Van het Oostelijk oorlogstooneel.
Praeludium.
nig hulp van de Engelschen hadden geliad.
Welnu, alle Belgen van de Yser, die ik ge
sproken heb en van wie ik brieven ontving,
zijn vol bewondering over den krachtigen bij
stand der Engelsche oorlogsschepen en beken
nen, dat hun welgemikt en krachtig geschut
feitelijk den opmarsch der Duitschers naar
Duinkerken heeft gestuit. De Belgen noemen
hun koning den besten soldaat van hun leger.
Ooggetuigen verklaarden me, hem aan de Yser
meermalen bil zijn strijders op de gevaarlijkste
plaatsen te hebben gezien. Bij 't terugkeeren
was hij even hard beslijkt als de soldaten Zijn
populariteit is wonderbaar.
Dat er twee Duitsche soldaten bij Malde-
ghem zouden neergeschoten zijn, welk gerucht
in verschillende bladen de ronde doet, moet ik
ten stelligste tegenspreken. Ik meldde n, dat
er een week geleden wel op een schildwacht
gescholen was, maar zonder dat deze getroffen
werd. De overheid heeft, geen gijzelaars ge-
eischt, maar de instructies der schildwachten
op de wegen en aan de bruggen zijn strenger.
Men let vooral op 't smokkelen en 't overbren
gen van brieven. Wie brieven bij zich heeft,
wordt minstens een paar keer aangehouden en
strenger is de straf, als er in die brieven iets
over den oorlog staat. Ook kranten worden
verboden.
Twee Duitschers, die op een boerderij nabij
de grens baldadig waren en een hond van een
boer neerschoten, zijn tot straf naar 't front
gestuurd. Dergelijke maatregelen steramen de
grensbewoners rustiger. Met verbeten woede
moet men de nooit eindigende requisites dragen.
Een bericht aan de gemeentelijke autoritei
ten gelast deze streng te letten op de wild-
stroopers en 't wild is overvloedig. De Duit
schers rond Brugge wisselen de oorlogsdrukte
met jachtvermaak af en in de duinen vooral
wordt menig konijn geschoten.
Rond Veurne.
De Belgische oorlogscorrespondent van De
Tijd meldde uit Duinkerken
Het geschut der verbondenen is op dit oogen-
blik meester van het terrein. Zijn zwaar ge
schut heeft de vijand, wegens de steeds uit
gebreid zijnde inundatie, almaar moeten terug
voeren. alleen zijn infanterie en ponton
nierskorps konden optreden, maar niet dan ten
koste van verschrikkelijke verliezen, wijl de
kanonnen der onzen heel de overzijde der Yser
bestrijken. In den beginne was ons geschut
verre in de minderheid, maar sinds de laatste
weken hebben de Franschen uitnemend geschut
aangebracht, terwijl de nieuw aangevoerde
Engelsche kanonnen mede uiterst goed werken.
Zoo is de achterstand ingehaald en heeft zelfs
onze artillerie een voorsprong. Het is waarlijk
bewonderenswaard met welk een doodsverach
ting en uithoudingsvermogen de vijandelijke
pontonniers in de laatste dagen tevergeefs ge
poogd hebben de inundatie en de Yzerzelfte
overbruggen. Te midden van den kogelregen
blijven zij voortarbeiden tot de dood of de
koude hun vingeren doet verstijven.
Ook onze troepen hebben natuurlijk onder
het onverwacht ingetreden winterweer te lijden.
Onze eigen mannen zijn echter, ik meldde het
reeds, goed toegerust, en alle zorg wordt ge
nomen om hun tegen de koude te beschermen.
Middels duurt de strijd voort en paart
zich het kanongedonder van het Fransche ge
schut aan dat van; Little Willy,* zooals het
Engelsche kanon door de soldaten is genaamd.
De Franschen hebben een eigenaardige
krijgslist om den vijand in dwaling te brengen
over de opstelling van hun geschut. Ze be
dienen zich namelijk van ontplofEngsmiddelen,
die zwaar geluid voortbrengen en een lichte
rook doen ontstaan. Op een afstand is 't ge
lijkelijk alsof een kanon wordt afgeschoten.
