Van het Oostelijk oorlogstooneel.
toestand voor de soldaten in de loopgraven van
't slijkerige en door overstruoming al te water
rijke gebied schier onhoudbaar. De pninen
van Dixmuiden met de kwartieren in de kelders,
die schoorsteenen door de gewelven, zijn een
eldorado, vergeleken bij de loopgraven. En zoo
zouden de Duitschers zich in het nog veel
gaver Ieperen ook willen nestelen.
Maar evenmin deze gevechten leverden lepe-
ren aan de belegeraars. De polygoon van
leperen blijkt een onneembare veste te zijn,
zooals menige militair zich de boschrijke en
heuvelachtige streek aan de muren der stad
voorstelt. Er kwamen veel gewonden te Rous-
selaere en Ivortrijk aan. Er werden er ook
naar Deinze en Gent gevoerd, en rechtstreeks
naar Duitschland.
Deze week zag men drukke troepenbewegin
gen te Rousselaere, in verband met die actie
aan 't front. In 't begin der week herbergde
het stadje ongeveer 5000 militairen. In menige
herberg der achterwijken klonk muziek en
zang en werd er gedanst. Maar veel soldatpn
zien er neerslachtig uit. Overigens is de toe
stand in deze en andere steedjes achter 't front
onveranderd. Voedsel ontbreekt niet. Maar
elke week zijn de lijsten van hen, die onder
steuning behoeven langer.
Veel heeft de burgerij te danken aan moe
dige stadgenooten, die met onverflauwbaren
ijver telkens voor proviandeering zorgen en
laarbij allerlei bezwaren uit den weg te rui
men hebben.
Zoo mag ik hier wel eens wijzen op den
burgemeester van Oudenaarde, den heer Paul
Raepsaet, een naam, in Vlaanderen zeer be
kend.
De heer Raepsaet, die ook senator is, had
juist voor 't uitbreken van den oorlog zijn
ontslag als burgemeester van Oudenaarde ge
nomen. Hij begreep echter, dat hij nu vooral
zijn stad groote diensten bewijzen kon en trok
daarom zijn ontslag in, tot groote tevredenheid
zijner medeburgers, die vertrouwen stelden in
zijn kunde en wijsheid. Werk is er bijna niet.
De brouwerijen, welke het steeds zeer druk
hadden 't Oudenaardensch bier is wijd ver
maard moesten hun bedrijf verminderen bij
gebrek aan paarden voor 't vervoer. De
weverij van M. Saffer is gesloten. Hier en daar
wordt er in andere fabrieken wat gearbeid, om
het personeel eenige verdiensten te gunnen.
Maar er is veel armoede te Oudenaarde. De
burgemeester, die rust had kunnen nemen,
doch vrijwillig een zware taak op zjjn schou
ders nam, werkt onverpoosd om 't leven zoo
dragelijk mogelijk te maken en wordt vooral
bijgestaan door den schepene Van der Stuke-
len. Allerlei moeilijkheden moeten overwon
nen werden. En werkte nu ieder maar mee
Maar in een tijd als deze komen zeer zeker de
goede, doch ook de slechte karakters uit. Zoo
waren er bakkers te Oudenaarde, die slecht
brood aan de werklieden leverden en 't goede
brood verder zonden. Aan deze bakkers werd
dan eenvoudig geen meel meer verstrekt.
Daarop boosaardige critiek, geheime tegen
werking, enz. Een nieuwe vereeniging. »Het
Burgersbelang», werkt in 't bijzonder voor den
middenstand, welke zeer lijdt door het niet
betalen der schulden.
Ik wijs op dit alles eens, om aan te toonen,
hoe velen, die bleven, aldus moesten hande
len tot welzijn van 't volk en zeker geen rustige
dagen kennen. Er wordt binnen en buiten
't land tot welzijn van 't beproefde volk ge
werkt en betreurenswaardig zijn twisten over
den plicht van 't al of niet blijven in het vader
land.
