Van het Westelijk oorlogstooneel.
Van het Oostelijk oorlogstooneel.
Van liet Roeraeenscbe gevechtsterrein.
Van het Italiaansch-Oostenrjjksche
gevechtsterrein
Op Zee
Officieele communiqué's.
Uit Frankrijk.
Het lot van de weggevoerde
arbeiders.
Het vredesaanbod.
Van het gevechtsterrein in
Macedonië.
De duikbootoorlog.
Maar tocb is er iets in die stemmen, dat
tot nadenken en tot hoop aanleiding geeft.
De »Westm. Gazette*, een bedaard en niet-
Jingoistisch blad zegt»dat het overijld zou
wezen te veronderstellen, dat de geallieerden
veilig kunnen volstaan met het Duitsebe aan
bod als een noodkreet af te wijzen. De ge
allieerden mogen niet weigeren, een voorstel,
dat op regelmatige wijze voorgelegd wordt,
aan te hooren maar zij moeten duidelijk
zeggen, dat hun overeenkomst om gemeen
schappelijk te handelen, onaangetast blijft, en
dat geen voorstellen kans hebben te worden
in overweging genomen, zoo die inhouden,
dat een van hen de anderen moet verraden,
of dat zij hun plan, om te zorgen dat recht
gedaan en onrecht hersteld worde, moeten
opgeven.ln de Daily News* vinden wij
ook eer. hoopgevende uiting.
Dit is een standpunt, dat begrijpelijk is
en de deur niet sluit voor overweging van
vredesdenkbeelden. Dat de vrede daardoor
reeds zou worden verzekerd, zou een al te
optimistische opvatting zijn. Maar als men
de deur niet sluit, den tegenstander wil aan-
hooren, met hem overleggen, dan is de eerste
stap, om aan de ellende die in de wereld
heerscht een einde te maken, niet te vergeefs
geweest. Wij weten allen, dat onder omstan
digheden als de tegenwoordige, geen vredes
voorwaarden kunnen worden gesteld door
een der beide groepen met de bijvoeging
»C'est a prendre ou a laisser.*
Integendeel, slecht door bespreking en over
leg kan een conventie tot stand komen, en
daarbij moeten allen medewerken, allen iets
van hun eischen en wenschen laten vallen,
allen begrijpen, dat een vrede, die aller idealen
bevredigt, onmogelijk is. Wanneer slechts
uit dien vrede een toestand geboren wordt,
die een herhaling van zulk een waanzinnige
wereldramp als deze, voor altoos belet.
De redevoering, die Briand, de Fransche
minister-president, hield in de Fransche Kamer
is nog evenmin een harde slag met de deur
al lijkt het er wel wat op. Briand is een
meester van het woord, en hij heeft, schijn
baar verontwaardigd, de Duitsche voorstellen
tot onderhandeling afgewezen de bespreking
niet noodig genoemd. En toch, met welk een
handigheid wist bij een slag om de arm te
houden. »Ik zal aan de Kamer later officieel
de juiste gemeenschappelijke opvatting van de
geallieerden mededeelen.Een dergelijk
document moet men overdenken en dan nagaan,
welke bedoeling het heeft.* Dit is dus, on
danks de door het oogenblikkelijke gevoel in
gegeven groote woorden, toch de verzekering
dat Briand, dus de Fransche regeering, het
Duitsche voorstel zal overdenken en nagaan,
en met de regeeringen der Entente landen zal
overleggen, welk antwoord er op is te geven.
Ondanks de schjjnbaar heftige ontvangst
is dus nog nergens het woord »non possu-
mus* gevallen, het woord, dat de deur voor
de onderhandelingen onherroepelijk sluit. Het
is in de wereldgeschiedenis wel meer gebeurd,
dat een minister een krachtig »nooithooren
deed, en dat er toch heel spoedig een »ja«
op volgde.
