Organisatie.
Van bet Westelijk oorlogstconeel.
Van lief Oostelijk oorlogstooneel.
Van M Itasensclia geveciitsterrein.
Van het Italiaaasch-Oosteiirjjksciiö
Op Zee
DE OORLOG.
De algemeene toestand.
Want in Amerika wordt, over bet algemeau(
Officieele comvnuniqué's.
Huiszoeking. De Vlucht
Praktijken wan Verraders.
Dienstplichtige Belgen ontvlucht.
Van het Macedonische
gevechtsterrein.
Engelsch transportschip in den
grond geboord.
Een ontmoeting met een
Duitsche duikboot.
Zoo is hij gescheiden geworden van mannen
als TroeRtra, Schaper e. a die vereenigd zijn
in de S D. A. P. en tot de parlementaire
socialisten behooren.
Bij de spoorwegstaking in 1903 op de groote
vergadering te Amsterdam zag men nog een
maal de twee groote figuren Domela Nieuwen-
hnis en Mr. P. J. Troelstra als medestanders
samen op het podium, maar het was voor het
laatst.
Domela Nieuwenhuis was een geziene spreker
op vergaderingen. Zijn karaktervolle kop
maakte steeds indruk.
Hij deed denken aan een leeuw.
Het plaquet, met zijn jaardag gemaakt, doet
die sprekende gelaatsuitdrukking treffend uit
komen.
Jaren geleden heeft hij ook in Ter Neuzen
gesproken in eene kleine zaal in de Nieuwstraat.
Al behoort Domela Nieuwenhuis niet tot
onze partij, al onderschrijven we zijne begin
selen niet, toch hebben we gemeend een woord
te moeten wijdeu aan hem als een der betee-
kenisvolle mannen in ons land, die tot het
laatst zijner dagen blijft strijden voor zijn
beginsel.
Het was zeker eene gelukkige gedachte van
den heer Schaper, dat hij in zijne Kerstrede
ook een enkel woord van waardeering wijdde
aan zijn vroegere medestander.
Het stelsel van evenredige vertegenwoor
diging, onder hetwelk de Kamerverkiezingen
van 1918 zullen worden gehouden, noodzaakt
alle partijen tot een grondige herziening harer
organisatie Tot nog toe kwam het er bitter
weinig op aan, of bijv. de Unie-Liberalen in
Venlo of Eindhoven waren georganiseerd. Hun
stemmen hadden bij een Kamtrverkiezing geen
waarde, daar da keuze van een katholiek steeds
was verzekerd. Hoe ijverig de vrijzinnigen
van het district Loosduinen mogen zijn, ze
weten sinds jaren, dat hun stemmen nimmer
resultaat konden opleveren. In hetzelfde geval
verkeerden de katholieken in Hoorn, de soci
aal-democraten in het derde district van Den
Haag. Het meerderheidskiesstelsel maakt nu
eenmaal de stemmen der minderheid in een
district waardeloos. Bij het nieuwe stelsel
krijgt, doordat elke stem meetelt voor het
geheele land een vrijzinnige in Amsterdam
dezeltde waarde als één in Boxtel ofSchoter-
land. Behoefde men zich tot nu toe weinig
gelegen te laten liggen aan organisatie in
volkomen hopelooze districten, thans wordt
dit geheel anders. Elke partij zal er op be
dacht moeten zijn het heele land door haar
organisatie krachtig te maken, omdat het er
om zal gaan een zoo groot mogelijk aantal
stemmen op de lijsten der partij te zien uit
gebracht. De organisatie zal voor menige
partij veel meer landelijk moeten worden in
elke gemeente van het geheele land zal ge
organiseerd moeten worden. Het wegvallen
der districten zal mede tot een geheele ver
andering in de organisatie leiden.
Men dient in te zien, dat bij het nieuwe
stelsel elke partij geheel op eigen kracht zal
zijn aangewezen. Wel kunnen kleine partijen
overeenkomen gezamenlijk één lijst van can-
didateu in te leveren, ten einde te groote
versnippering van stemmen te voorkomen,
doch groote partijen zullen den strijd zelfstandig
moeten voeren.