Oudenaarde is verder rustig. In de groote
prachtige zaal van 't raadhuis, waar met Pa-
schen de Nederlandsche, Zuid-Afrikaansche en
Vlaamsche studenten nog vergaderden en pro
fessor Bodenstein een rede hield, waar toen zoo
gevoeld werd de jonge kracht der vooruitgang
van Groot-Nederland, vergaderen nu de over-
heerschers voor hun Protestantsche godsdienst
oefening, terwijl de Katholieke militairen daar
voor in een kerk samen komen. Nu en dan is er
groote beweging rechts op de Markt, waar in
de zaal van het liberaal vereenigingsgebouw de
passen voor den omtrek verschaft worden. Al
dat pas gescharrel, tamelijk ver achter het
front al hoort men hier toch 't kanon uit
Noord-Frankrijk, van Yperen en de Yser 7
dient om het verkeer te temperen. De verlich
ting in de stad is voldoende. Op het land maken
de gegoeden nu veel gebruik van carbiet, dat
in de nog bestaande bladen druk geadverteerd
wordt, als bijv.»Garbure. Per 100 kilo's aan
00 fr. der beste hoedanigheid, bijzonder ge
schikt voor huislichten. Ook verkoop van
acéty lènelampen
Eigenaardig zij sommige advertenties in de
blaadjes, welke nog op 't platteland en in de
steden verkocht worden .Bijv. «Beetzaad, gras
zaad, klaverzaad. De ondergeteekende berich
ten hunne klanten, dat zij dit jaar, evenals op
vorige jaren, zullen voorzien zijn van alle soor
ten van zaden van gewaarborgde kiemkracht en
zuiverheid. Aangezien er geen postverkeer is,
zullen zij dit jaar geen kateloog zenden, maar
zij zullen sprekelijk zijn t'elken Vrijdag te
Gent«. Of »Bougies, (kaarsen) en chocalade te
bekomen aan voordeelige prijzen*. Of Kolen
Kolen! Bij A. D. P. kan men op 6 of 7 dagen
huiskolen en machinekolen bekomen van de
beste gekende Hoedeng. Bracquenieskolen. Met
deze macbienkolen voor de fabrieken te gebrui
ken doet men eene besparing van 25°/0. Hét be
stuur van den koolput zendt op aanvraag kos5
teloos, een man voor eenige dagen, om aan
uwen stoker te leeren op welke manier hij de
25°/0 kan winnen*.
En dan in al zijn tragiek »In September
11.. sneuvelde in een der gevechten rond Leu
ven, op het veld van eer, M. Leon Poelman,
soldaat bij het 25e linieregiment, klas 1010,
zoon van Romaan Poelman, bloemist, Rooge-
broekstraat, te S'Amandsberg*.
liet' aéroplaan-duel, waarvan ik in mijn vo
rig bericht sprak, was al te Zeebrugge begon
nen. Elkaar bestokend, vlogen de aviatenrs
tot boven Brugge. Al meer en meer naderden
ze elkanr. Te S'Andries, even buiten de stede,
werd het pleit beslist. De Taube stortte in
de groentevelden. De Duitscher was dood.
Zijn tegenstander vloog naar 't Westen, naar
't front
Heden, met het praehtig weer, werden, te
Zeebrugge, Ileijst, Knokke aéroplanen ver
wacht en hielden de Duitschers streng de wacht,
Maar er verscheen vandaag geen enkele. Ook
aan de Yser bleef het stil.
Twee dagen met de Engelschen
op pad.
De correspondent van het Alg. Hbl. schrijft
uit Poperiughe, d.d. 1(5 Febr. het volgende
Bij Yperen zijn het de Engelschen, die zoowel
de verdedigende als de aanvallende bewegingen
leiden, 't Was hier bekend, zooals trouwens
hier veel bekend is dat de Duitschers be
langrijke troepenafdeelingen aan het Wester
front hadden onttrokken. Dies traden de
Verbondenen in nauwer overleg om hun offensief
over geheel het Westelijk front opijieuw in
te zetten. De Fransche generaals Foch, Durbal
en Mandhuy, die groote troependeelen onder
hunne bevelen hebben, werkten allen samen
voor gezamenlijke operatie. De Duitschers
trachtten, hunne gewoonte getrouw, hun
troepen-vermindering te bedekken, door vooral
Nieuwpoort en het duinengebied met zwaar
geschut te bewerken. Doch dit kuustje is hier
al bekend.