Daarmede willen wij niet zeggen, dat het
nu ook zoo zal gaan, maar alléén, dat de
kans op onderhandelen door zulke perstemraen
en redevoeringen niet wordt afgesneden. En
ten slotte, ook in de oorlogvoerende landen,
ook in Frankrijk en Engeland, zijn er velen
die anders denken, dan men uit de perstem
raen zou opmaken. Herhaaldelijk hebben wij
melding gemaakt van andere opvattingen, en
nog verleden week wees Massingbam (A
Wayfarer) in de »Nation« erop, dat de vredes-
stemming in Engeland toeneemt. De motie
van vertrouwen in de Fransche regeering werd,
na de scherpe kritiek in de geheime zitting,
aangenomen maar 117 afgevaardigde ver
klaarden zich er tegen. De socialistische partijen
in de Latijnsche landen, in Frankrijk en Italië,
wenschen het einde van den strijd. In de
Italiaansche kamer hebben verleden week, na
de redevoering van Boselli, de socialistische
leden krachtig geprotesteerd tegen de voort
zetting van den oorlog. Zoo gaat het overal;
en de Italiaansche afgevaardigde Oddino Mor
gan verklaarde nog dezer dagen aan een mede
werker »AIs men een referendum zou kunnen
houden in alle oorlogvoerende staten, niet
alleen in Italië, dan zou blijken, dat de meer
derheid der bevolking tegen den oorlog is.
Die meerderheid heeft echter gelegenheid zich
te uiten*»De politieke meerderheid in
de landen is vóór den oorlog. Maar de groote
massa moppertzij heeft er allang genoeg
van*.
En met die groote massa, met de meerder
heid en haar stemming, zullen de politieke
leiders dan óók rekening moeten houden, bij
hun beslissing over de vraag of zij het
Duitsche voorstel klakkeloos zullen verwerpen.
Inmiddels gaat de opmarsch der Oentralen
in Roemenië ongestoord voort. Het Donau-
leger en het negende leger hebben, na de
Roemeensch-Russische troepen, die zich achter
de Jalomnitza versterkt hadden, te hebben
teruggeslagen in het geheele gebied tusschen
die rivier en lijn BoezeoeTanderei, den
opmarsch aanvaard.
En nu komt daarbij, dat de Oostenrijksche
troepen van aartshertog Jozef, die in de Kar-
pathen alle Russische aanvallen afsloegen, in
de dalen van de Boezeoe-Bisca en de Bisea-
Mare krachtig zijn vooruitgegaan, zoodat de
positie van Boezeoe niet alleen in het front;,
maar ook in de flank wordt bedreigd. De
beide dalen, waarin de Oostenrijksche troepen
vooruitgaan, vereeuigen zich bij la Pont, waar
de spoorweg naar Boezeoe, op den rechter-r
vleugel der lioemeensche troepen, begint. Is
la Pont in Oostenrijksch bezit, dan wordt het
onmogelijk voor de Roemeniërs hunne positie
bij Boezeoe vast te houden, en wordt tevens
verbinding Boezeoe-Braila-Galatz bedreigd.
Bovendien blijkt de toestand van het Roef
meensche leger steeds slechter te worden.
Dagelijks worden duizenden gevangenen ge
maakt het aantal der gevangenen bedroeg
reeds meer dan 150.000 man, dus een kwart
van het geheele Roemeensche legermeer
dan de helft der geheele artillerie, waarover
dit beschikte, is door de Oentralen buit ge
maakt. Met de zware verliezen aan dooden en
gewonden is het dus aan te nemen, dat het
Roemeensche leger zijn beste en grootste kracht
verloren heeft.
Aan de overige fronten gebeurt niets mel-
dingswaardigs.
PARIJS, 14 Dec. (Havas). Officieel middag-
bericht De nacht is zonder gebeurtenis van
belang voorbij gegaan.
PARIJS, 14 Dec, (Havas.) Uit de debatten
in de Fransche Kamer van Afgevaardigden
maken de bladen op, dat het land en het par
lement onmiddellijke krachtige daden eischen.
De regeering moet een waar oorlogsministerie
zijn en de middelen versterken om de over
winning te verhaasten.
De stemming wijst op den wil der meerder
heid, om aan het vernieuwde en verkleinde
kabinet de onontbeerlijke bevoegdheid vopr
de leiding van de staatszaken toe te staan. De
spontane verklaring van Briand omtrent de
voorstellen der Duitschers, herhaaldelijk geest
driftig door het parlement toegejuicht, worden
beschouwd als geheel te beantwoorden aan
de diepste gevoelens van het Fransche volk,
evenals aan die der geallieerden e;i van die
neutralen, die den toestand helder inzien.
