Van het Westelijk oorlogstooneel.
Van het Oostelijk oorlogstooneel.
geknoopt, hoopen zich op, waaromheen de
eigenaars, de moeders met de zuigelingen, de
oude verpleegden opgewonden hun meegesleepte
bezittingen zoeken.
Van visiteeren is lang geen sprake meer,
men laat hen dooigaan, natuurlijk zonder
kaartjes, zooals zij uit het Antwerpsche station
weggejaoht zijn. Snikkende loopen ze rond
ot stom verwezen. Er zijn er, die in elkander
zakken van emotie in de benauwd heete zalen
waar de meuschenlucht hangt. Kinderen,
zoekend en schreiend en schuw naar hun
moeders moeders verwilderd van angst naar
hun kinderen. En allemaal goede menschen
zijn er hier uit de stad om hen te helpen, te
troosten. Onze soldaatjes weren zich dapper,
door maar eindeloos weer de vrachten op bun
schouders het reeds overvulde Roosendaal in
te sjouwen. Ik zag er met zuigelingen op
den arm, met kinderen aan iedere hand, die
ze maar zoetjes susten.
Al die wiegjes, die kinderwagens, die
vrouwen op een bundelkleeren gezeten
E* °n °m kaar zuigelingen aan de
borst te laven. En de vrouwen in rouw over
haar gesneuvelde mannen, haar gevallen zonen
in deze wreede verwarring. Tot ze eindelijk
maai moedeloos neerstrijken op hun have, nu
t dringen naar de treinen toch niet meer
helpt, nu uit alle Brabantsche steden bericht
komt «met vluchtelingen overvulde. Het
spoorwegpersoneel doet wonderen van orga-
niseerend talent, doch zoon aanhoudende nog
wassende stroom is niet in zijn natuurlijk!
beddingen te houden. En dat onder die van
angst haast redeloos geworden menschen.
Maar Nederland als toevluchtsoord voor
verdrevenen houdt ook hier zijn ouden roep
in eere. W-at een opofferingen,, wat een goed
hartige teederheid. Daar moest ge ze zien
gaan, die mannen bemoedigend spreken, om
de vermoeiden toch nog aan een zitplaats te
helpen tot m alle lokalen van den stations
dienst, om de dorstigen, door het gedrang heen,
water te brengen en elkeen zijn zoekgeraakte
bezitting zooveel mogelijk uit den chaos terug
te heven. Mondaine menschen zitten met
hun in grauwe zakken genaaide bagage, naast
arme sjofelaars, blootshoofds, op bloote voeten,
wVr klnderen' met doeken om
het Jpf gebonden en op den rug een lorrig
bundeltje aan een stok. 8
Lammen zie je verdragen, blinden geleiden,
doofstommen maken angstig hun schrille ge
luiden, en de deftige heeren, geridderd, en
dames met bontpelsen over haar armen, de
gezichten rood geschreid.
nj;a,a:,nie,t aileeil de spoor, maar ook
over de landwegen, te voet doemen de drommen
op, die in de treinen geeyi plaatsen meer
konden krijgen, en eindelooze stoeten van
duizenden en duizenden en op allerhande
wonderlijke gerijen. Een kar, vol geladen met
enkel hier en daar samengeraapte kinderen,
een wagen vol kloosterzusters, door den pastoor
van den bok zelf gereden. Dat overtreft de
eiste verbeelding, zooals zij maar voorttrekken
opgejaagd en uitgeput langs dien weg van'
Esschen over Nispen hierheen.
Om vier uur vanmiddag reeds gingen leden
van het onvolprezen ijverig steuncomité' huis
aan huis rond om nog plaats voor duizenden
te vragen, doch nu liggen dan ook alle
gebouwen tot op de zolders volde Katholieke
Kring en de fabneksruimten, de loodsen, de
beide kerken tot eindelijk het station zelf als
nachtasy1 zal zijn ingericht. Want zeker ver
dubbeld is nu de bevolking en de levensmiddelen
worden er reeds schaarsch.
En weer tusschen de samenstuwende vluch
telingen door, die heldhaftigheid van een troep
Belgische jongens, over ons land aangekomen
om ij ings nog Antwerpen te bereiken en
het bezettingsleger te gaan versterken in de
stad, waar morgen het ^bombardement begint.
Oe strijd in Noord.Frankrijk.
PARIJS, 7 Oct. (Reuter) (Communiqué.)