De Engelschen, die met groot élan twee
rijen loopgraven langs het kanaal van Yperen
op de Duitschers hadden heroverd, wisten dat
ze niet zonder meer die stellingen zouden
kunnen houden. Daarom trad de artillerie
met groote activiteit op. Vooral om de loop-
graveu ten zuiden van Yperen ging het heet
toe. Tusschen St. Jean en Tillebeke zijn n.l.
eenige boschjes, die steeds nog een punt zijn
dat door 'de vijand kan gebruikt worden, zoo
de stellingen niet verder naar voren worden
gebracht.
't Was nu de taak van eenige bataljons
Engelschen om ten deele gedekt door die
boschjes, het zoo aan te leggen, dat ze den
weg vrij maakten voor de volgende troepen.
Bovendien was de bedoeling zoo ver vooruit
te komen, dat Yperen buiten het bereik der
Duitsche kanonnen kwam.
Die opdracht was wel vereerend, doch ook
gevaarlijk. De Duitschers toch. die eveneens
dit punt van groot belang weten, hadden
groote troependeelen tegen Yperen samenge
trokken. Ze weten evenzeer dat van Yperen
naar St. Orner de wegen gaan naar Duinker
ken en Calais met Grevelingen in 't midden.
Als een wig stuurden ze dan ook hun troepen
in die richting voort.
Ik zag van tamelijk nabij den strijd. Tel
kens wierpen zich de bataljons infanterie op
de stellingen door de Engelschen bezet. Doch
telkenmale als de in gereedheid gehouden re
serves der Duitschers naar voren kwamen,
werkte het geschut der bondgenooten de massa's
weg. 'tWas ontzettend de verliezen te zien.
Op sommige momenten leek het of de October-
dagen aan de User waren weergekeerd. Bij
honderden vielen de soldaten op eenige hon
derden meters van de loopgraven. Ook uhlaijen,
die op het veld verschenen, konden er slechts
den dood vinden. Natuurlijk hadden ook de
Engelschen aanmerkelijke verliezen. De ambu
lances hadden 't dan ook druk. De strjjd ein
digde na twee dagen en een gedeelte van den
nacht onafgebroken te hebben geduurd, daar
mee dat de bondgenooten hun stellingen be
hielden.
Ik heb de Engelschen hier nu aan het werk
gezien. Ze hebben een manier van optreden
die in haar onverzettelijkheid eenig is. Als
het fluitje tot den aanval seint, dan snellen
ze als gold 't den voetbal in handen te krij
gen op het aangewezen doel aan. En terug
wijken, daarvan weten ze niet. Ze vallen ook
met troepjes, doch onbewogen gaan de (vol
gende er langs of er overheen. Als hef yuur
der tegenpartij al te hevig is, laten ze zich,
als door één veer bewogen, in heele rijen
vallen, en hun kleeding maakt ze dan zelfs
op slechts eenige honderden meters -afstand
bijna onzichtbaar. Alles wijst, er op, dat ze
goed voorgeoefend zijn. TIj zag o.a. een onder
deel van een aanval op een kamerloopgraaf.
Een kamerloopgraaf noem ik een deel van
een loopgravenrpeks, die grooter is dan de
rest, en welks ruimte gewoonlijk dient tot
verzamelplaats voor postenindeeling enz. Zoo'n
soort klein kwartier dus. Nu dienen die ge
deelten ook wel eens tot bergplaats van mu
nitie enz. Zulk een stuk van de loopgraven-
reeks is dus nogal van gewicht en men be
grijpt, dat de tegenpartjj er nogal op gesteld
is zoo'n gedeelte te veroveren. Welnu, hier
zag ik een tijdje lang de mannen in handge
meen. Hier zag ik hoe menschen op slechts
eenige meters afstand elkander doorstoken
met de bajonet. Schrikkelijk is 't dat te zien.
Ontzettend zoo de menschen tot het uiter
ste gedreven op elkander te zien botsen Soms
komt 't voor, dat aanvaller en aangevallenen,
beiden het offer worden. Bijnajj gelijktijdig
dringen soms de bajonetten in de lichamen
der tegenstanders door. 't Is dan ook wel
voorgekomen, dat we na het woeden van den
slag zoo 3oms lijken vonden.
