever
van de Schara. Doch op dit oogenblik 1 eten
de Rus,en de mijnen springen, welke zij onder
het ijs hadden geplaatst. De verwoesting onder
de Duitschers was ontzettend, en gehéete at-
deeling-m verdwenen in de in het bevroren
oppervlak geslagen gaten.
PETROGRAD, 3 Febr. (P. T. A.) De marine
staf meldt
Bij de lossing van den ijsbreker Tsjelioes-
kine, aan een der steigers van Archangel,
ontstond op 26 Januari een ontploffing en
brand, die zich spoedig over den geheelen
emtrek van den steiger uitbreidde. De brand,
bracht groote schade toe aan de gebouwen
bij het spoorwegstation, waar eenige opslag
plaatsen en loodsen verbrandden. Van de
steigers is No. 8 beschadigd.
Van de schepen werd behalve de Tsjelioes-
kine, een sleepboot vernield. Vijf stoomschepen
leden averij, drie werden slechts licht bescha
digd. Onder de 344 gewonden 3 officieren
en 99 solddten 59 daarvan enstig. Het aan
tal dooden is nog- niet vastgesteld doch be
draagt waarschijnlijk 30.
Den 31sten Januari konden weer stoom
schepen aan de plaats van het onheil aanleg-'
en het gewone lossiugswerk onbelemmerd
voortgang hebben.
WASHINGTON, 4 Febr. (Reuter, j In
zijn redevoering herinnerde president Wilson
aan de Ametikaansche nota van 8/4 na de
torpedeering van de «Sussex" en Duitschlands
antwoord daarop van 4/5, benevens aan Ame-
rika's antwoord van 8/5, waarbij de Duitsche
verzekeringen werden aanvaard.^ Vervolgens
maakte de president jmelding van het Duit
sche memorandum van 31/1 en zeide
In verband met deze verklaring, waarbij
plotseling en zonder voorafgaande mededeeling
hoegenaamd, opzettelijk de plechtige belofte,
gegeven in de Duitsche nota van 4/5, werd
teniet gedaan, blijft de regeering van de
Vereenigde Staten geen andere keus, veree-
nigbaar met de waardigheid en eer van Ame
rika, dan den maatregel te nemen, voorzien
bij haar nota's van 8/4, voor het geval Duitseh
land zijn duikbootenoorlogvoering niet zou
opgeven.
Daarom droeg ik minister Lansing op den
ambassadeur Bernstorff mee te deelen, dat de
diplomatiekebetrekkingen met Duitsehland
zijn afgebroken en de Amtrikaansche ambas
sadeur te Berlijn onmiddellijk zal worden te
ruggeroepen en dientengevolge Bernstorff diens
passen te overhandigen.
Niettegenstaande deze ^onverwachte hande
ling van de Duitsche regeering en dit plot
selinge en diep betreurenswaardige afwijken
van haar belofte aan de Amerikaansche re
geering op een oogenblik van uiterst kritieke
spanning in de betrekkingen tusschen beide
regeeringen, weiger ik te gelooven, dat de
Duitsche regeerders werkelijk van plan zijn
te doen, hetgeen zij, naar zij meedeelden, zich
gerechtigd achten te doen. Ik kan me niet
voorstellen, dat zij zich niet de oude vriend
schap tusschen beide naties zullen herinneren
en niet zullen denken aan hun plechtige be
lofte, doch Amerikaansche schepen en levens
zullen vernietigen in halsstarige voortzettiug
van hun wreede oorlogvoering ter zee. Alleen
bepaalde en openlyke daden van hun kant
zouden mij tot die overtuiging brengen.
Indien mijn diep geworteld vertrouwen in
hun ernst en voorzichtig overleg ongelukki
gerwijze ongegrond mocht blijken, indien Ame
rikaansche schepen en levens worden vernie
tigd in roekelooze schending var, het volken
recht en de voorschriften der menschelijkheid,
dan zal ik het congres machtiging verzoeken
de noodige maatregelen te treffen om onze
zeelieden en ods volk te beschermen by hun
vieediaara en wettig verkeer op zee.
In kan niet anders handelen. Ik boud het
voor uitgemaakt, dat alle neutrale regeerin
gen hetzelfde zullen doen. Wij wenschen
geen conflict met de Duitsche regeering. Wij
zijn oprechte vrienden van het Duitsche volk
en wenscheu van harte in vrede te blijven
met de regeering, die voor dat volk optreedt.
Wij zullen niet gelooven, dat zij ons vijan
dig gezind is, tenzij en totdat wij gedwon
gen worden dit aan te nemen wij streven
naar niets aDders dan naar een billijke be
scherming van de ontwijfelbare rechten van
ons volk. Wij willen geen zelfzuchtige doel
einden nastreven. Maar wij willen allen pal
staan voor de aloude beginselen van ons volk
en ons recht handhaven op vrijheid, recht
vaardigheid en ongestoord leven.