Dp onzen linkervleugel wordt de strijd noo-
steeds met groote felheid voortgezet. De te
genover elkander liggende fronten strekken
zich uit tot in de buurt van Lens en La Bassée
waaraan zich dan nog eavalerie-massa's aan
sluiten, die onderling in gevecht zijn tot in de
streek van Armentières
Omtrent het front van de Somme tot de
Maas valt niets te vermelden.
In Woëvre heeft de vijand opnieuw een
jio'ging gedaan om ons voortdringen tegen te
houden, zijn aanvallen zijn echter mislukt,
^en Engeisch communiqué.
LONDEN1, 7 Oct. (Reuter.) In een commu
nique van het Persbureau wordt hulde gebracht
aan de dapperheid en het élan der Fransehe
troepen in de hevige gevechten noorden van
de Oise en bij Lens.
Verder zegt bet communiqué, dat de alo-e-
meene toestand bevredigend is en het voeo-t
daaraan toe, dat de Duitschers voor Antwerpen
hunne posities vooruit hebben geschoven en
dat door het garnizoen krachtigeu tegenstand
wordt geboden.
De gevechten op den
linkervleugel dei* Franschen.
De «Daily Mail* publiceert een heele serie
interessante bijzonderheden over de gevechten
aan den Franschen linkervleugel. Volgens het
zouden de Duitschers in de laatste daa-en
hun gevechtsfort gestadig in noord-westelijke
richting hebben uitgebreid.
De verbondenen trachtten nu deze bewegin
gen te neutraliseeren door hun front eveneens
te verlengen Te dien einde waren er van den
kant der Franschen en Engelschen zware
marseben noodig. De Fransehe troepen legden
dikwijls dagmarschen 40 tot 50 K.M. af. Den
Duitschers in liet nu toe echter nog steeds
gelukt, hun front op gelijke hoogte met dat
der verbondenen te houden. Op Zaterdag zou
aan het Duitsche leger bijna het doorbreken
bLhi- gu iS Zlj"; heV'S artillerievuur
bi acht n.l. de Fransehe infanterie in groot
gevaar.
De nacht van Zaterdag op Zondag was
wel het zwaarste moment van dit geweldig
artiller.eduel. Het nachtelijk duister moes°t
om zoo te zeggen, wijken voor het schelle
licht der explodeerende projectielen. Zondags
wonnen de Duitschers onmiskenbaar terrein
en tot den middag waren ze bestendig aan
het voortrukken. Hun verder opdringen kon
slechts door een onophoudelijk artilleriesnelvuur
worden tegengehouden. Ook Dinsdag zetten
de. Duitschers hunne aanvallen verder voort
Ijjdens het gevecht werd het kleine stadje
Albert door het kanonvuur volkomen vernield
De bewoners zochten hun heil in de vlucht
naar Auiiens, de straatweg was zwart van
vluchtelingen Het in vlammen opgaande stadje
was s avonds èèu vlammenzee, waartegen
zich de kerk met haar volkomen ongedeerd
gebleven toren als een donker silhouet scherp
Den- geheelen nacht zullen de treinen met
UflCrhtRel,(7? uit Antwerpen over Esschen
naar Rotterdam blijven rijden. Naar ik verneem
zal de militaire overheid morgen vijfduizend
brooden en verdere voedingsmiddelen, benevens
dekens, naar Rozendaal sturen voor de Ant
werpsche vluchtelingen. Van hedenmiddag
half-vier tot hedenavond balf-negen hadden
ae treinen hier reeds 15,000 vluchtelingen
aangevoerd en sedert zijn er voortdurend treinen
blijven aanrijden.
aJsof haar een zware, ontzie;,thare last leurder
?eed,9 WaCl,t °P J0HANNES l»O0 'ang
teds zy weet het ternauwernood in
haar oor weerklinkt nog altijd de snélle
hoetslag van het paard, dat hem van haar
wegdroeg voor alt(jd
Emdeip richt zij zjch opde tuindeur
werd geopend - johannes? Maar neen, de
ouda vrouw mektens komt bet pad laoir«
recht op het meisje aan. Z(j ia in haar beeué
zoodagsgewaad, ze draagt een zwart wollen
japon en geplooid z(jden voorschoot, maar
het goedige gezicht ziet byna knorrig ouder
de witte tulen muts.
(Slot volgt.)