't ls dan ook schriklijk langs de loopgra
den te gaan 11a het gevecht, 't Zien van al
die verstijfde lichamen, en verwrongen trekken,
waar vaak al het menschelijke vreemd aan
is, eischt dan ook stalen zenuwen. Daar zie
ik op een plekje van eenige honderden vier
kanten meters, ongeveer 300 dooden. Vriend
en vijand die als 't ware in den dood veree-
nigd zijn. Op en over elkander liggen ze er
met de gapende wonden, 'en kleine beekjes
van bloed, die er de grond rondom heen
zwartrood kleuren, blijven nog lang nadien als
sprekende getuigen tegen hetgeen er geschiede.
En nog is de strijd niet uit. We verwachten
ook in de komende dagen opnieuw feilen strijd.
Uit de kampen achter het front der bond
genooten komen dan ook steeds weer nieuwe
troepenmassa's. Ook Canadeezen zijn er weer
gekomen en dan verder naar de zeekant Bel
gen en Franschen.
De Koning deed dezer dagen een luchttocht
met een tweedekker, 't In niet de eerste maal,
zeide men mij, en zal wel niet de laatste maal
zijn. Hij wil van alle gevaren zijn deel hebben.
Uit Antwerpen.
Iemand, die juist uit Antwerpen terug is,
deelt ons mede, daar uit bevoegde bron ver
nomen te hebben, dat bij de Coeckerill-werf
te Hoboken bij Antwerpen duikbooten zijn en
nog steeds worden gemaakt. De werklui van
een groote onderneming, belendend aan deze
werf, verwonderden er zich reeds lang over,
dat men de werf met een hoogen muur om
gaf. Mijn zegsman zoo schrijft men ons
verder en eenige anderen werden hiervan
op de hoogte gesteld en, door de werklieden
geholpen, slaagden zij erin spoedig te ont
dekken wat er aan de hand was. Op die
onderneming 11I. was er een groote hijschkraan,
die zij wisten te gebruiken om een blik te
werpen aan de andere zijde van den nieuwen
muur. Mjjn zegsman stelde de aanwezigheid
vast van een groot aantal Duitsche werklui,
marine-personeel en nog onafgewerkte duik
booten. Eenige dagen later werd de hijsch
kraan opgeëischt en nu bleek aan de boven
bedoelde getuigen, dat men daarmede duik
booten in het water nederliet, ter vaststelling
van de zeewaardigheid, proefstoomen, enz.
Bij nadere zijdelingsche navraag bleek, dat
men dan later de goedgekeurde, afgewerkte
duikbooten per spoor naar Zeebrugge of
Oostende overbracht en wel onherkenbaar ver
pakt of verdeeld.
Aan mijn Belgen bij den Yser.
In „De Vlaamsche Stem" dicht Karei van
den Oever
Laaien uwe bajonetten
ros van gloed
blinkt het koper der trompetten
rood als bloed
z'et gÜ ginds uw Vlaandren blaken,
hoort gij uw. steden spokkrend kraken,
Belgen, houdt dan moed
Flapt een doodswind uit het Noorden
in de vaan
wervelt smoor uit Vlaandrens oorden
op u aan
ziet gij ginds uw Vlaandren rooken
en uw steden snerpend smooken,
Belgen, blijft dan staan
Ach, hoort gij een gillend schreien
uit dien brand
ziet ge bloedschijn op de weien
van een land
hoort ge soms door bosschcn, hagen,
d'angstschrei van uw volk opvlagen,
Belgen houdt dan stand
Rjjst soms uit den droom der duinen
't vaderhuis.
Wie, wie blaakte 't straks tot puinen
't Is de Pruis.
Prangt dan Belgen uw geweren,
gaat den valschen vijand keeren,
Belgen, houdt u struisch
Twee Zeppelins verongelukt.
In den zwaren Zuiderstorm, waarin op 17
Februari het luchtschip »L lil* bij Fanö aan
de Westkust van Jutland is vergaan, is ook
het luchtschip #L IV* verongelukt.
Het is, tengevolge van een defect aan' de
motoren, bij Blaavandshoek in Denemarken
gestrand, en later naar zee gedreven. Van de
bemanning zijn volgens een Wolff's bericht uit
Berlijn, elf man gered, onder wie de comman
dant vier man worden vermist.
De geredden zijn voorloopig te Vaarde onder
gebracht.
