Van het Oostelijk oorlogstoonsel.
algeheele terugtocht te beveiligen, zoodat deze
in goede orde kon plaats hebben.
Na den elfden verslapte onze voorwaartsche
beweging. Dien dag en den volgenden kwamen
wij ongeveer twaalf mijlen voornit. Den der
tienden September kwam er aan weerszijden
stilstand in de operaties. Maar den volgenden
morgen kregen wij weer voeling met den
vijand, en 's middags was de slag weer alcre-
rneen. De Dmtschers bepaalden zich eerst tot
het defensief, daar zij blijkbaar versterkingen
afwachtten. De toestand bleef 15 September
onveianderdnu eens kwam de een wat voor
uit, dan weer de ander. In den nacht van 15
op 16 September deden de Duitschers voor
namelijk op den rechtervleugel een hevigen
voorwaartschen stoot; de Engelsch-Fransche
troepen moesten alle krachten inspannen om
den Duitschen aanval ie weerstaan. Tien keer
attaqueerden de Duitschers en tien keer werden
zij met reusachtige verliezen teruggeworpen,
na tevergeefs getracht te hebben, door onze
linies te breken. Dit nachtgevecht was het
verbitterdste. dat ik sinds het begin van den
veldtocht bijwoonde.
olgeas mijn meening, zoo vervolgde de
kapitein, spande de vijand zijn uiterste krachten
in hij offerde zooveel menschen op, dat het
duidelijk was, dat hij besloten had te overwin
nen ol te sterven. Maar hij slaagde er niet
in om door te breken, zoodat ten slotte de
toestand onveranderd bleef. De nacht van 16
op 17 September ging vrij rustig voorbij, maar
bij het aanbreken van den dag werd de strijd
met frissche kracht hervat. Ons offensief had
succes de vijand werd gedwongen over onge
veer tien K.M. terug te gaan hij liet in onze
handen zeshonderd krijgsgevangenen en een
aantal mitrailleurs. Aan üuitsche zijde ver
toonden zich voor het eerst teekenen van uit
putting over het geheele front.
Ik verliet om elf uur de gevechtslinie na
in den schouder gewond te zijn. Maar ik had
den indruk, dat 's vijands tegenstand vermin
derde en hij spoedig zou moeten wijken voor
het bewonderenswaardige elan van onze troepen.
De slag in Frankrijk.
I ARIJb, 20 Sept. (Reuter.) Communiqué
van 3 uur Met onze linkervleugel hebben wij
op den rechteroever der Oise nog geringe
vorderingen gemaakt. De Algerijnsche divisie
veroverde opnieuw een vaandel. Alle door de
Duitschers gedane pogingen, gesteund door
talrijke artillerie, om ons front te breken
tusschen Craonne en Reims, werden verijdeld.
Nabij Reims werd de hoogte Birmont,
waarvan wij een gedeelte hadden veroverd,
door den vijand hernomen. In plaats daarvan
hebben wij ons kunnen meester maken van de
bergmassa van Pompelle. De Duitschers bleven
zonder militaire redenen de kathedraal van
Reims beschieten, die in vlammen staat.
In het centrum tusschen Reims en Argonne
namen wij het dorp Souan. Hier werden
duizend gevangenen gemaakt. Aan de Oos
telijke helling van Argonne werden onze vor
deringen bevestigd.
Aan den rechtervleugel in Lotharingen trok
de vijand terug tot voorbij onze grenzen. Met
name werd ontruimd de streek van Avricourt.
In de Vogezen trachtte de tegenstander de
offensieve te hernemen in de nabijheid van
St. Dié, doch zonder succes.
Wij bezitten nog geen zekere bevestiging
van de overgave der niet verwoeste forten van
Maubeuge, maar de Duitsche pers blijkt inge
licht over den val van de stad en deelt zelfs
mede, dat haar bevelhebber zou zijn geïnter
neerd te Targau.
Engelsche berichten.
LONDEN, 20 Sept. (Eigen Bericht.) De
limes ontvangt uit Bordeaux een overzicht
van den toestand op het Fransche oorlogster
rein.