De vijand kan nu niet aanduiden, welke plaats
de werkelijke opstelling van het geschut is
en welke plekken alleen dit schijngeschut
herbergt. Het is een krijgslist, die den vijand
tkaus bekend is, soms faalt, maar toch nog
vaak met goed gevolg wordt aangewend.
Overal heeft het artillerie-duel zwaar ge
teisterd steden en dorpen. Sinds ik bij het
eerste treffen aan de Yser enkele dagen te
Nieuwpoort toefde en vandaar vertrok, is dit
aloude rustige plaatsje, waar 't gras tusschen
de steenen groeide, en dat in die bewuste
dag?n een sinds eeuwen ongekende drukte
zag geheel uitgestorven, voor een deel plat
geschoten. Troosteloos, troosteloos de ellende
en jammer daar te aanschouwen. Heele hui
zenrijen liggen in puin, prachtige geveltjes
zijn vernield, de laat middeneeuwsche monu
mentale kerk ligt voor de helft in puin ge
schoten. Nieuwpoort heeft al de ellenden
van den oorlog te lijden
Ook Veurne is beschoten, maar aanvankelijk
zijn de bommen daar niet ontploft. In Veurne
heeft de koninklijke familie getoeft. Daar heeft
op het schoone aloude stadhuis op den gedenk-
waardigen len November de Koning president
Poincaré ontvangen, daar heeft hij bet man
moedige zevende regiment, dat Lombaertzijde
heroverd had hetwelk door 3 kanalen van
Nieuwpoort is gescheiden geëerd en aan
zijn vaandel de Leopoldsorde gehecht. Twee
jenge simpele korporaals Meeus en de Buck,
die met weergaloozen moed zijn opgetreden,
werden mede ridders in de Leopoldsorde. Ook
de 11e en 12e regimenten voetvolk zijn om
hun dapperheid reeds vroeger gedecoreerd.
Het Belgische Staatsblad vermeldde dit feit
aldus
»Bij Koninklijk Besluit van dan 27en Oc
tober tot belooning van schitterende daden
betoond gedurende den veldtocht, vooral te
Dixmuiden, worden het 11e en 12e regiment
voetvolk vereerd met het Kruis van Ridder
in de Leopoldsorde. Hun vaandels zullen de
militaire onderscheidingen dragen.*
Eenzelfde eer is ook het 7e regiment ten
deel gevallen. Tien dagen en tien nachten
had het 7e regiment voorbeeldig tusschen
Nieuwpoort en Dixmuiden gevochten. Op be
vel van den Koning zelf was het voorwaarts
gerukt ten Noorden van Nieuwpoort. Drie
kanalen had het moeteu overtrekken Voor
de beide eerste kanalen golden weinig moei
lijkheden toen de dapperen de derde wa
terscheiding wilde overschreiden, brak plotse
ling een vernietigend vijandelijk .vuur los.
Eén oogenblik was er van aarzeling de
schok was vreeselijk maar weldra hadden
zij zich hersteld en voorwaarts ging het, tot
van het waterover het waterde
vijand moest terug De onzen waren meester
aan het terrein.
Het was de persoonlijke wil des konings,
dat het moedige regiment openlijk werd geëerd.
Het moest aantreden vóór het stadhuis te
Veurne. In een uitgestrekt vierkantstonden
de manschappen opgesteld, de meesten met
hun in. i. ondoelmatige hoofddeksel zonder
klep en zonder nekbedekking. Enkele droegen
een soort sjako.
Onder het vaandel, in het midden van het
vierkant, verhief zich de krijgersfiguur van
den grijzen kolonel. Dan tradt de voast zelf
in generaals-uniform naar voren. Alle ver
sierselen had hij achterwege gelaten. En de
woorden, die hij sprak, waren van groote
simpelheid, maar te treffender. Zijn persoon
electrizeert de manschappen. Het was een
ontroerend moment, toen het vaandel de
ridderorde voor allen droeg. De kolonel en
vele anderen ontvingen nog uit 's konings
handen bovendien het Kruis van het Legioen
van Eer en de krijgsmedaille, als huldeblijk
van de Fransche regeering.
Toen zijn de helden opnieuw in het vuur
gegaan
Indische troepen in aciie.