Dit zijn de grondslagen van vrede, niet van
oorlog. Geve God, dat wij niet worden gedwon
gen ze te verdedigen ten gevolge van daden
van opzettelijk onrecht van de zijde van de
Duitsche regeering.
WASHINGTON, 4 Febr. (Reuter's bijz.
dienst.) Een ongewoon aantal diplomaten was
aanwezig om de redevoering van president
Wilson aan te hooren, waartoe vrijwel alle
Z.-Amerikaaasche vertegenenwoordigers en die
van vele andere neutrale landen behoorden
allen warer, onder den indruk van de betee
kenis van de daad van den president ten hoeve
ook van hun land. De ernst van het oogen
blik bleek verder nog uit de aanwëzigheid
van de leden van het Hoogste Gerechtshof',
de ministers en andere hooge ambtenaren.
Als gewoonlijk begeleidde een commissie uit
beide huizen den president Iiaar het spreekge
stoelte. De aanwezigen rezen hij zijn binnen
treden op en barstten in gejuich en applaus
uit, toen de president, met strak en effen ge
laat, boog en uiterst langzaam zijn rede begon
voor te lezen. Diepe stilte heerscüte in de
groote zaal, toen Wilson voortgaande de onder
handelingen met Duilschland sch^-tsie de ver
gadering applaudisseerde, toen hij verklaarde
aan den minister van buitenlandscbe zaken te
hebben opgedragen den Duitschen ambassadeur
mede te deelen, dat de diplomatieke betrek
kingen waren afgebroken.
Het Congres en het publiek op de tribu
nes juichten, toen president Wilson verze
kerde niet te kunnen gelooven, dat Duitseh
land zijn beloften niet gestand zou doen en
Amerikaansche schepen en levens van Ame
rikaansche burgers zou vernietigen. Luider
nog en meer algemeen werd het gejuich bij
zijn mededeeling, dat hij opnieuw voor het
Congres zou verschijnen om machtiging te
vragen de noodige maatregelen te treffen voor
een bescherming van Amerikaansche zeelieden
en het Amerikaansche volk.
Toen de president geëindigd had, stond het
Congres op, juichte hem, toe en wachtte
staande totdat hij de zaal verlaten had.
WASHINGTON, 3 Febr. (Reuters bijz.
dienst.) Het bericht over het besluit door
den president genomen kwam als eeu onver
wachte donderslag maar overal hoorde men
betuigingen van goedk uring.
In het Congres werd onmiddelijk een amen
dement op de begrooting ingediend tot uit
gifte van rentelooze schatkistbiljetten tot een
bedrag van 500 millioen dollar, teneinde de
natie op maritien en militair gebied voorbereid
t> doen zijn.
Er zijn onmiddellijk stappen gedaan om
eventueele rustverstoringen door pro-Duitschers
den kop in te drukken. Minister Daniels heett
orders gegeven, dat voor de werven scheeps-
stations krachtige voor zorgmaatregelen worden
genomen.
Op dringend verzoek van de regeering zal
het «Judiciary Commitee» van den Senaat
maatregelen beramen om de Vereenigde Staten
te beschermen tegen samenzweringen als gevolg
van de breuk met Duitsehland. In de bijzon
dere zitting van den Senaat na de rede van
den president in het Congres, gaven senator
Lodga en bijna alle andere bekende leiders
van beide partijen met nadruk hunne goed
keuring te kennen over de actie van den pre
sident.
»lk steun hemt, riep Lodge uit, toen hij
het nieuws vernam.
Bernstorff ontving de tijding weenende.
»Er bleef voor de Vereenigde Staten niets
anders over. Het zal mij benieuwen, hoe ik
naar Duitsehland terug zal komen.»
Op de ambassade heerschte koortsachtige
bedrijvigheid. Verschillende attachés laten hun
persoonlijk eigendom reeds wegbrengen. Naar
bericht wordt, zal de Zwitsersche legatie de
Duitsche diplomatieke belangen in de Vereenig
de Staten waarnemen.
In verband met den eisch aan Duitsehland
tot vrijlating van de gevangen genomen Ame
rikanen van de stoomschepen «Georgis»,
«Mount Tcmlec en «Vallarië» wordt bericht,
dat 60 Amerikanen thans opgesloten zitten
in de gevangenis in het kamp Dülmen in
Westphalen,
Nog geen uur nadat het bericht omtrent
het optreden van Wilson was ontvangen be
gon men op de banken en handelshuizen te
New York de Amerikaansche vlaggen uit te
steken. Er heerscht groote opgewondenheid,
de extra-uitgaven van de bladen werden door
de menigte verslonden en de actie van Wilson
wordt van alle zijden geestdriftig toegejuicht.