Volgens den correspondent, die Zaterdag zijn
bericht afzond, hebben beiden legers hun po
sities behouden, doch de geallieerden trachten,
langzaam vorderend, den rechtervleugel des
vijands in te sluiten. De Duitschers hebben
ten noorden van de Airne versterking ontvangen,
blijkbaar uit Lotharingen.
De operaties hebben min of meer het karak
ter van een beleg, want beide legers zijn sterk
verschanst. De slag die volgen zal belooft
vreeselijke verliezen te zullen geven.
Uit aanteekeningen, gevonden bij gedoode
en gevangen genomen Duitsche officieren moet
blijken dat de Duitschers enorme verliezen
hebben gehad voor Maubeuge. Volgens de
Duitsche schatting lagen 80,000 dooden onbe
graven op het veld, wier ontbinding ziekte
dreigt te veroorzaken.
öe strijd in Noord-Frankrijk.
BERLIJN, 20 Sept. (W. B.) Uit het groote
hoofdkwartier wordt van den 19en September
s avonds het volgende gemeld
De toestand in het westen is over het alge
meen onveranderd. Over het geheele front is
het Engelsch-Fransche leger in een verdedi
gende positie gedrongen. De aanval tegen de
sterke, gedeeltelijk in verscheidene liniën achter
elkaar versterkte stellingen kan slechts lang
zaam voortgang hebben.
Een voortzetting van den aanval tegen de
speifoi tenlinie ten zuiden van Verdun is voor
bereid.
In den Elzas staan onze troepen langs de
grens vlak tegenover de Franschen.
LOMlEM, 21 Sept. (Reuter.) De Daily
Mail verneemt uit Amiens, dat een hevig ge
vecht aan den gang is, en uit Péronne, dat er
mogelijk een poging wordt gedaan om den
Duitschen rechtervleugel om te trekken.
LONDEN, 21 Sept. (Part.) Ward Price,
seint Zondagnacht het volgende over de ver
woesting van de kathedraal te Reims.
Hij herinnert er vooreerst aan, dat Donder
dag nu en dan een granaat door het dak was
geslagen. Doch gisterenmorgen begon een
Duitsche batterij op een heuvel bij Nogent
l'Abbesse, vier mijlen ten Oosten van Reims,
het groote gothische bouwwerk, dat hoog boven
de stad uitsteekt, met opzet tot haar doelwit
te kiezen. Granaat op granaat verbrijzelde
het oude metselwerk, dat den storni van
eeuwen had getrotseerd. Lawine op lawine
van steenen en puin kwam met een donderend
geraas in de verlaten straat neer.
Eindelijk vatte om half vijf de steiger aan
de Oostelijke zijde van de kathedraal vuur.
Brandende stukken hout stortten op het dak,
dat weldra een loeiende haard van vlammen
was.
Fransche geneesheeren redden met moeite
de twintig Duitsche gewonden, die in de kathe
draal lagen. Een tweehonderdtal verbitterde
burgers, die zich verzameld hadden, namen
een dreigende houding tegenover de Duitschers
aan, doch de priester kalmeerden de menigte.
De kathedraal is nu niet meer dan een ge
raamte van zwarte, verkoolde muren.
In den slag.
De »Yrorwarts« ontleent aan een brief van
een gewonden partijgenoot het volgende:
»Nu zal ik u het gevecht eens wat nader
beschrijven: Wij hadden op Zondag, den
23sten Augustus het eerste nachtgevecht, en
moesten breele, moerassige slooten doorwaden;
wij hoorden echter de Engelschen niet naderen,
omdat een kanaal tusschen ons lag en de
bruggen vernield waren. Onze compagnie moest
met de natte kleeren op voorpost trekken en
wij hebben den geheelen nacht op den naak
ten grond, zonder stroo of vunr, met het ge-
weei in den arm gelegen. In den vroegen
ochtend werden de Engelschen door onze
artillerie verdreven en nu sloegen onze pioniers
houten bruggen en wij konden de Engelschen
vervolgen. 'sMiddags tegen 2 uur kregen we
weer artillerievuur, en nu was het vooruit
tegen de Engelschen. Ik kan u niet beschrijven,
welk gevoel het de eerste maal is als de gra
naten op zoo tien, twintig pas in den omtrek
uifeenspringen en men zijn kameraden ziet
vallen. Men wordt waarlijk tot een wild, woe
dend dier. Steeds vooruit maar op den vijand
in en wraak voor de gevallen kameradenWij
sloegen de Engelschen dien dag terug en
maakten ook gevangenen.