De slag aan de Aisne.
Aan een telegram uit Epernay van 4 dezer
Zderhetaf 'oISende b»"
De slag aan de Aisne is al in zijn vierde
week, en tenzij de een of andere krijgsver
richting m de flank wordt uitgevoerd, schijnt
er geen reden te zijn, waarom dit titanische
drama nog met langen tijd zou aanhouden.
De Franschen noemen hem een guerre
Apaches*, eeu strijd waarin men staat tegen
over een onzichtbaren vijand die nooit voor
den dag komt, voor hij plotseling uit zijn
schuilplaats opspringt.
?it,geldJf in ,de eerste Plaats van de hoogten
«w u ^orde" van de Aisne. De bondge
nooten hebben hun schansen nu even goed
in orde gebracht als de Duitschers en zoo
doende is heel de streek met konijnenholen
doorboord. Beide partijen zijn vast besloten
Tnh A te,W«ken< maar terwijl de Duitschers
aanhoudend tegenaanvallen doen, is de alge-
meene indruk, dat de bondgenooten geen be
paalde poging doen, om in die streek voort
te rukken.
De comminiqué's gewagen er met eentonige
re elmaat van dat tegenaanvallen der Duitschers
met groote verhezen zijn afgeslagen, en toch
makem zij geen melding van eenige vooruitgang
van beteekems. Daaruit moet men opmaken!
dat de bondgenooten zich voor het oogenblik
tevreden stellen met het afslaan van al der
gelijke aanvallen en niet trachten om de schan
sen van den vijand te bezetten.
Fijd is stellig in het voordeel van de bond
genooten, want alle bevoegden met wie de
correspondent gesproken heeft, zijn het erover
eens dat Duitschers wat getal betreft, in de
minderheid zijn. Het gevolg hiervan is, dat
e Duitschers hun mannen voortdurend in de
schansen moeten houden, terwijl de bondge
nooten hen achter het front kunn3n laten
uitrusten. Daardoor zijn de Fransehe en En-
gelsche soldaten naar lichaam en geest veel
frisscher dan die van den vijand. Zij wachten
geduldig af. De aanvoer van voedsel en tabak
Iaat niets te wenschen.
Een Fransch officier sprak met bewondering
over de militaire hoedanigheden van de Duit
schers Zijn ervaring was, dat het schieten aan
Duitschen kant even goed was als aan den
kant van de bondgenooten, en de verhouding
van de Fransehe officieren, die door de scherp
schutters van den vijand werden doodgeschoten,
was vermoedelijk grooter dan die van de
Duitsche.
De Duitschers lieten geen krijgslist onbe
proefd. Zijn troepen lageD ten O van Reims,
waar de bondgenooten zich inspanden om
vooruit te komen, maar het ging vreeseiijk
langzaam. Een geliefkoosde methode van 'de
Duitschers was, om. als zij beseften dat een
stelling met langer houdbaar was, hun dooden
m de schansen op te zetten, zoodat zij er
als levenden uitzagen. Telkens en telkens
hadden de Franschen schansen beschoten, tot
n-j. 'llerk^en dat er alleen lijken in waren.
Dit bleek dan pas bij den bajonet-aanval.
De zegsman van den correspondent zeide
verder dat een van de werkdadigste Duitsche
wapens de raket is. De Duitsche raketten
worden 's nachts opgelaten en verspreid
den ongeveer 40 seconden een fel licht
lang genoeg voor artillerie-officier om dé
schootsverheid te bepalen. En daarna onder
neemt men dan een aanval op de Fransehe
konvooien die 'n nachts nieuwe voorraden
aanvoeren. Trouwens, ook de Franschen moe
ten, omdat de Duitsche stellingen zoo sterk
zijn, veel werk 's nachts doen. Met ijzerdraad
knippen en de bajonet tusschen de tanden
kruipen de Franschen dikwijls voort over den
afstand van 90 M. die op vele plaatsen beide
partijen scheidt, en knippen dan de prikkel-
diaadversperringen door. Dikwijls worden zij
ontdekt en neergelegd, maar in' vele gevallen
merken zij dat de schansen die, naar zij dach
ten, oezet waren, verlaten zijn. En zoo komt
men dan langzaam vooruit.
In de schansen.