De »Times«-correspondent in het departe
ment Pas du-Calais geeft aan zijn blad een
beschrijving van de gevechten der Engelsche
troepen bij Yperen, waaraan de Indische aivisies
deelnamen. Bij La Bassée hadden zij dagen
lang een ontzettenden aanval te verduren en
hun gelederen dunden bij den dag door het
moorddadig vuren van de zware artillerie en
de machinegeweren, waartegen zij weinig ge
legenheid hadden hunne strijdwijze toe te
passen de bajonetaanval en de nachtelijke
overvalling.
Toch hebben zij gelegenheid gehad hun dap
perheid te toonen. Een compagnie Goerkha's
had op een dag ontzettend te lijden gehad van
het vuur van een Duitsche loopgraaf, op on
geveer 200 yards afstand van hunne ligplaatsen,
met een miltrailleur op elk einde. Bij het
vallen van den avond besloten zij er een eind
aan te maken. Heimelijk en onopgemerkt
slopen vier man uit de loopgraaf en verdwenen
in de duisternis. Een uur ging voorbij
twee, drie uren werden het al zonder dat
er iets gebeurde. Doch even voor het aan
breken van den dag ontstond er alarm. Een
plotselinge kreet van ontzetting klonk uit de
Duitsche loopgraven gevolgd door schoten en
uitroepen. Na eenige minuten vechten in het
donker, tegen een onzichtbaren vijand, die stak
en sneed, werden de Duitschers aangegrepen
door paniek, en sloegen zij op de vlucht. Langs
het geheele front werd het geweervuur geopend,
doch de vier Goerkha's kwamen ongedeerd in
de loopgraaf bij de hunne terug. Toen de dag
aanbrak was de Duitsche loopgraaf verlaten
slechts de twee tot zwijgen gebrachte mitrail
leurs stonden er nog, maar de vijftien verde
digers waren gedood
De Indische regimenten doen goed hun werk,
zegt de »Times«-correspondent, maar hunne
verliezen zijn zeer hoog. Een groot gedeelte-
van de manschappen buiten gevecht gesteld
door wonden aan de linkerhand. Een geheele
veldambulance komt vaak aan de hospitalen
met uitsluitend gewonden aan de linkerhand.
Dit is het gevolg van de gewoonte der Indiërs
om het geweer te ondersteunen door een vork
van hun duim en wijsvinger, waarbij de palm
van de handen wordt uitgespreid.
üit zeer betrouwbare bron vernemen wij,
dat het Duitsche bestuur van plan is van
de stad Antwerpen eene oorlogsschatting van
50 millioen te eischen. De volksvertegenwoor
diger dr. Louis Franck, voorzitter der Inter
communale Commissie, verzet zich krachtda
dig tegen dien eisch. Wel wil Antwerpen die
belasting betalen, maar dan slechts op voor
waarde, dat de Duitsche overheden niets meer
zullen requireeren, en dat alles wat zij zouden
opeischen, contant betaald zou worden. Dr.
Louis Franck aanziet den eisch der Duitschers
als een verbreking der overeenkomst gesloten
bij de overgave der stad.
De Duitsche overheid wil tevens den voor
raad caoutchouc (rubber), welken Antwerpen
bezit, aankoopen, maar weigert rheer te be
talen dan den eenheidsprijs van 6 Mark,
terwijl het Antwerpsche bestuur den voorraad
niet wil afstaan dan tegen den Berlijnschen
marktprijs, d. i. 12 Mark.
Deze betwistingen hebben voor gevolg ge
had, dat de betrekkingen tusschen de Duitsche
overheden en den heer Franck, in de laatste
dagen eenigszins gespannen zijn geworden.
Het huis van den heer Franck wordt nu
militair bewaakt en men begint te vreezen
datofschoon de Duitschers den heer Franck
nog steeds met alle voorkomendheid behande
len, deze ten slotte wel eens het lot van den
Brusselschen burgemeester Max zou kunnen
gaan deelen.
Vijandelijke vliegers beven
Friedrichshafen.
Omtrent den vliegeraanval op de luchtschip-
werf te Friedrichshafen wordt nog het volgen
de gemeld De beide Engelsche vliegers werden
tegen het middaguur boven Konstanz gezien,
vliegend in de richting van Friedichshafen.