Doodmoe kwamen we 's avonds tegen 10
uur in het kwartier en niets te eten. Een
stuk droog brood en wat water was voor ons
koek en wijn. Den anderen morgen ging het
weer bijtijds los en wij trokken te 8 uur 15
over de Franschen grens. Wij marcheerden
den geheelen dag eu kwamen 's avonds tegen
9 uur weer in een nachtgevecht eu moeslen
weder den geheelen nacht in de open lucht
in den regen doorbrengen. Alleen had ik voor
mijn legerstede twee bossen stroo weten mach
tig te worden, een om op te leggen, een voor
dekking.
Nu kwam de noodlottige 26 Augustus. Wij
moesten weer geduchtig marcheeren en kregen
tegen 10 uur weer vijandelijk artillerievuur.
Onzs compagnie rukte in compagnie-colonne op
en moest door een klein boschje. Hier sloeg
twee pas van mij een granaat neer en rukte
onzen vice-feldwebel. een onderofficier nog drie
mannen in stukken. Een gruwelijk gezicht. We
gingen nu echter looppas door het bosch en
verder over het vrije veld. Hier kregen we
fel artillerievuur van de zijde en mitrailleur-
en infanterievuur van voren Hier is menig
kameraad gevallen. Wij drongen door tot een
holle weg en wachtten hier tot 's middags 2
uur op versterking.
Van hier ging ik nog ongeveer 5000 meter
mee, toen de voor mij bestemde kogel me trof.
Eerst kreeg ik een kogel in den ransel, die
me geen letsel berokkende. Ik lag juist en
wilde mijn geweer afschieten, opeens voelde
ik een doffe druk aan de rechterborst en toen
vloeide ook al het bloed. De kogel drong de
borst binnen, rukte langs de ribben, kwam bij
de onderste rib weer uit. Hij ging zeer ge
lukkig. de wonden genezen goed, alleen heb
ik pijn in de borst bij hoesten en slikken.
Ik lag met mijn wonden van 's middags
half drie tot den anderen morgen halfzes. In
het vrije veld zonder verband ge kunt dus
begrijpen hoeveel bloed ik verloren heb, en de
kogels floten nog tot 's avonds 7 uur over me
heen zonder me echter meer te treffen. Zulk
een nacht hoop ik nooit meer te beleven.
deehngen heldhaftig werd verdedigd, werden
de Russen gedwongen twee corpsen zware
artillerie in het vuur te brengen. Toen de
versterkingen aan hare doel hadden beantwoord
werden zij vrijwillig ontruimd.
mocht wonen, dokter en apotheker werden
betaald en toen de kranke na veel en lang
lijden, zich weder met een kruk kon bewegen,
wandelde hij dagelijks naar het gymnasium'
van het stadje; de burgemeestersvrouw droeg
de kosten. Toen h(j het eindexamea aan de
school schitterend had volbracht, zond zij
hem naar de universiteit; hy zou in de phi-
losofie studeeren, om eens een knap onderwijzer
te worden.
„Het was een geluk voor johannes," placht
suse te zeggen, „dat hy van den boom naar
beneden viel en op twee plaatsen zjjn been
brak op de steenen treden der stoepwas
dit niet gebeurd, dan had hy schoenmaker
moeten worden, als zyn vader ja, een
mensen moet maar gelukkig wezen
Zóó sprak de geheele stad, alleen de oude
waschvrouw niet. Telkens liepen haar de tranen
over de wangen, als zy haar mooien, bloeien-
den jongen nu bleek en stil met zyn kruk
zsg- „O, tienduizendmaal liever schoenmaker,
maar met een gezond lichaam!" fluisterde zy
dan tot zich zelf, en de begeerige blikken
uit de donkere oogen van baar johannes,
als zjj een troepje jongens van zyu leeftijd
volgden, die tierenden vroolqkgymnastiseerden
of speelden, zouden haar, dacht zy, nog op
haar sterfbed geen rust laten.