Speciaal wat de vrijzinnige partij betreft,
is de organisatie zeker niet voldoende te ach
ten om een verkiezing op grondslag van Even
redige Vertegenwoordiging te kunnen voeren.
Wij zullen tot een grondige herziening, tot
ingrijpende reorganisatie moeten komen. Daar
mee mag niet worden gewacht zoodra vaststaat,
dat de politieke partijen een overeenkomst
omtrent 1917 hebben getroffen. Nemen wij
aan, dat een jaar van voorbereiding ons ten
dienste staat, dan zullen wij alle krachten
hebben in te spannen om gereed te komen.
Veel, veel meer dan tot dusverre zal elke
partij zijn aangewezen op eigen propaganda.
Ken tot nu toe bij een verkiezing in een
district, waar een Concentratie-candidaat stond,
de arbeid bijwijlen in hoofdzaak worden ge
laten aan de fractie, waartoe de candidaat
behoorde, in 1918 zal dit anders zijn en elke
partij voor haar eigen lijsten hebben te ijveren.
Propaganda wordt dus meer noodig dan
ooit en onze partij zal zich ernstig hebben
af te vragen, hoe zij deze het best zal regelen.
Wij twijfelen niet, of de besturen zullen
zich in dezen diligent betoonen. De V.
Morgen zal, naar luid der Engelsche be
richten, het antwoord der Entente op de nota
van Wilson bekend worden. De «Westm.
Gazette* hoopt, dat het in zoodanige bewoor
dingen zal zijn opgesteld, dat het de openbare
meening zal overtuigen.
de houding der Engelsche regeering en der
Engelsche pers niet begrepen, zegt de »Nation*.
oor de Amerikanen is het vertrouwen der
geallieerden in de eindelijke overwinning op
de beter georganiseerde centrale mogendheden,
onbegrijpelijk en evenmin kunnen zij sym-
pathiseeren met de »knock-out«- en vernieti
gingspolitiek, die voortdurend wordt verkon
digd. Dit is grootendeels het gevolg ervan,
dat men in Amerika niet, zooals in Entente-
kringen, overtuigd is. dat de geheele verant
woordelijkheid voor den oorlog op Duitschland
rust. Dat kan men in Engeland niet zoo goed
begrijpeD, maar toch schijnt, naar de »Nation«
opmerkt, de Engelsche opvatting over het ont
staan en het voeren van den oorlog voor
neutralen niet zoo overtuigend als voor de
Engelschen.
Bovendien heeft Amerika aanleiding tot
klachten. De blokkade, de zwarte lijst, het
censeeren van brieven en andere bemoeiingen,
die in Engeland als van geringe beteekenis
worden beschouwd, hebben in Amerika ont
stemming gewekt. Wel staan daartegenover
de moeilijkheden met de «Lusitania* en andere
geschillen met Duitschland doch men ver
geet in Amerika niet, dat Duitschland opge
zonden nota's dadelijk antwoordde en met de
Amerikaanscbe eischen en wenschen rekening
hield.
Naast dit alles staat in Amerika de over
tuiging, dat de strijd moet uitloopen op een
»deadlock« en dat de ontzettende offers aan
menschen en geld beide partijen naar vrede
doen verlangen. Amerika is bereid en gereed
hen daarbij te helpen. Maar het ziet niet in,
dat de leidende personen in de geallieerde
landen slechts vrede willen, wanneer zij dien
kunnen voorschrijven en de weigering om
deel te nemen aan een conferentie, of zelfs de
voorwaarden voor den vrede mede te deelen,
wordt in de Vereenigde Staten beschouwd als
»diplomatieke bluf*.
En de «Nation* vreest, dat «wanneer de
geallieerden werkelijk blijven staan op het
standpunt, om zoowel een besliste verklaring
van hun vredesvoorwaarden als een algemeene
conferentie te weigeren, de sympathie van
Amerika zich geleidelijk van ben zal afwenden.
Want, hoewel Amerikanen bluf even goed
kunnen waardeeren als andere menschen, meenen
zij toch dat er een tijd komt, waarin eerlijke
spelers bun kaarten op tafel moeten leggen.
