Van bet Oostelijk oorlogstooneel.
Op het Zuidelijk oorlogstooneel.
Aan de Dardanellen.
Cadzand u streng er bij te komen. Groote be
langstelling ook voor enkele bomscherfjes,
door sommigen gevonden en welke als souve
nir* trouw bewaard zullen worden.
»Wie heeft de bommen geworpen?* was
de vraag. En er ontstonden soms levendige
discussies tusschen Duitschgezinden en vrien
den der geallieerden. Maar het badhuis, dat
een kwartiertje verder heel schilderachtig op
de duinen staat, voer 't best bij al die bewe
ging en had den ganschen namiddag druk
bezoek. En nu men toch aan zee was op
dezen heeten zomerdag, moest men maar eens
baden ook, wat te gemakkelijker gebeuren
kan, daar j>Cadzand-p!age« nog geen bad-
verordening, geen badtarief of had-controleur
bezit.
Ik trad een dier kleine, aardige huisjes bin
nen, die in groen en bloemen verscholen ar
beiderswoning van het welvarend land van
Cadzand. Kraakzindelijk was het in de met
leitjes bemuurde kamer, rustig door den een
voud, de zachte, bruine kleur van het oude
kabinetdoor de kalmte der bewoners
vooral.
Ja, vannacht schrok ik toehc, vertelde me
de vrouw. »Twee bommen zijn nauwelijks
vijftig meter van hier gevallen. Ik ontwaakte
van deze geweldige slagen. Het was of ons
huis kraakte.Siep. ging het langge
rekt van den eenen gevel naar den anderen.
Glas kletterde, kalk viel neer.
»Dat zijn bommen riep ik tot mijn man,
die 't bed al uit was. »Maar ik verbood hem
naar buiten te gaan. 'k Wou naar den kelder.
We hoorden 't geronk van de vliegmachine.
Maar dan werd alles stil.«
En de man toonde me toen de schade twee
gebroken ruiten, geloste kalk en kleine won
den in het hout der vensters en in de muren.
Nu bleken de mensehen weer zeer kalm al
begrepen ze wel, dat ze als aan den dood ont
snapt waren' want vlak bij hun woning
gaapten de twee putten, door de hommen in
een weide geslagen. Nu waren ze kalm, zeg
ik en misschien, als het huisje dichter bij den
weg had gestaan, zou de man wel voor de te
verwachten bezoekers der Cadzandsche haven
een tijdelijke bergplaats voor fietsen» hebben
opgericht.
Andere woningen waren 1 eelijker gehavend.
Een bezat bijna geen ruiten meer.
De gewonde burger was naar den dokter.
Die had zich na den eersten slag wel naar bui
ten begeven en had een scherfje in den schou
der gekregen. Hij was zoo verstandig, de kwet
suur maar niet als een bagatel te beschouwen.
Met die stukjes van bommen moet men altijd
voorzichtig zijn.
Ja 't is een wonder, dat alles zoo ufgeloo-
pen is. Wanneer men eens op een duintop
staat en 't gehuchtje, dat daar als een nestje
in een kuetkromming hangt, overziet, bemerkt
men, dat het tamelijk dicht bevolkt is. Maai
de huizen staan op zoon korten afstand van
elkaar, dat vijf bommen ze bijna alle hadden
kunnen vernielen.
't Haventje ligt vlak bij de Belgische grens.
In tien minuten is men aan 't. Zwijn den nog
overgebleven inham van de voormalige golf,
en te midden dier zandvlakte staat de paal,
welke nu de Nederlandscbe kleuren voert.
't Dorp Cadzand duikt drie kwartier landin
waarts op, met 't aloude kerkje tusschen de
hoornen. Den stil dorp, met kleurrijke huizen,
deftig zij aan zij geschaard tot twee geljjk-
loopende straten, maar meest huizen achter
bloemen en heesters.