Dit zeide zy tusscheubeide ook tot tbuida,
als deze haar klein, zindelijk kamertje binnen
sloop, om te vragen, of johannes in lang
niet geschreven had? Ea dan straalde er uit
de blauwe oogen van het kind een bijna
hartverscheurende blik.
„Ja, ja, tbuida, gij waart immers ziju eenig-
ste vreugde gedurende de lange dagen van zijn
lijden, en als gij kwaamt, zag hij er ook
niet meer zoo treurig uit, dan kon hij lachen
en gekheid maken." Dan schreide de kleine
en vlijde het lieve hoofdje aan de borst der
onde, eenvoudige arbeidersvrouw en sprak
„H(j zal altjjd lachen, vrouw mebtens, als
ik groot ben, lieve, beste vrouw mebtens."
Het was heden witte donderdag. Iu het
kamertje naast het groote waschhuis zag h°t
er bijzonder feestelijk uit. Johannes was
immers gekomen met de paaschvacantie
de vloereu waren zoo helder, dat men er
8pok op had kunnen snijden, een geliefkoosde
vergelijking van suse, waarmede zij zeggen
wilde, dat zij in zindelijkheid niet onderde
den voor haar keukenborden. Geen stofje lag
op de eenvoudige meubels, en de rozen in de
afgelegde katoenen gordijnen van de burge
meestersvrouw bloosden onder de zoanestreleu,
die door het venster vielen, bijna in vroegere
frischheid. Op de tafel voor de wankelende
sofa prijkte het pronkstuk van vrouw mebtens,
een witte porceleinen kop met vergulden
rand, dien zij sedert haar trouwdag had
weggesloten en bewaard, toeu de jonge lieden
het ten geschenke hadden gekregen.
Moeder en zoon zaten naast elkander en
Oostenrijksch bericht.
BERLIJN, 19 Sept. (W. B.) Te Weenen
is hedenmiddag officieel medegedeeld In den
middag van 17 dezer is op het noordelijk
oorlogstooneel een geïsoleerde aanval van een
Russische infanterie-divisie bloedig afgeslagen.
Aan het kleine versterkte bruggehoofd Sie-
jawa, dat onzerzijds door slechts zwakke af
pasten schijnbaar even weinig samen als de
vergulde kop bij de oude, bruine koffiekan,
die door een ijzerdraad saam werd gehouden.
Hun handen lagen vast in elkander en de
blikkeD der oude vrouw hingen met innige
teederig aan het fijne, bleeke gelaat van haar
johannes, wiens anders zoo melancholieke
oogen heden met een uitdrukking van welbe
hagen door het kleine vertrek rondzagen.
„Niets gaat toch boven tehuis moeder,"
zeide hij. „Gij kunt het niet gelooven, boe ik
de dagen tot aan mijn vertrek uit de oude
berookte stad geteld heb, om hier bij u in
het kamertje te zitten; zie, het is alles nog
als vroeger, daar staat de tafel nog voor het
raam, waarbij ik mijn schoolwerk verrichtte,
en daar naast het bankje waarp tbuida altijd
stond en over mijn schouder keek, als ik
poppen voor haar teekeneu moest; hoe
lang is het toch wel geleden, dat ik wegging
reeds twee jaai. Weet gij nog moeder, hoe
gij schreidet toen ik u verliet, tbuida en gij
„Wel, dat spreekt, johannes; ik had er
trouwens niet vebl tijd toe, want ik moest
aanstonds naar de vrouw van dokter fbeimuth
om te mangelen, rnaar tbuida vond ik, toen
ik een paar nren later terng kwam, nog hier
in mijn kamer; zy zat op uw stoel met het
hoofd op de tafel en wilde van niemand iets
weten, noch van suse, noch van grootmama,
wat zij ook tegen haar zeide. Ik heb u
toen immers geschreven, johannes, hoe be
Duitsche successen in
het Oosten.
BERLIJN, 20 Sept. (W.B.) Het groote
hoofdkwartier deelde gisteravond mede, dat
den 17en de vierde Finsche scherpschutters
brigade bij Augustow is verslagen. Bij bet
oprukken tegen Ossowiec werden Grajewo en
Szczuzyn na korten strijd genomen.
(De genoemde plaatsen liggen in het Noorden
van Russisch Polen, bij de Duitsche grens.)
Russisch communiqué.