1 e Montreal veroorzaakten de extra-edities
der bladen, mededeelend dat de Verpenigde
staten de diplomatieke betrekkingen hadden
afgebroken, buitengewone opwinding, duizen
den vochten om de bladen en heele menigten
stonden voor de borden, waarop de bulletins
aangeplakt waren en van tijd tot tijd klonk
uit de menigte de kreet: «Leve Wilson, leve
de Vereenigde Staten.»
Naar het «Dagblad van Z.-Holland en 's Gra
venhagen verneemt, overweegt de regeering,
de Nederlanders een dag per week broodeloos
te maken.
Binnen zeer kort zal de maatregel wel worden
afgekondigd, en zullen we dus vernemen, op-
welke wijze het nauwelijks ingevoerde brood
kaartenstelsel moet worden gewijzigd.
Zal de bakker een dag per week geen bvood
.mogen bakken Zal het weekrantsoen met
V, worden verminderd Of het dagrantsoen
Dat laatste zou voor velen het aangenaamst
zijn, voor hen namelijk, die reeds nu hun
rantsoen niet geheel gebruiken, aldus het ge
noemde blad. Voor de anderen daarentegen
beteekent het zeven dagen per week niet ge
noeg kr gen, in plaats van een dag zich ge
heel van het eten van brood onthouden.
I)e drie verloren schepen.
Er zijn verleden week drie Nederlandsche
schepen gezonken, de «Zeta», de Epsilon» en
de «Gamma« Het eerste schip zou tarwe, het
tweede maïs en het derde lijnkoeken geladen
hebben gehad, alles ten behoeve van ons land
en dus aan de N.O.T. of aan dé Regeering ge
consigneerd. Er is dus een zeer belangrijke
lading verloren gegaan, en daarenboven is de
Nederlandsche scheepsruimte, die toch al in
dezen tijd zoo hoog, hoog noodig is, weer met
bruto 8379 ton verminderd.
Hoe zjjn deze schepen aan hun eind ge
komen vraagt de »N, R C.»
Het eene oogenblik heet het op een mijn
geloopen, het andere weer getorpedeerd. Ge
torpedeerd met of zonder waarschuwing Met
gelegenheid voor de opvarenden, om zich al
thans in de booten te begeven Men hoort
het niet.
Toch acht de «N..R. C'.« dit aangelegenhe
den, die van gewicht zijn.
De «Zeta» en de «Epsilon» zijn in elk geval
vergaan vóór de ongebreidelde duikbootoorlog
was afgekondigd. Bij de afkondiging vau
dezen afgrijzelijken oorlog is verklaard, dat
voorzorgsmaatregelen waren getroffen, om
neutrale schepen, die op 1 Februari op weg
naar de in de afgesloten gebieden gelegen
havens, gedurenden een gepasten termijn te
ontzien. Die termijn kan op het oogenblik
nog niet verstreken zijn. Er kan dus voor
onze regeering alle aanleiding zijn tot protest
en een eisch tot schadevergoeding. Het is een
schrale troost, maar het beteekent toch iets,
zoo men weet, dat men te bevoegder plaatse
de zaak niet geheel langs zijn kant laat gaan.
Dit zal wel niet gebeuren, doch meu hoort
daarvan niets.
Er is op het oogenblik, tengevolge van
de gebeurtenissen in den oorlog, tengevolge
van de koude en het gebrek aan steenkool en
voedingsmiddelen onder onze bevolking eene
vrij sterke mate van zenuwachtigheid en prik
kelbaarheid. Deze wordt er niet minder op,
indien wij omtrent voor ons land en onze
voeding belangrijke aangelegenheden zoo
volstrekt in onwetendheid worden gelaten, als
in de afgeloopen week het geval is gewenst.
Wat is de stelling, die onze regeering teu
aanzien van den ongebreidelden duikbootoor
log inneemt? De regeering is waarschijnlijk
omtrent de gebeurtenissen met de drie boven
genoemde schepen langs telegrafischen diplo-
matiekeu weg op de hoogte gebrachthoe
bevindt zij zich tegenover deze scheepsrampen
Vermoedelijk zullen wij wel over eenigen
tijd langs officieelen weg van een en ander
kennis krijgen. Daarop aan te dringen is
overbodig. Doch wat wel gewenscht lijkt,
is dat daarmede eenige voortvarendheid worde
betracht. Het leven in duisternis is zenuw-
prikkelend, doch kalmeering lijkt ons vooral
ook met het oog op den binnenlandschen toe
stand, wel gewenscht. Mogen wij daarom
niet eens op eenige inlichtingen aandringen
Nu, en voor het vervolg, behooren, dunkt
öns, 'spoedige officieele berichten ons de noo
dige leiding en dat gevoel van zekerheid te
geven, dat bij de tegenwoordige wijze vau
inlichting, vol van innerlijke tegenspraak,
langs particuliere kanalen niet kan worden
verkregen.