't Is heden wel een roerige dag geweest in
de geschiedenis voor deze plaats.. Zeker, Cad
zand heeft veel bewogen dagen gekend, maar
dat was in 't verre verleden, toen men krijg
voerde om een dijk of een weg, of een kreek
of toen de zee hier gausche brokken land ver
zwolg. Zooals een polder, die nu als gevaar
lijke zandbank de Paardenmarkt heeft;
roerige dagen ook in den Spaansche tijd, toen
Maurits hier zijn troepen leidde ter verovering
van Sluis en Staatsch Vlaanderen.
Doch wie van de vorige en deze eeuw heeft
Cadzand anders gekend dan als de stille ge
meente, ook rijke gemeente. Ja, maar waar
men den eenvoud bewaarde.
In dezen tijd worden zooveel kleine dorpen
plots bekend. Gewoonlijk is 't echter een droe
vige vermaardheid. Moge Cadzand daar verder
voor bewaard blijven en Zeeuwsch-Vlaanderen
voor de ongewenschte hommen.
A. HANS.
ST. PETERSBURG, 11 Aug. (P. T. A.)
Officieele mededeeling van den generalen staf
Op de wegen naar Riga hebben onze troepen
in den avond van den 9den met succes aan
vallen van den vijand van over de rivier de
Eckau met succes afgeslagen.
In de streek van Jacobstadt hebben wij de
Duitschers uit de buurt van Schoenberg ver
dreven.
Tusschen Dwinsk en Poniewic gaan wij
voort druk uit te oefenen op den vijand, die
terugtrekt. Op enkele punten moeten wij
vijandelijke afdeelingen, die hardnekkig weer
stand bieden, met de bajonet verjagen.
Tegen de Westelijke werken van Kowno
herhaalde de vijand zijn vruchtelooze aanvallen.
Door tegenaanvallen van het garnizoen werden
drie Duitsche bataljons bijna volslagen ver
nietigd. Wij maakten tegen de honderd ge
vangenen en veroverden machinegeweren,
lil de streken van Ostrolenka, Rozan en
Pultusk duurt het hardnekkige offensief der
Duitschers voort. Onze troepen, niettegen
staande hunne verliezen in de onophoudelijke
gevechten tegen den vijand, die versterking
krijgt, bieden hem langs de heele Boeg een
hardnekkigen tegenstand.
Bij Nowo Georgiewsk is een aanval van de
Duitschers tegen de Znidelijke vestingwerken,
die door een artilleriebeschieting krachtig was
voorbereid, door het vuur van die versterkingen
tegengehouden.
Op de wegen in het gebied van den Midden-
Weichsel patrouillegevechten.
Op de wegen van de Wierpz naar Lukow
en W lodawa hebben onze troepen den lOden
Augustus aanvallen van den tegenstander af
geslagen. De Duitschers die uit de richting
van G hol ui oprukten, zijn in de richting van
de Ucherka teruggeslagen. (De Ucherka
stroomt bezuiden Uchrusk in de Boeg. Red.)
In de streek van Wladimir Wolinski oefende
onze cavalerie een druk op den vijand uit.
Aan den Dnjestr duurde het gevecht, dat
den 8sten in de streek van de Strypa begonnen
is, den heelen volgenden dag voort. De
Oostenrijkers zijn weer begonnen ontplofbare
kogels te gebruiken. Tegen den avond wellen
de aanvallen des vijands tot staan gebracht.
BERLIJN, 12 Aug. (Wolff.) Officieel be
richt uit het groote hoofdkwartier:
Van de legergroep van Hindenburg wordt
gemeld dat in Koerland en Samogitië de
toestand onveranderd is.
Ten Z. van de Njeraen hebben troepen van
het leger onder generaal von Eichhorn een
aanval in den Dwina sector, die met aanzien
lijke strijdkrachten werd ondernomen, afge
slagen. De vijand liet 700 gevangenen in onze
handen.
Het leger van generaal von Scholz heeft
het bruggehoofd van Winza genomen en ten
Zuiden van de Narew den vijand over de
Cae-rivier geworpen.
Sedert 8 Augustus heeft dit leger 4950
krijgsgevangenen gemaakt, waaronder 11 offi
cieren, en 12 machinegeweren veroverd.