PETROGRAD, 19 Sept. (P. T. A.) (Mede-
deeling van den Grooten Generalen Staf. De
Russische troepen hebben zich meester gemaakt
van de versterkte posities Seniavo en Sambor
(Galicië).
De troepen van de Oosten rij kscbe achter
hoede zijn uit Vichnia teruggeslagen naar de
overzijde van de San.
In bet gebied van Radymno en Medyka
hebben de Oostenrijkers bruggen over de 8an
vernield. Jaroslaw staat in brand.
Op 15 dezer zijn in de omstreken van San-
domir en Radomysl 3000 man gevangen ge
nomen en tien kanonnen buitgemaakt.
In de omstreken van Memirow werden
3000 munitiewagens genomen.
Een groot aantal vijandelijke soldaten zwerft
nog rond in de door Russen bezette streken,
maar geeft zich langzamerhand over.
Aan het Duitsche front hebben geen ge
vechten plaats gehad.
In Galicië.
PETROGRAD, 20 Sept. (P. T. A.) De Groote
Renerale Staf teeld mede, dat de Oostenrijksche
troepen, die getracht hadden den opmarscb
aan bet front Baranow-Ramschow tegen te
houden, met groote verliezen teruggeslagen
zijn. Artillerie bombardeert de versterkingen
van Jaroslaw. Er is een gevecht begonnen
tegen bet garnizoen van Przemysl, welks
artillerie bet vuur beeft geopend. Russische
troepen, die door de bosschen trokken, vonden
daar batterijen die door de Oostenrijkers in
de steek waren gelaten.
De krijgsverrichtingen der
Russen.
De Russische legatie te 's-Gravenhage ont
ving de volgende berichten over de krijgver-
riebtingen der Russische legers
Op den 17en September werd de aanval
lende beweging der Duitsche korpsen in
Oost-Pruisen volkomen gestuit door het leger
van generaal Renneukampf. Op enkele punten
teekent zich bun terugwijken af. Een der
Saksische cavalerie-divisies, die van bet Wes
telijk naar bet Oostelijk oorlogstooneel was
overgebracht, heeft bijzonder ernstige verliezen
geleden.
Tijdens de jongste gevechten aan deGalicische
grens, met name te Sandomir, zijn de verster
kingstroepen van het Duitsche legerkorps van
generaal V oigt-Retz volkomen verslagen,
tengevolge van het terugtrekken der Oosten
rijkers.
Het geheele Duitsche belegeringsartillerie-
park, aangevoerd uit Breslau, en omvattende
36 groot kaliber houwitsers, is in onze handen
gevallen.
De Russen in Galicië.
LONDEN, 20 Sept. (Reuter.) De »Daily
Mail» verneemt uit Petrograd: De Oosten
rijkers verlieten en verbrandden de vesting
Jaroslaw, daar de Russen die van de achter
zijde bedreigden, ten gevolge der inneming
van Kryheshof.
De Russen sneden eveneens de verbindin
gen achter Przemyst af
dmefd zy om u was, en bleek en mager werd?"
Do jonge man antwoordde niet, h(j knikte
slechts en wendde bet hoofd naar het raam.
„Wat is bier alles reeds groen!" zeide hy
toen.
„Zeker, zeker, johannes, ik heb bet immers
altijd gezegd; zoo schoon als hier by ons is
het nergens; zie eens wie heeft znlk een fraai
gezicht in het groen als ik? Als ik 's avonds
moede en afgemat van het werk kom, en daar
op dien stoel ga zitten waar ik over de plaats
heen in dea tain zie, dan rnil ik met geen
meoscb."
„Gij goed, vlijtig moedertje," zeide de joöge
man geroerd, „wacht maar, zoodra ik klaar
ben en een betrekking heb, zult gij het goed
hebben, dan komt gij by mij, zorgt voor de
huishouding en hebt zelf een waschvrouw."
De onde vrouw schudde bet hoofd. „Ach,
johannes neen, dat past dan niet, dan
neemt gij een knappe, mooie zij zweeg
plotseling, haar blik viel op de kruk, die uaa6t
hem stond, z(j keerde zich om, opdat b(j de
tranen niet zien zou, die haar in de oogeu
kwamen.
(Wordt vervolgd.)