De Parijsche correspondent van de Times
beschrijft als volgt het doen en laten der bond
genooten in de schansen
»Er gaat schier geen nacht voorbij zonder
alarm. De manschappen leggen koélbloediV
een kaartje bij kaarslicht. Zij dagen elkaar
uit om dwaze dingen te doen. Een van hen
sloop in een donkeren nacht weg om een
Duitsoh maehine geweer buit te maken. Hij
schoof op zijn buik voort tot hij op enkele
meters van zijn doel was. Hij overrompelde
de wacht van vijf soldaten, maakte hen af en
keerde in triomf naar zijn schans terug, met
het machinegeweer als een schaap over zijn
schouders. Aangemoedigd door het slagen van
zijn poging ging hij er weer op uit om de
munitie en de strook ta halen, die hij op zijn
eersten tocht had achtergelaten.
In de laatste week van Augustus deden de
Duitschers een verwoede poging om door de
hmes te breken. De Pruisen voerden, onder
dekking van de duisternis, een charge tegen
de schansen uit. Daar werden zij door prikkel
draadversperring tegengehouden. In een minuut
was de infanterie onder hen en stak met de
bajonet neer, wat het vuur gespaard had.
Er zijn kanonnen en kanonnen, maar het
zware Duitsche geschut, dat de Engelschen
den bijnaam van «Zwarte Marie* (de dieven-
wagen) geven draagt de palm der overwinning
gemakkelijk weg. Manschappen die uit de
schansen terugkomen, vertellen verbijsterende
verhalen over de verwoestingen die hun projec
tielen aanrichten. Als er een auto ontdekt
wordt die langs den weg voorttuft, wordt er
fluks een projectiel achter haar aan geworpen.
De luchtdruk, die de ontploffing vergezelt is
zoo sterk, dat op 40 tot 50 voet afstand niets
overeind blijft staan, het gat, dat in den we«-
wordt geslagen, is zoo groot dat bestuurder
en auto en al de rest er gemakkelijk door
verzwolgen worden. «Zwarte Marie« wierp
dezer dagen een projectiel midden in een troep
van 40 paarden die kalm in een dorp stonden.
De geheele troep werd aan stukken be
scheurd van een sergeant-majoor die erbij
stond, vond men alleen een been en een arm
terug. Een kapitein met zijn staf stond achter
dekking van een hooiberg naar de krijgsver
richtingen te kijken. Een auto, die gélukkig
leeg was, stond langszij van den weg. Iemand -
vermoedelijk een verkenner in eeD Taube
moet het groepje bemerkt hebben. «Zwarte
Marie* liet haar stem hooren en liet een projec
tiel vlak voor de auto neervallen. De auto
verdween volkomen door den grond ver
zwolgen*.
OP ZEE.
Een Duitsche torpedoboot
vernield.
Aan het «Niews v. d. Dag» werd uit Schier
monnikoog geseind
Woensdagmiddag omstreeks 1 uur kruiste
ongeveer lü a 12,000 M. ten N.O. van het
eiland, patrouilleerende voor de monding van
de Lems, een Duitsche torpedoboot. Het was
helder en de bewegingen van het vaartuig
waren duidelijk te volgen. Plotseling werd een
ontploffing gehoord aan den boeg vertoonde
zich een hoog opschuimende waterzuil. De
torpedoboot helde onmiddellijk over en ver
dween na 3 minuten voor de oogen der toe
schouwers op het strand onder water.
Kort daarna vertoonden zich in de buurt
van de plaats,^ waar de boot was gezonken
eveneens duidelijk waarneembaar, twee koepels
van onderzeeërs. Het was natuurlijk niet te
zien van welke nationaliteit deze waren, zoodat
de mogelijkheid blijft bestaan, dat de Duitsche
torpedoboot op een eigen op mogelijk ook op
een der laatste dagen daar gelegen Engelsche
mijn is gestooten, en door eigen onderzeeërs
geassisteerd werd.
Een poos, nadat de onderzeeërs weer verdwe
nen waren, stoomde met groote snelheid uit
de Eemsmonding een Duitsche kruiser naar
e j) aats des onheils, die booten uitzette, en
verscheidene op en aan wrakstukken ronddrij
vende schipbreukelingen oppikte. Laterstoum-
de de kruiser terug naar den Eemsmond;
hedennamiddag voeren echter nog verscheidene
torpedobooten rond op de bewuste plaats.
Russen en Duitschers.
PARIJS, 7 Oct. (Reuter.) (Communiqué.)