Verscheidene dagbladen zien de ware aan
leiding van de stap van den Rijkskanselier in
de nil lating van afgevaardigde Strobel in den
Landdag, dat »de groote massa van het volk
op het puot staat van honger om te komen.*
De correspondent van de Times bjj het Fran
sche leger schrijft
De Fransche soldaten zijn vastbesloten te
vechten tot het einde, d. w. z. tot de beslis
sende overwinning der geallieerde legers. Niets
anders zou bun voldoening kunnen geven. Zij
zouden gekant zijn tegen alle ander vredes
voorstellen dan die van Frankrijk en de bond-
genooten en ze beschouwen als verraad tegen
over bun gesneuvelde broeders.
VAN DE DUITSCHE GRENS, 12 Dec.
Maandagochtend ontmoetten wij hier wederom
een gezelschap Polen, welke uit Duitschland
wisten te ontkomen Het waren nu niet min
der dan 26 personen, waarvan 1 vrouw en 25
jonge, krachtige mannen van 22 tot 24 jaren
oud. Uit hetgeen zij ons verhaalden, stippen
wij nog enkele bijzonderheden aan.
Zij waren allen ongeveer een jaar lang in
Duitschland geweest. Het waren bankwerkers,
smeden, instrumentmakers en mijnwerkers.
Doch onder de laatste categorie werd van alles
gerangschikt. De meest intellectueele Poolsche
jongeling moest naast de onbeschaafde arbei
ders de steenkolen helpen delven.
Een paar jongelieden, uit Lodz afkomstig,
zagen er al zeer mager uit. Een er van had
gedurende een 10-maandsch gedwongen verbljjf
in Duitschland, 37 pond gewicht verloren. Be
hoorlijk eten kon hij niet meer verdragen en
hij klaagde erg over maagpijn. Trouwens, daar
mede waren de meeste ontvluchten behept. Hun
geboorteplaatsen waren Warschau, Lotz en
Wilna. Zij werkten te Essen, Bochum, Glad-
beek en Gelsenkirchen. Het loon varieerde
tusschen 4'/a en 10 mark daags. Doch ondanks
de maximum-vprdiensten van vaak 60 mark
per week, was »hongerlijken« het parool. Het
meest van alles had hen nog gehinderd de
snoeverij, waarmede men hun vaak de vetge
drukte hoofden der Duitsche bladen voorhield.
De laatste dagen was de aankomst van nieuwe
transporten zeer toegenomen vooral Belgen
kwamen met honderdtallen aan. In de muni
tiefabrieken en kolenmijnen worden er dag aan
dag tallozen aan het werk gezet. Doch ook
gaat er geen dag voorbjj, of er mankeeren 1
civiel-gevangenen op het »appèl< o.q. »werk«.
Tusschen het Polentransport bevond zic-h een
Belgische jongeman van 17 jaar, die meege-
vlucht was naar Nederland. Van hem hebben
wij enkele interessante bijzonderheden opge-
teekend, die een zeer duidelijk licht werpen
op den toestand in België. Van dezen Belg
ook kregen wij een origineel Arbeidscontract*0
hetwelk in ons bezit is. Het is gesteld in hef
Nederlandsch en onderteekend door een zeke
ren Stroeder, als vertegenwoordiger van het
»Deutsches Industriebürau*, dat gevestigd is te
Brugge, Groene Rei no. 3.
Het contract werd op 3 October j.l. aan
dezen Belg voorgelegd. Men haalde hem daar
voor uit zijn woonplaats te St. Michiels, on
geveer een kwartier gaans van Brugge, weg.
loen hij niet wilde teekenen, dreigde men hem
met gedwongen wegvoering, zonder meer, ter
wijl hij, zich niet verzettende, een maximum
dagloon van 6 75 franks als »handlanger« (d. i.
steenensjouwer) zou kunnen verdienen. Con
tractueel ook werd vastgesteld, dat hij 3 frs.
daags voor kostgeld zou moeten betalen. Op
Vrijdag 13 October, derhalve 10 dagen later,
werd hij 's avonds om elf uur van het bed
gelicht en moest hij zich naar de statie van
Brugge begeven, waar zich hartverscheurende
familietooneelen afspeelden. Gezamenlijk met
eenige honderden anderen ging het om kwar
tier over 11 naar Duitschland, opeengepakt
als vee. Hij werd met 16 anderen werkzaam
gesteld bij de firma Brassel Co. te Brauck
bjj Gladbeck. Maar onder scherpe controle.
Kosthuis meer dan slecht; 's morgens en
's avonds »Ersatz-Kaffee« met twee dunne
sneedjes brood 's middags soep met stukjes
aardappelen en beetwortelvan vetten schier
geen spoor; slechts af en toe een klein schijfje
spek of vleesch. De stemming onder de bevol
king is zeer terneergeslagen.
