UIT ONZE OMGEVING.
zit, maar het niet "eggen. Door onvoldoende
controle is veel meer uitgevoerd dan geoor-
loofd is.
Ook met betrekking tot het vleesch heeft
spr. klachten. Ook hier betreurt hij den uit
voer op groote schaal.
Spr. vraagt, of er niets tegen te doen is,
dat de boeren de koeien vasthouden. Zoo
noodig make men een noodwetje. Voorts vraagt
spr. waar de haring blijft en klaagt hij over
willekeur met de broodkaarten.
Een vaste leiding is noodig men kan niet
alles aan de commissie overlaten. Er moet
een man komen, die aan de Kamer verant
woordelijk is. De regeering moet de zwen
delaars straffen en desnoods de strafwet ver
scherpen. De inbeslagneming dient te geschie
den tegen productieprijs en de gemeentebe
sturen moeten worden gedwongen om mede
te werken.
Spr. hoopt, dat als straks het 20 miljoen-
ontwerp aan de orde komt, een minister van
landbouw de Kamer weer te woord zal kun
nen staan. Hij stelt in verband met het door
hem gesprokene zes vragen aan de regeering.
De minister van binnenlandsche zaken zegt,
dat bij het intreden van de ongesteldheid van
den minister van landbouw geen tijdelijk mi
nister is benoemd, omdat de daaraan verbon
den moeilijkheden te groot waren. Er is
echter met spr. een verantwoordelijke minister
ter beantwoording van de interpellatie gebleveD.
De gevolgde economische politiek acht spr.
jnist. Hij somt op, wat daarmede verkregen
is. De optochten betreurt spr. Hij ontkent
niet, dat er fouten zijn begaan, maar de re
geering kon niet alles doen.' De duurte der
levensmiddelen is een algemeen verschijnsel,
dat alleen kan worden beperkt. Het is buiten
de macht der regeering om dat algemeene
verschijnsel tegen te gaan.
Ter beantwoording van de gestelde vragen
zegt spr dat er niet te veel aardappelen zijn
uitgevoerd, maar een groot aantal zijn voor
de fabrieken gebruikt en voor veevoeder, toer.
ZÜ n°g goedkoop waren. Bovendien is er op
groote schaal fraude gepleegd de regeering
heeft echter de burgemeesters daartegen ge
waarschuwd.
Spr. zet nader uiteen, wat de regeering met
betrekking tot de inbeslagneming, toen ervan
gebrek bleek, heeft gedaan.
Weldra zullen er nieuwe aardappelen aan
de markt komen en de prijzen dalen. De
uitvoer van nieuwe aardappelen wordt geheel
verboden en zal eerst dan weer worden open
gesteld, als in de behoefte tegen redelijken prijs
ruimschoots is voorzien.
Spr herinnert aan het uitvoerverbod van
peen en bloemkool, dat zal worden uitgebreid
door een verbod van uitvoer van luxe-groente.
De erwten en boonen zijn tot ver over de
gedane aanvrage uitgegeven. Erwten zijn er in
overvloed.
Wat het vleesch betreft, behalve kleine
partijen naar België is er geen slachtvee uit
gevoerd, alleen fok- en melkvee. Vooreerst
zal in 't geheel geen uitvoer worden toegelaten.
Onteigening is hoogst moeilijk. Toch worden
maatregelen beraamd om dit moeilijke vraag
stuk de baas te worden. Onderhandelingen over
invoer van vet en spek zijn gaande.
Suiker wordt in groote hoeveelheden achter
gehouden, maar het is niet bekend waar ze
zit. Toch heeft spr. maatregelen genomen
om suiker in beslag te nemen. De reeds in
beslag genomen 8 miljoen K.G. zullen ter be
schikking van de grossiers gesteld worden.
De zaak van een centrale leiding zal de
minister overwegen en met zijn ambtgenoot
bespreken. Met alle kracht zal worden opge
treden tegen burgemeesters, die hun plicht
niet nakomen.
De heer Schaper weerspreekt, dat de levens
middelenvoorziening van de regeering zoo
gezond is.
De heer Sannes (S.D.A.P* Veendam) dringt
aan op wijziging van de levensmiddelenwet
in den zin van uitbreiding. Spr. wijst op de
mogelijkheid van onteigening, uitbreidiug van
straffen tegen fraude, centraliseerinj* van de
uitvoering, en meer mededeelzaamheid van de
regeering tegenover de Kamer.
De vergadering duurt voort.