De militaire autoriteiten aldaar werden er direct
mede in kennis gesteld, en, toen om halfeen
de beide vliegers een regelmatigen cirkel om
de stad begonnen te beschrijven, begon direct
een vuur van kartetsen op de tvtfee aëroplanes.
De eerste vlieger kwam boven de Zeppelin-hal
tot op 500 meter in vol plané naar beneden
en wierp met bommen, echter zonder schade
aan te richten. Zijn benzinereservoir werd lek
en liep leeg, de vlieger zag zich dus tot een
onvrijwillige landing genoodzaakt op nog een
100 M. van het terrein der Zeppelinwerf. Hij
schoot eerst nog met een pistool op de toe
snellende mannen en moest met geweld uit
zijn vliegtuig getrokken worden. Hij werd in
de portierswoning gebracht, waar hij bewus
teloos ineenzeeg. Toen hij weer bijkwam werd
hij per auto naar het hospitaal gebracht, waar
doktoren lichte kwetsuren aan het hoofd con
stateerden.
De tweede vlieger wierp eerst met bommen
in de buurt van het station, een werkman van
de Zeppelin maatschappij kreeg een splinter door
het hart en was op slag dood een jonge dame
werd de linkerarm afgeslagen en verder kregen
nog een vrouw en een kind kwetsuren aan
het hoofd. Drie huizen werden licht beschadigd.
Daarop naderde ook deze vlieger de werf
en wierp bommen naar beneden, eveneens
zonder daar schade aan te richten. Hij ontkwam
echter aan het vuur en vloog in de richting
van het meer van Konstanz weg.
Duitsche troepen naar
Engeland
De .«Times* bespreekt opnieuw de mogelijk
heid van een inval in Engeland. Verschillende
correspondenten maken melding van groote
activiteit bij de Duitsche marine; de »Daily
MaiD correspondent, die in enkele havens van
de Weser en de Elbe doordrong, waarschuwde
dat troepen werden ingescheept. Bovendien
was een geheel Duitsch leger verdwenen, en
uit Zeebrugge wordt gemeld, dat een groot
aantal platboomde vaartuigen, door motoren
gedreven, werden gereed gemaakt, die over een
mijnveld zouden kunnen gaan, zonder dat de
mijnen werden geraakt.
Dit alles wekt het denkbeeld aan de mo
gelijkheid, dat Duitschlcnd een overtocht en
een landing zou kunnen beproeven.
De »Times« noemt dat een hopeloos avon
tuur, dat niet kan slagen. Met een overmach
tige en in geeu enkel opzicht verzwakte vloot,
met al de Engelsche schepen intact, en de
groote troepenmacht die Engeland bezit, kan
zulk een plan niet slagen, naar de »Times«
meent.
Het blad zegt, dat het alleen een poging
is, om de Engelsche regeering te weerhouden,
nieuwe troeper. naar Frankrijk te zenden en
dat dit verhaal van de poging tot landing zoo
vaak zal worden gedaan, dat op het laatst
niemand er meer geloof aan slaat.
Daartegen echter zal Engeland zich wel kun
nen wapenen.
Hoewel het, naar het blad meent, niet zoo
onmogelijk is, nu de kansen te land voor de
Duitschers minder goed staan, dat Duitsch-
land zijn geluk op een kaart zet, en een po
ging gaat doen over zee.
Bommen in Amiens.
Aan de »Times» wordt bericht, dat de vij
and. Woensdag j.l. uit aëroplanes een groot
aantal bomineu in Amiens heeft geworpen.
Oproer in een
Engelsch gevangenkamp.
LONDEN, 22 Nov. (Reuter.) Te Douglat
op het eiland Man is een lijkschouwing ge
houden over vijf in de vreemdelingenkamp
bij een oproer gedoode buitenlanders. Donder
dag hebben daar nl. tweeduizend gevangenen,
die in de groote eetzaal bijeen waren gekomen,
op een gegeven teeken de wacht aangevallen
met het doel te ontsnappen. De wacht gal
een salvo af, waardoor vier vreemdelingen
gedood of doodelijk gewond zijn, twaalf an<
deren zwaar gewond en in het hospitaal op
genomen werden.