Het leger van generaal Gallwitz heeft Zam-
browo bestormd en is, al vechtende, over
Andrzejow verder in Oostelijke richting opge
likt.
Voor Nowo-Georgiewsk niets nieuws.
Een onzer luchtschepen heeft het station
van Bialistok gebombardeerd. Hevige ontploffin
gen zijn waargenomen.
Van de legergroep van prins Leopold van
Beieren wordt gemeld dat de vervolging onder
veelvuldige gevechten met vijandelijke achter
hoeden wordt voortgezet en dat de Muchawka-
seetor is overschreden.
Lukow is bezet.
Nadat de troepen der bondger.ooten onder
Mackensen op verscheidene punten taai ver
dedigde stellingen zijn binnengedrongen, zijn
de Russen sedert hedennacht over het ge-
heele front tusschen Boeg en Parczew in
altocht.
De bezetting van Warschau.
De »Lodzer Zeitung» bevat een lang ver
haal over de bezetting van Warschau door
de Duitschers, waaraan wij het volgende
ontleenen
Dien nacht sliep niemand in de stad. Reeds
's avonds scheen de crisis te zullen aanbroken.
Talrijke burgers stonden op straat te kijken
naar het schijnsel der springende granaten.
Tegen tien uur vernam men het geluid van
eenige buitengewoon hevige ontploffingen de
forten werden door de Russen vernield. Dichte
•ookwolken trokken over de stad spoedig
was de hemel hel gekleurd.
In Praga stonden de kazernes van de brand
weer en militaire gebouwen in brand evenals
de spoorwegwerkplaatsen. Steeds heftiger en
duidelijker werd het kanongebulder. Om elf
uur gaf de commissaris van politie de zorg
voor de stad over aan de burgerwacht, die
voor een deel reeds Woensdag in functie was
getreden hij trok zich met de laatste honderd
beambten naar Praga terug.
Tegen twee uur trokken groote troepen-
massa's van Wola en Mokatof naar de rivier
overgangen, waar een opstopping plaats vond,
daar de bruggen smal waren. Duizenden in
woners keken naar dit schouwspel.
Om 5 u. 's morgens werden de bruggen
vernield. In Praga stegen weer rookwol
ken op.
Tegen zes uur verscheen een auto met
twee Duitsche officieren in de straat, die naar
het stadhuis leidt. Korten tijd later reden zij
met den commandat van de burgerwacht terug,
om met den Duitschen staf in Wola over de
overgave van de stad te onderhandelen. Om
hall zeven trok Duitsche cavalerie, de lans
punten met bloemen omwonden, onder het
zingen van de »Wacht am Rhein«, de stad
binnen. Spoedig daarop tufte een auto
mobiel door de Jeruzalem nierstraat met eenige
hooge officieren en den commandant der burger
wacht. Tot twaalf uur duurde de intocht van
Duitsche infanterie, cavalerie en artillerie.
Nadat de Russen zich naar Piaga hadden
teruggetrokken, vielen Russische granaten en
granaatkartetsen in de stad voornamelijk bet
verblijf aan den oever van den Weichsel
was gevaarlijk door bet ontploffen der projec-
tieleu. Er gebeurden vele ongelukken voort
durend moesten de wagens van de reddings
brigade de stad in om gekwetsten te halen
en hulp te brengen.
Donderdagmorgen om elf uur maakte een
commissie van Warschausche burgers haar
opwachting bij de Duitsche militaire autori
teiten in het paleis, ter bespreking van een
regeling voor de handhaving van de orde
in de stad. Tevens werd meegedeeld, dat
twaalf gijzelaars moesten worden gesteld.
Voorloopig werden de burgers uit de com
missie als gijzelaars beschouwd. Er werd een
stedelijk president benoemd de burgerwacht
werd gehandhaafd.
Het burgercomité werd uitgebreid met
verschillende personen uit de leidende kringen
der stad. Het comité gelastte den bezitters
voorraden meel, suiker en zout hiervan voor
zes uur 's avonds een opgave in te dienen.