De laatste dagen waren tal van gedeporteer
den van verschillende naties gearresteerd, vóór
zij tijd hadden de grens te overschrijden. Toch
is er een enorme beweging onder ai die vreem
delingen om naar neutraal gebied uit te wijken.
De verwachting, dat dit aantal zou toenemen,
is reeds bewaarheid, daar er hier in de om
geving nu eiken dag zulke lieden arriveeren.
Deze troep kwam niet tegelijk, doch met twee
en drie personen, de grens over. Nabij ons
gebied stieten zij herhaaldelijk op Duitsche
patrouilles en wachtposten, doch behoudens
enkele uitzonderingen lieten zij allen zich voor
enkele marken omkoopen om de grens aan te
wijzen. Zoo bereikten zij van Vrjjdag- tot
Zondagavond druppelsgewijs de grens, terwijl
ook gisteren nog enkelen aankwamen. Doch
nog honderden zijn er onderweg.
Evenals de anderen, gingen zij nu naar Rot
terdam, zeer verheugd over de zoo goed ge
slaagde ontsnapping.
Er is van de zijde der entente nog geen ant
woord gegeven op het Duitsche vredesaanbod,
hetgeen ook niet te verwachten was, daar het
ternauwernood kan zijn ontvangen en er eerst
besprekingen tusschen de vele bondgenooten
zullen dienen te worden gehouden.
Toch ligt er een officieele stem voor ons
en die is weinig bemoedigend. Het is die van
Briand den Frauschen ministerpresident, die
zich in de zit'ing der Fransche Kamer op verre
van bemoedigenden toon uitliet. Hj verklaar
de, dat hij zeer erustig moest waarschuwen
tegen bet vage Duitsche aanbod, dat hij ver
der kenschetste als een gioote valstrik en een
manoeuvre om de geallieerde-) te verdeelen,
de gemoederen te verontrusten en de volkeren
te demoialiseeren.
Voor 't overige wees Biiaud er uitdrukke
lijk op, dat niet Duitschland, zoials de kan
selier het voorstelt, de aangevallen partjj ie,
doch juist de entente. Ook het feit, dat dit
aanbod komt op een oogenbilk, dat Duitsch-
laud geweldige teobereidselen maakt, moet vol
gens hem tot voorzichtigheid aanmanen.
Dat klinkt al heel weinig hoopvol, er is
echter nog een klein lichtpunt: Briand sprak
niet namens de entente. Hij verzekerde uitdruk
kelijk, dat hij de officieele meenn g der entente
later zal meedeelen.
Gezien de toon io de Fransche en Engelsche
pers zal een antwoord weinig kans bieden op
een spoedigen vrede.
Bij de beoordeeling echter der persuitla
tingen boude men in overweging, dat de
pers in de oorlogvoerende landen met vrij is.
Vooral in Frankrijk heerscht een zeer strenge
preventieve censuur, zoodat de bladen alleen
vei kondigen, wat regeering gezegd wil hebben.
WEENEN, 14 Dec. (Wolff.) Officieel: Aan
weerszjjden van den Dnjestr is het Russische
geschutvuur in hevigheid toegenomen. Overi
gens niets nieuws.
ST. PETERSBURG, 14 Dec. (P. T. A.)
OfficieelOnze vliegtuigen hebben met goed
gevolg bommen geworpen op hetstation Plukow
(aan den spoorweg Tarnopol—Zloczowj en op
een konvooi bjj het dorp Noetsji (ten Noord
oosten van den spoorweg),
In de streek van het dorp Potoetoza en ten
Oosten van Lipnica Dolna hevig geschut- en
mijnvuur.
Pogingen van den vijand om met sterke
afdeelirigen verkenningen in de streek van het
dorp Podchoemlawe aan de Narajofka te doen,
zijn door ons vuur^ verijdeld.
WEENEN, 14 Dec. (Wolff.) Officieel Le
gergroep Mackensen Ook in de streek van
de beneden-Jalonnika is de vijand in vollen
aftocht. Wij hebben opnieuw vorderingen
gemaakt.