De overige gevangenen gaven zich over. Ee'ij
man klom op het dak om vandaar te ontsnappen,
doch hij viel en liep een schedelbreuk op. Het
onderzoek is verdaagd.
Het is een aardig knaapken,
Een fjjn en teer gelaat.
Het draagt reeds pluimen op den hoed,
Een sabeltje aan de linkerzijde en sporen aan den voet
En speelt volop soldaat
Ziet gij op het fulpen deken
Dat speelgoed uitgesteld?
Twee rijen soldaten met roer en zwaard.
Roöbroeken te voet, Grauwrokken te paard,
En sabel en lans geveld
De koninklijke ouders staren
Al zwijgend hun lieveling aan
De vader, de oogen vol ontzag,
De moeder met een trotschen lag,
Doch zalig aangedaan
0 't prinsken speelt zoo vroolijk
Als oppercommandant
Beveelt hij ernstvol: „Op 'tgeweer!"
De beeldjes draaien om en weer
En reppen voet en hand
„Marschl" en de rijen vliegen,
In dichten drom geschaald
„Vuur!'' en de beeldjes leggen aan,
De rossen stuiven langs de baan
In bliksemsnelle vaart.
Dan, wen de mannetjes tuimelen
Met paard en al in 't zand,
01 't geestig prinsken vermaakt zich zoo goed,
Kraait juichend „Victorie!" en, de oogen in gloe<
Wuift jubelend met de hand!
En is er een der Grauwen,
Die arm of kop verloor,
Een Roode bei zijn beenen kwijt,
Dat is, jahot lot van den wilden strijd;
En dan „ze dienen er voor
En de koninklijke ouders staren
Beteekenend op malkaar,
En fluisteren met voidoening
„Een prachtig spel, niet waar?"
(Pol De Mont
BERLIJN, 23 Nov. (Wolff). Officieel. Uil
het groote hoofdkwartier wordt door het op
perste legerbestuur d.d. 23 November voor
middag gemeld
In Oost Pruisen is de toestand onveran
derd.
In Polen vertraagt het aanrukken van
nieuwe Russische legerafdeelingen uit de rich
ting van Warschau de beslissing
ln de streek ten Oosten van Czenstochowi
en ten Noord-Oosten van Krakau worden de
aanvallen der verbondtroepen voortgezet.
De strijd in Polen.
In Polen wordt de strijd voortgezet.
Het blijkt, dat de overwinning, door Hinden
burg 'oij Boldau en Wlozkawsk op de Russen
behaald, een gevolg was van het slechte ver
band tusschen de Russische hoofdmacht en den
rechtervleugel Zoodra Hindenburg daarvan
overtuigd was trok hij zijn troepen uit Si
lezië, met de Duitsche legers uit Oost-Prui
sen, samen bij Thorn, waar bovendien nog
strategische reserves waren met deze gecom
bineerde troepen, wier sterkte zeer belangrijk
moet zijn geweest, trok hij langs de Weich-
sel, waar hij op 13 November in voeling
kwam met de Russische voorhoede. Daar ont
stond een gevecht, op de linie van Plozk tot
aan de Wartana eenige schermutselingen
ontwikkelde zich daaruit het gevecht in de
lijn PlozkLeuczyca—Uniejof, over een front
van 60 mijlen, waarin belangrijke Duitschi
troepenafdeelingen betrokken werden. Dl
Russen werden gedwongen om terug te trek
ken, de Duitschers bezetten Lenczyca en Or-
De Duitschers te Antwerpen.
Het eerste doel was de gasfabriek. Daar viel
een bom op een muur en sprong daar uiteen,
Op dertig verschillende plaatsen werd de gas
houder, door kogels doorboord, het uitstroomen-
de gas vatte vuur, de brandweer slaagde et
echter met levensgevaar in de vlammen t«
sluiten en de gaten te stoppen, zoodat een ent»
plotting van den gashouder verhoed werd. Ij
een andere wijk werd een werkman gedooj
en een ander zwaar gewond. Eöd derde bom
viel in een paardenstal en doodde vijftien paar
den.