Betoogingen tegen de duurte
der levensmiddelen.
In verschillende plaatsen in ons land heb
ben dezer dagen betoogingen en meetings
plaats gehad tegen de opdrijving der prijzen
van de levensmiddelen.
Uit Den Haag wordt gemeld, dat een
groote vrouwenbetooging plaats had op het
Binnenhof, waar het voornamelijk druk toeging
aan den ingang van de Tweede Kamer.
Een deputatie, bestaande uit het bestuur
van de Soc. Dem. Yrouwenclub is door den
Minister van Binnenlandsche zaken ontvangen.
Mej. Van Eikel overhandigde namens de
Soc Dem. Vrouwenclub den Minister een
adres. Zij vroeg met grooten aandrang beschik
baarstelling van regeericgswege van goedkoo
pera levensmiddelen. Gewezen werd voorts op
de schandelijk hooge prijzen van aardappe
len, enz.
De Minister antwoordde dat de Regeering
zou doen wat zij kon doen om aan den in
derdaad onhoudbaren toestand een einde te
maken. De groenten en aardappelendistributi^
was zoodanig geregeld, dat deze levensmidde
len goedkooper beschikbaar werden. De nieuwe
aardappelen zitten echter nog in den grond en
oude aardappelen zijn er niet meer.
Mej. Van Eikel betoogde dat dit de schuld
van Minister Posthuma was. In het najaar vaq
1915 heeft een vrouwendeputatie bij den Minis
ter van Landbouw aangedrongen om maatre-;
gelen te nemen, daar iudien het zoo zou door
gaan geen aardappel in het land zou blijven.
Minister Cort van der Linden stemde vol-,
mondig toe, dat ten opzichte van deze kwestie
een fout was begaan Door de Kegeering is nu
op alle aardappelen beslag gelegd. De grenzen
zijn nu gesloten voor den uitvoer van de
levensmiddelen en rijst, groenten, suiker tnz.
zouden nu binnenkort in voldoende hgeveel-
heid aanwezig zijn. Ook het varkensvleesch en
vet zou goedkooper worden.
Op een vraag van den Minister of spek te
verkrijgen was, deelde een der vrouwen mede,
dat zij Zaterdag den geheelen dag uit werken
was geweest en 's avonds nergens een half
pond vet spek voor den Zondag had kunnen
bekomen. Ook wees dezelfde vrouw er op, dat
de distributie der regeeringsboonen niet goed
is. Het is haar overkomen dat zij vier maal
per week bij de coöperatie »De Volharding«
geen bruine boonen kon krijgen.
Door de woordvoerdster, mej Van Eikel,
werd voorts aangedrongen op goedkoope eieren
en visch Haring, vroeger voor het volk be
reikbaar, is niet meer door de arbeidende be
volking te koopen.
Door mej. Gotzsch werd betoogd dat alle
levensmiddelen zoo ontzettend duur zijn, dat
het loon hiervoor geheel werd uitgegeven. De
kinderen loopen weken lang met kapotte schoe
nen Het leer is duur, reparatie van schoenen
en kleeren is niet te bekostigen.
Ook werd door mej. Tollenaar op goedkoo
per steenkolen en cokes aangedrongen.
Nadat mej. Van Eikel den Minister in over
weging had gegeven, bij de samenstelling van
de commissie voor de levensmiddelenvoorzie
ning daarin ook arbeidersvrouwen te benoe
men, verlieten de vrouwen, na een woord van
dank voor de welwillende ontvangst van den
Minister, het departement, om zich te bege
ven naar de vergadering, ten einde mededee-
ling te doen van het resultaat der conferentie.
Te Rotterdam werd Woensdag drie socia
listische vereenigingsmannen eeu adres aan
den ingang van het stadhuis overhandigd. Het
was onmogelijk geworden de voorgeschreven
route met het groote aantal betoogers te volgen.
De menigte bleef echter opdringen en wilde
de Stadhuissteeg door, om langs een omweg
naar de Ged Botersloot te marcheeren, waar
de stoet zou worden ontbonden. Op aandringen
7an de politie heeft de leider, de heer J. Branti-
gam, toen op de Gedempte Botersloot voor
het stadhuis den stoet voor ontbonden verklaard,
doch slechts een klein gedeelte van de menigte
had de woorden van den leider verstaan, eu
men bleef opdringen, waarop de politie ingreep
en de betoogers de Kipstraat opdreef.