Velen achten dat oogenblik gekomen en hoewel
zij de Duitsche weigering om de voorwaarden
te zeggen een uitvlucht noemen, zien zij even
zeer in, dat de besliste weigering van de ge
allieerden om eenigeu stap te doen. om tot
onderhandelen te komen, tenslotte zal pleiten
tegen onze zaak.*
Op het Roemeensche gebied gaan de cen-
tralen nog steeds vooruit. In de bergpassen
van het Moldavische grensgebergte werden
Russisch Roemeensche aanvallen met zware
verliezen afgeslagen, en verschillende hoog
testellingen der Russen genomen, zoodat daar
steeds meer het einde der passen wordt ge
naderd. Ten n.w. van Focsani naderen zij
reeds de uitloopers van het gebergte en werd
Mera, in het Milcov-dal bezet.
Tegelijkertijd wordt de opmarsch in de
vlakte tamelijk snel voortgezet. Nadat de
zeer sterke Russische stellingen, ten n. van
de Remnicoe waren genomen en de verde
digers er van terugtrokken, werden zij krach
tig achtervolgd door de afdeelingen van het
9e leger, dat thans enkele K.M. van de vesting
Focsani staat. Ten w. van Focsani werdt het
plaatsje Pintecesfi genomen, dat reeds binnen
den fortengordel van de vesting ligt.
Waarschijnlijk zal de vesting Focsani even
min verdedigd worden als Boechiest en de
andere Roemeensche vestingen, zoodat de val
dier vesting spoedig kan worden verwacht, nu
van het zuiden, het Z.W. en het N.W. de
troepen haar naderen.
De Dobroedsja is thans bijna geheel door
de Russisch-Roemeensche Iroepen verlaten.
Het laatste verdedigde punt, het bruggen
hoofd van Macin, aan den Donau, is, nadat
er eenige dagen krachtig om werd gevochten,
door de Bulgaarsche en Duitsche troepen be
zet; nadat de hoogten 334 en 197 waren
genomen, werd door de afdeelingen, die uit
Luncavita oprukten, de stad Jijila, en door
de troepen, die over de hoogten voortrukten,
de stad Macin genomen Waarschijnlijk zullen
de Russisch Roemeensche troepen gelegenheid
hebben gehad zich op Braila terug te trek
ken. Door de bezetting van deze beide plaat
sen wordt echter de positie van Braila zeer
ernstig bedreigden wanneer straks Ghecet
gevallen is en de overtocht over den Donau
geforceerd wordt, is er niet veel kans meer
om Braila te behouden. Reeds nu strekt zich
de linie in Groot- Walacbije van Focsani over
Slobozia tot bij Braila uit.
En tegelijkertijd wordt in de Dobroedsja
de opmarsch voortgezet naar Vacareni en
Azaclau, dat tegen Oalatz aan de Donau ge
legen is. Reeds werd in dit gebied de hoog
te bjj Buzecu bezet, die slechts vjjf kilometer
van Galatz gelegeu is,
PARIJS, 4 Januari, (Havas.) Offici-el Aan
het geheele tront is de nacht kalm geweest.
LONDEN, 4 Januari. (Reutei) Officieel Wij
hebben gisteren een geslaagden aanval gedaan
tegen de vijandelijke loopgraven ten Noordoos
ten vau Atrecht.
Vanochtend vroeg zijn we de vijandelijke stel
lingen op twee plaatsen in de buurt van Wyt-
schaete binnen gedrongen.
Beoosten Armentières heeft een Duitsche af-
deeling db een zwaar bombardement onze loop
graven probeeien te raderen, maar ze is met
verliezen teruggedreven voordat ze onze linies
kon bereiken.
De vijand heeft vanochtend vroeg ten Noor
den van de B'uff-redoute een mijn tot ontplof
fing gebracht. Er werd geen schade aangericht.
Bij Yperen was bet vijandelijk geschut zeer
hevig. Eiders van weerzijden tusscbenpoozeud
artillerievuur.
BERLIJN,
Avondbericbt
zaamheid.