Het Duitsche leger, verslagen in den slag bij
Augustowa, die geduurd heeft van 25 Sep
tember tot 3 October, tracht zich aan de ver-
vo ging te onttrekken in stellingen aangelegd
langs de grens van Wirballen tot Lyck De
Russische troepen rukken echter voor en zijn
op verschillende punten in Oost-Pruisen bin
nengedrongen.
Het Duitsche offensief aan de Njemen is dus
geëindigd met een volslagen nederlaag en zeer
aanzienlijke verliezen.
Omtrent de gevechten in Oost-Pruisen wordt
ons uit Berlijn geseind:
«De berichten van Russische zijde over zege
pralen hunner leger in Oost-Pruisen zijn ab
soluut onjuist. Twee Russische legerkorpsen
hebben geweldig klop gehad van de Duitschers
en een groote hoeveelheidoorlogsmaterieel werd
daarbij door de onzen veroverd. De Duitsche
troepen konden echter niet voeldoende voor
deel uit hunne overwinning trekken doordat
de Russische rechtervleugel trachtte de Duit
schers uit hunne gunstig gekozen stellingen
weg te lokken. Het is den Duitschen troepen
echter gelukt den opmarsch van het gros van
het Russische leger reeds in het gouvernement
ooewalki tot staan te brengen.
Geen enkel groote Russische troepenafdee-
ling van ook maar eenige beteekenis heaft
opnieuw Duitsch gebied betreden.*
Russische tegenspraak wan
Duitsche berichten.
I'E TROG RAD, 8 Oct. (R. T. A.) Betreffende
de mededeeling van den Duitschen generalen
stat, door bemiddeling van het Wolffbureau
gepubliceerd en waarbij de slagen bij Augu-
stowo en Soewalki als beslissende ove'rwinniu-
geu voor de Duitsshe wapens werden voor
gesteld, meent de Russische generale staf te
kunnen volstaan met te wijzen op den over
haasten terngtocht van het Duitsche leger
van de Memel en Bobx naar de grens van
Oost-Pruisen, welke terugtocht soms het ka
rakter van een vlucht aaunam, waarbij artil
lerie, mitrailleurs, treinen en talrijke gevan
geren verloren werden, als zijnde evenveel
afdoende aanwijzidgen, waardoor de officieele
Duitsche mededeelingen tat volle gelogenstraft
worden en tevens in het licht gesteld wordt
welke middelen de Duitschers bezigen om bij
hun troepen der. moed erin te houden en om
het vertrouwen in hun onoverwinnelijkheid te
sterken.
Het VV. B. Korr. B. sturen berichten de
wereld in over dreigende vijandelijkheden in
Afghanistan tegeD Rusland, onlusten in het
oostelijk deel van Perzië, toebereidselen voor
eeu revolutie in Russisch Turkestan.
De li. 1. A is gemachtigd in verband met
deze mededeelingen te verklaren, dat het con
tingent troepen in Afghanistan niet noemens-
waardig is uitgebreid. Trouwens, sinds bet
uitbreken van den oorlog in Europa is er
geen enkel geloofwaardig bericht ontvaugen,
hetwelk het vermoeden zou hebben kunnen
wekken, dat in Afghanistan een oorlog werd
voorbereid of wel troepenconcentratie aan de
grenzen plaats vond.
Hetzelfde valt te zeggen aangaande de
beweerde ontruiming van Perzië door de
Russische troepen, van de z.g. onlusten in de
l eizische provincies en van de revolutie in
jurkestan, welke geruchten waarschijnlijk uit
dezelfden koker zijn gekomen als die betreffende
Finland, Russisch Poleu, Odessa en Moskou,
waai over die agentschappen overvloedig be
richten verstrekken aan de Duitschers en
Oostenrijkers.
O
bi
ee
be
in
ee
kr
pr
co
he
me
doi
gr<
ter
dis
mii
I
Bel]
ook
slijp
dat
ten
allei
VI
treir
Kon
nam
van
zond
arriv
en z
voor:
van
bouw
rustt
Mi
Corni
vluel
oogei
Me
tal i
loope
ieder
Om
was i
Ma
bevoll
begaa
gestoj
was,
Beils,
orde i
Het
al do
van di
men t
de vlu
later
dak w
Maa
Meche]
fwse i
wachte
komen
de Ke
ingeric
mensch
bet Ce
daar al
VI