De Duitsche oorlogsmarine is met het ver
ongelukken van twee luchtschepen »L 3« en
»L 4* leelijk gehandicapt. Naar men weet
worden met deze letter de «Zeppelins* aan
geduid. De »L 1« en »L 2« waren reeds vóór
den oorlog vergaan. De beide die daarop
volgden, behoorden tot de grootste en nieuwste
luchtschepen der Duitsche vloot. Ze werden
in de periode 1913—'14 gebouwd en zjjn waar
schijnlijk maar kort voor den oorlog gereed
gekomen. De »L 3* mat 27.000, de »L 4*
30.000 kub. M. inhoud. Dit laatste was het
grootste luchtschip ter wereld. Het kon een
snelheid van 80 K.M. in het uur bereiken. De
luchtkruiser kon tot op 2500 M. stijgen en
twee etmalen zwevende blijven. Hij was 165 M.
lang, 18.4 breed en 21 hoog.
Voorzoover de officieele opgaven strekken,
is de Duitsche marine nu van al haar lucht
schepen beroofd.
De Duitsche nota aan de
Vereenigde Staten.
De «Daily Mail* zegt:
Een nota, waarin dreigementen handig door
een gemengd zijn met klaagliedereu over
Groot-Britannië's denkbeeldige onmensche-
lijkheid, is door Duitschland aan de Veree
nigde Staten gezonden.
Feitelijk stelt het de Vereenigde Staten voor
de keus om de zijde van Duitschland te kie
zen, door Groot-Britannië te bewegen den in
voer van voedsel in Duitschland toe te laten,
of anders de verwoesting van Amerikaansche
schepen door Duitsche mijnen en onderzee
booten te aanvaarden.
In de Vereenigde Staten is men van mee
ning, dat wanneer er iets aan Amerikaansche
schepen overkomt, Duitschland er voor aan
sprakelijk is.
Een Reuter-telegram, Zaterdag van Washing
ton verzonden, behelst, hoe het kabinet van
Noord-Amerika in den breede heeft beraad
slaagd over de gevaren, welke voor tot die
nationaliteit behoorende schepen voortvloeien
uit de verklaring van Duitschland als antwoord
op het protest der V. S., dat het zich niet
verantwoordelijk stelt voor schepen, die het
oorlogsgebied binnen varen. De ministers
weigerden voorloopig zich uit te laten over
wal Amerika zal doen.
De Engelsche «Morning Post* verneemt
uit Washington, dat de «Washington Post*
welk blad vroeger Duitsch gezind was, thans
schrijft, dat mocht een Amerikaansche koop
vaarder opzettelijk worden vernield of zelfs
bij ongeluk, het verlies aan menschenlevens
de openbare meening in de republiek aan de
overzjj van den oceaan zóó zou opzwepen,
dat er oorlog uit ontstaat.
Bij ons weten, had nog geen Amerikaansch
blad het kind zoo onbewimpeld bij den naam
genoemd.
PETERSBURG, 21 Febr. (Reuter.) Het
communiqué van den Russischen generalen
staf meldt
Nadat de Duitschers, na een reeks van bui
tengewoon hevige en hardnekkige aanvallen,
die hen ontzettend veel offers kostten, de on
mogelijkheid hadden ingezien, om door ons
front op den linkerkant van de Weichsel
heen te breken, gingen zij einde Januari over
tot de uitvoering van een nieuw plan. Na in
het binnenland de formatie van verscheidene
nieuwe korpsen voltooid te hebben en beslottn
te hebben om het transport van troepen van
het Westelijk front voort te zetten, opdat deze
tegen ons zouden kunnen opereeren, brachten
de Duitschers, hierbij georuik makend van hnu
zoo dicht spoorwegnet in Oost-Pruisen een
aanzienlijke strijdmacht in 't veld en trachtten
ons 10e leger, dat zeer sterke posities langs
de Angerap en de Masurische meren in nam,
een nederlaag toe te brengen. Om van het
succes van deze operatie verzekerd te zijn,
brachtten de Duitschers ook af deelingen van
hun troepen, die aan het front van de Bzura
en Ravka stonden, naar den rechter-oever
van de Weichsel. De concentratie der Duit
schers in Oost-Pruisen werd reeds den 4en
Februari opgemerkt, maar op welke schaal
deze concentratie plaats had, kon slechts eenige
dagen later worden vastgesteld. Daar onze
leger-bevelhebbers tengevolge van het gemis
aau spoorwegen niet snel genoeg op het Oost-
Pruisische front de noodige troepen konden