4 Januari. (Wolff) Officieel
Geen bijzondere gevechtwerk-
Onze correspondent aan de grens schrijft ons
Te Kortrijk woonde bij met zijn vrouw en
een vriend, wiens woniog, ginder dieper Vlaan
deren in, niet meer bestond. Op een morgen
kwam een kwartiermeester en schreef op de
deur«twee manschappen*. Inkwartiering dus
's avmds verschenen de soldater. Ze groetten
vriendelijk, traden in de huiskamer en maakten
kennis met het gezin. Maar eensklaps namen
ze een dreigende houding aan. Revolvers glin
sterden.
Niet verroeren geboden ze. We moeten
hier huiszoeking doen.
Ga uw gang, antwoordde de heer des
huizes maar al bleef hij uiterlijk kalm, toch
voelde hij eensklaps dat hij in een strik ge
vallen was.
Een der Duitschers zocht de kasten na. Hij
vood niets verdachts.
Vrouw, toon hun ook de kamers boven,
zei de burger nog rustig.
Ja, die moet ik ook zien, antwoordde
de militair en hjj volgde de vrouw de trap op.
Een bleef beneden om de twee mannen te be
waken. De heer des huizes schoot eensklaps
door eeD deur weg. De achtergebleven be
waker maakte alarm. Zijn makker kwam van
boven gestormd.
Is hjj weg? schreeuwde bij. De beide
Duitschers snelden hem achterna. Nu vertrok
langs een andere deur ook de vriend, die zon
der toestemming der Kommandantur hier lo
geerde. De Duitschers vonden geeu van tweeen.
Ze vroegen de vrouw om inhchtiagen. Deze
kon geen nadere vei klaring geven. Haar man
en zijn vriend waren gevlucht. Wat wist zij
van hun plannen.
Na een zeer lastige tocht bereikten de ont
snapten veilig de grens.
De vrouw is naar Duitschland gevoerd. Reeds
zoo dikwijls werden onschuldigen verantwoor
delijk gesteld voor gezinsleven.
Er zpu burgers, zeven-stuivers-lieden die de
Duitschers helpen bij dat werkje. Een hunner
herkenoingsteekens is bet volgende. Ze nemen
een papier, schrijven hun naamlooze aankon
diging van boven en beneden, dus denzeltdeu
tekst. Ze scheuren 't papier door en sturen
het bovenste stuk naar de Duitschers. Bljjken
hun inlichtingen juist, en is hun slachtoffer
aangehouden, dan korneD de verraders ter Cora-
mandatur met het onderste stuk vau het papier,
't Is 't bewijs, dat zij het Judasloon verdiend
h> bben de stukken pasten aan elkaar en 't
geschrift en de mededeeiingen. Zoo loopen er
te Gent rond die jongelieden voorstellen over
de grens te brengen een plaats van samen
komst bepalen, daar een afspraak maken met
hun slachtoiïers onder 't gehoor van Duiiscbe
detektieven, die ze verdekt opgesteld hebhen
en welke dadelijk hun gevangenen, immers op
heeterdaad betrapt, kunnen aanhouden.
Telegraaf.
MAASTRICHT, 4 Jan. Voor de tweede maal
is het een aantal Belgen gelukt, per boot Hol
land te bereiken. Hedennacht hadden zich 96
dienstplichtige jonge Belgen op een passagiers
boot, «De Atlas*, ingescheept. Om 1 nur
vertrokken zjj uit Luik. Toen de Duitschers
het bemerkten, schoten zij met een klein
kanon en met een mitrailleur op de vluchte
lingen, echter zonder dat iemand gewond werd.
Door het hooge water en dfan sterken stroom
schoot de boot tlink vooruit. Nabij de grens
rameiden ze den afsluitketting en kwamen van
nacht behouden te Eysden aan land. Een vrouw
met twee kinderen en een ontvluchte Rus had
den den tocht meegemaakt. Hedeamorgen
kwamen zij te Maastricht aan en begaven zich
naar het Belgische consulaat.
ST. PETERSBURG, 4 Jan. (P. T. A.)
Officieel: Een afdeeling Oostenrijkers, ongeveer
200 man stei k, heeft getracht een onzer schan
sen ten Z.O. van Brzezany te vermeesteren
maar is door ons vuur verdreven.