De terugtocht kwam voor de Russen zoo
onverwachts dat zij verschillende groote kerk
klokken op het Krastinskiplein, welk reeds
worden afgenomen en, wegens den omvang,
in vieren gedeeld waren, moesten achterlaten.
De water- en gasleiding, evenals de elec-
trische inrichting werken uitstekendde
waterleiding in Praga is door ontploffingen
op verschillende plaatsen beschadigd. (DiT is
dus een andere lezing van den toestand dan
de correspondent van de sOhicago Daily News«
gaf, waarvan wij een overzicht opnamen.
R. H) Woensdag vernielden Russische
officieren en soldaten verschillende fabrieken
of gedeeltelijk.
Met de Duitsche troepen kwamen ook cor
respondenten van Duitsche bladen in de stad.
De groote café's, zooals Bristol»Polonia»
enz. waren spoedig vol Duitsche officieren
De schouwburgen zijn voorloopig gesloten.
Het verkeer in de straten en in de tram was
zeer levendig.
Actie tegen Servië.
De Tribuna, te Rome, verneemt uit Saloniki,
dat de Duitschers een groote legermacht met
veel geschut naar de Servische grens sturen.
Deze legermacht telt 100,000 man. Er zijn
den laatsfen tijd op groote schaal militaire
toebereidselen gemaakt in de buur van Orsowa.
Het bombardement over den Donau, deze laatste
dagen, droeg het karakter van een voorbe
reiding van den inval in Servië, welke inval
noodzakelijk was geworden door de behoefte
van het Turksche leger aan munitie.
Het bericht uit Saloniki meldt echter ook,
dat het Servische leger gereed is om iederen
inval af te slaan.
Japansche hulptroepen
Zal Japan toch troepen naar Europa zenden
Die vraag wordt door den Parijschen corres
pondent van de Dépêche de Toulouse beves
tigend beantwoord. Hij verzekert dat het bond
genootschap tusschen Rusland en Japan binnen
kort een uitgemaakte zaak zal zijn en dat
daaruit interventie van Japan op het oostelijke
front zal voortvloeien.
Rusland zal zich voor dezen steun offers
moeten getroosten zoo zullen zijn invloed in
China en zjjn handel en economische expansie
in het verre oosten er stellig door verminderen.
W EENEN, 12 Aug. (Wolff.) De marinestaf
meldt
Gisterochtend hebben onze oorlogsschepen
het traject van den Italiaanschen kustspoor-
weg van Molfetta tot Seno San Giorgio
beschoten.
In Molfetta zijn vier fabrieken en twee
tramviaducten zwaar beschadigd, een viaduct
is ingestort, een fabriek is in brand geraakt.
In San Spririto zijn het station en ver
scheidene loodsen tot den grond afgebrand.
In Bari zjjn de semaphoor, de spoorweg en
vjjf fabrieken beschoten, waarvan een in
vlammen is opgegaan. Geheel Bari was in
stof en rookwolken gehuld onder de bevol
king heerschte een paniek.
Italiaansche batterjjen van gemiddeld kaliber
hebben onze torpedojagers tevergeefs beschoten
Ook een aanval van een vjjandelijke duikboot
is mislukt,
Het spoorwegviaduct boven Seno San Gior
gio is door ons geschutvuur sterk beschadigd.
Onze schepen zjjn alle ongedeerd terugge
komen. \jjandeljjke oorlogschepen zjjn. op
de gemelde duikboot voor Bari na, niet gezien.
ROME, 12 Aug. (Reuter.) Officieele mede
deeling
Uit Carnia worden langs het geheele front
hevige gevechten gemeld en korte vorderingen
van de infanterie.
Op het Karst-plateau zjjn onze troepen, na
in den nacht van 10 dezer een aanval in het
gebied van de Sei Busi afgeslagen te hebben,
tegen den morgen tot een ttgen-offensief over
gegaan. Op sommige punten van het front
hebben zij aanmerkeljjke voordeelen behaald.