Legerfront aartshertog Jozef: De Russen
hebben hun aanvallen voortgezet. Ook gis
teren zijn ze overal, zoowel ten Zuiden van
het Uzu-dal als in het Trotus-dal en ten Oos
ten van Ioelgyes, bloedig afgeslagen. Boven
Oomanesei heeft een O.-tl. vlieger een vijan
delijk vecbtvliegtuig neergeschoten. Het sloeg
om en storlte in een bosch neer.
SOFIA, 14 Dec. (Buig. Ag.) Officieel: In
de Dobroedzja zwak geschutvuur en putroelje-
gevechten.
In Oost-Walachije duurt de opmarseh der ver
bonden legers voort. De vooruitgeschoven afdee-
lingen onzer troepen, die bij Toetrakan, Sitistria
en Curnavoda den Do au zijn overgestoken,
hebben den spoorweg Boekarest - Fetesci bereikt.
Aan de Zwarte Zee hebben Russische oor
logsschepen Baltsjik beschoten, 4 inwoners
zjjn gedood, 5 gewond,
ST. PETERSBURG, 14 Dec. (P. T. A.)
Officieel In de Bosch Karpatben heeft onze
artillerie Korosmezö doeltreffende beschoten en
er zevsn branden gesticht.
Eergisteren heeft de vijand zijn aanvallen in
«de richting van Buzen voortgezet. Ons voet
volk en onze ruiterij zjjn ten Westen en Z.W.
van Buzen met den vijand in contact gekomen
Onze ruiterij die* naar (naam, of richtiDg,
ontbreekt Red.) optrok, heeft eergisteren een
verbitterd gevecht geleverd tegen vijandelijk
voetvolk en ruiterij.
WEENEN, 14 December, (Wolff.) Officieel.
Niets van belang.
PARIJS, 14 Dec. (Havas). Officieel Fransch
stafberiebtDe vijandelijke artillerie heeft
het geheele Servische front en Monastir be
schoten, waardoor onder de burgerbevolking
eenige slachtoffers werden gemaakt
De batterijen der geallieerden hebben doel
treffend geantwoord. Geen infanteriegevechten.
SOFIA, 14 December. (Buig Ag.). Officieel
In de streek van Monastir zwak geschut- an
mijnvuur.
Ten Zuiden van Monastir is een kabelbal
lon van den vijand verbrand.
In de buurt van de Tserne levendig vijan
delijk geschutvuur vooral rond Paralovo.
Ten Oosten van de Tterna hebben wij een
vijandelijken aanval, gericht tegen Gradisnitsa
en Tarnova afgeslagen.
In de streek van Moglena zwak vijandelijk
geschutvuur en levendige maar vruchtelooze
bedrijvigheid van vijandelijke vliegtuigen bo
ven onze stellingen.
Op het Belasitsa-front geschutvuur en pa-
troeljegevechten.
Aan de Stroema nu en dan een kanonschot
en schermutselingen tusschen patroeljes.
Aan de Egeische Zee is de vijandelijke
vliegdienst vruchteloos in de weer geweest
bij Drewa. Bij Doksat hebben wij een Fransch
vliegtuig neergeschoten. De inzittende, luite
nant Jean Rechard en de onderofficier Jean
Legarki zijn gevangen genomen,
Volgens een Duitsche berekening heeft de
entente 744 600 ton verloren, daarbij zijn duik-
booten inbegrepen, doch bijzondere schepen als
hulpkruisers en voor oorlogsdoeleinden inge
richte schepen der handels vloot niet. Van deze
verliezen, die ons bijzonder hoog Ijken, is het
aandeel van Engeland 1123 schepen of 563,200
ton, van Frankrijk 129 of 53,900 ton, Italië
20 of 63.600 ton, Rusland 116 of 54.800 ton
Japan 14 of 9100 ton.
De Duitsche duikbooten hebben in den tijd
van 28 Nov. tot 8 Dec. jl. in het Kanaal en
aan de kust van den Atlantischen Oceaan o. a.
voor Frankrijk bestemde Engelsche steenkool
ladingen van gezamenlijk 17,000 ton en Ec-
gelsche schepen met 6000 ton oorlogstuig van
New-York naar Frankrijk in den grond geboord.
Een der Duitsche U-booten is onlangs 55
dagen aan een stuk onderweg geweest zonder
een haven te hebben aangeloopen of hulp te
hebben genoten. Deze totdusver nauwelijks
mogelijk geachte prestatie van personeel en
materieel, zegt Wolff, is te merkwaardig,
daar de boot herhaaldelijk met zwaar weder
te kauipen heeft gehad.