Plotseling werd van de menigte met steenen
naar de agenten van politie geworpen. Toen heeft
de politie herhaaldelijk charges uitgevoerd,
waarbij van sabel en gummistok gebruik ge
maakt werd. Verscheide gevoelige slagen zijn
daarbij uitgedeeld, terwijl enkelen onder den
voet geraakten.
Van enkele winkels aan de Kipstraat en
Korte Pannekoekstraat moesten de spiegel
ruiten het ontgelden.
Na ruim een uur was de menigte voor het
stadhuis verdreven. Bij troepjes zijn toen de
menschen de stad ingetrokken, en op verschil
lende punten der stad, als de Groote Markt,
Hoofdsteeg, Molensteeg, Weste Wagenstraat,
Coolvest en Oppert zijn van enkele winkels
de spiegelruiten ingeworpen.
Zooals wij reeds in het kort meldden,;
kwam in de raadszitting van de vorige week
Vrijdag opnieuw aan de orde het verzoek van
de Zeeuwsch-Vlaamsche tramwegmaatschappij,
betreffende het gebruik van een deel van den
daartoe af te graven dijk langs de aanlegplaats
naar de Prov. boot voor het aanleggen van
een zijlijn. De vorige vergadering was hier
omtrent door B. en WT. aan den Raad de vraag'
gesteld is u van meening dat de maatschappij
dien grond moet koopen, of wel dat zij die,
op grond van de vroeger verleende concessie
waarbij haar het vrije gebruik van gemeente
wegen en wateren werd verzekerd gratis kan
gebruiken. Het is eigenlijk een zonderlinge
behandeling, die met deze zaak werd gevolgd.
Steeds toch worden allerlei ingekomen ver
zoeken in handen gesteld van Burg. enWeth.
om advies, welk college dan een voorstel doet,
Zoo was het ook gegaan met dit verzoek der
tramwegmaatschappij, In plaats van met een
omlijnd voorstel te komen, deelt de Voorz.
mede, dat hun college eerst een uitspraak van
den Raad wenschte en dat zij pas daarna met
een voorstel zouden komen. Waarom gaven
B. en W. geen leiding aan de ifi deze te nemen
uitspraak door den Raad Althans een voor
stel dienaangaande werd niet gedaan en voor
zooverre de Voorz. van het Dag. Best. aan
het woord was, moest men den indruk krijgen,
dat het college er voor was of het althans
beter achtte het terrein maar cadeau te geven.
De vorige verg. werden door hem althans zeer
breed uitgemeten de bezwaren die er voor de
gemeente aan zouden verbonden zijn om den
grond te verkoopen dan moesten verschillende
formaliteiten vervuld en vergunningen gevraagd
worden, dan moest voor rekening der gemeente
de dijk omgelegd worden en het terrein in
orde gebracht, enz. enz. Alsof de dijk ook
niet kan gepresenteerd worden zooals die daar
ligt en het vervullen der formaliteiten enz.
toch ook bij verkoop niet aan den verzoeker
kunnen worden overgelaten, 't Spreekt van
zelf, dat de verkoopsvoorwaarden dan niet zoo
voordeelig zullen kunnen zijn, maar risico
behoeft de gemeente er toch niet bij te loopen.
Dat verschillende leden ook wel den indruk
kregen, dat B. en W. een cadeau wenschten
te geven, bleek ook wel uit de oppositie die
terstond tegen de woorden van den Voorz. rees.
De zaak viel stop, toen dhr. De Jager zich
meende te herinneren, dat de Raad zich des
tijds er voor had uitgesproken, dat er een zij
lijn zou komen. Hij was blijkbaar ook royaal
gezind voor de tramwegmaatschappij en achtte
dat het niet ging om nu geld te willen slaan
uit het aanleggen eener zijlijn, waarvan de
Raad het leggen zelf als voorwaarde had ge
steld.
Zooals we reeds toen uit onze herinnering
te kennen gaven, was alleen door dhr. Moggré.
destijds den werisch daartoe te kennen gegeven.