WEENEN, 12 Aug. (Korr.-Bur.) Uit het
oorlogsperskwartier
De Italiaansche legerberiehten van 9 Aug.
weten van een geslaagden aanval te gewagen
op onze stellingen aan de Passo del CavaHo,
den pas tusschen den Preikofel en den grooten
Pal. Van een dergeljjken aanval is onzen troepen
niets bekend. In den morgen van den 8sten
is daar een luid infanterie- en geweervuur
waarschjjnljjk alleen geopend om een succes
te kunnen berichten.
Ook de in het Italiaansche communiqué van
denzelfden datum gemelde bjjzonderheden over
successen in gevechten bij Zagora en Paljevo,
ten zuiden van Plava, zijn verzonnen. Al de
stellingen in die streek zjjn in ons bezit. Geen
enkele mjjnwerper ging verloren.
KEULEN, 12 Aug. (Part.) Volgens een
telegram uit Athene aan de Köln. Ztg., meldt
de bezetting van den Auierikaanschen kruiser
North arolina, die na de vlootoefeningen
in de Middellandsche Zee te Athene is bin-
nengeloopen, dat de verliezen van de bond-
genooten aan de Dardanellen verschrikkelijk
zjjn. De Australiërs en de Iersche troepen
zouden bjj een poging om aan den Aziatischen
kant van de Dardanellen te landeD, zoo goed
als geheel vernietigd zjjn. De Australische
officieren spraken met bewondering van de
dapperheid en de taaiheid van de Turksche
troepen. Van het Australische bataljon, dat
1000 man telde, zijn maar 67 gekwetsten
teruggekeerd. De Amerikaansche officieren
beschouwen de nederlaag van de bondgenooteu
aan de Dardanellen als definitief.
Turksche begrafenis
aan het front.
Een corresponpent van het »Journal» be
schrijft een der lallooze Turksche begrafenissen
die hij op Galipoli zag. Eerst i« er een ge
hamer en gezaag. Men maakt eenige dozijnen
doodkisten. Voor vandaag zjjn 't maar drie
begrafenisseneen Turksche,' een Engelsche
en een Fransche.
De eerste is van een Turksch officier die-
te St. Cyr studeerde, maar wiens naam niet
duideljjk bleek. Hjj wordt met alle eer be
graven 60 Turksche gevangenen, 60 Fran
sche soldaten en vjjf officieren met getrokken
sabels zullen hem de laatste eer bewjjzen. De
gevangenen worden voor die gelegenheid be
schouwd vrjj te zjjn. Zij hebben geen bewaking
en de Zoua7en dragen hun geweren met de
kolf omhoog. Vier Anatolische sergeanten
dragen het ljjk. Een hoornblazer doet een
signaal hooren en een der zouaven slaat op
een trom. die bedekt is met een jas. Daar
dit tweetal dit eiken dag doet hebben zjj een
soort van marsch bedacht die zeer aangrijpend
is. Het eindigt met drie noten scherp en
doordringend. Er is niets treuriger dan die-
laatste tonen van den hoornblazer.
In de loopgraaf hebben de Turken een
kuil gegraven en langzaam wordt het ljjk
daarin gedragen en in een zittende houding
geplaatst, het gelaat naar het oosten, naar
Mekka. Met enkele woorden huldigt een
Fransch kapitein den vijand die op het
veld van eer gevallen is. Het piket presen
teert de geweren en dan heft Irnan, een oude
gevangene, die op den rand van de kist zit,
gezangen uit den Koran aan. Nu an dan
vallen de andere aanwezigen met smartkreten
in: >>Haji, Haji.» Dit zingen duurt een
kwartier, waarna, tot verbazing van degenen
die dit voor het eerst zien, de 60 Turken
in een gebedshouding staan met uitgespreide
armen en opgeheven handpalmen stijf als
standbeelden en in stil gepeins verzonken,
Zjj hebben voor een oogenblik hun ge
vangenschap vergeten evenals hun ellende,
hun lot en de geheele wereld.
Een heesche kreet van den ouden man-
doet allen ontwaken en schjjnbaar in groote
haast gaan zjj hun handen vullen inet aarde
en werpen daarmee het graf dicht. Dan gaan
zij met treurige gezichten, maar als fatalisten,,
terug naar het kamp en naar hun werk.