In de streek van Stanislau heeft een onzer
verkenningsafdeelingen een vijandelijken veld
post aangevallen, er een deel van afgemaakt
en de anderen gevangen genomen. Op den
terugtocht zijn de onzen door een sterke af
deeling Oostenrijkers aangevallen, die zij echter
op de vlucht hebber, gedreven, waarna zij be
houden zijn teruggekeerd.
Pogingen van den vijand om bij nacht ten
Zuiden van Halicz over de Bystrica te trekken
zijn mislukt.
WEENEN, 4 Jan. (Korr Bureau Offici
eelDe Dobroedzja is. met uitzondering van
een smalle, uaar Calatz loopende landtong,
van vijanden gezuiverd.
In de Roemeensche laagvlakte is, behoudens
mislukte verkenningstochten van Russische
ruiterij, niets van belang gebeurd.
Ten Westen van Odabesci (ten Oosten van
Miera) zijn wij jover de Milcovu getrokken.
Bij Soveja (ten Z O. van den Oitoz-pas) en
aan den Oitoz-pasweg, hebben wij vijandelijke
stellingen bestormd.
Ten Westen van Valeputna hebben de
Russen een onzer schansen bemachtig
ROME, 4 Januari. (Stefani.) Officieel Op
het front in Trentino heeft de vijandelijke ar
tillerie schoten gelost op Velo en Arsiero in
het Astico-dal en op Asiago en Gallio. Onze
batterijen hebben dat vuur krachtig beantwoord
en het tot zwijgen gebracht.
Op de rest van het tront geschutstrijd, het
hevigst op den Karst, waar wij de vijandelijke
verdedigingswerken bjj Lukatic (ten Z.W. van
Castagnavizza) hebben vernield.
SALONIK1, 4 Januari. (Reuter) Officieel.
Engelscb stalbericbt Op het Stroema-tront
hebben onze troepen een geslaagde overval
gedaan op het dorp Keupri, den vijand zware
verliezen toegebracht en 21 gevangenen ge
maakt
De vijandelijke stellingen bij Semultos en
Takovitai zijn door de vloot gebombardeerd.
LONDEN, 4 Januari. (Reuter.) Officieel
Hot transportschip Ivernia (14,278 ton, be-
hoorende aan de Cunard-Red.), is den lsten
Januari door een vijandelijke duifeboot in do
Middellandsche Zee bij slecbt weer in den grond
geboord. Het schip vervoerde troepen, waar
van 4 officieren van het leger en 120 man
worden vermist.
Van de bemanning worden 33 vernist, o. w.
de scheepsdokter en de eerste-machinist.
De vrachtboot «Gelebes*, van de Maatschappij
Nederland, op 14 December van Amsterdam
naar Batavia vertrokken, heeft den 17den
December een ontmoeting gehad met een Duit
sche duikboot. In een particulieren brief wordt
daarover geméld
J.l. Zondagmorgen hebben we een avontuur
gehad met een Duitschen onderzeeër (op de
hoogte van Bergen, ongeveer 60 gr. 30' N.B.
en ruim 30 gr. O L.), dat gelukkig goed is
algeloopen, maar aan den Duitscher heeft dat,
geloof ik, niet gelegen. Ziehier hoe de zaak
zich heeft toegedragen.
Zondagmorgen omstreeks negen uur, ik was
juist opgestaan en bezig mijn toilet te maken,
mijn hutgenooten lagen nog te kooi, bemerkte
ik, dat de bemanning naar de verschansing
liep en naar een bepaald punt staarde. Het
viel toen ook eensklaps op, dat de schroef niet
meer werkte en onze boot stil lag.
Spoedig daarop kwam een der andere passa
giers waarschuwen, dat er een onderzeeër in
zicht was en door een schot te kennen had
gegeven, dat we moesten stoppen. Wij ons
spoedig gekleed en naar buiten om poolshoogte
te nemen.
Van de brug werden vlaggeseinen gegeven
en men was juist bezig een boot te water te
laten, waarin de eerste officier had plaats ge
nomen met de scheepspapieren bij zich. De
onderzeeër was op een grooten afstand zicht
baar. Ongelukkig genoeg dook hij, eveD nadat
de boot te water was gelaten, onder en kwam
op een beel ander punt weer boven. Onze
sloep raakte daardoor de richting kwijt en
roeide aan op het punt, waar de duikboot te