B. en W. hebben nu de notulen nagegaan en
uit die van 27 Juli 1911 bleek de bevestiging
onzer herinnering. 'tWas, toen een schrijven
was ingekomen, waarbij werd gemeld, dat ver
schillende bij de concessieverleening gestelde
voorwaarden moesten vervallen, op verlangen
van den Minister, dat dhr Moggré verklaarde
dit te betreuren, daar de Raad dan »niet eens
een zijlijntje naar de Prov. boot zou kunnen
vragen*, 't Was niet het gelukkigste moment
van dat oud-raadslid. Had die blijkens een
nog vroeger geuiten wensch zijn zin gekregen,
dan zouden de Vlooswijkstraters in de toekomst
de tram ook door hunne nauwe straat hebben
zien snorren. Op dat gebied hadden anderen
beter doorzicht, en wat die meening betreft
over dat zijlijntje, we weten ook zeer wel, dat
de heer Moggré daarin alleen bleef staan, al
werd dat door andere leden niet openlijk in
den Raad uitgesproken. Wel deed dit blijkens
de notulen de toenmalige Voorz. burgemeester
Geill, die terstond met argumenten aantoonde,
dat dhr. Moggré er toch niet over moest gaan
klagen, dat de Raad zoodanige voorwaarde
niet kon stellen, want dat zoo'n zijlijn, aan
gelegd om de passagiers zoo spoedig mogelijk
dóór de gemeeLte te voeren, allerminst in het
belang der gemeente was. Dezulken zouden
er dan niet veel prentkaarten, sigaren of
biertjes koopen
Toch meende de tegenwoordige Voorz. dat,
nu uit de notulen, bleek, dat de wensch voor
het leggen van een zijlijn was geuit, de maat
schappij daarin misschien op het denkbeeld
gekomen was dat te doen ('t leek op dat tijd
stip wel of er een fijnen glimlach om zijn
^igen woorden om den mond van den Voorz.
zweefde) en de Raad dus, nu hij verkreeg
wat hij wenschte, daarin aanleiding kon vinden
den grond cadeau te geven.
De leiding wees dus weer naargratis afstaan
Dbr. Van Nes kwam er aanstonds tegen op,
die trok uit die notulen volstrekt niet de
conclusie, die de Voorz. er uit trok en dhr.
Lensen viel hem bij, met de mededeeling, dat
destijds verschillende leden er anders over
dachten en dat er wel meer over gesproken
is, dan de notulen vermelden. Laatstgenoemde
wees er terecht op, dat dikwijls wordt geschermd
met algemeen belang, dat ook het leggen van
een tramweg als zoodanig wordt beschouwd,
wat ook wel moet worden toegegeven, daar toe
neming van verkeerswegen een algemeen
belang is, maar dat ook woningbouw in het
algemeen belang is, en dat wanneer daartoe
binnenkort de gemeente zou besluiten, de daar
voor bestemde grond van het rijk ook zal
moeten worden gekocht. Bovendien de ge
meente heeft dit terrein toch ook niet
voor niets gekregen Ze heeft daarvoor andere
eigendommen moeten afstaan.
En toen het leek, dat het tot een beslis
sing zou gaan komen, roerde dhr. Lensen
nog een teere vraag aan waren er ook onder
de raadsleden aandeelhouder» M. a. w. die
heeren zouden dan over hun direct eigen belang
helpen beslissen. Inderdaad is dat zoo, al
laat de wet het medestemmen van aandeel
houders in zulke gevallen toe. Ja, zeide dhr.
Visser, die zijn er wel, ik zelf b.v. En nu
kwam eigenlijk het verbijsterende, door de
mededeeling van dhr. Dees, dat hij ook aan
deelhouder was en geen bezwaar bad zich van
stemmen te onthouden, maar dat zijn stem
door zijn aandeelhouder-zijn zeker niet zou
worden beinvloed, daar hij ook was voor ver
koop, en dat toch eigenlijk het voorstel van
B. en W. strekte om te verkoopen. 'tWas
geen wonder, dat sommigen vreemd opkeken,
toen uit enkele woorden van dhr. Visser en
ook uit die van den Voorz. bleek, dat dit
juist was, want uit de leiding door den Voorz.
aan deze zaak gegeven, was dit allerminst
gebleken, er zou hier bijna geen sprake
kunnen zijn van »leiding« met een voorvoegsel,
't Was op een bijzondere wijze dat dhr. Nolson
uitriep »dan zijn we het alle roerend eens
en hij dacht er wellicht bij ?wat heb je ons
dan laten praten
Met 9 tegen 2 stemmen werd toen direct be
paald, dat de tramweg maatschappij het gevaagde
tenein zal moeten koopen, alleen dhrn. De
Jager en D. Scheele waren der maatschappij
zoo gunstig gezind, dat ze de aandeelhouders
een cadeau wenschten te doen. Nu krijgen
we een volgende maal de voorzetting, ais de
voorwaarden aan de orde komen.
Vervolgens kwamen aan de orde salaris
regeling. Voor den inspecteur van politie
wordt een salaris voorgesteld van 1100 tot
1400 na (3 jaren dienstvoor de agenten
eene jaarwedde van ƒ600 tot ƒ900 na 18 jaren
dienst.
Voor de gemeentewerklieden wordt voorge
steld voor den hoofdman bij de beerruiming
en voor een timmerman en een metselaar
550 tot 750 na 15 jaren dienst; voorde
werklieden bij den ,beerruiming- en reinigings
dienst en vocfr andere werklieden 550 tot
650 na 15 jaren dienst.
Voor den gemeentebouwmeester wordt eene
jaarwedde voorgesteld van ƒ1000 tot ƒ1500
na 10 jaren dienst.
Voor de ambtenaren ter secretarie worden
voorgesteld een hoofdcommies (nieuwe func
tie) van ƒ1000 tot ƒ1500, commiezen van
ƒ800 tot 1300, adjunct-commiezen van ƒ650
tot 1025 en klerken van ƒ550 tot ƒ925.
Deze maximums kunnen bereikt worden na
10 jaren dienst.
Dhr. Nolson verklaarde zich teleurgesteld,
dat niet alle jaarwedderegelingen tegelijk aan
de orde waren gesteld en over gebrek aan
toelichting. Hij stelde aanstonds voor de be
handeling uit te stellen tot ook de nieuwe
regelingen voor de onderwijzers, en de nog
overige ambtenaren der gemeente zijn inge
diend en wenschte meerdere inlichtingen. Uit
de thans ingezonden toelichtingen valt niet
op te maken wat de finantieele gevolgen zul
len zijn, en zooals ieder particuliei
dient toch ook de gemeente niet alleen uit
gaven te doen, maar moet ook worden nage
gaan, of die betaald kunnen worden. Vooral
is dbr. Nolson nieuwsgierig naar de reden
dat er een hoofdcommies ter secretarie, als
nieuwe functie, wordt voorgesteld op een sa
laris van ƒ1500.
Dhr. Lensen sloot zich bij dhr. Nolson aan,
en wenschte alleen nog te weten waar B. en
W. de noodige gelden denken te halen Uit
mededeelingen betreffende de hieromtrent ge
houden voorloopige besprekingen in comtie-
generaal was hem gezegd, dat de nu voorge
stelde regeling een 5000 zal kosten, die
voor de onderwijzers wordt ook op dat bedrag
geraamd dus samen 10.000 Hoe denkt men
daar aan te komen Dhr. D. Scheele ver
klaarde ook dhr. Nolson in zijn voorstel te
zullen steunen, al acht bij het thans heelemaal
geen tijd om jaarwedden te herzien men weet
niet wat het na den oorlog zijn zal.
De Voorz. vond het jammer, dat dhrn.
hunne bezwaren niet in de commissoriale
vergadering hadden uitgesproken, dan zou bij
nog geen vergadering hebben belegd en dan
zou bet niet noodig geweest zijn tijd te ver
morsen aan deze vergadering en de werkzaam
heden daarvoor. Hij besprak enkele bezwaren
nopens de toelichting der voorstellen en deelde
mede, dat de geheele kosten der verhooging,
met inbegrip van die welke B. en W. voor
de onderwijzers gedacht hebben ongeveer ƒ5500
zullen bedragen, 1000 wordt er nu als
toeslag gegeven, er vervallen op de volgende
begrooting 2500 wegens rente en aflossing,
dat is dus reeds 3500, de resteerende 2000
moeten komen uit den hoofdelijken omslag.
Daar hebt u 't geld er voor. Ja, dat klopt,
stemde dhr Lensen toe, maar die 2500 moet
u maar laten zakken, die zullen nog wel eens
dienst moeten doenkomt u er maar rond
voor uit, 1000 toeslag verdwijnen van de
begrooting, maar de rest bezwaart deze voor
het vervolg geheel. Dat is volkomen juist,
en de cijfers van den Voorz. zullen ook nog
wel eens gecontroleerd worden, eer de defini
tieve beslissing over deze regelingen vallen zal.
De Voorz. gaf te kennen dat de Raad zich
ten deze op een ander, hooger standpunt moet
plaatsen, dan zij blijkbaar doet. Dhr. Waalkes
noemde dat een insinuatie, 't Is wel mooi
gezegd, maar een teer punt om iemands in-
O O
